|
2009
|
|
|
Horrela aurtengo ikasturtera arte, Iruñean jaiotako herritarrak euskaraz ikasteko eskubidea zuen.
|
Baina
ez zuen eskubide berbera Noainen jaiotakoak. Eta Iruñea eta Noain mugakide dira.
|
|
|
Eta lehen txanpa indartsua egin genuen, Aldundia eta EUDELekin, baita Buruntzaldea eta Debagoieneko udalekin.
|
Baina
ez genuen argazki sorta soila nahi, neurketa sistema jarri nahi genien adostutako helburuei, eta tresna horren sorrerak atzeratu du prozesua.
|
|
|
talde handien kasua da. Talde hauetan badugu beste kideen berri,
|
baina
ez dugu harreman zuzenik haiekin (gutxi batzuekin baino ez). Adibide errazena nazioa dugu.
|
|
2010
|
|
|
Ikasleek ez dute ziurtagiririk behar ingelesa edo frantsesa ikasketahizkuntza gisa izateko, eta haien curriculum akademikoan agertzen da zenbait ikasgai ingelesez edo frantsesez ikasi dutela. Sarritan, ikasleek urte askotan ikasi dute ingelesa Lehen eta Bigarren Hezkuntzan,
|
baina
ez dute asko praktikatu eta askotan ez daude ziur ikastaroa jarraitzeko gai izango diren. Zenbait irakaslek erraztasunak ematen dituzte eta ikasleek aukera dute euskaraz edo gaztelaniaz lanak idazteko edo azterketak egiteko.
|
|
|
• estatuan hizkuntza ofizial bakarra, zuzenean izendatua edo praktikan islatua. talde honen barruan badira gutxiengoen eskubideak bermatzeko erabaki batzuk,
|
baina
ez dute ofizialtasuna aitortzen. esan behar dugu azken talde horretan azpitaldeak egin litezkeela, baina luze joko luke kasuistika osoa agertzeak. dena den, oinarrizko argazkia izateko nahiko dela esango genuke. akaso, argazkia osatzeko gizarte zibilak egindako ekarpena: 1996an Bartzelonan onartutako Hizkuntz Eskubideen deklarazio unibertsala.
|
|
|
Erdaldunen euskararekiko aurreiritziak eta jarrerak (amorrortu et al. 2009) izeneko ikerketa lan zabalaren helburuak nagusi bitan laburbildu daitezke: ...deskribatu da. bestetik, euskararen alde ahaleginak egiteko prest dauden talde sozialak identifikatzea, baita zein baldintzatan, euskarara hurbiltzeko zer egiteko prest dauden ezagutzea ere. ikerlanaren xedeak kontuan harturik, erdalduntzat, euskara zertxobait jakinagatik, elkartruke komunikatibo sinpleenak aurrera eramateko gai ez dena hartu da. kasu askotan erdaldunak euskara ikasten aritu dira
|
baina
ez dute arrakastaz lortu hizkuntzaren jabe egitea. arestian aipaturiko helburuok betetzeko, bai datuak jasotzeko bai aztertzeko, metodo osagarriak erabili dira. lehendabizi, eztabaida taldeetan partaideek eurek plazaratutako datuak modu kualitatiboan aztertu dira; ondoren, garrantzitsu jo ziren zenbait auzitan, eta galde sorta baten bidez, kuantitatiboki sakondu da. beraz, eztabaida taldea da dat... Jarrerak berez fenomeno konplexuak direnez, konplexutasun hori jaso eta aztertzeko asmoz, aurrez diseinatutako jarrera tipologia batetik abiatu ordez, partaideek eurek eztabaidetan, modu librean, plazaratutako ideia eta gaietatik, baita horiek adierazteko egindako berbalizazioetatik ere, abiatu da ikerketa hau. ikerketa kualitatiboaren emaitza nagusiak ondoko hauek dira:
|
|
|
Ikerlanaren xedeak kontuan harturik, erdalduntzat, euskara zertxobait jakinagatik, elkartruke komunikatibo sinpleenak aurrera eramateko gai ez dena hartu da. Kasu askotan erdaldunak euskara ikasten aritu dira
|
baina
ez dute arrakastaz lortu hizkuntzaren jabe egitea. horri mugak ipintzen dizkiote eta jarrera epela, konplexua eta batzuetan kontraesankorra dute. datuak kodetu eta aztertzeko edukiaren analisia burutu da, hau da, eztabaidetan irtendako gai eta ideiak egitura hierarkiko baten bidez aztertu eta sailkatu dira, nVivo 7 programa informatikoa erabilita.
