|
2010
|
|
|
Artxipelagoaren kokapena, bestetik, balio estrategiko apartekoa bihurtu zen, Panamako kanalaren proiektuak aurrera egin zuen neurrian. Gaur egun kanala estatubatuarren menpe dago,
|
baina
ezin dugu ahaztu lehenago Frantziak ekin ziola lanari Ferdinand de Lesseps ospetsuaren eskutik, alegia, Suez kanala arrakasta ikaragarriz gauzatu zuen ingeniariaren ardurapean. Beraz, Frantziak irla horiek bereganatu gura zituen, baina Ekuadorren erresistentzia ikusita aitzakia diplomatiko xelebre batez baliatu zen:
|
|
|
Zergatik etorri dira nire bila?"" Soinua jo behar zenuen eta ez duzu jo.
|
Baina
ezin zaituzte kartzelara eraman horregatik."
|
|
|
Viene a este apartado rinconpara ensayar con elacordeon". Ahalegin handia egiten zuen dotore hitz egiteko,
|
baina
ezin zuen azentua disimulatu. Gainera, errima baldarrak ateratzen zitzaizkion etengabe:
|
|
|
Azkeneko hitzek ustekabean harrapatu ninduten. " Zer esan nahi duzu, Adela?"" Badakizu, David, jendeari murmuratzea gustatzen zaio, eta batzuek esaten dute Juanek ez duela gehiago hona etorri nahi, eta baserria eta pabiloia saldu nahian dabilela,
|
baina
ezin dituela saldu. Norbaitek su emanez gero, asegurua kobratzeagatik izan dela zabalduko litzateke segituan.
|
|
|
Nolanahi den, Lizekin gertatzen zaidanak sakondu egiten du maitasunari buruz dudan ezkortasuna. Ororen gain jarri nahi dugu guk,
|
baina
ezin dugu. Ez gara aingeruak.
|
|
|
" Zer du Toshirok, Maribel?", galdetu zion. " Esango nizuke,
|
baina
ezin dut. Inori ez esateko eskatu zidan berak." Misterio txiki harekin joan ginen gau hartan ohera.
|
|
|
Ezetz dio,
|
baina
ezin du irribarre okertua aldendu aurpegitik. Urteak eman ditu horrela, inoiz etorriko al da bere onera?
|
|
|
Geu gara estatu hori, bere burua ezagutzen ez duen mamua. Badakigu itzelezko hondamendiak eragin ditugula, beldurra izan ez duen jendea suntsitu dugula,
|
baina
ezin dugu ondo jakin zein den botere horren neurria mamuaren barrenetik atera arte. Ume bat bezala irten eta, haren aurrez aurre paratu arte:
|
|
|
Isilik zeuden,
|
baina
ezin nituen paisaiatzat hartu. Zer gramatika ote zuten barruan?
|
|
|
—Zeurekin joango nintzateke, ahal banu —diotso Ametsen Maisuak Ukaliki tristuraz—
|
Baina
ezin dut ilunpe luze eta zabal honetatik alde egin. Dena dela, galduta bazaude, hobe duzu argitasun pixka bat ikusten den alderantz joan
|
|
2011
|
|
|
Zenbat eta urrats gehiago egin, orduan eta oinatz gehiago uzten zituen bidean. Are azkarrago egin zuen korrika,
|
baina
ezin zuen bere itzala atzean utzi. Ez zen, hala ere, okerraz jabetu eta, atsedenik gabe korrika, hil egin zen indarrak galduta.
|
|
|
Shit., hitz egin zuen ile horiko gorbatadun batek,... eta zer nolako ondorioak ekar litzake honek gure plangintzarako? Honek, jarraitu zuen artzapezpikuak, egoera zailean kokatzen gaitu,
|
baina
ezin dugu jakin, zehatz mehatz, zer puntutaraino. Zer esan nahi duzu?, galdetu zion J.J.k. Nik baino hobeto, esan zuen Marcinkusek, Calvi jaunak azalduko digu egoera.
|
|
|
Beti arrazoi duzulakoan nago. Oso urduri jartzen naiz, jeloskor ere bai agian,
|
baina
ezin dut besterik egin. Ba orain, lasaitu zuen produktoreak, kezka horiek guztiak bazter batean utzi eta pelikulari lotu.
