|
2000
|
|
|
Gurpil mazizoak zeuzkaten autobus haiek, inguruetako herrietatik Ordiziako azokara baserritarrak eta eramaten ibiltzen zirenak. Amaren ahizparen etxera gindoazen Tolosara,
|
baina
han ere gerra mugimenduak izan, eta egun gutxi egin genituen. Trena hartu eta Donostiara joan behar izan genuen.
|
|
|
Eusebiori bai. Espainian bi errebisio pasatuta joan zen hura, batere kezkarik gabe,
|
baina
han egin zizkioten azterketetan tuberkulosiaren zantzuak topatu zizkioten. Laster batean bidali zuten etxera.
|
|
|
Harritu egin ninduen bat bateko aldaketa hark. Burua jiratu nuen barra aldera,
|
baina
han ez zen inor, ez nuen diskoa nork aldatu zuen jakiterik izan.
|
|
|
Izututa, lehenbailehen behera egitekotan nintzela, nire betiko ohiturari jarraituz buzoian ezer ba ote zegoen begiratzea bururatu zitzaidan,
|
baina
han ez nuen Gasteizko mendizale batek bezperan utzitako txartela baino aurkitu. " Akabo lilura, Julen", esan nion, etsita, neure buruari.
|
|
2002
|
|
|
Ohikoa zuen ordu laurdeneko kuluxkaren lorratzak uxatu ezinik jaitsi zen Mentxu sukaldera. Antonia bertan topatuko zuelako esperantza zeukan
|
baina
han ere ez zegoen inor, eta sargoriaren kontrako haize fresko apur bat sentitu zuen. Patioko atea erdi irekita zegoen.
|
|
2004
|
|
|
" Han ere bai, e? Tren geltoki gainean aldatu zenituztela banekian,
|
baina
han eta han, ez nekian... Behintzat, gora noala, halako batean bidea bukatu edo, galdu egin diat behinik behin bidea eta, kableei erreparatuta, gora segitu diat, nire ustez kaxeta egon behar zuen aldera gora segitu diat eta...
|
|
2005
|
|
|
Horma erloju baten hotsa bakarrik entzuten zen. Hormetarantz so egin zuen Isabellek,
|
baina
han ez zen inon erlojurik ageri. Inguruko etxeren batekoak izanen ziren erlojuaren hotsak.
|
|
|
Damian adiskide hori, saiatu naiz behin baino gehiagotan zurekin telefonoz hitz egiten. Hogei aldiz deitu dizut Aldaz hotelera,
|
baina
han ez zarela bizi esan didate eta ez dakitela zu non aurkitu. Horregatik idazten dizut gutun hau, noizbait iritsiko zaizun itxaropenarekin.
|
|
|
|
Baina
han ez zen ibaia ageri, eta hasperen egiteaz bat belarrondoko bana oparitu zigun.
|
|
|
Lolo gure bila ibiliko zen Etxebarriako fabrika abandonatuaren inguruan.
|
Baina
han zaindariaren dobermanak eta txatarretan joandako ijitoak bakarrik topatuko zituen, Etxebarria eurak ere. Ezin burutik kendu, ordea, River.
|
|
|
Halakoak amesten ditu oraindik ere don Serapiok gure herri xehearendako. Euskadiko Filmategiari eman zion aspaldi bere artxibo osoa,
|
baina
han ez da halakorik ageri, ez da Francisco Franco gure herrian egon zeneko plano bakarra ere ikusten, eta apez zahar honen makurtasun antifrankista ezagututa, oso logikoa da bere kameraren duin ez hartzea, zeluloide metro erdia gastatu nahi ez izatea haren filmatzen. Eta frogarik ezaz, ez diot sinesten, Nodo albistegi ofizialean ere Francoren sarrera filmatu gabe gelditu izana nahikoa froga izan litekeen arren.
|
|
2007
|
|
|
Lehen kolpean ez nuen ezer aurkitu.
|
Baina
han zegoen, dokumentuaren zolaren zolan, ifrentzuz eta lapitz arinez izkiriatua, mirail batean leitzeko moduan. Poltsan, mirailik ez neukan, ahurrean urtzen zihoakidan izozkia baino.
