|
2000
|
|
|
—Setakeria eta burugogorkeria deitzen al diok hik, aita hilaren memoriari? —eten zuen osabak, Pedrori errana akabatzen utzi gabe— Zeren burugogorra zuan hire aita eta burugogorragoa haiz hi,
|
baina
hire amak ez dik zergatik jasan bi burugogorren arteko itsukeria... Edo, ez ote da absurdua hilen alde jartzea, biziak beharrago daudenean?
|
|
|
—Hi izarrei beha bizi haiz, eta ez ote dakik, bada, ezen emakume bakoitza konstelazio bat dela eta konstelazio bakoitzak bere denbora behar duela, izarrik ezkutuenen berri jakiteko...?
|
Baina
hik jakin huke Kasiopearen historia, zeren, oker ez banago, prezeptore jaun Marcelek kontatu baitzigun behin batean... —eta, begietarat xuxen so egiten zidala, irri maltzur bat ezpainetan, eratxiki zuen—:
|
|
|
—Akabatu berri diat koadroa,
|
baina
hiretzat nola luke santak, koroarekin edo gabe?
|
|
|
Eta Pedro Huiziren hitzak oroitu nituen, noiz eta erran baitzuen, Avilako santaren erlikiaz ari zela: "
|
Baina
hik badakik, Joanikot, ezen santaren mirakulurik handiena, halarik ere, haren erlikien ingurukoa dela, zeren, munduan dabiltzan menbroak, ileak, hortzak eta hezur guztiak juntatuko bagenitu, Avilak ehun santa Teresa izanen bailituzke egun, bakarra izan beharrean..." Eta oroitu nuen, halaber, osaba Joanikoten komentarioa: " Beraz, Kristok arrainak eta ogiak berretu zituen bezala, santak bere menbroak, baita bere ileak, hortzak eta hezurrak ere...", hirurak ere irriz hasten ginela.
|
|
|
—Eta, nola medikua paracelsozalea baitzen, merkurioa kontseilatu ziguan...
|
Baina
hire osabak, orduan, bat batean, ezetz erran zioan, ezetz eta ezetz, hura ez zela posible. Eta eratxiki zian:
|
|
|
Ez, bada! Anitzetan mintzatzen haiz Erromaz eta Erromaren zitalkeriaz,
|
baina
hi ere Ziaurrizkoa bezala eta Erroma bezala mintzatzen haiz... zeren libertateak libertatea hil baitezake, noiz eta bertze dogma bat bihurtzen baita...!
|
|
|
Eta ezin etsi duk, hasi baino lehen... eta heure bide hori ere bilatu beharra duk, nahiz eta, bertzetik, ene anaiaren gustuko pintura ere egin behar izanen duan...
|
Baina
hik ere aurkituko duk heure erdibidea, eta, handik aitzina, auskalo... —eta, burua goitik behera higitu eta hatza altxatzen zuela, erran zuen—:
|
|
|
Lehengo batean ere, konparazione, hor ikusi nian Florentziako karriketan ijito iduriko gizon bat, Avilako santaren ile baten erlikia zuena, ez dakit zenbat mirakulu eragin zituena... haietarik bat karsoil bati, zeinak gauetik egunera ilez eta biloz beterik ikusi ahal izan baitzuen bere burua, halako moldez non baitzirudien ezen mendi gorri bat zegoèn lekuan baso ezin abartsuago bat sortu zela...
|
Baina
hik badakik, Joanikot, ezen santaren mirakulurik handiena, halarik ere, haren erlikien ingurukoa dela, zeren, munduan dabiltzan menbroak, ileak, hortzak eta hezur guztiak juntatuko bagenitu, Avilak ehun santa Teresa izanen bailituzke egun, bakarra izan beharrean...
|
|
|
Izan ere, hatsarrean hilik ikusi haut plazan, baina, halako batean, oihu egin duk —libertateari egin diok oihu! —, eta oihuak piztu hau! Eta ni ere erdi hilik nengoan, bihotzean txingar guti batzuk baizik ez nituela,
|
baina
hire oihua haize zirimola bezala sartu zaidak gorputzean barrena... eta sutu duk ene bihotza, oihu egin dik, eta oihuak piztu naik...! Eta eguzkia mugitzen duk, lurra mugitzen duk eta Urbiain ere mugitzen hasia duk!
