|
2001
|
|
|
Zerbait esateko tentazioa izaten nuen orduan, gure artean eratu genuen isiltasunezko lokarri hura behingoz etetekoa,
|
baina
hitzik egin ahal izan aurretik burua berriz makurtu eta egunkariaren itxurazko irakurketan murgiltzen zen atzera.
|
|
2004
|
|
|
–Ezer graberik ez,
|
baina
hitz egin beharra daukagu. Badaukazu momentu bat?
|
|
|
Gazako ospitale batera zihoazen medikua eta honen laguntzaile sanitarioa ziren haiek; nik, izeba Intisarrekin elkartu beharra neukan amonaren arazoa konpontzeko. Bi gizonak frantsesak ziren,
|
baina
hitz egiten genuenean ingelesez mintzatzen ginen. Ez ginen mintzatu gure lanbideez, hala ere; bazirudien ekidin egiten genuela gai hori.
|
|
|
Izan ere, indar hutsa zen Lantza, indar itzela, ongirako zein gaizkirako erabil zitekeen energia. Eta Lantzaren Ahotsak ez zuen hitzik erraten, ez behintzat Munduak ezaguturiko ezein hizkuntzatakorik,
|
baina
hitz egin zidanean, nire ama hizkuntzaz mintzatu balitzait bezain ongi ulertu nuen.
|
|
|
Hitzik gabe utzi ninduen,
|
baina
hitz egin beharra nuen, eta orduan esan nion:
|
|
2006
|
|
|
Hauen denen izaera bilbatuaren suposizioa besterik ez zen, horiek nortasun edo karaktere unitario baten manifestaziotzat suposatzea.
|
Baina
hitz egin, ikerketak fenomenoez bakarrik hitz egin lezake; nortasun edo karaktere hartaz berbaitan, zuzenean, razionalki ezin da deus esan, ez bada haren existentzia hutsa suposatzea soil, premisa edo aurrebaldintza gisa enpirian bildutako datuen koherentziaren esplikaziorako. Autore alemanetan ez dago" izpiritu" metafisiko aldez aurrekorik, edozertsutarako ahalmen zedarrigabetu gisa; dago izpiritu (kultura) manifestatu sozial historiko bat –herri bakoitzak berea–, izpiritu (nortasun) baten obra bezala interpretatzen dena.
|
|
2008
|
|
|
–Barkatu, aita,
|
baina
hitz egin behar dugu lehendabizi.
|
|
|
–Barkatu, izeba. Onartzen dut hitza jan nuela eta ezin okerrago jokatu nuela,
|
baina
hitz egidazu, mesedez. Hitz ematen dizut?
|
|
|
–Barkatu, aita,
|
baina
hitz egin behar dugu lehendabizi.
|
|
|
–Barkatu, izeba. Onartzen dut hitza jan nuela eta ezin okerrago jokatu nuela,
|
baina
hitz egidazu, mesedez. Hitz ematen dizut...
|
|
2009
|
|
|
–Ongi da.
|
Baina
hitz egidazu zuka.
|
|
|
–Bai, erantzun zion izeba Ernestinak?.
|
Baina
hitz egiteko gogoa duzu, eta eser gaitezen lehenik.
|
|
|
luze baino luzeagoa egin zitzaion, bihotzaren taupadak gero eta azkarragoak nabaritzen zituen bitartean, tentsioz betetako egoeran; halako batean, gainera, abioiaren zaratak bakartua sentitu zen: ...ioa etorri baitzitzaion. Maria Bibiana zegoen beste besoari helduta?, baina ez, berak gainditu behar baitzuen froga, berak bakarrik, mutil ausart batek bezala; jarraian, abioiak lasterrari ekin zion, gero eta lasterrago, baita Adaren bihotza ere?, hegan egin zuen arte, noiz eta mirari baten aurrean balego bezala sentitu baitzen; gogoa ere etorri zitzaion, ausaz, oihuka hasteko, miraria, miraria!?,
|
baina
hitz egiteko gai ere ez zenak nekez egin zezakeen oihu, hain zegoen sorginduta eta mementoaren xarmak harrapatuta!; gero, Domingo korrika ikusi, eta bera ere haren atzetik abiatu zen, orduan bai, arestian gordetako oihu guztiak jaurtitzen zituela: iufi eta iufi, miraria eta miraria!