|
|
2009
|
|
|
Etxekoandrea babak egosten ikusia nuen arratsaldean eta ez nuen salda katilukada beroa eta baba platerkada ederra besterik itxaroten.
|
Baina
han zegoen. Maizter nengoen etxera igotzeko eskaileretan eserita, han zegoen zain.
|
|
|
Ukitua zegoen ordurako. Ez genion utzi nahi,
|
baina
han joan zen, bera bakarrik, purrustaka.
|
|
|
Udaberria atzeratzen ari zen, baina marrubiak bazetozen. Aurreko petrilean behintzat marrubiak zeuden, masustak baino txikiago,
|
baina
han zeuden.
|
|
|
Ez dela handik Frantsesik agertu erantzun dit eta botilak zapi herdoilduarekin garbitzen jarraitu du. Kasurik eman gabe, moldiztegirako bidea hartu dut,
|
baina
han ere ez dute Frantsesaren berririk. Gaixo egon liteke, ez da egun osoan lantokian agertu, eta ez du abisurik utzi.
|
|
|
Ilun zegoen biltegia,
|
baina
han zeuden, egurrezko kutxa luze batzuetan pilatuta: urde haientzako behar genuen ozalea.
|
|
|
Baina hurrengo igandean azaldu egin nintzen Zubietara. Itxaropenik gabe,
|
baina
han nengoen esandako ordurako. Tabernan salda beroa eskatu eta kanpoko petrilean eseri nintzen.
|
|
|
– Donostia ez da Paris,
|
baina
han bezala, hemen ere arauak daude, bete behar diren arauak. Zuk hautsi egin dituzu, Mujika, eta ordaindu egin duzu.
|
|
|
Asteartean eguneko txanda zuen eta bertan egon beharra. Hernanin goizalderako ixten hasiak zirelakoa heldu zen, hots egin zuten Ereñotzura
|
baina
han ez zekiten ezer, bazitekeela bakarren batzuek, esan zietena. Ez ziren bederatziak soinua entzun zutenean," Hemen dituk!" esan zion ofizialak," La Marsellesa!", eta zubira irten ziren.
|
|
2010
|
|
|
Ikuskizun hura jasan ezinda, negarrik ez egiteko erregutu zion Oliveirak. Une hari aurre egitearren maitasun zipriztin bat bilatu zuen bere barruan,
|
baina
han arrastorik ez. Gezurretan hasi behar izan zuen, enbarazuari ihes egiteko:
|
|
|
|
Baina
han etxea ez zen gure etxea.
|
|
2011
|
|
|
– Leku batzuetan hautsa dago. Liburu zahar haien inguruan esaterako –atzamarraz seinalatu nion–,
|
baina
han ere badago gune garbirik. Gero, paperak daude, han eta hemen barreiatuta eta liburuen jarrera kaotikoa leku batzuetan, sarritan hartu eta beti edonola uzten diren horiek.
|
|
|
Gorrotoa eta mespretxua ondo sustraituta dauzkan garuneko leku batean, atxilotuarekiko halako miresmen printza erne zaio Rodrigo Mesari ezustean. Esan zezatela bere nagusiek nahi zutena,
|
baina
han motibazio politiko bat zegoenik ezin zen ukatu: haiek ez ziren kriminal arruntak.
|
|
2014
|
|
|
Galtzetan garbitu ditu eskuak. Denek zuloaren inguruan segitu dute,
|
baina
han gertatutakoaz zuzenean inork hitz egiten ez duenez, haurrek ez dute galdetzen. Aitaren aurpegiaren espresioa nahikoa da Xabirentzat, badaki hobe duela ezer ez galdetzea.
|
|
|
Gizona mahaira gerturatu zitzaien, koadrozko alkandoraren mahukak besoan bilduta, harrizkoak ziruditen eskuetan platertxo bana. Platertxoen edukia eskaini zien,
|
baina
han zegoena ezkutatuz, emango dizuet ez dizuet emango, joko dibertigarria hasieran baina gogaikarria ondoren, erraza zelako plateretan jateko goxoak izango zituela asmatzea. Zertara zetorren hainbeste antzerki?