|
|
|
Eta ez al dira neskak eta emaztekiak, bada, bertze itsaso batzuk bezala, hondarraren hondarrean beren altxorra gordetzen dutenak, gizonezkoak haien bila abia gaitezen amoreakatik?
|
Baina
hi aurkitua izanen haiz, benturaz, haietarik bat edo bertze... —eta irri pikaro ezin maliziosagoa egin zidan.
|
|
|
—Ez sinetsi, nahi ez baduk.
|
Baina
hire Ramirez sasikume horretaz den bezainbatean...
|
|
2001
|
|
|
–bota dio az ke nean– Ez al dakik Anartz Brigada Internazionalistetakoekin Chiapasera joatekoa dela?
|
Baina
hi ze planetatan bizi haiz azken aldian?
|
|
|
Zer pentsatu ote du, galdetu dio Tasiok bere buruari, harrituta.
|
Baina
hik zer pentsatuko huke neska bahintz eta norbait jarraika sumatuko bahu iluntzean etxerako bidean. Okerrena.
|
|
2002
|
|
|
–Hik, hik!
|
Baina
hi burutik eginda hago, ordea! –oihukatu zuen Imanolek– Orain kristoren lotsa emango zidak Alazne ikusteak.
|
|
|
–Imanol!
|
Baina
hik zer uste duk, ordea. Ez al nian garbi esan?
|
|
|
" Baina zertan nabilek orain ere, beste ezinezko baten atzetik...? Izan ere, nik gutxieneko taila ematen nian gutxienez, eta arranoaren bista nian,
|
baina
hik ezta hori ere..."
|
|
|
Hara: ni ere ez ninduken andaluz batekin joango, nahita ere niken,
|
baina
hik hala sentitzen badun, joan hadi eta zoriontsua izan. Eta emaidan muxu bat.
|
|
2003
|
|
|
–Dena hire kontra daukak. Ez dik adierazpenik egin nahi izan,
|
baina
hire izena errepikatzen dik etengabe. Ez duk batere erraza izango atxilotzetik libratzen, izan ere, zerbait egiten hasita, a zer lardaskeria egin duzuen!
|
|
|
–Don Estebe bezalako apaiz ezin itxiago bat, Azpil dogmakeriaren tunelean sartu zuena –erantzun zidan, keinu bat eginez, haserretik etsipenerako bidean– Nik, ordea, Patxi maisuak bezala, Jainko errukitsu bat sinesten diat, eta ez Jainko justiziero bat –eta, geldiune bat egiten zuela, arreta handiz galdetu zidan–:
|
Baina
hik ba al dakik zer den dogmakeria. Eta Jainko justiziero bat...?
|
|
|
–Don Anxelmorekin batera, don Julian genian, herriko apaiza.
|
Baina
hik don Estebe ezagutzen duk, eta pentsa dezakek zer nolakoa izan zitekeen don Julian –eta, gelditu eta aurrez aurre so egiten zidala, honela esan zidan Patxi maisuak–: Hala ere, jakin nahi al duk zer sermoi bota zigun don Estebek, Azpila iritsi zen lehen urtean, nik hamabost bat urte nituela?
|
|
2004
|
|
|
Ederki entenditzen diat zer esan nahi duan. Alegia, nik hi ulertzeko eskatzen didak,
|
baina
hik ni ez. Ez al duk horrela, Aitor?
|
|
|
Oseake, badakik. Hik itxura bai, santu itxura eta fraide hizkera,
|
baina
hi ere beste guztiak bezalakoa izaki, ordea. Zuek pitoarekin pentsatzen duzue.
|
|
|
Orain min egin nahi al didak nire gurasoengatik gezurrak asmatuz? Bazekiat ezjakintasunak eta bihotzik ezak horrelako armak behar dituela aurrekoa izorratzeko,
|
baina
hire egia gezur hori defenditzeko ez itzak nire gurasoak sartu, faborez. Ni Beñatekin ez nengoan gustura, eta kito!
