|
2000
|
|
|
Liburuaren azala euskaldunentzako arrotz samarra da beharbada.
|
Baina
horretan ere normalizatzen ari gara euskaldunak. Saltoki handietara jotzen duzu eta gero eta liburu sorta handiagoak aurkitzen dituzu.
|
|
|
|
Baina
hori ere Estatu Batuetan gertatu izan da, duela gutxi arte, behintzat; alegia, europar jatorriko jendea, Myflower belauntzian iritsitako britainiar protestanteen ondorengoak bakarrik egiazko" estatubatuar" tzat jotzea.
|
|
|
Bai
|
baina
hori ere bada, batez ere EAJren aldetik biak kontrajarri izan direlako," ez zeundeten bake prozesu batean, bakearen izenean nazio eraikuntza egiten ari zarete" eta horrelakoak esanez. Eta gakoaren alde bat behintzat hor dago.
|
|
|
Berrogeita zortzi bat ordu lehenago agertutako zuriska liluragarriagoa zen:
|
baina
hori ere ez da ahuntzaren gauerdiko eztula. Latitude horietara itzuli behar dut, negu minean izanik ere (orduan usuago agertzen dira), berdin zait Nunavut, Yukon, Jakutia nahiz Groenlandiara, hauxe baita" amazing", argiok gauero huts ematen baititut.
|
|
|
Agian izan liteke gizartean zenbait joera politikok ez dutela beste batzuk duten erraztasunik beste erabakigune batzutan egoteko. Proiektuak denei irekitzen dizkie ateak
|
baina
horretan ere badu zeregina Elkarteak, hoztuta dabiltzan horiei sinistarazten, denentzako, azken batean bertsoaren eta bertsolaritzaren proiektua baita.
|
|
2001
|
|
|
Igande gauean Arnaldo Otegik defraudatu egin gintuen,
|
baina
horretan ere esperantza eduki nahi nuke. Eman diezaiogun hor ere aukera pertsonari.
|
|
|
Banekien 27 urterekin ez nindutela Athleticetik deituko.
|
Baina
horregatik ere ez naiz inoiz arduratu. Alaves etorri zitzaidan, eta jada Alaves da nire taldea:
|
|
2002
|
|
|
Kontua da zerbait berria eskaintzea, esaterako, Anoetan egin den bertso antzerkia. Edo bertso pilota,
|
baina
hori ere eliteko pilotariekin. Futbolarekin berdin gertatzen da.
|
|
2003
|
|
|
Amak ez du kontu hori entzun ere egin nahi, eta aitak beste hainbeste. Osaba Tomax zen bere alde egiten zuen bakarra,
|
baina
horrekin ere jai du orain, itxura guztien arabera, asko hazi dela eta suhiltzaile izatearen txorakeria horiek uzteko garaia duela esan diolako Norari. Nola liteke osaba Tomaxek hori esatea?
|
|
|
Izaten ahal dena da diseinatzailearen nortasuna, kultura.
|
Baina
horretan ere alde gutxi, diseinu aldetik ni hurbilago senti bainaiteke alemaniar batengandik, alboko diseinatzaile batengatik baino. Hausnarketa prozesu bat da hau eta ideien munduan izaten ahal zara urrunekoarengandik hurbil, eta hurbilekoarengandik urrun.
|
|
2004
|
|
|
Euskarak gaur egun lana errazten dizu, lanpostu bat lortzeko baliagarria da.
|
Baina
horrek ere bere arriskua badu. Asko eta askoren euskalduntasuna EGA titulua atera ondoren bukatzen baita.
|
|
|
Batua sartzen ari da lexikoan, ez oraino sintaxian.
|
Baina
hori ere gertatuko da emeki emeki. Orain baitira garraioak, eta zuberotarrak askoz gehiago mugitzen dira.