|
|
|
Lehen egunetan Xabik arretaz jarraitu zituen albisteak sukaldeko telebistan, urdinez jantzitako boluntario bizardunen artean aita ikusteko irrikan.
|
Baina
han dena zegoen lohipean: autoak, etxeak, dendak, zuhaitzak, kale altzariak.
|
|
|
Berriz esnatu zenean, normal heltzen zitzaion haizea, eta ahoan zeukan maskarak traba egiten zion,
|
baina
han ez zegoen inor. Larrugorritan zegoen eta beldur zen bere ama ez zen norbaitek hala ikusiko ote zuen, horregatik lepoa altxatu eta ingurura so egin zuen.
|
|
|
Zaila zen aurpegi hark zer adierazten zuen edo zer adierazi nahi zuen edo, beharbada, zer ezkutatu nahi zuen asmatzea.
|
Baina
han zegoen, eta une batetik bestera parez pare egongo ziren, eta zer edo zer esatea tokatuko zitzaien, eta Xabik ez zekien zer esan zezakeen hantxe bertan, Maiderren aurrean, negarrez hasi gabe. Eskerrak ama han zegoen, eta bere naturaltasun guztiarekin neska besoetan hartu zuen.
|
|
|
Eta beren bizitzan lehen aldiz, anaia nagusia ataka estu batetik pasatzen ikusten zuen.
|
Baina
han zegoen bera, super-heroi kaparekin anaia laguntzeko.
|
|
|
Gey. Okertu dela,
|
baina
han aitzinean ezkerrerat hartuz gero, oihan bat gurutzatu eta helduko dela, 49.a han dela, ontsa uste badu. Luro harritua baita uso horiekin guziekin, gerla denbora osoan halakorik ikusi gabea denez, Geyk azaldu dio uso berriketariak direla, minutuan bi kilometroko bidea egin dezaketela, eta mezuen igortzeko erabiltzen dituztela.
|
|
|
Zelatari aleman bat karraskan lotu zitzaien mitrallusarekin, aitzinatu zen Faustin erreka barnerat, eta bi metro garai zen idi baten adinako morroi hura ganibet ukaldi bakarraz kalitu zuen.
|
Baina
han berean atzeman zuten botxeek Faustin, eta tiroz suntsitu. Patruilak justuki ihes egin zuen, eta granadaz kolpaturik itzuli ziren hiru lagun bederen.
|
|
|
Battitta Garatek ekarriko dituen berriek gero eta prezio ttipiagoa izanen dute hemendik eta aitzinerat. Gerla ez dela nehoiz bururatuko pentsatuz itzuli dira 49.eko gizonak hirugarren lerrorat,
|
baina
han bada berri on bat bederen, letraz galdatuak heldu zaizkie etxetik: trikota bat igorri diote Arno Suertegarairi Saratik; ardi larru pare bat Battitta Garati Ezterenzubitik; hiru gasna handi, bat behi esnez egina, Bernat Agirreri Gixunetik; bi galtzerdi pare, bat kotoizkoa, bertzea artilezkoa, Filipe Lurori Arnegitik.
|
|
|
Ama batzuek lorategira egin zuten salto leihoetatik,
|
baina
han ere harrapatu zituzten, gehienak. Hemen hasten da aditzeko gogorragoa dena, Irenerentzat behintzat, umea ekarri eta gutxira.
|
|
|
Gazte batzuek hartu zuten gero Cassius Niyonsaba umea lepoan, nekez jar zitekeen zutunik, eta sasi artean ezkutatu zuten.
|
Baina
han ere topatu zuten interahamweek, txakurrak zituzten. Burua ireki zioten aihotzaz, konortea galdu zuen, hilda zegoela pentsatu zuten.
|
|
2016
|
|
|
Atariko guardiakoei aginduzko agurra egin eta bulegora joan zen zuzenean.
|
Baina
han, ezustekoa.