|
|
|
Eskerrak ez zineten bazkaltzeko gelditu.
|
Baina
hik zer uste duk, ni tonta naizela. Atzo horrelako plantoia eman eta orain hemen telefonoz lata eta zikina.
|
|
|
–Badakik zaila dela. Bera ez ditek ukituko,
|
baina
hi jausten bahaiz, edo ni, orduan bera ere atzetik zoak.
|
|
|
" X batez markaturiko ipuinak irakurri. Beldurrezkoak dituk,
|
baina
hi ez haiz nolanahi beldurtzen, ezta?"
|
|
|
–Barre egingo didak,
|
baina
hire portschea ikusita, are gehiago maite diat neure cuatrolatasa.
|
|
2005
|
|
|
–esan zion, orratz luzea alde batera eta bestera mugitzen zuela, ezpata bat iduri?.
|
Baina
hik sekula entzun al dun inurriaren eta txitxarraren alegia?
|
|
|
–Nahi dutena esango diten,
|
baina
hi lirainagoa haiz? –esan zion amak, Ane pantailan azaldu zenean.
|
|
|
Eta hemen, printze borbondarraz eta Elena infantaz baino gehiago, Pasionariaz hitz egin geniken!
|
Baina
hik ez dakin nor izan zen Pasionaria, noski?
|
|
|
–Bazekiat ez duala honetaz hitz egin nahiko,
|
baina
hire aita... Hil zenean Mirenek ez ziatela hiletetara joaten utzi esan zian, baina inor gutxik sinistu zioan.
|
|
2007
|
|
|
Kristorenak egin behar genituelako kontu horrekin, planak egiten hasi ginen, Eduren proposamenez batez ere. ?
|
Baina
hik ez al duk ikasi behar irailerako??, galdetu zion Roberrek. –Urruti zegok iraila?, esan zuen Eduk, baina nik uste ordurako erabakita zeukala azterketak ez prestatzea eta institutua bertan behera uztea, aitak ohartarazi zuen bezala, eskola profesionalean hasteko.
|
|
|
Nire zati bat ere bai, anaia txikia haiz, zer nahi duk.
|
Baina
hire bizia zuan, ez dik zentzurik gure begietatik.
|
|
2008
|
|
|
Nire laguna hintzela uste nian. Beti izan haiz legaletakoa,
|
baina
hik ere ez didak sinesten.
|
|
|
–
|
Baina
hik ez dakik, beharbada, labe berri batzuk asmatu zituztelako eraiki zutela fabrika hori?
|
|
|
–eta, ilobarengana jiratzen zela, bukatu zuen?:
|
Baina
hi heu konturatuko haiz noizbait, eta orduan arrazoia emango didak, Nazario, ikusiko duk?
|
|
|
–esan zion Beñardok, zeinak, burua anaia gazteenarengana jiratzen zuela, eten puntuak betetzeari ekin baitzion?: Barkatu hirekin gaizki jokatzeagatik,
|
baina
hik ere defendatzeko eskubidea duk eta leher iezadak arrautza buruan hik heuk nahi duanean, nire kasuan balio duenak hirean ere balio dik eta.
|
|
|
–Barkatu, Regina. Pasatu egin nindunan,
|
baina
hik ere ulertu behar ditun nire arrazoiak: hamar urte nituela, aitak ihes egin zinan etxetik, ama eta biok bakarrik utzita, eta geroztik ez naun gizonekin fidatzen?
|
|
|
–Ez zakinat doña Normarena aholku ona den. Faustik?: nik lehendabizi hitz egiten dinat, gero pentsatu, horregatik sartzen dinat hanka askotan;
|
baina
hik alderantziz egin huke, nik uste: lehendabizi pentsatu eta gero hitz egin.
|
|
|
–Niri ere ez zitzaidan markesa anderearen eta kalonje jaunaren jokabidea gustatu, badakin? , esaten zion Faustiri?,
|
baina
hik ere aitor ezan haiek jokatu duten bezala jokatu dutelako jarri dela agerian Gerardoren koldarkeria. Eta Nataliak mutil koldar bat baino gehiago merezi din?