|
|
|
Zilarrezkoa. Ez du sekula entzun abesten,
|
baina
hitz egiten duenean haren ahotik musika irteten dela pentsatu du, barnea lasaitzen dion melodia urrun bat, beraz ondo abestu behar duela. Etxera heldu eta ama lokartzean, kaskoak jarri ditu eta aspaldiko partez Sara Vaughanen diskoa entzun du.
|
|
|
–
|
Baina
hitz egin dute. Mirarik eta Miren Arantzak?
|
|
|
inguruan zarata eta zalaparta izugarria zegoen, eta berak ere, hots burrunbatsuetatik babesteko, hatzak belarrira eraman zituen, baina ohartu zenean ezen Domingok ez zituela eraman, berak ere kendu egin zituen; aitak, izan ere, abioiak eta mutilen kontua zirela esan zion, baina berak –Adak– mutilak adinakoa zela erakutsiko zion aitari, bai horixe, ongi erakusten ari zitzaion orduko, albora begiratu eta Damasoren aurpegia ikusi baitzuen, izuak hartuta, begiak erdi itxita!; Domingok esan zionez, abioiak, hegan egin aurretik, lasterka egin behar zuen, eta etorkizun hurbilari begira jarri zen, abioiak noiz lasterka egingo; pazientzia ez zen, baina, Adaren bertutea, eta minutu hura –pilotuak abioia martxan jarri zuenetik abioia lasterka jarri artekoa– luze baino luzeagoa egin zitzaion, bihotzaren taupadak gero eta azkarragoak nabaritzen zituen bitartean, tentsioz betetako egoeran; halako batean, gainera, abioiaren zaratak bakartua sentitu zen: ...aria Bibiana zegoen beste besoari helduta–, baina ez, berak gainditu behar baitzuen froga, berak bakarrik, mutil ausart batek bezala; jarraian, abioiak lasterrari ekin zion, gero eta lasterrago –baita Adaren bihotza ere–, hegan egin zuen arte, noiz eta mirari baten aurrean balego bezala sentitu baitzen; gogoa ere etorri zitzaion, ausaz, oihuka hasteko –miraria, miraria! –,
|
baina
hitz egiteko gai ere ez zenak nekez egin zezakeen oihu, hain zegoen sorginduta eta mementoaren xarmak harrapatuta!; gero, Domingo korrika ikusi, eta bera ere haren atzetik abiatu zen, orduan bai, arestian gordetako oihu guztiak jaurtitzen zituela: iufi eta iufi, miraria eta miraria!
|
|
|
–Bai –erantzun zion izeba Ernestinak–
|
Baina
hitz egiteko gogoa duzu, eta eser gaitezen lehenik.
|
|
|
–Ongi da.
|
Baina
hitz egidazu zuka.
|
|
2010
|
|
|
–Zu beti nire eskuinean, Kristo Aitaren eskuinean bezala!?; aita eta Teo, izan ere, noiznahi aritzen ziren beren artean, baita guztiok biltzen ginenean ere, fabrikako kontuei buruz, fabrikako hura gai monografikoa balitz bezala; besteak ez dakit, baina ni, halakoetan, harrizko gonbidatu bat bezala egoten nintzen, ia hitzik egin gabe?
|
baina
hitz egiten nuenean ere, ez zidaten kasu handiegirik egiten, egia esan: zer beste ezertaz mintza zitekeen, bada, pikutan bizi zèn poeta galdu bat, pikuez ez bada?, ni neu ere txinbo galduen mailakotzat bainindukaten?
|
|
|
La Rochelle-ko gazteei dagokienez, beraien artean baino ez zuten hitz egiten.
|
Baina
hitz egiten zuten.
