|
2002
|
|
|
“Azken azterketek erakusten dute zenbait herrialdetan gutxietsi egin dugula suntsiketa”, dio Dirk Bryantek, Global Forest Watch en zuzendarikideak, WRIren konturako txostena idatzi duenak. Ikerketa horren arduradunek ez zuten egoera horren ondorioen berri eman,
|
baina
ingurumeneko adituek urteak daramatzate ohartarazten gizakiaren eraginez baso masa handiak desagertzeak larritu egingo duela berotegi efektua deritzona, eta ondorio oso kaltegarriak izango dituela kliman eta, zehazki, euri erregimenean. Ondorioa da neurriak berehala hartu behar direla planetaren deforestazioari aurre egiteko.
|
|
|
merkurioa, beruna edo kadmioa eta, oro har, zenbait metal astun.
|
Baina
ingurumenean modu naturalean edo gizakiaren eraginez, elikagaien bidez gure esposizioa nekez saihets daiteke. Hala ere, minimizatu egin daiteke, ahal den neurrian eta zentzuz elikatze katean sartzea murriztuko duten ekoizleak eta gainerako teknikariak saiatuz eta kontsumitzen duguna ahalik eta gehien dibertsifikatuz.
|
|
2003
|
|
|
Gainera, lurrak degradatzea kutsadura iturri garrantzitsua da ozeanoetarako, ibai handien sedimentuak arrastatzearen ondorioz. Mantenurako mehatxua
|
Baina
ingurumen kostuaz gain, lehortea mehatxua da 110 herrialdetan mila milioi pertsona baino gehiago bizitzeko. Aurreikuspenak ez dira onak:
|
|
|
Horiek guztiek beren ikuskapen lana iragartzen dute, behar izanez gero itxiturak eskatzeko.
|
Baina
ingurumenaren aldekoek onartzen dute zoologiko askok ahalegin handia egiten dutela modernizatzeko. Gehienak ‘globalizatu’ egin dira beren instalazioak berritu dituzten, web orri osoak sortu dituzten eta ikerketa programak eta hezkuntza bisitak garatu dituzten elkarte handietan.
|
|
2005
|
|
|
Narbonak justifikatu zuen gure herrialdeak “bost urtean %10 hazi den biztanleria duela, planetako hainbat tokitatik datozen lau milioi etorkin hartuta”.
|
Baina
Ingurumeneko titularrak zehaztu zuen “Kiotoko helburutik 25 puntura egon arren, oraindik ere “per capita” emisioak beste herrialde batzuetakoak baino %30 txikiagoak dira”, eta ez daude Protokoloak ezarritako murrizketen mende. Bestalde, atzo, Europako ordezkaritzak baikortasuna adierazi zuen AEBekiko negoziazioen martxari buruzko erreserbekin.
|
|
2006
|
|
|
Eta oraindik ez ditu izan. Babes zibileko planak eta ereduak daude,
|
baina
ingurumen arriskuetan oraindik asko dago egiteko. Gu batzuk garatzen ari gara Europar Batasunerako.
|
|
|
Roquetas de Mar (Almeria) eta Corralejo (Fuerteventura) ziren ekitaldia hartu nahi zuten beste tokiak. Andaluziak eta Kanariar Uharteek Roquetas de Mar eta Corralero kandidaturak defendatu zituzten joan den urriaren 10ean,
|
baina
Ingurumen Ministerioak Madrilgoa hautatu du azkenean, beharrezkoa baita “euskarri diplomatiko garrantzitsua” izatea topaketara joango diren 180 herrialde baino gehiagotako ordezkarientzat. Hala ere, Ministerioren hitzetan, Fuerteventurak cop8aren prestakuntza bilerak har ditzake, eta gailurrean Almeriara bisita egitea aztertzen ari dira, “desertizazio arazoak dituen kasu praktiko batera hurbiltzeko”.
|
|
2008
|
|
|
Espainiak oraino ez dauka horrelako zigilurik
|
baina
Ingurumeneko Ministerioak sortuko duen erregistroan kasuan kasuko emisioen konpentsazioa zehatz mehatz ezagutu ahal izango du kontsumitzaileak.
|
|
|
Espainian ez dago horrelako zigilurik
|
baina
Ingurumeneko Ministerioak iragarri du erregistro bat osatuko dela, herritarrak jakin ahal izan dezan zein emisio murritz daitezkeen eta nola.
|
|
|
Ingurumenerako arriskuak Adituek gogorarazten dute fabrikatutako nanopartikulek ingurumenean izan ditzaketen eraginak nahiko ezezagunak direla. Laborategian, zientzialariek ongi kontrolatzen dituzte,
|
baina
ingurumenean elkarreraginak askoz handiagoak izan daitezke, eta, beraz, horri buruzko ikerketa gehiago egitea gomendatzen da. Alde horretatik, “nanoekotoxikologia” diziplina sortu berria da oraindik.