|
|
|
–Pernando gizon axkarra zuan,
|
baina
hi ez gutxiago?
|
|
|
–Bizitza apustu serio bat duk,
|
baina
hi txantxetan habil beti, eta bide horretatik ez hoa inora: jendeak hasieran hire txantxei egingo ziek barre, eta azkenean hiri.
|
|
|
titiriteroek ekarri zutèn hura, gogoratzen al haiz? . Bost titiritero etorri dira, eta??, esan niean nik etxekoei, etxeratutakoan;. Sei!?, zuzendu huen herorrek;. Bost!?, esan genian Ismaelek, Honoratok eta hirurok batera;
|
baina
hik orduan: –Eta tximua???.
|
|
|
etxeko azkenputza izango nauk, baina azkenputz honek putz egiten dik hiri eta putz egiten ziek etxeko guztiei, zer uste duk, bada, Nazario?, izeba Ursulak ematen zidak pena pixka bat, egia esan, baina zer egin behar dut nik, hura ere aurka jarri bazait eta hireganako gorrotoa harenganako maitasuna baino handiagoa badut?, izan ere, hi alua bahaiz, ni aluago, Nazario! Hire fabrika eta hire fabrikaondoak hortik pasatzen zaizkidak, hire handinahia bezala, ulertzen didak, ezta?, ni eroriko naizen bezala eroriko baitira haiek, baita hi heu ere noizbait!, etxeko lotsa nauk, bai,
|
baina
hi heu utziko haut oraingoan lotsagarri, sekulorun sekulotan!, izan ere, hi alua bahaiz, ni aluago, Nazario! Ni hilko nauk, bai, baina hik ere ez duk zama txikia jasan bizitza osoan, bai baitakit bizitzako ordu guztietako minutu bakoitzeko segundo orotan ni madarikatzen ibiliko haizela, eta ez diat beste pozik behar beste munduan, enteratu al haiz?, ai!, eta bukatzeko apustu bat egingo diat:
|
|
|
Hire fabrika eta hire fabrikaondoak hortik pasatzen zaizkidak, hire handinahia bezala, ulertzen didak, ezta?, ni eroriko naizen bezala eroriko baitira haiek, baita hi heu ere noizbait!, etxeko lotsa nauk, bai, baina hi heu utziko haut oraingoan lotsagarri, sekulorun sekulotan!, izan ere, hi alua bahaiz, ni aluago, Nazario! Ni hilko nauk, bai,
|
baina
hik ere ez duk zama txikia jasan bizitza osoan, bai baitakit bizitzako ordu guztietako minutu bakoitzeko segundo orotan ni madarikatzen ibiliko haizela, eta ez diat beste pozik behar beste munduan, enteratu al haiz?, ai!, eta bukatzeko apustu bat egingo diat: baietz ni ere soldadutzatik libratu!, hi alua bahaiz, ni aluago, Nazario!
|
|
|
Baina, bai zera!, ez zarete gauza; labezomorro batek baino imajinazio gutxiago duzue.
|
Baina
hik errespetuz hitz egiten badakik, George Merry, eta hala hitz egin didak, hara zer esaten diadan.
|
|
|
Esango diat bidaltzen badidate.
|
Baina
hik segi ezak talaian, Jim, eta erdibana egingo diagu dena, hitza ematen diat.
|
|
|
–John Luxeak bidalita etorri bahaiz, esan zuen?, akabo nauk, bazekiat.
|
Baina
hik ere nola bukatzea espero duk?