|
|
2005
|
|
|
Jendeak ez duela ahoz ahoko propaganda egiteko aukera kritikatzen du Gabilondok: «Askotan pentsatzen da hemengo pelikulek ez dutela irauteko ahalmenik,
|
baina
horretarako ere konfiantza eta beta eman behar zaie, jendeak entzun dezan badagoela zerbait eta ikustera joan dadin». Horren aurka egitea oso zaila dela badaki, azkenean diruaren eta merkatuaren diktadurak agintzen baitu.
|
|
|
10 urte lehenago, II. Mundu Gerra bukatu zen egun beretan (1945ko maiatzaren hasieran) 15.000 herritar hil zituen harmada frantsesak Setif-en, independentzia eskatzen zuten manifestazioak itotzeko. Gezurra dirudi,
|
baina
hori ere duela 60 urte gertatu zen. Frantziak ez du egunotan barkamenik eskatu.
|
|
|
Ez naiz batere berezia alde horretatik. Idazle legez ere, konfesatu behar dut hamazazpi urte nituenetik idazten dudala,
|
baina
horretan ere ez naiz batere espeziala, pentsa zenbat idazle dagoen Euskal Herrian bertan. Pertsonalitate krisian daude editorialak, idazleak irakurleak baino gehiago izango garelako laster.
|
|
|
Gipuzkoarrentzat hori gauza erraza da zeren uste dute gipuzkeraz egin eta batuaz ari direla.
|
Baina
hori ere ez da egia. " Antz gehiago du…", diote.
|
|
|
Gaur dena da nobedadea.
|
Baina
horrek ere aspertu egiten du, eta nire ustez denborarekin nahasketa etorriko da: lehengo elementu bat sartu nahia, gauza oso modernoekin nahastuta».
|
|
2006
|
|
|
Eta hori egin den bidearen errespetatzea, onartzea eta azkartzea da.
|
Baina
hori ere ez da egiten. Sistema elkarteak hiltzorian uzten saiatzen da, instalatu nahi duten laborari berriak punki edo hippy batzuk balira bezala hartzen ditu, errespeturik gabe.
|
|
|
Badira jokalari zikinak, tranposoak, eta beti zu estutzen ari direnak. Horrelakoetan zaila izaten da odolari eustea, errazena da ukabila altxa eta lurrera botatzea,
|
baina
hori ere ezin duzu egin.
|
|
|
Askok ezin dute gaixotasun hilgarria dutenik onartu, gazte samarrak direnek batez ere. Zahartu ahala, itxuraz, gero eta «harreman» lasaiagoa izaten da heriotzarekin,
|
baina
hori ere ez da arau orokorra.
|
|
|
Berme sendoagoa eduki zuen, antza, beste proiektu batek: zentral nuklearra izatera iritsi ez zena ziklo konbinatuko zentral bihurtzea,
|
baina
hori ere bertan behera gelditu zen. Basordako eraikinak hutsik eta axolakabe jarraitzen du, naturak bedeinkatutako txokoan orbain gris erraldoia.
|
|
|
Zergei dagokienean, jendeari hobeto ateratzen bazaio etxebizitza erostea, ez dugu alokairu politika sustatuko. Gobernua alokairua bultzatzen ari da,
|
baina
horrek ere eskatzen du ezinbestean, diputazioetatik egiten den politika fiskalak zentzu horretan eragitea; eta hori ez da egiten ari. Ezkerreko etxebizitza politikak ezkerreko fiskalitate politika eskatzen du, eta hori da EBk eta Aralarrek Batzar Nagusietan elkarrekin gogor defendatuko duguna.
|
|
|
Laginak ez du hizkuntzaren irizpiderik hartzen. Gehienez esan dezakegu gehiago fakturatzen edo saltzen direla haur eta gazte liburuak,
|
baina
hori ere egilearen araberakoa da.
|
|
2007
|
|
|
eskaintzen dituen kontzertuetan %92ko okupazioa lortzen du. Musika klasikoa beti lotu izan da entzule elitistekin
|
baina
hori ere aldatuz doala uste du Iñigo Alberdik: «Ezagutzen ez duenarentzako musikak badu nolabaiteko anbar kutsua.
|
|
|
Oraindik ere Interneterako sarbiderik ez duen jende asko dago.
