|
2010
|
|
|
Angelen irudi on bat ematen zuen gutunak, bere andregaia alaitu nahi duen gizon goxoarena.
|
Baina
horrek ez zituen bere erruari buruz neuzkan susmoak arindu. Koadernoarekin jarraitu nuen, letra azterketarekin, eta hala moduzko ondorio batera ere iritsi nintzen:
|
|
|
Bai,
|
baina
horrek ez luke musika ere hondoratu behar.
|
|
|
Argi da Algerian dela oraino, eta gu barneko buñulak.
|
Baina
hori ez zait inportantena orain. Publiko hori profesionalentzat izan behar da, eta baliatzen duten arma:
|
|
|
Arrifeko kabilen hizkeren artean badira desberdintasunak, jakina, heziketa literario ezaren edo bestelako zergatiengatik. Gainera, arrifera ez dago fonetikoki eta gramatikalki finkaturik,
|
baina
horrek ez du esan nahi Arrif aldean Rene Basset orientalista sonatuaren idazmahaian bezainbeste hizkuntza eta dialekto dagoenik.
|
|
2011
|
|
|
—Guk esan diogu futbolari buruzkoak egiteko, edo pilotari buruzkoak, baina izugarri koleratu da.
|
Baina
hori ez da makurrena. Hiru akats eginez gero, bere burua botako du.
|
|
|
Aipatu disko horretan bertan, Miranderen ikuspegitik oso urruti dauden beste bi poeta Lete eta Lekuonadira kantatuenak.
|
Baina
horrek ez du itzaltzen gogoeta honen interesa (zergatik Mirande...?). Obra bat —izan ibilbide poetikoa, izan kantagintza— kezka sorburu eta eraikitako ideario baten arteko tentsioaren ondorio gisa sortzen da.
|
|
|
Deitu nazazu Ismael, izan zen Giovanniren erantzuna.
|
Baina
hori ez al da nobelaren hasiera?, kexatu zen gaztea. A!, orduan, irakurri duzu?
|
|
|
Eta gainera, jarraitu zuen, poliziak oso era bortitzean kargatu du gure kontra...
|
Baina
hori ez da berria, Fabio, ez dakit zertaz harritzen zaren, aspaldi badakigu estatuak, nolabait, faxistak babesten dituela. Ez, eten zion Fabiok, egia da sarritan, gehienetan ziurrenik, estatuak eta faxistek bat egin dutela, baina horrek kezkatzen nau orain gehiena.
|
|
|
Egileak, ordea, ez du esaten nola alfabetatu diren euskaraz, ez eta euskaldun zaharrak edo berriak ote diren, eleberriak kontatzen dituen gorabeheren garaian ez baitzen oso ohikoa euskaraz ikastea.
|
Baina
horrek ez gaitu harritu behar, nobela beltz honek erakusten digun errealitatea sinesgaitza baita, eta, Nafarroako errealitate soziolinguistikoa alde batera utzirik, pertsonaia guztiak euskaldunak dira, guardia zibilak barne.
|
|
|
Eta jakina, ondorioa ez zen Gregoriak azaldu zuena bezalakoa. Hawkingek denboraren babespenaz hitz egiten du kontradikzio horiek saihestearren,
|
baina
horrek ez dauka zerikusirik Moujanen zazpi euskaldunen abenturarekin.
|
|
2012
|
|
|
printze batek, printzea izan ez ezik, printze itxura eman behar du.
|
Baina
hori ez da batere erraza dirurik izan ezean, eta, bazter guztietan —Nafarroan zein Aragoin— lur jotzen ari den kausa zutik iraunarazteagatik, existitzen ez den gortean ohorezko karguak saldu behar baditu.
|
|
2013
|
|
|
Badakit neska bizkorra dela.
|
Baina
hori ez da dena jarraitu zuen presa hartuz. Neska bizkorra denez, ikasi egin behar du.
|
|
|
Soldadu batzuek eta nire bi mutilek jara kolpeak jaso bazituzten ere, ez zen kezkatzeko kontua izan. Zauritu zuten bakarra nire ondoan zihoan soldadu bat izan zen, baita haren zaldia eta beste batzuk ere,
|
baina
hori ez genuen geroago arte jakin.
|
|
|
Acomako masakreak errenditzera bultzatu zituen Pueblo indioak,
|
baina
horrek ez zuen bakea ezarri. Aitzitik, bertakoen artean espainiarren aurkako haserrea eta erresumina indartzen joan ziren.
|
|
|
Inurritegi bakoitzean, anbulategi bat egon ohi da, hizkera arruntean KOLETI deitua, (Komunitate Osasuna+ Lan Etekina+ Talde Integrazioa) non inurri bakoitzak, laguntza behar izanez gero, sendagile batekin egoteko txanda har dezakeen. Egiatan, maiz, txanda heltzen zaionerako, inurri eskatzailea hilda egon ohi da;
|
baina
horrek ez du eragozten zerbitzuak gero eta eskaera gehiago jasotzeko, eta inurritegiko agintariek asko baloratzen dute hori.
|
|
|
Garai hartako Kokoherriko eskaleek ezin diote Petri Sastimeharri barkatu, hilik daudelako ozenki mintzatzen da nerabe garaia, ezarrixea zaion heldu ahotsa eta oraindik daukan ume ahotsa tartekatzen zaizkiolarik: eskaleek orain Kokoherrin sartzeko eskubidea lukete,
|
baina
hori ez dago jada Petri Sastimeharren esku. Ni eskaleen alde nago eta ez dut barkatuko!
|
|
|
—Bai,
|
baina
hori ez da guztia tartekatu da Galtzurruneko nagusi zaharra arras kezkatuta. Hara nola gauzkan bere atzaparretan harrapatuta Gilen Paris delako giza harrapari maltzur horrek.
|
|
2014
|
|
|
Hau da, ardo berria kupel zaharrean.
|
Baina
hori ez du inork aplikatzen. Hemen dagoen honek salbu.
|
|
|
Baina egundaino ez dute ulertuko errepublikaren jabegoa diren espazioetan, espazio publiko deitzen dituzten guzietan, funtzionarioen artean, estatuko mutila ez dadin mintza denek, denek, denek ulertzen duten hizkuntza bakarrean, erran nahi baita Robespierren denboratik hona, frantsesez. Salaketak, nahi diren sino guziak egiten dira
|
baina
hori ez da onartuko. Frentearen lehen lerroa hor da.