|
|
2009
|
|
|
Modu positiboan hartuta, kostuak murrizten, produktibitatea handitzen, laneko eta familiako bizitza bateratzen edo A gripearen gisako gaixotasunen eragina gutxitzen laguntzen du.
|
Baina
ingurumenarentzat eta osasunarentzat ere ona da eguneroko lanean jarraibide ekologiko batzuk aintzat hartzen badira, sistema hori orokortzeko beste faktore bat.
|
|
2011
|
|
|
Azken urteotan, petrolio eta gas iturri garrantzitsua denez, Caspius eskualdea interes ekonomiko eta politikoaren gune bihurtu da. NBIPk adierazi zuenez, petrolio ontzia handitzeak aberastasun handia ekarri zuen eskualde horretara,
|
baina
ingurumen mehatxuak ere eragiten ditu Caspio itsasoarentzat. Azken bi hamarkadetan, Caspio itsasoa askoz ere arrisku handiagora iritsi da petrolio ontzia eta gasa ustiatu eta garraiatzearen ondoriozko kutsaduratik.
|
|
|
Gaixotasun horrek pertsona askori eragin dio azken urteetan. Desintsektazioa Desinfektatzeko enpresek pestizida kimikoak (biozidak) eraginkortasun bereko
|
baina
ingurumenean eta osasunean eragin txikia duten beste metodo batzuekin ordezkatzen dituzte pixkanaka. Intsektuak desintsektatzearen helburua intsektuak ezabatzea da.
|
|
|
Palma olioa supermerkatuko bi produktutatik batean erabiltzen da, “koipea edo landare olioa” etiketarekin. Gantz saturatu asko duenez, ez da gomendagarria osasunerako,
|
baina
ingurumenerako ere ez da gomendagarria. Indonesia eta Malaysiako laborantza intentsiboak baso tropikal handiak suntsitzea eragin du, orangutan bezalako izaki bizidun asko desagertzeko arriskuan jarri ditu, klima aldaketan eragina duten CO2 emisioak gehitu ditu eta labore eremuetako habitatak kaltetu ditu.
|
|
2012
|
|
|
Ingurumenean egiten edozein jarduerak eragiten dio inguruari,
|
baina
ingurumen eragina ebaluatzeko planekin eta ingurumenaren zaintza eta jarraipena egiteko protokoloekin, murriztu edo desagerrarazi egin daitezke.
|
|
|
Gaitz horrek izaera genetikoa du,
|
baina
ingurumen faktoreek eragiten dituzte krisiak, eta horiek zehazten dute maiztasuna.
|
|
|
ingurumenari buruzko liburu, film eta aldizkariak, eta ingurumenari buruzko liburuak, filmak eta aldizkariak, bidaia ekologikoak, eta abar. 2 Gabonetako apaingarriak bai,
|
baina
ingurumena hondatu gabe Goroldio edo goroldiorako goroldioa erabiltzea debekatuta dago legez, azken hamarkadetan gehiegikeriak jasan ondoren. Izeia naturala edo artifiziala aukeratzeak ingurumen abantailak eta eragozpenak ditu bi kasuetan.
|
|
2013
|
|
|
Apaingarriak bai,
|
baina
ingurumena hondatu gabe
|
|
|
Irudia: Dusan Milenkovic Ekodiseinua «produktuen eta zerbitzuen diseinu klasikoa da,
|
baina
ingurumen faktorea beste bat da erabakiak hartzean kontuan hartzeko». Hala definitzen du Gorane Ibarrak, Ihobe Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoak, aitzindaria baita Espainian ekodiseinua ekodiseinuaren alde egiteko.
|
|
|
baliabideak hobeto kudeatzean, eraginkortasuna handitzen da eta kostuak murrizten dira. Raúl García Lozanoren esanean, «berdin edo gehiago ekoiztea lortzen da,
|
baina
ingurumen kostu txikiagoarekin eta, askotan, ekonomikoarekin. Gainera, saltzeko argudioak indartzen dituen irudi berdeagoa proiektatzen da».