|
Baina
hori ere kontuan izan dute proiektuaren arduradunek, eta jende guztiak proiektua ezagutu dezan, Bilboko kulturguneetatik barrena ibiliko den erakusketa ibiltaria jartzeko asmoa dute. Bertan erakutsiko dituzte dokumentala, liburua eta zenbait argazki.
|
|
|
Zergatia galdetzen didatenean," aldaketak maite ditudalako" edo" probatzearren" erantzun ohi dut. Agian, esaten didate eta horretan ados nago, erbesteratu nuke estatu berriaren konstituzio, konstituzio eta konstituzio berriaren babesleek jazarrita,
|
baina
hori ere aldaketa bat litzateke. Aldatu zaletasun honek bidenabar, dokumental batean aditu dudanez, burmuineko ez dakit zer atalaren hantura batek eragin dezakeenak, agian, hartzen nauen susmo beltz baten estalkia izan nahi du:
|
|
2008
|
|
|
Ordura arteko prostitutak auzokideak ziren, kaleko bizitzan integratuak. Zaldi zuriak beste prostituzio mota bat ekarri zuen,
|
baina
hori ere desagertuta dago gaur egun.
|
|
|
E. Arozena. Bai,
|
baina
hori ere zuzendaritzak erabakitzen du hor egitea, bideratzen duelako besta giro horretara. Pentsatu izan da Baluartera ekartzea, baina horrek bai aldatuko lukeela egoera.
|
|
2009
|
|
|
Baina Winterbottom ez da gehiago murgiltzen, nahita. Wilsonen bizitzako pasarte batzuk gainetik pasa zituen,
|
baina
hori ere jakinarazten zaio ikusleari: " Bigarren mailako pertsonaia naiz nire historian bertan" esaten dio Wilsonek ikusleari filmeko pasarte batean.
|
|
|
dantzariekin lotzen gaituena, protokoloarekin lotzen gaituena...
|
Baina
horri esker ere bizi gara Udal txistulariok. Bestalde, kale animatzaileak ere bagara.
|
|
|
emakume eta gizonen arteko berdintasuna, gogorkeriaren kontrako mezuak...
|
Baina
hori ere dosifikatu egin behar da, mezu horiek disimuluan eman behar dira, elegantziarekin, ze, batzuetan, ipuinak baino, manifestuak dirudite. Lehen, mezuak emateko beldurraren teknika erabiltzen zen, umea beldurtu egiten zen jokabide batzuk eragiteko.
|
|
|
" Konturatu dira nahiz eta inbertitzeko diru laguntza bat eduki, gainerakoa baserritik ordaindu behar dela". Abeltzainen Elkartean hizketan hasi dira makinaria komun bat erosteko,"
|
baina
hori ere prozesu bat da. Pixkanaka hasiko gara, mendi komunaletarako desbrozadora bat erosiz", zuhur mintzo da Kormenzana.
|
|
2010
|
|
|
Big Ben esan ohi zaio, baina izen hori okerra da, Big Ben, berez, hamahiru tonako kanpaiaren izena baita. Askok uste dute erloju horrek erabakitzen duela zer ordutan bizi garen,
|
baina
hori ere ez da zuzena: Parisko Pisu eta Neurri Bulegoak du 50 herrialdetan ordu ofiziala zehazteko ardura.
|
|
|
Garai batean, sail irakurriena zen.
|
Baina
hori ere aldatu da. Orain orriz mugitu dira iritziak, politika sailera.
|
|
2011
|
|
|
Gero eta gehiago entzuten da petrolioaren gailurraren gaia, eta apurka joango da zehaztuz gainera. Oraindik ez da gizarteratu energiaren krisia nola kateatuko zaion egun bizi dugun krisiari,
|
baina
hori ere badator edo gurean da jada. Horregatik, 27ko greban ezin gara pentsioei begira bakarrik geratu, eredu oso bat da dantzan dagoena...
|
|
2012
|
|
|
Tokiko hedabideak herrikako ekimen xumeen bidez sortu eta garatu dira,
|
baina
horrek ere ekarri du desoreka. Eskualde batzuetan sortu dira, beste batzuetan ez, eta beste batzuetan ez dute asko iraun.