|
|
|
etxeko azkenputza izango nauk, baina azkenputz honek putz egiten dik hiri eta putz egiten ziek etxeko guztiei, zer uste duk, bada, Nazario?, izeba Ursulak ematen zidak pena pixka bat, egia esan, baina zer egin behar dut nik, hura ere aurka jarri bazait eta hireganako gorrotoa harenganako maitasuna baino handiagoa badut?, izan ere, hi alua bahaiz, ni aluago, Nazario! Hire fabrika eta hire fabrikaondoak hortik pasatzen zaizkidak, hire handinahia bezala, ulertzen didak, ezta?, ni eroriko naizen bezala eroriko baitira haiek, baita hi heu ere noizbait!, etxeko lotsa nauk, bai,
|
baina
hi heu utziko haut oraingoan lotsagarri, sekulorun sekulotan!, izan ere, hi alua bahaiz, ni aluago, Nazario! Ni hilko nauk, bai, baina hik ere ez duk zama txikia jasan bizitza osoan, bai baitakit bizitzako ordu guztietako minutu bakoitzeko segundo orotan ni madarikatzen ibiliko haizela, eta ez diat beste pozik behar beste munduan, enteratu al haiz?, ai!, eta bukatzeko apustu bat egingo diat:
|
|
|
Hire fabrika eta hire fabrikaondoak hortik pasatzen zaizkidak, hire handinahia bezala, ulertzen didak, ezta?, ni eroriko naizen bezala eroriko baitira haiek, baita hi heu ere noizbait!, etxeko lotsa nauk, bai, baina hi heu utziko haut oraingoan lotsagarri, sekulorun sekulotan!, izan ere, hi alua bahaiz, ni aluago, Nazario! Ni hilko nauk, bai,
|
baina
hik ere ez duk zama txikia jasan bizitza osoan, bai baitakit bizitzako ordu guztietako minutu bakoitzeko segundo orotan ni madarikatzen ibiliko haizela, eta ez diat beste pozik behar beste munduan, enteratu al haiz?, ai!, eta bukatzeko apustu bat egingo diat: baietz ni ere soldadutzatik libratu!, hi alua bahaiz, ni aluago, Nazario!
|
|
|
–esan zion Beñardok, zeinak, burua anaia gazteenarengana jiratzen zuela, eten puntuak betetzeari ekin baitzion–: Barkatu hirekin gaizki jokatzeagatik,
|
baina
hik ere defendatzeko eskubidea duk eta leher iezadak arrautza buruan hik heuk nahi duanean, nire kasuan balio duenak hirean ere balio dik eta.
|
|
|
–Niri ere ez zitzaidan markesa anderearen eta kalonje jaunaren jokabidea gustatu, badakin... –esaten zion Faustiri–,
|
baina
hik ere aitor ezan haiek jokatu duten bezala jokatu dutelako jarri dela agerian Gerardoren koldarkeria. Eta Nataliak mutil koldar bat baino gehiago merezi din...
|
|
|
–Barkatu, Regina. Pasatu egin nindunan,
|
baina
hik ere ulertu behar ditun nire arrazoiak: hamar urte nituela, aitak ihes egin zinan etxetik, ama eta biok bakarrik utzita, eta geroztik ez naun gizonekin fidatzen... are gutxiago, gaztetan mutil batekin ateratzen hasi nintzenetik, infernuak eraman dezala!
|
|
|
–Bizitza apustu serio bat duk,
|
baina
hi txantxetan habil beti, eta bide horretatik ez hoa inora: jendeak hasieran hire txantxei egingo ziek barre, eta azkenean hiri.
|
|
|
titiriteroek ekarri zutèn hura, gogoratzen al haiz? " Bost titiritero etorri dira, eta...", esan niean nik etxekoei, etxeratutakoan;" Sei!", zuzendu huen herorrek;" Bost!", esan genian Ismaelek, Honoratok eta hirurok batera;
|
baina
hik orduan: " Eta tximua...?".
|
|
|
–Ez zakinat doña Normarena aholku ona den –Faustik–: nik lehendabizi hitz egiten dinat, gero pentsatu, horregatik sartzen dinat hanka askotan;
|
baina
hik alderantziz egin huke, nik uste: lehendabizi pentsatu eta gero hitz egin.
|
|
|
–Pernando gizon axkarra zuan,
|
baina
hi ez gutxiago...
|
|
|
–eta, ilobarengana jiratzen zela, bukatu zuen–:
|
Baina
hi heu konturatuko haiz noizbait, eta orduan arrazoia emango didak, Nazario, ikusiko duk...