|
|
|
Bai, jakina!, esan zuen Brucek poz pozik. Begira, hasi zen esaten emakumea serio serio, badakit jende askok miresten duela eszena hura,
|
baina
ezin duzu imajinatu nola gorrotatzen dudan nik eta zer gaizki pasa nuen gau madarikatu horretan. Anitaren hitz serioak entzutean, Brucek ez zekien non sartu eta nola berreskuratuko zuen hizketaldiaren giro atsegina.
|
|
2012
|
|
|
Livok zerbait esan nahi zion,
|
baina
ezin zuen arnasarik hartu.
|
|
|
Antsia egiten zuen, eta eskua lepora eraman nahi zuen, han baitzeukan hozka.
|
Baina
ezin zuen. " Esadazu zerbait, kapitaina", eskatu nion.
|
|
|
Begian bezala, buruan ere sartzen zaizkigu xakarrak, eta kontu hutsal bat ahaztu ezinik ibiltzen gara maiz. Ahaztu egin nahiko genuke behingoz halako kontu hura, norbaiti nonbait entzundakoa;
|
baina
ezin dugu buruan, begian bezala, painelu baten punta bustia sartu eta oroitzapena, xakarra, atera. Esan litzateke, gaur eguneko hizkeraz baliatuz, ez dagoela gure memorian gauza garbirik; zuzen eta osoki jaso nahiko genukeenarekin batera, hainbat spam barneratzen zaigula bertan.
|
|
|
Aste honetan bertan neroni ere erabat blokeatuta egon naiz, zer eginik ez nekiela," spam" edo nahi ez den zaborreria mordoa jaso ostean" birus" zital batek sistema osoa hondatu didanean. Ezin nezakeen jakin nik bidaltzen nituen mezuak ailegatzen ziren ala ez, eta, era berean, ezin nuenez mezurik jaso ez nekien ez nituen jasotzen ez zizkidatelako bidaltzen edota bidali bai
|
baina
ezin zutelako niregana heldu. Horrela, komunikazioaren aro ezin modernoagoa omen den honetan, inoiz baino isolatuago, inoiz baino deuseztatuago sentitzen gara askotan.
|
|
|
" Esan dezakezu istorio hori muntaia hutsa dela; esan dezakezu pertsona hori gezurretan ari dela; esan dezakezu epaimahai bat ustelkeriak jota dagoela; esan dezakezu ez duzula prentsak dioen gauzetan sinesten,
|
baina
ezin duzu inolaz ere esan ikusi berri duzun hori ez dela inoiz gertatu." Ideia horretan oinarrituz, horrekin egiten dute lan Witness erakundean dihardutenek. Gertatu den zerbait ezin baita inolaz ere ukatu, are gutxiago aurrean baldin badaukazu hori dokumentatuko duen irudi mordoa.
|
|
|
Etorkizunaz kezkatzerik ez duela merezi esaten diogu elkarri, izua ez zaigula antzematen aurpegietan, ikasiak garela tranpetan erortzen.
|
Baina
ezin dugu irudikatu nolakoa zatekeen mundua guretako lekurik badela esan izan baligute. Gure buruak geurea ez balitz bezala gogoratzen du iragana.
|
|
|
adibidez, harriak lurrera erortzen utzi zituztenetik bere burua maisuaren artaldean ikusi arteko tartea lanbro artean aienatzen zaio orain: gogoan du baten batek lurretik altxatzen lagundu zuela, gogoan du halaber soingaineko luze bat bota ziotela sorbaldetan,
|
baina
ezin ditu akordura ekarri esku errukitsu haiek, ezta kontsolamenduzko hitzak esan zizkioten ahotsak ere; horregatik talde osoari bihurtzen dio bere esker ona, eta, batik bat, harrikatzea geldiarazi zuen maisuari.
|
|
2013
|
|
|
Gogoratzeko ahalegina egiten ari nintzen. Ezagutzen nuen cowboy hura, ikusia nuen nonbait,
|
baina
ezin nituen zirkunstantziak zehaztu.
|
|
|
Aurten, Gipuzkoako Marrazki Lehiaketa!
|
Baina
ezin du bere lehiaketa nagusia irabazi. Ez da neskengana hurbiltzen.
