|
2002
|
|
|
Nagikerien ametsa bezalakoa da,
|
baina
ikertzaileek xede nobleagoak dituzte. Jarduera fisikoak dituen onura berberak ekartzen dituen pilula laborategietan garatzen da, nahiz eta oraindik jendearengana iristeko urrun egon.
|
|
2003
|
|
|
“Emakume haurdunak estresa eragin zieten lanetatik errekuperatu ahala, antsietate handiena zutenen fetuek bihotz erritmoaren murrizketa handienak erakutsi zituzten”, gehitu zuen ikertzaileak. Ez dago argi zergatik gertatzen diren fetuaren bihotz erritmoaren aldaketak amaren bihotz erritmoarekin eta odol presioarekin, indarberritze aldian, eta ez estres proban,
|
baina
ikertzaileek iradoki zuten denbora egon daitekeela estresaren ondorio fisiologikoak fetura iristeko. “Aitzitik, fetuaren bihotz erritmoaren eta emakumearen eguneroko antsietate mailaren arteko erlazioak bulkada erritmo kardiako fetalaren jarraibideak iradoki ditzake, eta jarraibide horiek emakumearen aldarteak moldatu ditu haurdunaldiaren aurreko hilabeteetan”, esan zuen Monkek.
|
|
|
Espermatozoideek emakumearen sistema genitalerako bidean etena egiten duten eremuak baino beroago egoten da Eisenbach en esanetan, eta, jarraian, azaldu du zelula semalak, itxuraz, tenperatura diferentzia horretatik nabigatzen dutenean gidatzen direla. Zientzialariek antzeko mekanismo bat ezagutzen zuten mikroorganismo eta harretan,
|
baina
ikertzaile israeldar horien ikerketak frogatu du zelula seminaletan zegoela, eta etorkizun hurbilean ernalezintasun tratamendu berriak egiteko aukera ematen du. Eisenbach irakaslearen arabera, umetokira igaro ondoren, zelula semalak Falopioren tronpetan sartzen dira, eta horman itsasten dira, gordailu izeneko geldialdi bat eginez.
|
|
2004
|
|
|
Askotan, GEOak bertsio moderno eta kaltegabetzat aurkezten dituzte, nekazariek betidanik egin izan dituzten gurutzatze hutsengatik barietateak hobetzearen alde.
|
Baina
ikertzaile horren aburuz, transgenikoak erosketa saskian sartzeko erabakia «gizarte osoari dagokio, ez aditu talde txiki bati», zeren eta jokoan dagoena ez baita «teknika transgenikoen ontasuna edo ez, baizik eta teknika horiek erabiltzen diren testuinguru politiko, legal eta ekonomikoa».
|
|
|
Aztertutako laginen %84an hauteman den fenomeno hori ez da ezagutzen kanpoko ernalketa duen beste ornodun batean ere. Aztertutako igel mota bermeja da (“R. sasoikako langileak”), oso arrunta Europa osoan,
|
baina
ikertzaileek uste dute portaera hori beste anfibio batzuetan gerta daitekeela. Zientzialariek Espainian, Pirinioetako mendietan, egin zuten landa lana, hiru umatze aldi jarraitutan, 2001 eta 2003 bitartean.
|
|
|
Arne Astrup Kopenhageko RVA Unibertsitateko ikertzaile taldeak obesitate morbidoa zuten berrogeita hamar bat laguni koipe gutxiko dieta bat eman zien, 6 hilabetez, eta beste batzuei, berriz, karbohidratoen kontsumoa mugatzen zuen beste dieta bat (Atkins eredua). Aldi hori bukatzean, Atkins dieta zuten gizabanakoek pisu gehiago galdu zuten;
|
baina
ikertzaileek ikusi zuten, jarraipena urtebetera zabaltzean, aldea nabaria zela. Astrup ek The Lancet en ondorioztatu duenez, Atkins dietak funtzionatzen du, hidratoen murriztapen ultramankuluak glukogenoa metatzea eta horri lotutako ur erreserbak ezabatzea eragiten baitu, «eta, beraz, galdutako pisua likido galera baten ondorio da nagusiki».