|
|
|
hain sentitzen ziren orbetarron proiektuan bat eginda, non bai baitago esaldi bat —aitak Teori zuzendua—, ezin hobeto laburbiltzen duena bion arteko harremanen muina: " Zu beti nire eskuinean, Kristo Aitaren eskuinean bezala!"; aita eta Teo, izan ere, noiznahi aritzen ziren beren artean, baita guztiok biltzen ginenean ere, fabrikako kontuei buruz, fabrikako hura gai monografikoa balitz bezala; besteak ez dakit, baina ni, halakoetan, harrizko gonbidatu bat bezala egoten nintzen, ia hitzik egin gabe...
|
baina
hitz egiten nuenean ere, ez zidaten kasu handiegirik egiten, egia esan: zer beste ezertaz mintza zitekeen, bada, pikutan bizi zèn poeta galdu bat, pikuez ez bada?, ni neu ere txinbo galduen mailakotzat bainindukaten... nahiz eta egun batean Teofilo Mariak eskua luzatu —modurik paternalistenean, hori bai— eta horrela hitz egin zidan —aita, bera eta hirurok bakarrik geundèn memento hartan—:
|
|
2011
|
|
|
Hala kontatzen du bere egunerokoan.
|
Baina
hitz egiten hasten zelarik, gaztetu egiten zela iruditu zitzaion. Idazleak 30 edo 35 urte izango zituela kalkulatu omen zuen.
|
|
|
Guk ere badugu gure hizkuntza, baina Itziarrekin, neska lagunarekin, elkartu aurretik, ez nuen alsaziera babesteko edo gure arazoei aurre egiteko kontzientziarik. Gurasoek oso ondo hitz egiten dute alsaziera; nik, ordea, ulertu bai,
|
baina
hitz egiteko zailtasun handiak ditut. Nire belaunaldia alsaziera galtzen ari dela esan daiteke?.
|
|
|
Mikel hurbiltzen ikusita, Armentia zutitu egin zen,
|
baina
hitz egiten jarraitu zuen.
|
|
2012
|
|
|
Durangora heldu zirenean, Landakotik ahal bezain gertu aparkatu eta lagunen bila abiatu ziren. Biak elkarrekin,
|
baina
hitzik egin gabe. Zain zeuden Paula eta Miren, Nerearen betiko lagunak.
|
|
|
Oinez zugana datorrenean, izan zen atleta haren trazak eta pausokera mantentzen ditu,
|
baina
hitz egiten duenean gogoetaren atleta bilakatu dela demostratzen du. Askotan esaten du:
|
|
|
–
|
Baina
hitz egin dezagun zutaz, gauza ederrez, zure alkandorako botoi askatuez?
|
|
2013
|
|
|
–Ez,
|
baina
hitz egin dezagun Jani buruz. Ez dut nahi pentsatzea beste guztiei buruz iritzi erradikalak ditudala eta nire bizitza zapuztu zuen koldarrari buruz ez dudala hitz egin nahi.
|
|
2014
|
|
|
Isilik zaude. Aditzen dizudanean isiltzen zara,
|
baina
hitz egin duzula badakit. Lehen sumatu dut, baina ezin nizun ulertu.
|
|
|
–Sendagileek diote garuneko kommozio arina duzula,
|
baina
hitz egiteko moduan zaudela.
|
|
2015
|
|
|
Min keinu batez, bizkarra sofako kuxinen aurka bermatu zuen Jonek eta, begi ondoak malkoek desegindako errimelez zikinduta, erronkati begiratu zion Karmeleri,
|
baina
hitzik egiteko indarrik gabe, edo ahoa zabaltzeko beldurrez agian.
|
|
|
Bankes jaunak Lily Briscoeren erantzuna espero zuen. Eta bazihoan hura zerbait esatera Ramsay andrearen kontra, hura ere, bere eran, estutasun sortzailea zela, larderiatsua, edo antzeko zerbait?,
|
baina
hitz egin behar guztia uxatu zuen Bankes jaunak izan zuen estasiak. Hala izan baitzuen, kontuan hartuz gero haren adina, hirurogeietan sartua, eta haren txukuntasuna eta jarrera inpertsonala, eta itxuraz soinean zeraman estalki zuri zientifikoa.