|
|
|
Zer deabrutan ari ote ziren Goñi eta bere lapurrak? Urbasako filmazioa akitua zen, gehienez ere Ultzaman grabatu beharreko eszenetara hurbil zitezkeen,
|
baina
han ez zen jende askorik behar. Zertarako gasolina bidoietan?
|
|
|
Ontziratu zen eta ailegatu zen halako batean Antsosolora.
|
Baina
han, ikusirik gurasoak estutasun ekonomikoan bizi zirela, eta haientzat ere traba izan nahi ez zuenez, Joseba nebarengana aldatzera deliberatu zen, Frantziako Itsas Alpeetako departamenduan dagoen Thorenc herrira. Madamme Dutz izeneko emakume batekin bizi zen han Joseba, Orkestran jo izan zuen biolinista baten alargunarekin.
|
|
|
Beste askotan bezala, uztaileko arratsalde hartan ere elizan sartu zen Patxi bilobarekin,
|
baina
han ondoeza sentitu zuenez, atera egin behar izan zuten presaka, eta elizapeko plazatxoan zegoen tabako denda batera eraman zuten, gela itsu batean etzanarazteko. Hantxe bertan, Patxiren esku txikiari helduta, utzi zion arnasa hartzeari.
|
|
2017
|
|
|
Soloko lagun eta gidari nuela, Oreretako ezker abertzaleko giroa ezagutu nuen gertu samarretik, punkia izan arren ezker abertzaleko lagun asko baitzituen. Ez zegoen adostasunik kontu guztietan –eta zenbaiten inguruan liskarrak ere izaten ziren–,
|
baina
han, Euskadin, gobernuaren aurkako jarrera zuen jende guztia elkarrekin bat eginda eta nahastuta ibiltzen zen garai hartan.
|
|
|
|
Baina
han jarraitu zuen, buelta eta buelta, aldian behin “Suuuuuper Nagore! ” oihukatzen eta jauziak egiten. Zakurra ere aztoratu zuen bere teatroarekin.
|
|
|
Urteak dira alde egin nuela,
|
baina
han irauten dut. Ile motza eta eguzkiak belztutako azala.
|
|
|
bankutik erorita egon zitekeen lurrean ahuspez, edo hantxe segi zezakeen eserita lepoa zintzilik eta ahoa zabalik, tonurik gabe muskuluetan.
|
Baina
han ere ez zegoen zahar alu hura: banku gainean pare bat dekorazio aldizkari eskuz pintatutako harri baten azpian.
|
|
2018
|
|
|
Ezaguna egiten bazaio ere, ez daki noren ahotsa den. Sabaira begiratzen du,
|
baina
han ez dago ezer. Aitari kexu da, suminduta; honek irakurtzen darrai, baina.
|
|
|
Hor ohartu nintzen hainbat emakumeren absentziaz. Ustez berdintasun master bat zen, master feminista bat,
|
baina
han ez zen emakume beltzik aipatzen. Afroamerikarren bat bai, baina ez afrikarrik, ez asiarrik, ez ijitorik, ezta migranterik ere.
|
|
|
Hiru aste koman igaro eta ahul atera zen, itxuraz hain konplikatua ez zen maskuri ebakuntza hartatik; inkontinentziaren aurkako ebakuntza ttipia, prostata, minbiziaren sospetxa.
|
Baina
han ez zen minbizirik. Onik atera zen bere lehen heriotza hartatik, San Sebastian mauritaniarren gezietatik bezala, Andy Warhol Valerie Solanasen tiroketatik bezala.
|
|
2019
|
|
|
Bertsolari horrek bazekien niri gustatu egiten zitzaidala, horretaz hitz eginda geunden. Niretzat oso biolentoa izan zen,
|
baina
han egon zen jendearentzat ez hainbeste; bazirudien, hasieran sedukzio jokoan sartu nintzenez, bera baimenduta zegoela niri halakorik esatera. Ordutik aurrera asko aldatu zen bertsolari horrekiko nire pertzepzioa".