|
|
|
Han zeuden asko, Aitaren nahigabea ikusita, negarrez ari ziren eta errukitu egiten ziren haren zoriaz,
|
baina
ezin zuten haren alde ezer egin, hitza emanda zeuden eta. Arren eta arren eskatu zien Aitak bakean uzteko, eta segituan alde egingo zuela misiotik.
|
|
|
Gauza jakina da zangondoko haragi pila itxuragabea belzten eta usteltzen ari zaiola. Minbiziak jota omen duela diote,
|
baina
ezin duela berak ongi garbitu eta ez diola inori uzten. Hara bada nola zornez eta zoldaz enpo dagoenaren kiratsa darion.
|
|
|
—Ixo, ixo guztiok! Entzun zaituztet adi adi,
|
baina
ezin zaituztet lagundu tinkotasunez mintzatzen da amona Xudra, makila altxatuta; bizitzan asko nozituaren zuhurtasun patxadatsua dario. Nik ez dut aspaldiko urteetan kalendariorik erosi, denboraren kezka aspaldi hutsaldu baitzitzaidan.
|
|
2014
|
|
|
Begiok leihoko kristalaz haraindira egin dute jauzi.
|
Baina
ezin dute igarri zer dabilkidan ihesi —nola erran... —, aiene alfer hau.
|
|
|
...tutakoan ez duela gogoratzen zerbait edo zerbaitekin hori baina esnatzean zerbait gogoratzen du eta ez daki zer den zehazki gogoratzen duena baina bada zerbait gorputzaren ertz batean hezur baten ertzean itsatsita geratu zaion zerbait dardarazio moduko bat zerbait horretaz edo zerbaitekin gogorarazten duena eta egunak aurrera jarraitzen du eta betebeharretara lotzen da eta orduan aurrera egiten du
|
baina
ezin du hezur baten ertz horretan itsatsitakoa desegin eta azkarrago mugitzen da eta azkarrago egiten ditu gauzak baina hor jarraitzen du edo zerbaitekin hori hezurretik gorputz osora pasatzen da eta zenbat eta gehiago mugitu orduan eta gehiago hedatzen da behin edo askotan amestu duen hura eta jada ez daki amestu egin zuen edo egunerokotasunean instalatu zaion, eroso, ohearen burkoan....
|
|
|
Txalorik gabe miretsi omen zituen Bellas Arteseko etxetik antzokiaren goialdera pasatzeko zuten atetxotik kantuan eta dantzan La Argentinita edo La Bella Otero. Ikusten zuen eszenatokia bazter hartatik,
|
baina
ezin zuen soinurik egin. Handinahikeriatan genbiltzala iruditzen zitzaionean esaten zigun gu ez ginela" la maharani de Kapurtala".
|
|
2015
|
|
|
Edo hobeto esan, signifikatzean polisemia eta monosemiaren arteko tentsioan kulunka ibili behar dugu: adierak mugatu behar ditugu elkar ulertzekotan,
|
baina
ezin dugu hori behin betiko egin, erabateko totalizazioa ezinezkoa delako (semiosia, Ecoren hitzetan, geldiezina delako). Laclauk eta Mouffek berariaz baztertzen dute itxitura hori, ezinezko baita euren ustez erabateko hegemonia, hala izango balitz gizartea sistema sinboliko gardena izango litzateke; antagonismo eta polisemiarik gabeko sistema sozio sinboliko bat, nonbait.118 Hori da, nire aburuz, Identitatearen desira:
|
|
|
Horrenbestez, badirudi euskal Zerak iraun duela Identitatea izatearekin tematu delako, hala liteke,
|
baina
ezin dugu ahantzi, eta nik huraxe nahi dut nabarmendu, euskal anomaliak kulunka bizi behar izan duela mestizaia praktikoaren eta bakuntasun idealaren artean. Identitate monologiko nazionalak eraikitze orduan nahasketen kontra sorgin ehiza ikaragarria zabaldu zen Europa osoan.
|
|
|
" Fantasmek den dena dakite,
|
baina
ezin dute hitz egin. Nik galdetu eta berak erantzun egiten du.