|
|
|
Txiste bat kontatu banio legez, irribarre egin zidan ilehoriak, jolasti. Goitik beheraino begiratu zidan, arretaz, nire larruarekin traje bat egiteko neurriak hartuz bezala,
|
baina
hitz egiterakoan Korerengana zuzendu zen.
|
|
|
Hain sekretua eze?, berak ere ez baitaki zein den. Hitzak ere trabatu egiten zaizkio,
|
baina
hitz egin beharra daukate, eta gaur bertan gainera. Gauza zaila, etxeko zoko guztiak jendez beteta baitaude.
|
|
|
ez zuten apenas hitz egin bien artean,
|
baina
hitz egin beharrik ere ez zutela
|
|
2016
|
|
|
Ondo dago, ama. Nire aldetik ez dago eragozpenik,
|
baina
hitz egin Joxerekin. Ez dut beste haserrebide bat eduki nahi horregatik.
|
|
|
Ez dut esango epailea konbentzitu duenik,
|
baina
hitz egiten ari zen bitartean buruarekin baieztapen keinuak egiten zituela ikusi dut.
|
|
|
Izaeraz gizajoa, koitadua. Ez da totela,
|
baina
hitz egiten duen bakoitzean esaldi guztiak bi bider botatzen ditu. Auskalo zergatik egiten duen hori, ez du inork ulertzen.
|
|
|
Ez gara hirurak oinez jartzeko bezain bihozgabeak, eta bizikletaz imajinatzeak ere bitxiegi emango luke. Eman dezagun, hortaz, automobilez abiatu direla, ez haiek autoa dutelako, baina Marceau karrikako lagun batzuen artean tramankulu beltz handi bat eskuratu ahal izan dutelako; ez dirurik enplegatu gabe, noski,
|
baina
hitz egingo dugu gero ere familiaren diruez, hemen hegoalderanzko ihesaz ari ginen. Exodo osoa aletu behar ote dugu?
|
|
2017
|
|
|
Valeria zen. Hasieran ez nuen ezagutu, mendialdean ibili ginenetik, itxuraldatuta zegoela iruditu baitzitzaidan,
|
baina
hitz egiten hasi zitzaidanean berehala jakin nuen nor zen.
|
|
|
Bizar, txapel eta betaurreko berak, eta poltsikoan, nola ez, Nokia zahar bat.
|
Baina
hitz egiteko orduan askoz lasaiagoa zen, eta hitzak ondo markatzen zituen; kontrola duten pertsonen itxura zuen; eta, bestea bolantean zegoen bitartean, Israelen hesia eskaneatzen zuen begiekin.
|
|
|
–Mezu elektroniko labur bat idatzi zigun pertsona batek, duela hogei urte inguru apaiz batek ukitu egin zuela esanez, eta horrek zauri sakonak utzi zizkiola kontatuz. Hitz egitea kostatzen zitzaiola esaten zuen,
|
baina
hitz egin nahi zuela gurekin. Berehala idatzi nion, eman nizkion nire sakelakoaren zenbakia eta nirekin hitz egiteko erraztasun guztiak, eta esan zidan oso mingarria egiten zitzaiola gertatu zitzaiona gogoratzea, eta deituko zidala prest zegoenean.
|
|
|
hizkuntzengatik. Jendeak esaten du, nik ingelesez badakit?, igual ez zara goseak hilko,
|
baina
hitz egitea beste kontu bat da. Ingelesarena hemen egundoko traba da, sistema produktibo osoan eragiten du, asko mugatzen ditu esportazioak eta abar?.
|
|
|
–Bi izaten gara, geure artean ere kontrastatzeko gauzak. Gutako guztiok ere ez gara enplegu orientatzaileak,
|
baina
hitz egiten dugu pertsona horrekin, entzun, behintzat badaki hilean behin edo bitan norbait izango duela bere arazoak kontatzeko?. Abandonu sentipena ohikoa da langabeen artean.
|
|
2018
|
|
|
–Sentitzen dut: izugarri lanpeturik nago orain,
|
baina
hitz egingo dugu goizean.
|
|
|
Barkatu intsistentzia,
|
baina
hitz egin dizugu gure interesik gabeko finantziazio aukerez?