|
|
|
Apropos gaizki errodatutako dokumentalak ikusi ditut, eta ez dakit zergatik, baina sarri itsuskeria bertute gisa defendatzen da. Nik batzuetan uzten dut haizeak mugitu dezala kamera, Man Rayk berak plano askeena egiteko airera bota zuen kamera, errodatu bitartean,
|
baina
hori ere ederra iruditzen zait estetikoki. Eta iruditzen zait egiazko gauzak kontatzen direnean, aldi berean ederrak badira, gorago eramaten zaituztela.
|
|
|
Ikaragarria eta nazkagarria iruditu zitzaidan. Arraina nahiago izaten dut,
|
baina
hori ere garesti dago eta itsasoak ere gero eta zikinago. Niri sukaldean aritzea gustatzen zait.
|
|
2013
|
|
|
Politikariaren lanak pazientzia eskatzen du. Ez dut politikariaren estereotipoa ematen oraindik,
|
baina
horretan ere jausiko naiz. Neure estiloa landu nahi dut horregatik".
|
|
|
Eta" escrache" ei mugarik ezartzea zilegi al da? Euskadiko Auzitegi Nagusiak horrela ebatzi du kasu zehatz batean,
|
baina
horrek ere ez du urratzen manifestazio eskubidea, errebindikazioa kaleratzea eta salaketa publikoa posible direlako.
|
|
|
1813ko irailaren 8an onik atera ziren hainbat donostiarrek hiria berreraikitzea erabaki zuten Zubietako Aizpurua baserrian bilduta.
|
Baina
horretan ere ospakizunetarako motibo gutxi daude: hiriak ez zuen inolako diru-laguntzarik edo kalte ordainik jaso, 1818ra arte Espainiako Gerra Ministerioak ez zuen etxeak berreraikitzeko baimenik eman...
|
|
2014
|
|
|
Irakeko biztanleriaren egoera oso larria da 1990eko Golkoko lehen gerraz geroztik, eta etorkizuna agian bakarrik baretuko da bere desagerpena eta hiru estatu berrien sorrerarekin,
|
baina
hori ere gehiegi aurreratzea izan liteke gaur egun. Argi dagoena zera da, AEBen eta mendebaldeko indarren parte hartze militarrak, bideratu baino egoera okertu besterik ez dute egiten. Ezer gutxi esatea da, baina edozelako konponbideren hasiera, AEBen erabateko erretiratzea eta NBEren egiazko bake parte hartzearekin hasten da.
|
|
|
|
Baina
horrek ere ez zuen askorik lagundu. Poliziarenera joaten segitu behar izan nuen, agiriak betetzen eta gainerako joan etorriak egiten.
|
|
|
Baina horrek ez du esan nahi" amerikarrek" gerra nahi zuten bidetik eraman zutenik. Gerora, Nixonen agintaldian, gatazkaren" vietnamizazioa" martxan jarri zuten,
|
baina
horretan ere porrot egingo zuten.
|
|
|
Gainera, uste dut gatazka honen parte izan diren sentimenduak azaleratu behar direla, eta Barrura begiratzeko leihoak dokumentalak zentzu horretan egindako lana ez dut aipatu gabe utzi nahi, testigantzak oso garrantzitsuak iruditzen zaizkidalako. Uste dut politikoki hitz egin behar dugula gaiaz, maitasunak lagundu digulako egoerari aurre egiten,
|
baina
hori ere sufritu dugulako.
|
|
2016
|
|
|
Argazkiak errebelatzeko txoko iluna, erredakzioa, artxiboa eta abar prestatu zituzten, eta oso oker ez banago leihorik gabeko zulo horretan pasatzen zituzten gau eta egunak. Pareko tabernakoek ere izango dute makina bat kontu kontatzeko,
|
baina
hori ere beste baterakoen kutxara. Egiako ekosistemaren parte egin ziren.
|
|
|
Euren esku ez dagoen bakarra garia da.