|
|
2005
|
|
|
Gilles Mithieuxek eta beste aditu batzuek frogatu dute, bai animalia ereduetan, bai gizakiengan, proteina ugariko dietak kaloria gutxiago irensten duela. Hasieran uste zen leptina, intsulina, kolezistozinina edo PYY3 hormonek gosea galarazteko erabiltzen zutela,
|
baina
ikertzaile galiarrek azpimarratu dute hormona horien jarduera ez dela inola ere aldatzen proteinak irentsiz. Beste hipotesi bat indar handiz agertu zen orduan:
|
|
2006
|
|
|
Bernatek onartzen du zaila dela bizitzaren eta heriotzaren artean bereiztea halako egoera baten aurrean. Bere esanetan, bai neurozientziek bai legezko medikuntzak oso eztabaida irekia dute gai horri buruz,
|
baina
ikertzaile gisa erakartzen du paziente mota horietan kontserbatutako funtzio kortikalen adierazle elektrofisiologikoak identifikatzeko aukera. «Badakigu BBB duten gaixo batzuek informazioa prozesatzeko funtzio kortikal batzuk ukigabe dituztela, nahiz eta gutxieneko kontzientzia erakutsi ez» Terri Schiavo 2005eko martxoan hil zen, 41 urte zituela eta 15 urtez egoera begetatiboan egon ondoren.
|
|
|
Ez dirudi hamar ibilbide zelular gehiegi direnik.
|
Baina
ikertzaileek teknika genomiko berrien baliabideak ustiatzen jarraitu dute, eta horrek erakusten du kontua ez dela hor geratzen. Irailean argitaratutako lanak egoera zertxobait gehiago zailtzen du.
|
|
2007
|
|
|
Gainera, kutsatzaile horren beste iturri garrantzitsuago batzuk ere badaude, hala nola hirietako aire kutsatua eta asfaltoaren hauts partikulak.
|
Baina
ikertzaileek beste alderdi kezkagarri bat aipatzen dute. Plastikoen erabilera handitu egin da, eta horiek antimonioa izan ohi dute sugar atzeratzaile gisa.
|
|
|
Ministerioak dioenez, autonomia erkidegoek ia ez dituzte jasotzen beren planetan diruz lagundutako figurak (jarduera motak), Estatuko planekoak ez bezalakoak; beraz, plan horretatik lortzen dute gehiengoa aurrera ateratzeko behar den finantzaketa, eta baliabideak uzten dituzte eskualde bakoitzeko beste ekimen espezifikoago batzuetarako. Unibertsitateko ikasleentzako etxebizitzak Bestalde, María Antonia Trujillok gaur azalduko die unibertsitate publikoetako errektoreei Unibertsitate Etxebizitzaren Programa, batez ere ikasleei zuzendua,
|
baina
ikertzaileak eta irakasleak ere onuradun izan daitezke. Ministerioak 300 milioi euro inguru inbertituko ditu programa honetan, eta 10.000 etxe izango ditu, 30 eta 45 metro karratu erabilgarri bitartekoak, hilean 75 eta 200 euro artean, etxebizitza motaren eta hiriaren arabera.
|
|
|
Gainera, baliteke elementu funtzional jakin batzuk garapenaren etapa jakin batzuetan eta zelula mota jakin batzuetan soilik egotea aktibo.
|
Baina
ikertzaileak etsita daudela uste duena oker dabil. Alderantziz:
|
|
|
Ravusinek azaldu du frogatuta dagoela laborategiko animalietan dieta eraginkorragoa dela zenbat eta gogorragoa izan, eta behar diren kaloriak %45 murrizteak luzatzen duela bizitza.
|
Baina
ikertzaileak ez ditu giza pazienteak hain dieta gogorrera eraman nahi arrazoi praktikoengatik, ezta arretagatik ere. «Dieta eskuragarria izatea nahi dugu, jendeak bi urtean ikerketan parte hartzen jarraituko duela ziurtatzeko», dio Ravussinek.
|
|
2008
|
|
|
Proiektu horretan, Urdaibain disruptore endokrinoak egon ote daitezkeen aztertu da, eta gai horiek molusku bibalbioetan (muskuiluak eta ostrak) eta arrain batzuetan eragin ditzaketen aldaketak aztertu dira. Proiektua abenduan bukatuko da,
|
baina
ikertzaileek dagoeneko baieztatu dute korkoi arrainetan ugalketarako beharrezkoak diren zelula maskulino edo femeninoen garapenean aldaketak gertatzen ari direla, Gernikako hondakin urak prozesatzen dituen araztegiaren inguruan. Inguru horretako orkatz arren herenak gameto emeak ditu eta, gainera, batzuek emeen proteina espezifikoa erabiltzen dute, zientzialariek diotenez.
