|
2007
|
|
|
Hiriburuetako joerak aztertu ezkero, hainbat gauzetaz ohartzen gera, bata, haurrak direla euskara gehien darabilten giza taldea, baina baita ere, Iruña eta Bilboko kasuek erakusten duten bezala, gero eta gutxiago direla beraien artean euskara darabilten gazteak. Irabaziak beraz, haurrengandik datoz,
|
baina
haur horiek gazte bihurtzen direnean ez da ziurra hauek euskara erabiltzeko joerari eutsi izatea. Azken urteetan Donostia eta Gasteizen, gazteen arteko euskara erabilerak gora egin badu ere, haurren arteko kopuruak ez dira mantendu haur hauek gazte izatera iritsi direnean.
|
|
2011
|
|
|
Zalantzarik gabe, euskararen normalizazio prozesua bide onetik doala pentsatzeko datu itxaropentsua. •
|
Baina
haurren erabilera mailaren bilakaerak gora egin duen arren, gazteen adin taldearen erabilerak azken urteotan jaitsiera nabarmena izan du eta 2005era arte, 17 urtez, izan zuen gorako joera eten egin da Arrasaten. Euskaldunen dentsitatea %50 baino gehiagokoa bada ere8, adin talde horren erabileraren bilakaera ez da izan euskaldun kopuru hori duen zonalde soziolinguistikoari dagokiona.
|
|
2012
|
|
|
Beraz, haurrekiko portaera hori hagitz esanguratsua da. Gurasoek beren nahikaria jarduera bilakatu dute, hizkuntzarekiko motibazioa aribide bihurtu. hala bada, aita amen hizkuntza balioak, horri loturiko jakinaren gaineko hautuak, erabakiak eta estrategiak garrantzizkoak dira
|
baina
haurren hizkuntza sozializaziorako funtsezkoa dena hizkuntzaz jardutea da, hizkuntzaren aribidea: mintzaira ohikoa, sarrikoa, ugaria, askotarikoa, hurbila... izatea.
|
|
|
) ‘zer, ez dakigu solasean edo zer? ’ klaro, gu eskolara joaten ginen erdaraz" (Nikolas, 3 FG). haurren hizkuntza sozializazioaren aitzinean zenbait gurasok jarrera hau izan zuten: ez zuten eztabaidatu erdara hutsezko eskolatzea, ez eta seme alabek erdara ongi ikasi beharra ere,
|
baina
haurren eskolaz kanpoko harremanetan eta bereziki, etxe barnekoetan, euskarari eusteko eta erdararako mintzaldaketa ez gertatzeko eraginkor jokatu zuten.
|
|
|
Nafarroan adinekoen eta haurren artean behera egin du euskararen erabilerak, 1989tik 2011ra bitarteko epean. Adinekoen artean ohiko portaera da gainerako lurraldeetan ere,
|
baina
haurren artean beste lurraldeetan igoera gertatu da.
|
|
|
Soziolinguistika Klusterrak 2011 n Euskal Herri osoan egindako Kale Erabileraren Neurketak ere uztartze hori ez dagoela hain gertu egiaztatzeko aukera eman digu. Adin tarte guztietan egon dira aldaketa aipagarriak,
|
baina
haur eta gazteen esparruei helduko diegu nagusiki, bi horietan jazotako aldaketak ulertzeko batzuetan gainontzeko adin tarteak aipatzea ezinbestekoa den arren.
|
|
|
Haurren hizkuntza ohituratan eta hizkuntzarekiko jarreratan eragiteko kontzientzia ondo txertatua dagoela berresten du datuak, gizarteak ondo barneratu duela haurren ezagutzan eragiteko, etxean ere lan egin behar dela.
|
Baina
haurrik ez dagoenean portaera aldatzeak pista berri bat ematen du, kontzientziarekin batera koherentzia landu beharra dugunaren ideia.
|
|
2015
|
|
|
Adibidez: guraso bat saiatu daiteke seme alabei euskal musikan erreferente asko eskaintzen,
|
baina
haur edo gazte horren lagunek ez badute musika hori entzuten zaila izango da gure berarentzat erreferente indartsua izatea. Aldiz, gurasoak antolatu (eta beste eragileekin koordinatu) eta bide ezberdinetatik eskaintzen badizkiete erreferente horiek agian lor dezakete askorentzat erreferente indartsu izatea.
|
|
2016
|
|
|
26 udalerritan (%52) ematen da bi tipologia nagusi horiek adierazitako joera. Bietan helduak eta adinekoak daude hirugarren eta laugarren tokian hurrenez hurren,
|
baina
haurren eta gazteen ordena aldatzen da:
|
|
2017
|
|
|
...eraren erabilera familian guraso diren hiztun berriek era askotako bizipenak izan dituzte etxean irlandera erabiltzeari dagokionez. batzuek adierazi dute etxean irlandera erabiltzea erabaki dutela, edo ingelesa eta irlandera biak batera. haurrek, ordea, ez dute beti irlanderaz ondo hitz egiten ikasten edo ez daude irlanderaz hitz egiteko prest. beste batzuek ez zieten haurrei irlanderaz hitz egin,
|
baina
haur horietako batzuk hiztun berri bihurtu ziren hezkuntza sistemaren bitartez. b4 (60 urte, emakumezkoa) gizonezko irlandardun batekin ezkondu zen, eta haurrak izan zituztenean, senarrak irlanderaz hitz egitera bultzatu zuen:
|
|
2019
|
|
|
[besoekin antagonismoa adierazten du]. alegia, Jakileak ukan dituen portaerak ikasteko modeloak, nonbait, kontrajarriak izan dira: amaren kasuan, aldeko jarrera naturalari uko egin (berarentzat bakarrik atxiki duen euskal kultura zaletasun handia,
|
baina
haurrak ikusten zuena) eta kontrako portaera praktikatu izan duelako (haurrari euskaraz egitera ez utzi, eskolako kontsignei men egin), eta axamak aldiz, nahiz eta transmisioaren aldeko portaera praktikatu, kontrako jarrera (mintzo politikoa) erakutsi izan du. hala, zaila egiten da barne kontzientzia zer heinetan zeukan irudikatzea eta zer gorde izan duen isilpean. aitak, azkenik, kontrako jarrer... bilobekin euskara hutsean ari baita. hortaz, ez da harritzekoa Jakileak, haur denboran" normaltasunez" bizi behar izan badu ere, bere burua giro eskizofreniko batean ikusi izan duela, oraingo begietarik ikusirik. orain, Jakilearen beraren portaera eta jarreretan barrena murgil gaitezen. hasteko, Sanguinések (2008:
|