|
|
2012
|
|
|
mintzaira, beraz, objektu bilakatu zen, gramatika bat edo liburuetan ondo egonkortutako tresna bat, maiz dominazioeta jauntze tresna... 6 Baina subjektuaren matrizea izateari utzi behar izan zion, ez zen izango hautatu gabeko habitusa, baizik eta ondo landutako tresna bat, eskolan trebatutako arte bat: gora jotzeko, gerra egiteko edota jendeak eta euren gogoak menderatzeko. euskararen historia kontrakoa izan da, objektu eta gramatika izatera helduko zen
|
baina
ez zuen infanteen laguntzarik gabe. euskara ere objektibatuko zuten Modernitatean barrena, baina kodea bainoago, sinboloa izan zedin. euskara interes komunitate baten sinboloa bilakatu zuten, komunitate haren bereizgarria izan zedin, ez herri mintzo bizia, are gutxiago nazio mintzo armatu eta eskolatua. horrela ere, euskalduna itzultzeko erabiltzen ziren vasco, vascongado, navarro edo vizcaino hi... Gerorago, nazionalismoa sortuko zen lurralde erreferentzia horietatik abiatuta eta ez hizkuntza komunitate higatutik. horrela zokoratu zuten euskal bizi mundua eta euskaraz mundua zuzenean bizitzeko ahalmena:
|
|
|
Baina nola daude debako taldeak jardueraren transmisioari dagokionez? Bada, eskolak antolatu izan dituzte, horretarako, kultur talde gehientsuenek. eskolek erreleborako aukerak irekitzen dituzte, dudarik gabe,
|
baina
ez dute %100ean hala gertatuko denik bermatzen.
|
|
|
2 ustekizuna ontzat dutenak eta kontrakoa pentsatzen dutenak. Litekeena da hori,
|
baina
ez du inongo eraginik txosten honen emaitza nagusian.
|
|
|
Orain etxe berriak egin zituztela eta kanpotik ere etorriak zirela bizitzera. Batzuk erdaldunak zirela bazekiela, inoiz ingurutik pasatzean entzunak zituelako,
|
baina
ez dutela harreman sarerik, ez dutela bizitza herrian egiten. Lanera kanpora ateratzen direla goizetik eta ilunabarrean bueltatzen direla etxera.
|
|
2014
|
|
|
Bestalde, eskolan ikaskideekin ez dutela batuan hitz egiten diote, ezta irakasleekin ere eta ezta herrikoak ez diren beste lagunekin ere. Euskara batua ez dute oso formaltzat hartzen,
|
baina
ez dutela asko erabiltzen erakutsi dute erantzunetan.
|
|
|
Euskara batua ez dute oso formaltzat hartzen,
|
baina
ez dutela asko erabiltzen erakutsi dute erantzunetan.
|
|
|
Berri emateko gunea izan da batez ere; diru-laguntzen kontuak, aurrekontuenak eta lokalenak hitz egin izan dira. Mahaiak euskaraz funtzionatzen du,
|
baina
ez du oinarririk planteatu euskal kulturaren inguruan, ez da gogoetarik egin; ez da euskara erdigunean jarriko duela inon jaso.
|
|
2016
|
|
|
Arrisku gehiago ere aipa genitzake,
|
baina
ez dugu astirik.
|
|
|
Immigrazioaren kopururik handiena hirietan dago eta normalean bi erronka daude biztanleria honekiko: 1) Batez ere, A eredura joaten dira eta gehienetan inolako hezkuntza berrikuntzarik ez duten zentroetara, beraz hemen badago zeregina instituzioetatik eta gobernutik, eta 2) immigrazioak euskararen arazo batzuk indartzen ditu,
|
baina
ez du berririk sortzen21 Programa integrala eskatzen du immigrazioa eta euskararen arteko harremanak, mugimendu batean bi helburu betetzeko: gizarte inklusioa eta hizkuntzarena ere.
|
|
|
Euskararen etorkizuna argiagoa eta baikorragoa da bere eremu geografiko eta soziofuntzionaletan euskara transmititzen, ikasten eta erabiltzen denean, alegia eremu horietan indartzen denean. Portugaleteko gazte batek eskolan euskara (pixka bat) ikasten duenean euskararen egoera baikorragoa da ere bai,
|
baina
ez du neurri bereko garrantzirik. Aipatutako bi kasuak baikorrak dira baina beste kasu batzuetan, aldiz, indar batek itzali, ezkutatu egiten du bestea eta horretan datza ondorio okerrak ateratzeko arriskua.