|
|
2009
|
|
|
–Beno, ez zekiat, beti habil esaten lan hau kaka hutsa dela, infernuan ari garela.
|
Baina
hik urteak daramatzak bertan, eta ez duk ahaleginik egiten beste ezer aurkitzeko.
|
|
|
–Bai, bai, irribarrea, kalada, irribarrea berriro?, jakina.
|
Baina
hik lehen behintzat poesia idazten huen, ezta, Tasio?
|
|
|
Hortxe diagu, esate baterako, Valle de Arán, Leridako probintzian.
|
Baina
hik badakik nola esaten den valle euskaraz??; eta, nola Gabinok begiak arranpalo jarri baitzituen, Felipek esan zion: –Haran!??; haien balentriez:
|
|
|
–Sendategian bisitan egon ginèn egun batean, hik garbi esan hion osaba Xabierri mapak aldatu ditugula noizbait,
|
baina
hik badakik zer esan nahi duen horrek zehatz mehatz. Sekula pentsatu al duk, esate baterako, hi euskalduna haizela eta ez espainiarra?
|
|
|
–jarraian, baina, esanaz edo esateko eraz damutu balitz bezala, ahotsa eztitu eta honela jarraitu zuen laugarren gizonak?: Nikolai, lagun onak gaituk, eta halaxe izaten jarraituko diagu,
|
baina
hi hor eta ni hemen, nik neure kargua diat-eta, ez ahaztu inoiz hori. Eta bahituak zauri txikienik gabe nahi ditiat, ados?
|
|
|
Eta hi, semea?
|
Baina
hi ederki ezagutzen haut: Tasio Loidi falangista putakumearen laguna haiz, behin baino gehiagotan ikusi izan baitzaituztet biak zeuen maseratietan hiriburuko kaleetan, zein baino zein harroputzago!
|
|
|
–Gure artean ez zagok sekreturik, eta hara: hik badakik zenbat gustatzen zaizkidan emakumeak,
|
baina
hire arrebarena beste gauza bat duk?
|
|
|
Jesus gizon bat izan zuan, Jainkoak argitua bai, baina gizona.
|
Baina
hik frantsesa badakik, eta irakurri al duk Rénanen La vie de Jésus. Eta ba al dakik ebanjelio apokrifoen berri?
|
|
|
–Badakizu zer esan zion? . Tasiok ihes egin ziguan,
|
baina
hik ez, Gervasio, ez horixe!??.
|
|
|
" Badakizu zer esan zion? ‘Tasiok ihes egin ziguan,
|
baina
hik ez, Gervasio, ez horixe! ’".
|
|
|
–jarraian, baina, esanaz edo esateko eraz damutu balitz bezala, ahotsa eztitu eta honela jarraitu zuen laugarren gizonak–: Nikolai, lagun onak gaituk, eta halaxe izaten jarraituko diagu,
|
baina
hi hor eta ni hemen, nik neure kargua diat-eta, ez ahaztu inoiz hori. Eta bahituak zauri txikienik gabe nahi ditiat, ados?
|
|
|
–Gure artean ez zagok sekreturik, eta hara: hik badakik zenbat gustatzen zaizkidan emakumeak,
|
baina
hire arrebarena beste gauza bat duk...
|
|
|
–esan zuen militar itxurakoak, irri ironiko bat ezpainetan, bizpahiru galdera laburren ondoren– Eta hi, semea...
|
Baina
hi ederki ezagutzen haut: Tasio Loidi falangista putakumearen laguna haiz, behin baino gehiagotan ikusi izan baitzaituztet biak zeuen maseratietan hiriburuko kaleetan, zein baino zein harroputzago!
|
|
|
Jesus gizon bat izan zuan, Jainkoak argitua bai, baina gizona.
|
Baina
hik frantsesa badakik, eta irakurri al duk Rénanen La vie de Jésus. Eta ba al dakik ebanjelio apokrifoen berri?
|
|
|
Hortxe diagu, esate baterako, Valle de Arán, Leridako probintzian.