|
|
|
Baina aurreplagioaren mekanismoa, erreala izan arren, frogaezina da: norbaitek zure testua aurreplagiatuz idazten duenean, iraganetik egiten du; beraz zuk, aurreplagiatzaile haren lehenagoko testua ezagutu gabe zure testu identikoa idazten duzunerako, testu plagiatzailea bazegoen argitaratua,
|
baina
ezin duzu frogatu zure aitzineko konposizio haren ez jakitea.
|
|
|
Guretzat, behar den gehiengorik gabe hitzarmenak sinatzea arau oinarrizko bat haustea litzateke". LABeko mintzakideek ELAren jarrera aintzat hartu eta gehiengoaren kondizioa" de facto" onartzeko prest zeudela zioten,
|
baina
ezin zutela hartarako konpromisorik sinatu ez lukeelako bere Nazio Batzordeak onartuko bertan planteatzera iritsiko balitz. 2007ko martxoko Iraultzen aldizkariak azaltzen zuen LABen posizioa:
|
|
|
ELAk eta LABek" desberdintasun handia dugu estrategia zein praxi sindikalean nabarmentzen zuen Eusebio Alberdik307— baina ikusi dugu hainbat helbururekin bat egiten dugula, eta prest gaude horien alde elkarrekin aritzeko"; eta jarraitzen zuen: " ETAri kritika politiko erabatekoenak ELAk egin dizkio",
|
baina
ezin dugu abertzaleon arteko hurbilpen ahalegin oro ETAren" biharamunerako" utzi.
|
|
|
Kanturako teknika garatua dute, euskal bertsolariek baino sofistikatuagoa eta sentikorragoa. Askoz testu gehiago sartzen du jardun bakoitzak,
|
baina
ezin dut harrapatu zenbat duen formulatik, errepikapenetik, narraziotik. Harrapatzen dudana da badagoela komunikazioa, patxadakoa dela, edukia duela, eta hitzaren funtzio ohiz kanpoko horiek, bat bateko hitz kantatuari dagozkionak, dentsitatez gauzatzen direla.
|
|
|
Baina ergelkeria litzateke euskaradunen komunitatea balizko estatu propioaren zain egotea. Euskaraduna independentziaren alde ahalegindu daiteke,
|
baina
ezin du independentzia lortzen denerako utzi euskaraz egitea. Ezin da beti egon alderdi politikoek euskararen alde edo kontra egindakoei edo ez eginei begira.
|
|
2016
|
|
|
Ahal izatera, hurrengo eguneko arratsa arte egongo zen lo.
|
Baina
ezin zuen. Ez bakarrik Maria Teresarekiko zitagatik, baita bizimodu arrunta eginez jarraitu behar zuelako ere.
|
|
|
Beste hainbeste esan dezaket senidetasunaren antropologiari dagokionez: bere garaian ikasketak egin nituen Pariseko Ecole des Hautes Etudes ospetsuan irakasle bikainekin, etxean dudan Levy Straussen Les structures elementaires de la parente Biblia ren aleak, ertzak higatu eta zikin gantzututa ditu irakurtze sarriaz, eta denbora eta ekinaren poderioz ulertzen ditut bertan esaten direnak ia oro,
|
baina
ezin dut esan gai horretan ere goi mailako aditua naizenik. Euskal, paleoeuropar eta indoeuropar mitologien azterketan naiz aditua, eta alde horretatik, mundu zabaleko bazter aunitz geratzen zaizkit nire aditu esparrutik kanpo.
|
|
2017
|
|
|
Ez dut gogoratzen noiz irakurri nuen Momentum catastrophicum. Kasik betidanik izan naiz Baroja zalea —beharbada, batxilergoan Elizabide el vagabundo irakurtzera derrigortu gintuztenetik—, eta haren liburu asko irentsi ditut urteetan zehar titulurik titulu,
|
baina
ezin dut zehaztu noiz egin nuen topo 1919ko saiakera labur horrekin. Ezin diot data zehatzik jarri nire kronologia pertsonalean; nolanahi ere, liburu mehe horrek ideia bi utzi zizkidan gogoan atxikita.
|
|
|
|
Baina
ezin dut barre egin, negar egiteko gogoa daukat bakarrik, eta ez dut egin nahi.