|
|
|
Gorria behar badute bolantek beren esku larruak etxen ez ahazteko, zirtzilak kudeatu behar ditu norbaitek.
|
Baina
horrek ez du gairik ekarri behar testu idatzirik are gutxiagolehen bizikoa salbu. Gero funtzionatzen da bertso gaiarekin bezala, taldeka emanen dira zirtzilak eta zerbait atera behar dute horri buruz.
|
|
|
Goiti kalonje xuri xuri xuriak meza ematen.kontrazentzu izugarriak.
|
Baina
horretaz ez nintzen jabetu orduan. Bakarrik zerbait falta zela.
|
|
|
Transmisioa katastrofea izan zen han ere, familia batzuk eta herri batzuetan ez bada.
|
Baina
hori ez genekien orduan. Eden bat zen Zuberoa, non dantza maite baitzen.
|
|
|
Zenbatzen genituen eta horrela jarduten genuen, nork harrapatu euli gehien, aspertzen ginen arte. Alanbrez egindako paleta batekin ere akabatzen genituen udako euli ugariak,
|
baina
hori ez zen jolasa, sukaldea txukun mantentzeko egin beharrekoa baizik.
|
|
|
Guztiak joaten ziren gaztelerazko eskolara, gu bezala. Zazpitik bostek ofizio bat ikasi behar zuen eta gure kasuan hirutik bik. Arrain gutxiago jaten zuten,
|
baina
hori ez zen gure kalterako. Baserriko lanetan parte hartzen zuten, guk etxea txukuntzeko lanetan bezalaxe.
|
|
2015
|
|
|
Maiz eginda jaso dugu, eta halakoetan praktika ikasi ahala, guregan gorpuztu ahala, ez dugu arazo berezirik izan inguru sozial edo kultural guztiak babestu duelako praktika hura.
|
Baina
hori ez da zabaltzen ari zaigun sen berria. Gaurko jendarte ezaguerak gehigarria ezartzen dio praktikari, zentzua eman behar diogu nonbait, berekin ekarri zuena galdu duelako edo guztiz eskasa zaigulako.
|
|
|
Eta, bidenabar, euskaltasuna eta basquite edota vasquidad ez direla, ezta hurrik eman ere, gauza bera.
|
Baina
hori ez da berez horrela delako, horrela da jendeok horrela egin dugulako. Eta horrela izango da, horrela definitzen, performatzen eta gauzatzen jarraitzen dugun artean.
|
|
|
Denei eutsi nahi nieke.
|
Baina
hori ez da praktikoa eta aukera batzuk egin ditut.
|
|
|
Ezkontza batek berez dakartzan ospakizun eta festatzarrekin, boxeolariaren diziplina ikaragarri erlaxatu zen aste haietan. Gaztañagak bere pisutik ateratzeko joera zuen,
|
baina
hori ez zen batere harritzekoa. Erreportaje bat egiteko asmoz Hotel Sevillara joan zen kazetari bat erabat txundituta geratu zen ikusi zuenarekin.
|
|
|
Behin Urmenetak alkatetza utzi eta, harremanak hozten hasi ziren bi udalen artean,
|
baina
horrek ez zion eragotzi Grenetekiko adiskidetasun pertsonala lantzen jarraitzea, eta ahal zuen oroz, Lapurdiko hiriburura joaten zen urteko hitzordu kari.
|
|
|
Ene zinegotzi aroan menturaz, ikuspegi desarrollistaz so egiten zitzaion denari, ez ordea sozialaz. 25.000 lanpostu kreatu ziren,
|
baina
hori ez zen aski. Ene ustez, garapen berria sustatu beharra daukagu, non enpresarioa gustuan ari baitaiteke, eta non konkordia, eta bozkarioa, eta parte hartzea izanen baitira nagusi.
|
|
|
Irizten zion" itsuskeria eta itsukeria, ezen banderak, herrien erro, hondo eta geroa baitira", eta jarraian gehitu," Nafarroa eta Euskadi bereiztea ere, PSOEren akats handi bat da, naski". Haren ustez," gure populuaren patua Euskal Herria dugu, historiari eta etorkizunari begira,
|
baina
horrek ez dakar, halabeharrez, separatismo edo herra... gure deiturak, gure arbasoak eta sentimenduak dira", eta haien alde egiten omen zuen otoitz.
|
|
|
zigorrak, kaleratzeak, salaketa penalak, irainak eta mehatxuak, tartean oihartzun handia izan zuen lantegia Poloniara eramatekoarena.1106 Konponbidearen bila ELAk eta borroka sustengatu zuten beste sindikatuek egindako ahaleginak ez zuten ezertarako balio izan, gerenteak gezurrak airatzeko eta giroa are gehiago nahasten saiatzeko erabili zitzan ez bada. Auzitegiek ezeztatzen joan ziren gerentzia langileen kontra hartzen joan zen neurriak, bata bestearen atzean, 1107
|
baina
horrek ez zuen enpresaren jokabidea aldarazi.
|
|
|
Gobernuaren aldean ari direnen eta gobernuaren kontra daudenen arteko zatiketa nabarmena da gure kitxua lagunen artean.
|
Baina
hori ez da zatiketa bakarra. Beste bi ere badira.
|
|
|
Bestea oraintsu gertatu da, milioika izan dira sarraskituak, eta gainera sozialista edo marxista sentitu diren (garen) euskaldunon unibertso ideologiko bertsukoek egin dute.
|
Baina
horretaz ez dezagun askorik esan, gazteei hitz egin diezaiegun erretako sorginez...
|
|
|
Mugimendu indigena unerik baxuenean dago, gobernuarekiko pultsuak galtzen.
|
Baina
hori ez da dena. Mugimenduan bertan ere diskurtsoetatik harago hizkuntza kontzientzia ahula da, eta gainbeherari eusteko zantzurik ez du ikusten.