|
Baina
hik badakik nola esaten den valle euskaraz?"; eta, nola Gabinok begiak arranpalo jarri baitzituen, Felipek esan zion: " Haran!" –; haien balentriez:
|
|
|
–Sendategian bisitan egon ginèn egun batean, hik garbi esan hion osaba Xabierri mapak aldatu ditugula noizbait,
|
baina
hik badakik zer esan nahi duen horrek zehatz mehatz. Sekula pentsatu al duk, esate baterako, hi euskalduna haizela eta ez espainiarra?
|
|
2010
|
|
|
Handik bizpahiru egunera jakin nuen, Helenaren beraren bidez, ama biziki tematu zitzaiola?. Hortentxiri Fermin lehengusua zela esan dion,
|
baina
hik ez daukan izen hori duen lehengusurik?!??: amak mutilaren izena atera nahi izan ziola, nirea, alegia?, baina Helenak ez ziola esan?. Esan dizut mutil jatorra dela, ama, eta zertarako jakin nahi duzu izena????, ezta esateko asmorik ere;. Mihia moztu lehenago?!?
|
|
|
–Putaseme batzuk dituk PNVko horiek denak,
|
baina
hi, bizimodua atera beharra zegok. Eta, goian dabilen batek esan zidak, bueltan datozen polimilientzat ere postu mordoxka sortuko dutela han hemen, reinserzioan laguntzeko.
|
|
|
Handik bizpahiru egunera jakin nuen, Helenaren beraren bidez, ama biziki tematu zitzaiola —" Hortentxiri Fermin lehengusua zela esan dion,
|
baina
hik ez daukan izen hori duen lehengusurik...!" —: amak mutilaren izena atera nahi izan ziola —nirea, alegia—, baina Helenak ez ziola esan —" Esan dizut mutil jatorra dela, ama, eta zertarako jakin nahi duzu izena...?" —, ezta esateko asmorik ere;" Mihia moztu lehenago...!" esan zidan Helenak amaren erasoaren biharamunean, Regina enera bere ohiko zereginetara etorri zenean; eta hura entzun eta bihotza erdibitu zitzaidan, orduantxe konturatu bainintzen inoiz baino maiteago nuela Helena, bai, baina utzi egin genuela geure artekoa —halakorik bururatzen zitzaidàn lehen aldia zen, eta hura nire mina, min handiagorik nekez...! —, zalantza izpirik ere ez bainuen nahiago nuela geure harremanak moztea Helenak bere mihia baino; kontu gehiago ere jakinarazi zizkidan Helenak, amak hartutako erabakia tartean:
|
|
2011
|
|
|
–Ona eta merke? dio mutilak, euskaraz, Mohamé esaten diogu, ez zekinat hala den,
|
baina
hik, neska, denei Mohamé edo Alí deitu eta egina daukan! Parrandarako lekuak gabe, azokako saltzaileak ditu lagun mutilak, horietara turista ingurarazteak saria baitakar maiz.
|
|
|
Leihotik sartzen zen estreinako argi motelak hire aurpegi nekatua erakusten zidanan, nare. Hi akordatu gabe musuan musu emateko gogoa izan ninan,
|
baina
hire esku epelari atzera heldu eta lo hartzen saiatu nindunan. Goizean, orduan ere ez nindunan ausartu laztanez iratzartzera?, nire aurrean janzten ari hintzela, eta alkandora zuria artean lotzeke, egiaztatu ahal izan ninan berriro hire gorputzaren ederra, gau hartan ukatu zitzaidan gorputz horren edertasun zirraragarria.
|
|
|
–Behin amore emandakoak, beste behin ere aise ematen din.
|
Baina
hire aitak, eta heuk ere ongi dakin hori, Laida, gogor eutsi zion bere denbora guztian bereari, etsi gabe; ez dezanala behin ere ahaztu?. Azken aldi honetan izan dudan desafiorik gaitzenetako bat ekarri zidan zigor altxatzeari buruzkoak, aitortu beharra baitaukat, aitaren balizko ahulaldi baten susmoaren aurrean, susmo kalean inoiz aditutako zurrumurru batzuek indartua, bestalde?, zalantzaren harrak ausiki zidala.