|
|
2018
|
|
|
Ez du onartu nahi izan gure artean zerbait dagoela. Besotik hartuko nuke, beste antimilitarista horrek egin duen moduan,
|
baina
ezin dut. " Arazo bat daukagu", bota diot ahotik irten zaidan lerdearekin batera," eta ez duzu dantzan konponduko".
|
|
|
Gutuna irakurtzen, begiak ateratzeko zorian jarri zaizkio Xuani, eta kea botatzen hasi da aurpegiko gainontzeko zuloetatik. Amak kontra egin nahi dio Xuanen errietari,
|
baina
ezin du bere ahotsa entzunarazi. Guztiz etsi eta burua jaitsi duenean, oihu egiteari utzi dio Xuanek, eta arroz gehiago hartzera joan da sukaldera.
|
|
|
Bere etxera jaitsi nahiko luke Laszlok, hango egoera zein den begiratu, kafea prestatu.
|
Baina
ezin du Xuan bakarrik utzi, eta sukaldeko mahaira eseri da, ikusle isil.
|
|
2019
|
|
|
Galde egin zion bere buruari zenbat denbora pasatu ote zen atzeman zutenetik,
|
baina
ezin zuen kalkulu logikorik egin. Begiratu zuen sabaira, gero paretetara, ea egunaren argirik sumatzen zen, baina ez.
|
|
|
Gela batean zegoela bai, ohe batean etzanda zegoela ere bai,
|
baina
ezin zuen gehiagorik zehaztu. Lurrun handia zegoen.
|
|
|
Zeladoreak pelikulako musikaren doinu nagusia errepikatu zuen txistuka: fufifufifuuu fuuufuuufuuu, fufifufifuuu fuuufuuufuuu.... Berak ere txistu egin nahi izan zuen,
|
baina
ezin zituen ezpainak behar adina luzatu.
|
|
|
" Txaranga baten atzean saltoka ibiltzeak baino gehiago nekatzen du tentsioak". Egia zen,
|
baina
ezin zuen bere joera aprentsibo hura gainditu.
|
|
|
Nahita ere ezin zuen uxatu Garaziren zurbiltasunak sortzen zion kezka. Bazekien azkeneko analisien emaitzak normalak izan zirela,
|
baina
ezin zuen errealitate hura erabat bereganatu. Rosa azaldu zitzaion pentsamenduan.
|
|
2020
|
|
|
Gelditu gabe igaro zara, baina egon zara, lerro horietan baitituzu helduera, igarotzea, irteera.
|
Baina
ezin duzu harrapatu egote hori, mugimendua bakarrik baita erreala. Ez, ez mugimendua:
|
|
|
—Ez zait damutzen, Mireia.
|
Baina
ezin dut burutik kendu Carlosen botoi nuklearraren kontua. Susmoa nuen EHASen izaera ukitzen zuela.
|
|
|
—Gezur horretatik ateratzen dut zuzendaritzako batzuk badirela benetan egin nuen deiaren jakitun,
|
baina
ezin dutela aitortu, polizia bera ere isildu behar den bezala.
|
|
|
Izan zaitezke katalana,
|
baina
ezin duzu jardun katalan legez. Katalan jardutea sedizioa da.
|
|
2021
|
|
|
DVDa agertu zenean, esaten ziguten azkenean betiko konponduak genituela gure artxibo problemak, baina gugana jotzen dute berriz, eta formatu txikiagoko disko berriekin tentatu, haiek erabiltzeko, ezinbestean, gailu berriak erosi behar izaten baitira. Harritzekoena da duela hamar mendetik gora pazientziaz kopiatutako eskuizkribu bat irakurtzen ahal dugula oraindik,
|
baina
ezin dugula ikusi duela urte gutxiko bideo zintarik edo disketerik, non eta ez ditugun gordetzen gure ondoz ondoko ordenagailu eta irakurgailu guztiak, iraungipenaren museoan nola, gure etxeetako trastelekuetan.
|
|
|
Kontatzen dutenez, idazle errusiarra, erretzaile konpultsiboa, etxe batean zegoen sarturik, izuturik, eguneroko bonbardaketen beldurrez. Tabako erreserbak zituen,
|
baina
ezin zuen erretzeko paperik lortu. Orduan, hamar urteko lanari esker idatzi zuen saiakera baten orriak erabili zituen zigarretak biltzeko.