|
|
|
43. "... ez dut ulertzen zergatik ez diren kondenatu behar ETA eta GAL, biolentziaren kontrako ikuspegi batetik. Benetan larriagoa da Gobernuaren biolentzia bentajista eta tranposoa,
|
baina
horrek ez die besteen biolentziei estatus etiko hoberik ematen." (LJ)
|
|
|
" Ez dut uste burbuila baten aurrean gaudela. Espainiako Bankuaren datuek beraiek diote etxebizitza prezioak gehiegizkoak izan daitezkeela,
|
baina
horrek ez du sekula ere esan nahi burbuila bat dagoela." Emilio Botin Santander taldeko presidenteak ere lagundu zion itzaltze lanetan: " Ez dago burbuilarik, eta zentzu horretan nik sakon irakurri dudan txosten hori ez da ongi ulertu".
|
|
|
|
Baina
hori ez zen ikusten 2005ean. Horri buruz ez zuten ezer ohartarazi Ontiverosek eta Aldo Olceseren menpeko AFIren gainerako adituek.
|
|
|
Ez zuen ulertu negozioak egiteko eredu hura porrot egitear zela. Kapitalaren gainetik hotel bakoitza finantzatzeko formula hark oso ondo funtzionatu zion,
|
baina
horrek ez zuen esan nahi arriskutik libre zegoenik. Are gutxiago krisi berri haren aurrean.
|
|
|
Aurrezki kutxaren sorreratik lehen aldiz, Nafarroako presidentea ez zen CANeko buruzagi gorena izango. Hamalau urte eta gero, Sanzek kargu hori utzi zuen,
|
baina
horrek ez zuen esan nahi UPNk aurrezki kutxaren kontrol politikoa galdu zuela. Kontseilariak hautatzeko sistemak berdin berdin jarraituko zuen, eta ordezkaritza ez zen UPNren gustuko ez diren sektore zabalei irekiko.
|
|
|
Atrebentzia handiz ausartu zen esatera EBA erakundeak, azterketaren egileak, taldearen kapitala ez zuela behar bezala neurtu. Bere ikuspuntutik, beste aurrezki kutxen aldean, lehentasunezko partaidetza gutxi salerosi zituzten bezeroen artean,
|
baina
hori ez zuten behar bezala saritu. Beste kutxa batzuk FROBetik diru publikoa hartu zuten, eta hori bai saritu zuten, Banca Civicaren kaltetan.
|
|
2016
|
|
|
1764ko irailaren 11 asteartea zen,
|
baina
horrek ez zuen garrantzi handirik Martin Agirre dohatsuaren omenezko festak zirela-eta udazkeneko hego haizeak joa zirudien Bergaran. Mende eta erdi pasa zeraman herriak Beasainekin ika mikan, batean ala bestean zen sortua martiria.
|
|
|
—Horixe baietz!
|
Baina
hori ez al zegoen garbi! esan zuen Carlosek maldizioka hasiz.
|
|
|
" Guardia horrek putzu hau nolakoa den jakingo balu, jakingo balu hemen jaiotako ur guztia kobazulora joaten dela eta niri oraintxe bertan tiro bat emanez gero ez litzaiokeela ezer pasako, ez litzatekeela ur honetan ez odolik eta ez bese inolako arrastorik geldituko, aitzitik, nire gorputza bera pitzaduran behera amilduko litzatekeela lur gainera berriro ez azaltzeko, seguru tira egingo lidakeela.
|
Baina
hori ez dakienez, eroegia iruditzen zaio ideia".
|
|
|
Eta nik esaten diat ezetz. Zakur bat ere errebelatu egingo huke baldin eta bere nagusiak aurrena goseak eduki eta gero xaxatu egingo balu,
|
baina
horrek ez likek ekarriko Rin Tin Tin iraultzaile bat mundura. Nire ustez, iraultza ez duk gauzatzen behar primarioen mailan, baizik eta hurrengo mailan, behar primario horiek asedirenean.
|
|
|
—Putzuaren ondoan egon garen bitartean ahaztu egin zait zer bero egiten zuen esan zuen Danutak hasperenka bidatzurra zabaldu eta bi olibondo sailen arteko bidean sartu zirenean.
|
Baina
hori ez da okerrena. Okerrena da beherakoan ahaztu egin zaidala gero aldapa igo genuela.
|
|
|
Hik diok ez zaiala eroa iruditzen, bakarrik asoziala eta filosofia arraroetan sartua.
|
Baina
hori ez duk jendearen iritzia, barka ezak, baina halaxe duk. Joan hadi bera eta bere taldekoak yoga egiten egon ziren Obabako auzora eta galde ezak, ikusiko duk zer erantzuten diaten.
|
|
|
—Bitxia ez esan zuen Ugartek aspertu aurpegia jarrizEspainiako edozein etxekoandreren portaera bezalakoxea izan da.
|
Baina
hori ez da harritzekoa, Danuta gaineratu zuen interpreteagana jiratuz, Espainian etxekoandrea besterik ez dago. Ez da Polonian bezala.
|
|
|
Horrek behartzen gaitu zirujia fina egitera, sigi sagako ebaki konplexu zehatza egitera. Errazagoa da indoeuropar ideologia osoa arbuiatu eta egitura dolmenikoetara itzultzea, arestian aipatu herri txikietara itzultzen diren erromantikoen antzera,
|
baina
hori ez da irtenbide egokia gizarte handiagoetan, aukera eta harreman aniztasun handiagoekin bizitzen ohitu den eta horiei eutsi nahiko liekeen gehiengo zabalarentzat. Eraikintzara jauzi eginez hurrengo metaforaren bila, gure etxea, jarria dagoen oinarrietatik txukun eta kontuz jaso eta beste oinarri sanoago batzuen gainera aldatu behar dugu.
|
|
2017
|
|
|
Zehaztu nahi baita Zigako Larrainbordatik Nafarroako Parlamentura iritsita zela Arraztoatar Maribel baserritarren aldarrikapenak hirira entzunarazteko.
|
Baina
horrek ez zuen erran nahi ez zela bera ahaleginduko bere ardura berrietan kaletar pinpirinen jitekoa izaten. Eta, behingoagatik zapata takoidunen gainean zuzen ibiltzen ikasteraino.
|
|
|
|
Baina
horrek ez dik esan nahi engantxatuta nagoenik. Ni, engantxatuta musari?