|
|
|
Horrela, bada, zulo beltz honetara etorri naiz, antzezle japoniarra, emankizuna hasi aurretik, bere aldagelara bezala. Ez da zoko txiki bat besterik,
|
baina
han gertatzen da miraria, bertan sortzen da pertsonaia; ispilu baten aurrean. Orduan gertatzen da bere antzaldaketa.
|
|
2020
|
|
|
Leihoko gortina baztertu eta begiratu nuenean, Jon ikusi nuen auto horitik irtenda nire leihora begira; ikusi ninduenean, besoa jaso zuen, eta neuk ere eskua astindu nuen kristalaren atzean. Oinez etorriko zela uste nuen, kaleko txirrina joko zidala, eta kafe bat hartzera eta buelta bat ematera joango ginela,
|
baina
han neukan orain auto zahar haren ondoan.
|
|
|
Lehen koadroak jo eta ma utzi ninduen, han ikusten ari nintzenak ez baitzuen zerikusirik XIX. mendearen hondarreko pintoreek egiten zutenarekin. Lehen begiratuan nekazari giroko estanpa bat zirudien,
|
baina
han toki dekadenteak ziren nagusi: abandonatutako lekuak, erdi erorian zegoen errota bat, huntzak eta belarrek hartutako dorreak.
|
|
|
ILEHORIA:
|
Baina
han ginelako topatu genituen, han egotea erabaki genuelako.
|
|
|
Poltsa bat moztu behar bada, cowboy mozorro batentzat kartutxo uhala zulatu behar badugu, Mila Zapari whatsappa bidaltzen diogu eta xixtakoan joaten da zapata denda zaharrera, orain itxita dago
|
baina
han dauzka tresnak, mesedea egiten digu.
|
|
|
Probokazio hutsa, nik ez nekien non sartu ere, hogei urte neuzkan. Ez dakit nola moztu nion,
|
baina
han bukatu zen, saltzaile hura ez zen gehiago dendan sartu eta halako aldizkaririk ez genuen berriz ekarri.
|
|
|
Bai, bi ordukoa espero zenuen paseoak ordu erdikoa du izan, ordu erdira gosetu egingo delako.
|
Baina
han zoaz zure panpinarekin kalera... etxean egin duzun negar saioaren ondoren.
|
|
|
Sartu zian eskua barrura, eta ezer ez! Sartu zian berriz ere harago
|
baina
han ere ezer ez. Ez zian etsi, eta halako batean.
|
|
2021
|
|
|
udaletxera joan ziren denak, gauzak argitzearren.
|
Baina
han Urkijo jaunak tematuta jarraitzen omen zuen hiru gazteokin, errespetuz ez zutelako tratatu, eta Luis Fernandezek araudia atera zuen berriro denen aurrean, “modu onean” bere esanetan, aipatutako artikuluan berak esaten zuena esaten zuela frogatzeko: alegia, agenteek gizalegez eta hobe beharrez aktuatu behar dutela istiluak sortzen direnean, hain zuzen ere istiluak saihesteko.
|
|
2023
|
|
|
Txirrinak jo eta atea ireki dudanean, ez nuen Amaia espero,
|
baina
han zegoen, baratxuri eta alkohol usaina zeriola, kirol poltsa bat eskuetan. Orain lo dago, zurrungaka, eta dena baino laburragoa ematen du mantapean.
|
|
|
Lurrean ondo zaindua dago gaur egun euskara, garapen betean literaturan eta arlo artistiko eta kultural guztietan, AGK k bere algoritmoaren bidez bizitarako hautatutako hizkuntza guztiak bezala.
|
Baina
han ere banituen nik neure kezkak eta arrangurak euskararen inguruan. Euskara batuaren aurreko gure arbaso elebakar edo ia ia elebakarren euskararen zale porrokatua naiz, mendekotasun patologikorainoko zalea, Antonio Zavala biltzaile, idazle eta idatzarazle erraldoiaren Auspoa sail osoaren irakurle eta miresle etengabea, eta gero eta argiago ari naiz egiaztatzen, penaz eta minez, betiko galdutako altxorra dela hori guztia.
|