|
|
|
Gero, bagoietan sartu, eta handik paper fabriketara ailegatuko dira, eta langileek, bertan, alkaliz eta azidoz beteriko igerileku moduko batzuetan sartzen dituzte disolbatu daitezen. Protagonistak, liburuez maiteminduta, badaki obra zoragarri batzuk bere prentsaren bazka direla,
|
baina
ezin du suntsipenaren jarioa geldiarazi. " Harakin xalo bat besterik ez naiz", idazten du.
|
|
2022
|
|
|
" Batzuetan ahaztu egiten zaigu Gregorio zomorro nazkagarria dela eta pena ematen digu, Gregorioren tristuraz baino ez gara jabetzen. Berak itzuli egin nahi du familiarekin egoten lehenago bezala,
|
baina
ezin du gainditu senideen nazka eta beldurra".
|
|
|
"[...] orain bizimodu monotonoa daramala eta ezin duela inorekin aurrez aurre hitz egin. Gogorarazi dit apur bat orain dugun egoera, denok etxean edo gelan sartuta gagoz eta hitz egin dezakegu familiarekin,
|
baina
ezin dugu lagunekin egon eta guztia da monotonoa. Eta horrela daramatzagu hiru aste, ez dakigu noiz arte.
|
|
|
Altxatzen da sarrerako harritik, ematen ditu pauso batzuk ezker eskuinera,
|
baina
ezin du fardela zer den asmatu. Presaka egiten du aldapa beherako bidea.
|
|
|
Notarioaren mahaiaren aurrean eseri bezain laster adierazten dio gizonari etxe bat saldu nahi duela, adostua duela prezioa eroslearekin,
|
baina
ezin dutela bata eta bestea elkarrekin egon notario jaunaren aurrean. Ea xehetasun hori eragozpena den.
|
|
2023
|
|
|
Zuetako batzuei entzun dizuet Potasaseko grebak hiru hilabete baino gehiago iraun zuela. Ez gaude 70eko hamarkadan, noski, eta espero dut hainbesteraino iritsi behar ez izatea,
|
baina
ezin dugu espero bi egunetan Alemana belauniko jartzea, ezta. Jarraitu egin behar dugu, lankideok, pultsuari pixka bat gehiago eutsi."
|
|
|
Bere buruari galdetzen zion nola zitekeen horrelako armada bat (hain informala, hain gaizki armatua, gaizki jantzita, gaizki lerrokatuta, nekatuta eta gosetuta) iritsia zen lekura iristea, DFko ateetara. Ez zuen erantzunik, edo bai,
|
baina
ezin zuen hitzekin azaldu, eta, dena dela gure tropak han zeuden. Duintasun errebeldea, aurpegirik gabekoa.
|
|
|
Gabi Bocanegraren jarrera zuritzen saiatu da: okertu zela, bai,
|
baina
ezin zuela gehiago, eta orain eraso larri horiengatik buztana hanka artean lanera itzuli direla.
|
|
|
Txiza eginen luke kaseten mendiaren gainean, txiza intsumiso zorritsuen gainean, txiza bere iraganaren gainean edo, hobe, bere orainaren gainean.
|
Baina
ezin du. Ezin du eta, azkenean, bere gorputzaren gainean egin du txiza.
|
|
|
Amaia sagardoa bukatu eta negar malkotan lehertu da. Inaxiok negar egin nahi luke,
|
baina
ezin du. Malkoak ez zaizkio ateratzen.
|
|
|
Izan ere, bere obretako batean Degli heroici furori (Furfuria heroikoak) maitasunari buruzko poesiaren eskema klasikoak bere egin zituen jakinduriaren bilaketara egokitzeko. Gizon furfuriatsua k jakinduria lortzeko egiten duen bidaldi heroikoa adierazteko, maitasunezko harremanaren irudiaz baliatzen da, maite duen emakumea besarkatu nahi
|
baina
ezin duen maitalearen desira asegabeaz, zehazki. Grina agorrezin batek bultzaturik, milizia hori ezintasun eta gabezia baten adierazpide bihurtzen da, hots, harrapakina harrapatzea ezinezko duen ehizarena.
|