|
|
|
Ondoren, 34ko grebak etorri ziren, eta errepresioa. Eta gerra etorri zen, eta errepresio handiagoa,
|
baina
horretaz ez du pentsatu ere egin nahi. Gogoratu nahi ez zituen arrazoiengatik Altsuondon geratu zen aurrerago aukera gehiago izango zituelakoan.
|
|
|
" Italiarrek esaten dute sardiniera (orain egiten den hizkuntza, alegia) latinetik datorrela,
|
baina
hori ez da horrela. Sardiniera betidanik egiten da hemen.
|
|
|
Bat gehi bat bi da,
|
baina
hori ez da dena, gehitxo denean ere.
|
|
|
Baldin eta eskola inguruko gizarteak hizkuntza normalizatzeko beste neurririk hartzen ez badu, ikastetxeak ikaslea euskaldunduko du, baina momentuz bakarrik. Latina eskola guztietan irakasten ahal da,
|
baina
horrek ez duberpizten (eta ikasleei ahaztu egiten zaie erabilera faltan, 9). Horregatik guztiagatik, ikastetxearen helburuetariko bat Euskararekiko motibapena behar du izan, munduko giza aniztasunarekiko ezagutza eta begirunea alegia.
|
|
2018
|
|
|
Epaltzak bere lan prozesuaren nondik norakoak eman zizkigun. Liburu bat idaztea sorkuntza lana dela adierazi zigun, zerbait kontatzeko izan behar duela idazleak,
|
baina
hori ez dela nahikoa, kontatu nahi duena era egokian kontatzen jakin behar duela, sofistikazio puntu batez. Zerbait kontatu ahal izateko hiru pausu eman behar dira:
|
|
|
Agerian gelditu denez, erreferente foralista nagusi izan zen XIX. mendeko bilakaera politikoan,
|
baina
horrek ez du esan nahi bestelako jokabiderik agertu ez zenik. Iruñera ere, aldaketa sozio-ekonomikoarekin eta ideia berrien hedapenarekin batera, langileriaren antolaketaren eta demokrazian sakontzearen aldeko aldarriak hedatu ziren.
|
|
|
diruaren bidez, erredentzioen kasuan; ihesaren bidez, iheslarien kasuan. Azken joera hau indartsuagoa izan zen Nafarroan estatuko beste zonaldeetan baino,
|
baina
horrek ez zuen eragin, XIX. mendean edota XX. mendearen hasieretan, gerra kolonialen edota kintoen aurkako borroka esanguratsurik Nafarroan, estatuko beste hirietan gertatu zen bezala.159
|
|
|
Etorkinen jaioterria azterturik hobeki ezagutzen ahal dugu Iruñean bizi ziren euskaldunen kopurua,
|
baina
horrek ez digu konpontzen Bonaparteren mapan dagoen informazio gabeziaren arazoa, hau da, hizkuntzaren erabileraren inguruko baloreen, eta aldi berean, Iruñeko euskaldunen esperientziaren gaineko informazio falta. Azken batean, balore eta esperientzia hauek erabakigarriak baitira hizkuntza batetik bestera pasatzeko ohitura hartzerakoan.
|
|
|
Lehen menpekotasuna instituzionala da, ez baitauka botererik. Orain badu Euskal Elkargo deitzen den mankomunitatea,
|
baina
horrek ez du kentzen jarraitzen duela, batetik, Pirinio Atlantikoetako Departamendu Kontseiluaren pean, bigarrenik, Akitania Berriko Eskualde Kontseiluaren pean eta, hirugarrenik eta bereziki, Frantziako Estatuaren menpe. Bigarren menpekotasuna linguistikoa da, euskara ez ofiziala izanez euskaldunek ez baitaukate eskubiderik euskaldun gisa.
|
|
|
Oro har ez ziguten oztoporik jarri hasitako bidean, batzuk poztu ziren, bertze batzuek onartu bai baina konprenitu ez, eta baten batek ez zuen sekulan begi onez erokeria hura ikusi. Ezin ulertu zuten eta, urteekin, guk entendatu ere genuen haien ezintasuna,
|
baina
horrek ez zuen mina arintzen; latza da jakitea amak berak uste duela desbideratu zarela lagun gaiztoen hobenaz.
|
|
2019
|
|
|
Baina ez zen bakerik. Bakea izaten zen pakete bat hartu, kibiztoa egin, eta nora edo hara eramateko prest uzten zenean, edo bazkariko jakiak mahai gainean txukun jartzen zirenean, edo gertaera triste baten aurrean negar egitean, edota, batez ere, ulertzen ez zen zerbait argitutakoan;
|
baina
horren ezean, kibiztoa solte, jakiak nolanahi mahaian, malkoak atera gabe, problemaren korapiloa askatu gabe, egonezina barruratzen zen arimaren mamietaraino. Hori gertatzen zitzaion berari:
|
|
|
" Pierre, horrenbeste hinki hankarekin ez duzu aktore karrerarik egingo. Zoragarri mugitzen zara eszenatokian,
|
baina
horrekin ez da nahikoa". Bera ez zen Pierre bezain ona.
|
|
|
Hain zuzen ere, lan gutxi eginez asko ekoizteko aukera ematen digu.
|
Baina
hori ez da horrela gertatzen. Arazoa lanak kategoria sozial legez ekoizpen harreman sozialen baitan hartutako funtzioa da.
|
|
|
Marxen arabera, ikusi dugun bezala, askatasun errealarekin gaur egun askatasun formalarekin dagoen askatasuna handiagoa, zabalagoa eta sakonagoa litzateke.
|
Baina
horrek ez du esan nahi gizakiaren askatasuna mugagabea izango litzatekeela. Marxen ustez askatasuna ezin da hartu kontzeptu absolutu bezala eta gizakiak ez du inoiz mugarik gabeko askatasun egoera bat ezagutuko.
|
|
|
Gero ortodoxoek esan ziguten sozialismoarekin, bereizketa eta zapalkuntza horiek, sexualak, arrazen artekoak edo nazionalak bukatuko zirela, klaseak bezala.
|
Baina
hori ez zen gertatu. Zer edo zer ikasi badugu pasa den mendeko iraultza eta esperientzia sozialistetatik hauxe bera da, ezin dela itxaron kontraesan klasista eta sozio-ekonomikoak konpondu arte beste motako zapalkuntzak planteatzeko.