|
Baina
hori ere nondik ekarri eta zein nekazariri erosi taldean erabakitzen dute, Biolurren dauden okinen artean. " Araban eta Nafarroan erosi izan dugu.
|
|
|
" Kontziente izan behar dugu historian emandako aldaketak lau frikik hasi zituztela", dio Ibañezek barreari ezin eutsita. Hasierako lau friki horiek diren sentsazioa dute,
|
baina
hori ere harrotasunez daramate. " Emakumeak euren autonomia aldarrikatzen hasi zirenean, imajinatzen dut, ez zutela pentsatuko egun feminismoak hainbesteko presentzia izango zukeenik gurean".
|
|
|
Zauri horren sakona ez da tiritekin konpontzen. Egungo legediak adabakiak jarri nahi ditu nola hala aurrera egiteko,
|
baina
hori ere ez da lortzen. Hondakinekiko konponbidea kontsumoan da.
|
|
2017
|
|
|
Inor ez da inoiz ohituko duintasunik gabeko bizimodura. Gazatarrek erresilientzia moduko bat garatu dute,
|
baina
hori ere higatzen ari da.
|
|
|
ETAk ez zuen bere desegiteaz berba egin gura.
|
Baina
hori ere eman du, Madrilek horrekin lotu baitu presoen eskubideak betetzen hastea. Jakina:
|
|
|
Hirietan batez ere plastiko eta beiren birziklapena sustatzen dira. Ongi dago,
|
baina
horien atzean ere etekin ekonomikoak daude, Ecoembes enpresarenak adibidez.
|
|
2018
|
|
|
" Ez bada legedia aldatzen eta gurea bezalako proiektu berritzaile eta kolaboratibo batentzat ez badigute lursail bat uzten, adibidez 75 urtez erabiltzeko, garajeak egiteko enpresa eraikitzaileei uzten dieten moduan, ez dugu aurrera aterako. Beste aukera bat litzateke eraikinen bat berritzea eta egokitzea,
|
baina
horretarako ere administrazioak lagatzea genuke. Baserri bat moldatu eta 8 lagunentzako cohousing txiki bihurtzea, horrelako esperientziak ezagutzen ditut, baina gure planteamendua 30 bat laguntzentzako da".
|
|
|
Dena dela, saioak duen formatua eta emakumeek duten parte hartzea erabat lotuta daudela uste dute. " Gaiarekiko sentikorragoak garelako izan daiteke,
|
baina
hori ere oso adierazle ona da", dio Kaltzadak.
|
|
|
Egungo turismo ereduaren aurka egonagatik ere, Andoni Egiak badaki" denok garela turistak", eta sarri turistifikazioaren aurkako borroka" klase ertain zuri eta unibertsitariotik" abiatzen dela. Lan eskuaren" artikulazioa" behar dela dio,
|
baina
horrek ere ez duela turistifikazioarekin bukatuko, baldin eta kapitalismoarekin amaitzen ez bada. Bere ustez, turismo ereduaren aurka bi alternatiba existitzen dira; iraultzailea eta erreformista:
|
|
2019
|
|
|
Erdal hedabideen galaxian ez dago halako eskuzabaltasunik eta kooperaziorako jokaerarik. Badira horren azalpenak,
|
baina
hori ere ez dugu hemen jorratuko. Edonola ere, kontua da guztiok ez dugula berdin erabiltzen lizentzia, ez kopuruz ez izpirituz.
|
|
2020
|
|
|
Hasiberria, akaso, ez,
|
baina
hori ere izaten da norekin alderatzen zaren… Normalean sari hauek, ikerlari gazteei sariak, 40 urtetik beherakoei ematen dizkigute. 2005ean amaitu nuen karrera eta orduan hasi nintzen ikerketa honekin; beraz, joan dira hamabost urte!
|
|
|
Niri galdetzen didate" zeinu hau hemengoa da?" eta nik," bai, Gipuzkoakoa" edo" Bizkaikoa". Denek balio dute, noski, eta aberastasun bat da,
|
baina
horretan ere kontzientzia falta zaigu. Emakumeen zeinuekin falta zaigun bezala, esaterako.