|
|
|
– Gu jainkojale batzuk izango gaituk,
|
baina
hik eta hi bezalakoek, ez Jainkorik, ez legerik, eta ez ordenarik. Hori ez duk txukuntasuna, herri honen galbidea zetorrek horrela, txikizioa.
|
|
|
|
Baina
hire begiek nireekin topo egiten zutenero, eta egun gogoangarri hartan beste jomugarik ez zutela esango niken, nireek hireak bezalaxe, bestalde?, zergatik ongi ez nekiela, ezin nionan eutsi hire begiratu goxo baina aldi berean jakin nahizko hari, konplize, heuk gerora onartuko hidanez: hitz horrek dituzkeen konnotazio txarrak ez ahal hituen, behintzat, gogoan izango orduan?, inoiz aitortu ez ninan beldur haren mende banengo bezala.
|
|
|
–
|
Baina
hik badakik zer den feminismoa?. Baheki, ez hintzen putetara joanen?
|
|
|
Ez al da ofizio hobea norberak bertzeak lurperatzea bertzeek norbera baino?
|
Baina
hi potolo samar hago, bai, Toribio, eta urpean lurperatu haut, Jonasen balearen barruan, bertan kabitzen bahaiz?
|
|
|
Nahi eta ezin! Honoriori, Leoni eta Jorgeri, bai, bazihoakiek horrela hitz egitea, ez baitzuten alferrik karrera bana egin,
|
baina
hi ni bezalakoa haiz, eta ez pasa, ridikulua egiten duk-eta?
|
|
|
–Abisatu diat, Sancho,
|
baina
hirekin alferrik, erran dio Zabulónek, zeinak Sanchori besotik heldu eta hura altxatzen diharduen?. Okerrena zera duk:
|
|
|
Baina lezio bat ere eman nahi nian. Izan ere, hik handi ikusten nauk,
|
baina
hi bezain tipia naizela erakutsi nahi nian, edo hi baino tipiagoa, segur?
|
|
|
Batzuendako, izan ere, pozoia bezalakoa duk arnoa; ni bezalakoendako, berriz, bitamina.
|
Baina
hik ba al dakik zer den bitamina??
|
|
|
Beraz, erne ibil, zeren ez baitiat hurrengoan barkatuko.
|
Baina
hirekin hitz eta pitz aritzea alferrikakoa duk, eta argi eta garbi erranen diat: pitilina moztuko diat!
|
|
|
–erantzun zion Alfredok?.
|
Baina
hik froga nahi baduk, froga izanen duk! Eta, dudarik izan ez dadin, eraztuna eta zinta jarriko zizkioagu bakoitzari.
|
|
|
–Ez, hik ez duk zalantzan jartzen,
|
baina
hire lagun jainkogabe horrek bai? –eten zuen don Urbanok, zeinak erantsi baitzuen?:
|
|
|
Eta hire gizona anarkista dela erraten dun? Bada, bera bai, izanen dun,
|
baina
hi. Anitz ikasi behar dun oraino!
|
|
2012
|
|
|
Laztana, entzun dun?, esan zuen, iritsi gaitun, bazekinat gogorra dela
|
baina
hire onerako dun. Ulertu ezan, Vera.
|
|
|
Bai, horixe bera esan zionagu
|
baina
hi atera arte bertan geratuko dela esan din. Urrutitik etorri omen dun.
|
|
|
–Ero honek esatea tira,
|
baina
hik, Joseba??
|
|
|
|
Baina
hik ez huen ezer ikasi, hik egin huen mozkortu!
|
|
|
Sexuaren beharra jorratu egiten da eta, gehiegi jorratuz gero, obsesiboa bihurtzen da. Sexua bere tokian egoten duk, bere dei naturalaren zain,
|
baina
hire burua ez dik desorekatzen.
|
|
|
–
|
Baina
hi ederki oroitzen haiz.
|
|
|
prest nagok onartzeko ni izan nintzela apokrifoaren gehienaren asmatzailea.
|
Baina
hiregatik izan ez balitz, hire ideiagatik?
|
|
|
Benetako egilea topatzeko itxaropenaz.
|
Baina
hik ez huen tutik ere esan.
|