|
|
|
Ekologia Marxen sistema teorikoan funtsezkoa dela esan nahi al du horrek? Ez, ez dut uste,
|
baina
hori ez da gabezia baten isla: horrek erakusten du, besterik gabe, XIX. mendean krisi ekologikoa bere hastapenetan zela eta ez zela inola ere egun den bezain katastrofikoa.
|
|
|
Amodioa ez da existitzen; soilik desira existitzen da, eta gaztetan desira hori sexu desira da, eta hori benetakoa da. Gertatzen dena zera da, batzuek ohiturari deitzen diotela amodio, errutina aluari, egunerokoari,
|
baina
hori ez da jada amodio, ezta sexu desira ere, egiazki ez baita zerbait erreala, benetan zerbait erabat arraroa delako eta, azken finean, nork arraio daki zer den?
|
|
|
Konturatzen bagara, ahapaldian ez dago errekurtso artistiko handirik, ez dago metaforarik, artista deitzea ez bada, ez adjektibo askorik (argi eta garbi, aditzondoak lirateke).
|
Baina
horrek ez du esan nahi ez duela adierazpen erretorikorik erabiltzen. Bi ohi ditu Juan Mari Lekuonak bere bereak:
|
|
|
Beraz, errekurtso erretorikoak ez dira ageriko testuaren lehen aldean, baizik eta ezkutuan, pentsakizunaren prozesu baten ostean. Ez dago nagusiki joera edergarririk,
|
baina
horrek ez du esan nahi ez dagoenik, baizik eta ez daudela ageri agerian. Nork ahaztuko du ezkontza batean erabili duen metafora bitxia?:
|
|
|
Bizkaiera, gipuzkera, nafar lapurtera edo zuberera, euskal hizkuntza literarioak ez dira dialektoak, familia bereko hizkuntzak baino. Euskaldunek arraza bat, herri bat, neba arrebatasun bat dira, nazio bat izatearen kontzientzia dugu akaso, eta horregatik pentsatzen dugu hizkuntza bat daukagula,
|
baina
hori ez da egia.73
|
|
2020
|
|
|
" Amezketako lagun bat detenitu zutenean, Gobernu Zibilean zegoela, kalabozoetan grabadoraren bat jarrita zegoen, eta aldameneko zeldakoari nitaz hizketan aritu zitzaion, nire izena esan zion; noski, ETAko propaganda nik ematen niela,
|
baina
hori ez zuela esango edozer gauza egiten bazioten ere, eta horrelako kontuak. Hori da burua hori!
|
|
|
Norbaitek esan lezake euskarazko produkzioaren kalitate falta dela arrazoia,
|
baina
hori ez da egia. Jendeak eskura daukan material multzo horretan gauza on, eder edota interesgarri asko dago.
|
|
|
Informazioaren autopistetan ere zabor itzelak ikusten dira bazterretara jausita. Autopistan,
|
baina
hori ez da autopista bat: eguneroko mundua da eta denon bizimodua.
|
|
|
—Baliteke,
|
baina
horretaz ez dugu datu zehatzik.
|
|
|
Uste zuten damututa edo nintzela eta edonoiz salatuko ditudala.
|
Baina
hori ez da makurrena.
|
|
|
—Dudarik ez dut hasieratik gure elkarrizketak grabatzen ari direla.
|
Baina
horrek ez nau bereziki kezkatzen, ez baitute ez dakiten ezer adituko. Niregatik, epaiketan ateratzen ahal dituzte grabazio hauek.
|
|
|
Mendebaldeko zibilizazioaren eta hiperteknologiaren utopia da minik gabeko bizimoduarena,
|
baina
hori ez da gure espazioan eta denboran gertatzen. Gorputza bera mingarria da maiz, jaiotzatik.
|
|
|
Xabier Lete olerkari barnerakoia eta sakona zen,
|
baina
horrek ez du esan nahi bere poema guztiak oinazeak zipriztindutakoak direnik. Barruko bulkadei begira idazten denean, norberaren giroak baldintzatzen du poemen gaia edo atmosfera.
|
|
2021
|
|
|
Bizitzak jarraitzen du diotenez,
|
baina
hori ez da egia beti.
|
|
|
Halandaze, Alvareztarrek etxean bertan aurkitu zituzten aurkariak, eztabaida gogorra lehertu baitzen Berkeley-n,
|
baina
hori ez zen hasiera baino izango. Besteak beste, inpaktuaren eta suntsipen masiboaren arteko sinkroniaren kontrobertsiak debate ikaragarria elikatu zuen komunitate zientifikoaren baitan, eta, horrekin bat, zientziaren progresoa ekarri du, zeren hauspotu egin baitu gaiari buruzko ikerketa, alde bakoitzak berea aitzinaraziz.
|
|
|
Ez du zeregin handirik. Hasieran atsegin ematen zion emakume esklaboak tiranizatzeak,
|
baina
hori ez du nahikoa bere egunak betetzeko. Horregatik pozgarria zaio beste emakume batzuen bisitak jasotzea.
|
|
|
Batek daki. Nolanahi ere, ez dirudi senargai egokia Sulpizia aristokratarentzat,
|
baina
hori ez zaio batere axola neska gazteari. Sufritzen badu, eta batzuetan hala da, bai, sufritzen du, beste arrazoi batzuengatik da.
|
|
2022
|
|
|
Lege aldetik, ugaztun osasuntsu baten jeztearen produktua da; Batasun Europarrean," esnea" bakarrik aipatzean behi esnea dela ulertuko da; bestelakoak adierazteko, animalia aipatu da, berariaz. Analogiaz, hitz hori erabiltzen da esnearen tankerako edari landarezkoak (soja, amanda esnea) izendatzeko,
|
baina
hori ez da legezkoa.