|
|
2021
|
|
|
" Telebista kate, liburu denda eta abarretakoak izan ditzakete talde horiek beren baitan, eta idazle batengatik astakeria ordaintzeak ez die minik ematen ekonomian.
|
Baina
hori ere gainditu genuen".
|
|
|
Biek antzematen dituzte argiak eta ilunak, eta bat datoz gauza batean. Iruditzen zaie orain 50 urte pentsaezinak ziren borrokaren zenbait lorpen euskara irakaskuntzan, autonomia maila bat, zerbitzu publikoak ziurtzat ematen direla gaur;
|
baina
hori ere kendu diezaguketela edozein unetan, eta euskal jendartea ez dagoela" horiek defendatzeko prestatuta". Gehiago amesten zuten halere, haustura bat, autodeterminazio eskubidea, eta korapilo horiek berdin jarraitzen dute funtsean.
|
|
|
Etxeko politikan hedabideek zirimiri baten antzera eragiten badute gure iritzietan, nazioartekoan euri jasa baten modura egiten dute, besteak beste urruneko ezjakintasunagatik filtro kritikoa ez dugulako berdin aktibatzen. Egia da orain beste bertsio bat interneten bila genezakeela,
|
baina
hori ere Mendebaldeak kontrolatzen du. Internetaren espazioa enpresa pribatuek Mendebaldeko estatuen lankidetzarekin kudeatzen dute, erabakiz nork hitz egin dezakeen, zer esan daitekeen eta zein bisualizazio gradu izan dezakeen.
|
|
2022
|
|
|
" Patriarkatuak ama izatea nahi badu, kontrakoa eginen dugu", alegia.
|
Baina
horrek ere ez digu, emakume gisa, askatasun gehiago ematen, eta ama izan nahi duen emakume bat feminista izan daiteke berdin berdin. Arazoa ez da ama izatea edo ez, arazoa da hori zoriontasunaren bide bakarra dela ulertzeko heztea, betebeharra izango balitz bezala, hain zuzen ere.
|
|
|
Behar Zana elkarteak egin duen plan estrategikoan horixe dute erronketako bat, txikitako talde zabal hori ahalik eta gehien mantentzea adin nagusiagoetan." Gaur egun indargunea eskua da eta ahulgunea agian emakume kopurua, nahiz eta palaz aritzen diren nesken kopurua esanguratsua den. Joko garbi eta erreboteko pilotariei diskriminazio positiboa egiten saiatzen gara
|
baina
horretan ere gustatuko litzaigukeena baino pilotari gutxiago ari dira" Lizasok esan duenez.
|
|
2023
|
|
|
Ez da bide erraza, maitasun kooperatiboak denbora, espazioa eta baliabide materialak behar dituelako,
|
baina
hori ere eginez sortzen da, eta horregatik gure kooperatibatik lan denbora asko eskaintzen diogu eremu horri. Emaitzak nabarmenak dira Pirinioan lurralde eraldaketa nodoak sortzean, Iparraldeko ekonomia sozial eraldatzaileko AHA federazioa martxan jartzean, eta Euskal Herrian zehar ernatzen ari diren tokiko subjektu eraldatzaileak ikustean.
|
|
|
Eta izango du horretarako arrazoirik. Ez da nire ikusmoldea,
|
baina
hori ere bada. Hamaika elkarrizketa eginak, lehenengoz itsu batekin ari zara… niretzat problema ez da hori, esan dizudan horixe baizik, elkarrizketatzeko hots egin izan didatenei esaten diedana:
|
|
|
Mila aldiz eskatu dugu erkidegoko presidentearekin bilera bat, baina ez digute kasurik egiten, haientzat gaizkileak baino ez gara. Naturgy enpresarekin ere saiatu gara bilera bat lortzen,
|
baina
hori ere ez dugu lortu. Oso estigmatizatuta dagoen auzoa da, eta Espainiako hirugarren mundua islatzen du:
|