|
|
|
Bilduma berrian, udaberria udaberri uda, Iok «moda ekologikoa eta konprometitua» defendatzen du, Indonesiako koloreetan oinarritua eta «Indiako ekoizleen lan baldintzak, baliorik garrantzitsuena» bermatzen duena. Bilduma hori «ekofashion» korrontean sartzen da, modaren joerei jarraitzen baitie,
|
baina
ingurumenean inpaktu txikia du eta bidezko merkataritzaren printzipioak betetzen ditu. Fabrikazioari dagokionez, diseinua Luna Hussein espainiarrari dagokio, Marina Molaresen estanpatuak eta produkzioa Indiako lau taldek osatzen dute:
|
|
|
Helduei dagokienez, era askotako produktu ekologikoak oparitu ditzakete: ziurtagiri berdea duten «finak» diren elikagaiak, bizikletak, kolonia eta kosmetiko ekologikoak, elektronika eta teknologia ekologikoa, liburuak, ingurumenari buruzko film eta aldizkariak, utzitako maskotak, bidezko merkataritzako produktuak, arropa ekologikoa eta solidarioa, bidaia ekologikoak, etab. Gabonetako apaingarriak bai,
|
baina
ingurumena hondatu gabe Eguberrietan, ekoitzitako elikagaien %40raino botatzen dira. Aita Noelen elur oreinak, Errege Magoen gameluak, ardiak edo jaiotzako goroldioa, aretoko izeia… Horiek guztiak Gabonetako ikur tipikoak dira eta, gainera, beste elementu komun bat dute:
|
|
|
Hiri eta industrialdeetan sortzen dira kutsadura arrisku handienak. Amianto zuntzak seguruak dira solido egoeran daudenean,
|
baina
ingurumenera behar ez bezala manipulatzeagatik askatzen badira eta uretara edo airera pasatzen badira, poluitzaile kaltegarri bihurtzen dira. Inhalatzen denean sortzen dira ondorio negatiboak.
|
|
2014
|
|
|
Julián Carranza, Greenpeace Españaren Planifikazio zuzendariak, gogorarazi du «ingurumena guztiona dela eta defendatu egin behar dela, GKEen lanaren ondorio zuzena dela». 3 Ingurumena zaintzen laguntzen dute eta ez dute okerrera egiten Segoviaren esanean, «munduan eta Espainian ingurumena hondatzen ari da,
|
baina
ingurumen GKErik gabe, askoz okerragoa izango litzateke». WWFko adituak esan du gune babestuak ugaritzean «gakoak» izan direla, espezie inbaditzaileen aurkako planak, baso suteen aurkakoak, poluzioaren aurkakoak, espezie enblematikoen desagertzearen aurkakoak eta abar.
|
|
2015
|
|
|
Uda hasi da,
|
baina
ingurumena ez da inoiz oporretara joaten. Horregatik, atseden egun batzuez gozatzean ere, ez da ahaztu behar kontsumo ekologikoko ohiturekin jarraitzea.
|
|
|
Helburu horiek 2000 urtean onartu ziren, eta 2015erako ezarri zen helburua munduko gosea eta muturreko pobrezia desagerraraztea da. GJHek data berri bat ezarri dute, 2030, asmo berarekin,
|
baina
ingurumenaren gakoa barne. Villalbaren iritziz, agenda berriak hobekuntza “argiak” ditu aurrekoarekin alderatuta:
|
|
2016
|
|
|
Desoreka hormonal horren kausak oraindik ez daude oso argi. Espezialistek uste dute osagai genetiko garrantzitsua duela,
|
baina
ingurumen faktoreen karga handiaren eragina duela, hala nola nutrizioa eta jarduera fisikoa. Azken azterketen arabera, obulutegi polikistikoaren sindromeak ugaltzeko adinean dauden emakumeen %5 eta %7 artean eragiten du, eta trastorno endokrino ugaltzaile ohikoena da emakumezkoen talde honetan.
|
|
|
Gabonetako apaingarriak bai,
|
baina
ingurumenari kalterik egin gabe
|
|
2019
|
|
|
Eta ez da arraroa legez kanpoko zabortegietan tiratuak aurkitzea hozkailuak, garbigailuak edo txatar kamioiek edo furgonetek bildutako beste edozein etxetresna elektriko. Hondakin horiek burdina eta kobrea dute, eta horrek txatarra gisa balio du,
|
baina
ingurumenarentzat kaltegarriak diren kadmioa, beruna, kloroa, merkurioa eta PVCa ere askatzen dituzte, saihestezinak baitira lixibiatuak (hondakin likidoak) eta zorupeko iragazketak. Zabor elektronikoaren zati arriskutsuenen artean daude gas hoztaileak eta hozkailuetako olioak.
|
|
2020
|
|
|
Auto elektrikoak ez dira hain berdeak: errepidean zero emisio sortzen dituzte eta isilak dira,
|
baina
ingurumena kaltetzen dute fabrikatzean eta bateria birziklatzean
|
|
2021
|
|
|
Ondorio sozial eta ekonomikoak suntsitzen ari dira.
|
Baina
ingurumenari dagokionez, nola eragiten dio sumendi baten erupzioak. Zenbat eta nola kutsatzen edo eraldatzen du ingurunea?
|
|
2022
|
|
|
Txakur batek duen txakurkume kopurua barne faktoreen araberakoa da: adina, osasuna…
|
baina
ingurumenak, estresak edo jasotzen dituen zainketek ere eragina dute. Elikadura ona eta ariketa fisikoa beti dira gomendagarriak.
|