|
|
|
Ondasun edo zerbitzua saldu ohi diona hornitzailea da; erosten duena erosle edo erostuna; kontsumitzen duena, kontsumitzaile edo erabiltzailea. Bezero, erostun eta kontsumitzailea, eskuarki, pertsona bera izaten da
|
baina
hori ez da nahitaezkoa; maiz, norbaitek erosi eta beste inork erabiltzen du ondasuna. Bezero eta kontsumitzaile bi kontzeptu desberdin dira:
|
|
|
arintasuna, tamaina, kopari itsasten diren, burbuilarik ez: xanpain zahar zaharrek berezko CO2 gasaren parte bat tapoitik galdu dutenez, presio eskasaren ondorioz burbuilak ez dira horren txikiak,
|
baina
horrek ez du galarazten ardoaren finezia. Xanpaina zenbat eta finagoa izan, orduan eta otzanagoak agertu behar dute burbuilek ahoan; ardo honek ez digu edari gasdunik gogorarazi behar.
|
|
|
Ramon Saizarbitoriak zioen abenduan egin zioten elkarrizketa batean" Gazteek kultura maite ez dutela sinestarazi nahi digute". Egia da, askok diote hori, eta askok uste dute gazteek ez dutela irakurtzen,
|
baina
hori ez da horrela. Iritzi horiekin jarraituko dugu ez badiegu galdetzen irakurtzen dutenaz, zer duten gogoko irakurtzeko, ez ote liratekeen prest egongo geuk proposatutakoa irakurtzen, eta batez ere solasean jarduten ondoren horri buruz.
|
|
|
Familiari orduan, kostatu egiten zaio. Uste dute onartu dutela, ohitu egin direla,
|
baina
hori ez da horrela ezta sasoia pasatu denean ere, egoera hobera joan ez denean konturatu baitira eta pentsatzen hasten dira izaki hori dagoeneko ez dela familiakoa, ez da bere neba edo bere semea; beste gauza bat dela, ez beste kide bat".
|
|
|
Gregoriok auzotik aterako zuen; Manuelek bizirik sentiaraziko zuen. Casilda etxe zakarretik hitzik entzun gabe ateratzen zen gehienetan,
|
baina
hori ez zitzaion inporta.
|
|
|
Galderak ez du erantzunik,
|
baina
horrek ez du zalantza desagerrarazten. Bitartean ez da ezerezean gelditzen.
|
|
|
Egarriz behatzen ditu jendearen joan etorriak eta egiaztatzen du ilunabar horretan ez dagoela apenas zaharrik oinezkoen artean, eta ironikoa iruditzen zaio hori, bihartik aurrera begi bistan izango duen giza paisaiarekin alderatzen badu. Arropatik haratago mozorrotu da,
|
baina
horrek ez du kezkatzen. Azken batean, mozorrotua darama bizitzaren erdia, mozorrotua dago oraintxe bertan, antzezpen borobilean.
|
|
2023
|
|
|
...aldia bukatu ondoren entzuleen txanda izan da emakume adinduaren ezagun batek eskua altxatu du zorionak eman dizkio erakutsi duen kemenagatik guztiok gaude zurekin esan dio eta gogotik sentitzen duela berak bizi izandakoa, senar onik ez izana eta horren gaizki pasatu izana berehala moztu dio ondo baino hobeto dakit neure bizitza ez dela erraza izan ondo baino hobeto dakit zuk senar ona izan duzula
|
baina
hori ez da berez zorion bermea zuri esaterako, jarraitu du, ez zaizu hori batere lagungarri izan gaizki zaude orain, senar ona izanik senarra faltan ez baituzu bakarrik bizitzen ikasi izan eta horixe da ikaskuntza nagusia emakumeon bizitzan goizago edo beranduago ikasi beharreko lezioa nik aldiz larrutik baina betirako dut ikasia ez zaitez nitaz errukitu, errukitu zaitez zeure buruaz eta hori esa... Basaurin izan da, Bilbo Handian, euskaltasunaren ertzean euskararen azentu eta ahoskera (omen) desegokiak nekez onartuko zaizkigun inguru berean ezpain margoa hortzetan txikia, argala eta ile eskasduna da ahotsa ozta ozta ernatu zaio hitz egiten hasi denean burua sorbaldetan sartua baimen eske bailitzan nazionalek aita hil izanak ondorio latzak ekarri zizkiela etxekoei guda ondokoak direla bere bizitzako lehen oroimenak hastapen tristeak, harrotasunez beteak bi esaldi besterik ez eta isiltasunak zapaldu du aretoa amak eta amonak, aspaldi joanak, familia aurrera atera zuten aberatsen arropak garbitzen, bata, patatak saltzen, bestea, bi emakume horien oroimena dela bera urte haietako onena, ahizpa nagusiarekin partekaturiko sekretuak eta jolasak izan zirela igande arratsaldeko dantza herriko enparantzan oraindik neskatila herabe bat besterik ez zela bertan ezagutu zuen laster Euskal Herrira lan bila etorri behar izan zuen mutil laguna jabetzerako haurdun eta ezkondu berri zegoen urte gutxitan ugalduz joan ziren etxe orratz horietako baten zortzigarren solairu batean ume zain senar zain etxekoengandik urrun handik herri honetara etorri zela baina herri honetara iritsi baino lehen bazela hemengoa ez diela bere sorburuari uko egin nahi baina hemengoa dela errepikatu du isildu eta txanda pasatu dio albokoari gogora datorkit osasun zentrora etorri zen lehen aldia hamabi bat urte badira alaba nagusiak lagunduta, behartuta gizonarekin arazoak zituela horixe da orain gogora ekar dezakedana hori eta bera bezalako emakume zorigaiztokoak kontsultatik irteten zirenean haien destino petrala bizi ez izateagatik hitza hartu du berriro baina oraintxe esaten ari dena ezaguna zait lau seme alaba izan zituela gizon horrekin bi mutil eta bi neska baina ia hasieratik jakin zuela ez zela izango bere bizitzako gizona holakorik balego, gehitu du gizon horrekin gelditu zen seme alabak nagusitu arte eta gauzek txarrera egin zutenean etxeak eta atariak garbitzen jarri senarrarengandik apartatzerakoan pisu berean bizitzen jarraitu zuen seme alabekin laster gizonak etxe erdia eskatu zion baina beste erdia eta aurreztuta zeukanarekin pisu txiki bat erosteko adina diru bildu zuen gaur egun