|
|
2010
|
|
|
Lanaren arduradunak dio datu horiek harrigarriak zirela, haurrak erabat osasuntsu zeudelako. Oraindik ez dakigu ebakuntza terapeutiko goiztiarrek CRP eta fibrinogeno mailak leheneratzen dituzten,
|
baina
ikertzaileak adierazi du bidezkoa litzatekeela esku hartze agresiboagoak gomendatzea kaloriak mugatzeko eta gehiegizko pisua duten haurren jarduera areagotzeko. “Medikuek ez dute haurren obesitatea tratatzen sindrome metabolikoaren beste ezaugarri batzuk izan arte.
|
|
2011
|
|
|
ugalkortasun arazoen aurrekari familiarrak izatea, fetuaren tamaina, haurdunaldi adina, galdutako odol kantitatea, progesterona maila eta hcg maila. Faktore horietako bat bera ere ezin izan zen erabakigarritzat jo,
|
baina
ikertzaileek ikusi zuten bi faktore konbinatuz gero (galdutako odol kantitatea eta hcg mailak) nahikoa informazio lortzen zutela eraginkortasunez aurresateko etendura arriskua zuen haurdunaldi batek jarraitzeko aukerarik zuen ala ez. Ikerketaren emaitzen arabera, BPBk zehatz mehatz aurresatea lortu zuen amaitutako prozesuen %94ren bideragarritasuna, eta eten ziren haurdunaldien %77ren balioespen zuzena egin zuen.
|
|
2012
|
|
|
Elikaduraren arloko lehentasunei eta ikerketei dagokienez, giza elikaduraren portaera ezagutzeko ekarpen berri eta interesgarria da.
|
Baina
ikertzaileek ulertu nahi dute, halaber, “elikagaien koipeaz dugun pertzepzioak eragina izan dezakeela jaten dugunarengan eta irensten dugun gantz kopuruan”, Nada Abumrad ikertzaile nagusiak azaltzen duenez. Elikagaien koipea hautemateak eragina izan dezake jaten den horretan eta, ondorioz, irentsitako koipe kopuruan.
|
|
2014
|
|
|
Haurtxoa musikaz estimulatzeak onura handiak eskaintzen ditu, batez ere, garapen kognitiboari dagokionez.
|
Baina
ikertzaileak harago joan dira, eta estimulazio horren eragin positiboez hitz egiten dute, baita haurdunaldian ere, haurra oraindik amaren umetokian dagoenean. Hona hemen nola irrika egiten dien haurrei amaren sabelean, eta musikarekin estimulatzeak dakartzan onurak.
|
|
2015
|
|
|
Bere hitzetan, elikadura produktuetatik kaloria gehiegi kontsumitzearen ondorioz sortzen da, energia gastuari dagokionez.
|
Baina
ikertzaile horiek ez diote norbanakoari botatzen, bizi garen ingurunea adierazten dute, «obesitatearen garapena sustatzen du». Haurrek gehiegizko energia hartzen dutela irakurtzen da, batez ere «oso prozesatutako snack ak» edo kaloria asko dituzten beste elikagai batzuk (edari azukretsuak, adibidez).
|
|
2017
|
|
|
Zehazki, heriotza perinatalen tasa mila biztanleko 3,93 izan zen eskuineko aldean edo ahoz gora lo egin zuten emakumeen kasuan; aldiz, ezkerreko aldean egin zutenen artean indizea 1,96 izan zen milako.
|
Baina
ikertzaileek diote ez dela izutu behar, ezta lasaitasuna galdu ere. Arriskua handitzeari buruzko datu horiez gain, zifrak oso baxuak dira.
|
|
|
Datuak Aebetan atera dira. Erresuma Batua, Japonia eta Australia,
|
baina
ikertzaileek uste dute beste herrialde batzuetara (Espainia) estrapolatu daitekeela zifra hori. «Sedentarismoa da osasunerako mehatxu handienetako bat, eta harburuek lagundu egiten digute behar dugun ariketa egiten:
|
|
2019
|
|
|
Hain zuzen ere, Madril, Bilbo, Bartzelona, Gasteiz eta Valentzia daude arlo horretan.
|
Baina
ikertzaileek ere kontuan izan dute gizarte jasangarritasuna herritarren arteko berdintasuna eta zahartze tasa txikiak baloratzen dituen ardatza. Eta eremu horretan lehen postuetan daude Gasteiz (berriro ere), Soria, Avila, Huesca eta Logroño.
|
|
2022
|
|
|
Ikerketa batek berretsi egin du emakume batzuen hileroko zikloetan aldi baterako aldaketak gertatzen direla, covid txertoa jaso ondoren,
|
baina
ikertzaileek diote ezin dela kausa/ efektu erlazioa ezarri.
|