|
|
|
Lehen unetik erakutsi nahi izan zuen ez zuela atzera egingo bere kideen berben aurrean, akusazio larri haiek ez zutela kikildu.
|
Baina
hitz egin ahala bazirudien ez zeukala egiazko argudiorik Txetxu Urrutiren aurka esandakoei aurre egiteko. Gonbidatu nagusiaren bihotz eta borondate onean aterpetu zen eta, bestalde, esan ziren guztietan Nere Poza emaztearen erantzukizuna ere kontuan hartu behar zela aldarrikatzea izan zen gizona defendatzeko azken baliabidea.
|
|
|
Hasieran uzkurtuta egon zara, oskolean gorde nahi den txirla baten moduan, besagainak barrurantz erorita, eskuak otoitzean dabilen fraide baten apaltasunez bilduta, txakur jipoituaren begirada...
|
Baina
hitz egiten hasi zarenean, oskol horretatik pixka bat ateratzen hasi zara. Ez duzu guztiz lortu, noski, baina urrats bat da.
|
|
2019
|
|
|
Bazkalostean iritsi da grabagailua mahaigaineratu eta bildu gaituen arrazoiari tiraka hasteko unea. Urduri bezain gogotsu gaudela esango nuke; alegia, ez dakigula ongi zer pasako den,
|
baina
hitz egiteko prest. Prest, zehazki, heriotzaz hitz egiteko, zera hartaz eta abarrez, baina atzera egin nahi izan dut, ez baita justua hainbeste urte eta bizipen konpartitu genituen Moio lagunaren oroitzapena haren heriotzara mugatzea.
|
|
|
Ez daukat beldurrik norbaiti aukerak emateko, edo errealitate hori erakusteko. Nik ez diot inori esango, transexuala zara?,
|
baina
hitz egiteko moduagatik edo intuitzen badut, badakit nola ahaldundu transgenero bat (zeren ez da beharrezkoa transexuala izatea), eta niretzat un antes y un después dago Moiorenaren ondoren. Zeren nik argi daukat ez litzatekeela pasako hau gaur egun gu inguruan bagina.
|
|
2020
|
|
|
Odola isuri zeneko harri hotzek hitz egingo balute.
|
Baina
hitz egiten dute, baiki. Etengabe, isildu gabe.
|
|
|
Negar batean
|
baina
hitz egiteko indarra hartu nuen.
|
|
2021
|
|
|
Eta kontra egotearen ohitura ere bai.
|
Baina
hitz egingo dugu horretaz gero, nahi baduzue. Momentuz, gogora dezagun literaturak ez digula inolako anputaziorik eskatzen eta etxekoak etor daitezkeela gurekin, literatura ez delako ezer ez bada etxe bat, gu guztiona.
|
|
2022
|
|
|
Isabelen begiak harriduraz zabaldu ziren.
|
Baina
hitz egin zuenean, ni izan nintzen txundituena.
|
|
|
Hasieran doinu ia normal batekin mintzatzea lortu zuen.
|
Baina
hitz egin ahala zirrarak gaina hartu eta negarrez amaitu zuen.
|
|
|
Ez erabat, ez betiko. Esan nahi baita arnasa hartzen jarraitzen zuela artean,
|
baina
hitzik egin gabe.
|
|
|
" Oso gogorra izan zen. Batzarretara joaten ginen, ordezkarien bilkuretara...
|
baina
hitz egin behar bagenuen sekulako lotsa pasatzen genuen. Ordezkarien bilkuretan gure lantegiko batzarrean hitz egin beharreko gaiak adosten ziren.
|
|
|
Telefonoaren beste aldeko ahotsak sekula entzun ez zuen azentuz hitz egiten zuen euskaraz. Burusoilaren lagun lodikotea zela pentsatu zuen,
|
baina
hitz egiteko moduak ez zion hamalau urteko neska bat iradokitzen.
|
|
2023
|
|
|
Kapitaina urduri zegoen,
|
baina
hitz egin ahala, eztarriko korapiloa bera ere askatzen zihoakiola nabaritu zuen. Beraz, isildu gabe hizketari ekin zion Basajaunek iritzia aldatu baino lehen arazoa azaltzeko.
|