berea duen etxebizitza seme alabek ikasketak eta lanbide onak dituztela eta pozaren pozez bizi dela orain berea den etxe horretan bizitza osoan izan duen altxorrik preziatuena horrelaxe amaitu du bere mintzoa azken mahaikidearen hitzaldia bukatu ondoren entzuleen txanda izan da emakume adinduaren ezagun batek eskua altxatu du zorionak eman dizkio erakutsi duen kemenagatik guztiok gaude zurekin esan dio eta gogotik sentitzen duela berak bizi izandakoa, senar onik ez izana eta horren gaizki pasatu izana berehala moztu dio ondo baino hobeto dakit neure bizitza ez dela erraza izan ondo baino hobeto dakit zuk senar ona izan duzula baina hori ez da berez zorion bermea zuri esaterako, jarraitu du, ez zaizu hori batere lagungarri izan gaizki zaude orain, senar ona izanik senarra faltan ez baituzu bakarrik bizitzen ikasi izan eta horixe da ikaskuntza nagusia emakumeon bizitzan goizago edo beranduago ikasi beharreko lezioa nik aldiz larrutik baina betirako dut ikasia ez zaitez nitaz errukitu, errukitu zaitez zeure buruaz eta hori esandakoan sorbaldak zuzendu zaizkio eta haren burua beste mahaikideenen artean gailentzen ikusi dut ezusteko gehiago ditu guretzat prestaturik bere entzule umil eta mireskor bihurtu gaituenontzat plazer sexuala ere izan du hizpide berak ez duela horretarako sekula arazorik izan ez senarrarekin ezta ondorengo maitaleekin ere eta alboan eserita dagoen belaunaldi gaztearen testigantza eman duenak jauzi txiki bat egin du aulkian oharkabean, ia lurrera eroriz saioa amaitu ostean mokadutxo bat eskaini digu udalak jardunaldietako izar, guztiek hitz egin nahi dute harekin halako batean ikusi nau eta niregana hurbildu da zorionak eman dizkiot hitzaldiagatik eta haren bizitzaren kontakizunarekin jarraitu du ez dago ubera geldiarazterik senarrarengandik dibortziatzera ailegatu ez zenez hura hildakoan pentsioa gelditu zitzaiola eta gaur egun zoriontsu bizi dela asteburuetan lagunekin ateratzen da erretiratuen egoitzako dantzaldira joateko neskatilatan bezala, dio irribarrez, hori bai, ezkontzeko premiarik gabe ama keinu batez atzamarra pasatu dit aho ingurutik ezpain margoa ezpainetatik kanpo atera omen zait berari ere antzera gertatu ohi zaiola haginak zikintzen dituela behin eta berriro senarrak ezin zuela hori jasan esan du irribarre lotsati eta maltzurraz etxetik alde egiteko agindu zion egunean bertan andregai berriak, bai, harek bazekiela ondo janzten eta haren burua apaintzen bota zion aurpegira ez bera bezala, ezpainak ere behar den moduan margotzeko gai ez zela eta barre egin du berriro, erruz oraingoan eder eta dotore nagoela esan dit gero beno, beti bezala, gaineratu du baina aurrean ispilurik ez izan arren ezabatu ezinean nabilen neure irribarrea harenaren aldean metalezkoa dela sumatu dut bisitak semearekin joan naiz jaio nintzen herrira gure lehen etxea bisitatu dugu herriaren goiko partean trenbiderik ez duen geltokiaren alboan hantxe izan da semea pozarren kamera eskuan paretak zeharkatzen dituen huntzari denboraren usaina erretratatu guran bigarren etxe atzeko errekastoa eta aurreko zelaia txikitu egin dira urte hauetan guztietan amaren eskolak herri osoa besarkatzen du bere tronutik inoiz bukatu ez zen Engañako tuneleraino ere iritsi gara gure aitak eskolak eman zizkien beharginen umeei erdi eraitsitako etxeak alaitu dira gu ikustean argazki honetan bi gorputzen itzalak azaltzen dira sarrerako lokatzaren gainean, iluntasunari begira barruan gordetako sekretuak asmatzeko ahaleginean uda gorri honetan Zamorara eraman ditugu seme alabak eta ilobak haurtzaroko paisaiak eta jabetzak ikustatzera
|
|
|
Basaurin izan da, Bilbo Handian, euskaltasunaren ertzean euskararen azentu eta ahoskera (omen) desegokiak nekez onartuko zaizkigun inguru berean ezpain margoa hortzetan txikia, argala eta ile eskasduna da ahotsa ozta ozta ernatu zaio hitz egiten hasi denean burua sorbaldetan sartua baimen eske bailitzan nazionalek aita hil izanak ondorio latzak ekarri zizkiela etxekoei guda ondokoak direla bere bizitzako lehen oroimenak hastapen tristeak, harrotasunez beteak bi esaldi besterik ez eta isiltasunak zapaldu du aretoa amak eta amonak, aspaldi joanak, familia aurrera atera zuten aberatsen arropak garbitzen, bata, patatak saltzen, bestea, bi emakume horien oroimena dela bera urte haietako onena, ahizpa nagusiarekin partekaturiko sekretuak eta jolasak izan zirela igande arratsaldeko dantza herriko enparantzan oraindik neskatila herabe bat besterik ez zela bertan ezagutu zuen laster Euskal Herrira lan bila etorri behar izan zuen mutil laguna jabetzerako haurdun eta ezkondu berri zegoen urte gutxitan ugalduz joan ziren etxe orratz horietako baten zortzigarren solairu batean ume zain senar zain etxekoengandik urrun handik herri honetara etorri zela baina herri honetara iritsi baino lehen bazela hemengoa ez diela bere sorburuari uko egin nahi baina hemengoa dela errepikatu du isildu eta txanda pasatu dio albokoari gogora datorkit osasun zentrora etorri zen lehen aldia hamabi bat urte badira alaba nagusiak lagunduta, behartuta gizonarekin arazoak zituela horixe da orain gogora ekar dezakedana hori eta bera bezalako emakume zorigaiztokoak kontsultatik irteten zirenean haien destino petrala bizi ez izateagatik hitza hartu du berriro baina oraintxe esaten ari dena ezaguna zait lau seme alaba izan zituela gizon horrekin bi mutil eta bi neska baina ia hasieratik jakin zuela ez zela izango bere bizitzako gizona holakorik balego, gehitu du gizon horrekin gelditu zen seme alabak nagusitu arte eta gauzek txarrera egin zutenean etxeak eta atariak garbitzen jarri senarrarengandik apartatzerakoan pisu berean bizitzen jarraitu zuen seme alabekin laster gizonak etxe erdia eskatu zion baina beste erdia eta aurreztuta zeukanarekin pisu txiki bat erosteko adina diru bildu zuen gaur egun berea duen etxebizitza seme alabek ikasketak eta lanbide onak dituztela eta pozaren pozez bizi dela orain berea den etxe horretan bizitza osoan izan duen altxorrik preziatuena horrelaxe amaitu du bere mintzoa azken mahaikidearen hitzaldia bukatu ondoren entzuleen txanda izan da emakume adinduaren ezagun batek eskua altxatu du zorionak eman dizkio erakutsi duen kemenagatik guztiok gaude zurekin esan dio eta gogotik sentitzen duela berak bizi izandakoa, senar onik ez izana eta horren gaizki pasatu izana berehala moztu dio ondo baino hobeto dakit neure bizitza ez dela erraza izan ondo baino hobeto dakit zuk senar ona izan duzula baina hori ez da berez zorion bermea zuri esaterako, jarraitu du, ez zaizu hori batere lagungarri izan gaizki zaude orain, senar ona izanik senarra faltan ez baituzu bakarrik bizitzen ikasi izan eta horixe da ikaskuntza nagusia emakumeon bizitzan goizago edo beranduago ikasi beharreko lezioa nik aldiz larrutik baina betirako dut ikasia ez zaitez nitaz errukitu, errukitu zaitez zeure buruaz eta hori esandakoan sorbaldak zuzendu zaizkio eta haren burua beste mahaikideenen artean gailentzen ikusi dut ezusteko gehiago ditu guretzat prestaturik bere entzule umil eta mireskor bihurtu gaituenontzat plazer sexuala ere izan du hizpide berak ez duela horretarako sekula arazorik izan ez senarrarekin ezta ondorengo maitaleekin ere eta alboan eserita dagoen belaunaldi gaztearen testigantza eman duenak jauzi txiki bat egin du aulkian oharkabean, ia lurrera eroriz saioa amaitu ostean mokadutxo bat eskaini digu udalak jardunaldietako izar, guztiek hitz egin nahi dute harekin halako batean ikusi nau eta niregana hurbildu da zorionak eman dizkiot hitzaldiagatik eta haren bizitzaren kontakizunarekin jarraitu du ez dago ubera geldiarazterik senarrarengandik dibortziatzera ailegatu ez zenez hura hildakoan pentsioa gelditu zitzaiola eta gaur egun zoriontsu bizi dela asteburuetan lagunekin ateratzen da erretiratuen egoitzako dantzaldira joateko neskatilatan bezala, dio irribarrez, hori bai, ezkontzeko premiarik gabe ama keinu batez atzamarra pasatu dit aho ingurutik ezpain margoa ezpainetatik kanpo atera omen zait berari ere antzera gertatu ohi zaiola haginak zikintzen dituela behin eta berriro senarrak ezin zuela hori jasan esan du irribarre lotsati eta maltzurraz etxetik alde egiteko agindu zion egunean bertan andregai berriak, bai, harek bazekiela ondo janzten eta haren burua apaintzen bota zion aurpegira ez bera bezala, ezpainak ere behar den moduan margotzeko gai ez zela eta barre egin du berriro, erruz oraingoan eder eta dotore nagoela esan dit gero beno ...aldia bukatu ondoren entzuleen txanda izan da emakume adinduaren ezagun batek eskua altxatu du zorionak eman dizkio erakutsi duen kemenagatik guztiok gaude zurekin esan dio eta gogotik sentitzen duela berak bizi izandakoa, senar onik ez izana eta horren gaizki pasatu izana berehala moztu dio ondo baino hobeto dakit neure bizitza ez dela erraza izan ondo baino hobeto dakit zuk senar ona izan duzula
|
baina
hori ez da berez zorion bermea zuri esaterako, jarraitu du, ez zaizu hori batere lagungarri izan gaizki zaude orain, senar ona izanik senarra faltan ez baituzu bakarrik bizitzen ikasi izan eta horixe da ikaskuntza nagusia emakumeon bizitzan goizago edo beranduago ikasi beharreko lezioa nik aldiz larrutik baina betirako dut ikasia ez zaitez nitaz errukitu, errukitu zaitez zeure buruaz eta hori esa...
|
|
|
Txanpon tristea iruditu zaio orain,
|
baina
horrek ez dio baliorik kentzen eta ez da damutzen ordaindu behar izan duenaz. Baina Alemanak ez du Saxoniako Anton bezala izan nahi, ez du nabarmendu gabe pasa nahi, ez du taldeko lehendakaritzara iritsi nahi agure bat denean.
|
|
|
Fabrikaraino bertaratuta, hormigoi kamioiaren inguruan hatz marka ugari aurkitu ditugu,
|
baina
horrek ez garamatza inora, ia langile guztien hatz markak agertzen baitira.
|
|
|
I anuoo, Guasteca (Huasteca), Nuevo Santander, Nuevo Reino de Leon, Paul, Alfau eta Ocinan besteak beste.
|
Baina
horrek ez zion axola Garairi, berak ere lurralde horri bere izena eman baitzion euskaraz eta gaztelaniaz, eta horrela aitortu zion eskuartean zuen enperadorearen agiriak: Victoria Garoyana, hots berea, Garairena, zela, eta Victoria garai pena zela:
|
|
|
Hezkuntzaren ikuskera komertzial ororen kontra Newmanek jakintzaren beraren garrantzia nabarmentzen du.
|
Baina
horrek ez du esan nahi, jakina, lotura profesionalizatzailerik gabeko prestakuntza ibilbide batek eta ezagutza bere horretan eskuratzeak nolabaiteko baliagarritasuna eman ezin dutela, hau da, norbanakoak unibertsitateko ibilbidearen amaieran ezin dituela zenbait abantaila lortu:
|
|
|
Natura aztertzeko tresna bat izan behar du.
|
Baina
hori ez da dena: helburu filosofikoa du, eta, ausartuko naiz esatera, helburu estetikoa ere bai.
|