|
|
2017
|
|
|
Oso agerikoa da Inkesta Soziolinguistikoe tan hiztunek ez dutela euskararen erabilera espazio orokor batean neurtzen (hau da, ez dute erreferentziaespazio bera), ez dituzte parametro berberak erabiltzen, ezta neurtzeko sistema berbera ere. badirudi beharrezkoa dela aitortzailearen disposizioak eta bizi ingurua abstraditzea baliokideen serieak sortzeko.
|
baina
ez dugu ziurtatzerik gauza bera neurtzen ari garenik, ezta neurtze sistema bera erabiltzen ari garenik. gauzak horrela, badirudi auto neurketen neurketa egiten ari dela halakoetan; eta ondorioz, adituen sofistikazio metodologiko osoa amateurren metodo arrunten gainean altxatzen eta bermatzen dela. Jakina, amateurren irudikapenak ikertzea ez da ikerketa horien helburua; baina haietan oinarritzen dira15 auto azterketaren gorabeherez gain, esan dugun bezala, ikerketa bera aitortzaileak bere burua aurkezteko jokoa bihur daiteke. horrela, estrategikoki erakutsi edo aurkeztu ahal ditu eskaintzen zaizkion aukeretan hobesten dituenak edo egoera hartarako balioesten dituenak. hori dena oso begi bistakoa da kategorien erabileran (kategoriei dagokienez, Mapetan ikusi duguna errepikatzen da inkestetan). labur esan, aitortzaileek ematen dute euren gaitasunen berri, horrekin ikerlariek tipoak eraikitzen dituzte, eta inoiz ere, tipo horiek kategoria praktikoekin guruorietatik hizkuntza praktiken erregistroetara:
|
|
|
...a administrazio orokorreko bere funtzionarioekin dituen erlazio bereziaren esparruan, langile publiko horiek behartuta daudelako Kataluniako herritarrei zerbitzuhizkuntzaren aukera bermatzeko. auzitegiak, lehenik eta behin, gaztelania ezagutzeko konstituzioak ezarritako derrigortasuna gogorarazten du, eta gaineratzen du konstituzioak ez duela berezko hizkuntzak ezagutzeko derrigortasunik ezartzen,
|
baina
ez duela ere ezagutzeko derrigortasun hori debekatzen. auzitegiaren azterketaren helburua da, beraz ebaztea estatutu batek berezko hizkuntza ezagutzeko derrigortasuna ezarri dezakeen ala ez. (14.2 oinarri Juridikoa) epai honetan, auzitegiak ebazten du gaztelania ezagutzeko derrigortasun konstituzionala oinarritzen dela estatuak herritarrekin komunikatzeko duen beharrean eta kataluniako administrazioek ez dutela katalanera hutsez herritarrekin komunikatzeko konstituzio eskubiderik.
|
|
2018
|
|
|
Eraginkorrak gara, baina oraindik ere gehiegitan egin behar dugu brikolaje instituzionala eta brikolaje ekonomikoa hizkuntza politika garatzeko, Frantziako Estatuari utzikeria eta ezjakintasunagatik batik bat, nire ustezez zaizkiolako axola hizkuntza aniztasuna eta nazio mailako hizkuntza politika. Presidentetzarako hauteskundeak iristen direnean beti sortzen da Eurokartaren gaia,
|
baina
ez du sekula aurrera egiten, inork ez duelako eramaten estatu mailara tokian tokiko hizkuntzen afera. Eta maila horretako eztabaida politikoa behar da Frantzian, frantsesa ez besteko hizkuntzei dagokienez XXI. mendeko Errepublikak ezin duelako izan XIX. mendekoaren ikuspegi jakobino bera".
|
|
2019
|
|
|
halaxe definiturik daude. Arnasguneak ere" udalerri" izan litezke neurri hedaduraz,
|
baina
ez dute ezinbestean udalerri izan beharrik. hortik gorako neurria ere izan lezakete arnasguneek41: demagun urolako erdieta behealde gehiena (azpeiti ingurutik zumai aldera), edota Leitza areso Berastegi eldua (in) Berrobi herri sorta. udalerri mailatik beherako neurri hedadura duen ingurumena ere izan liteke arnasgune, horren adibide seguru eta errazik eskueran ez daukagun arren:
|
|
|
...igitalak, definizioz. honek ez du ukatzen ondarearen preserbazioaren balioa, baina aro digitalean, hizkuntzaren biziraupena hizkuntzaren estandarrarekin dago lotuta, ospea eta funtzio nagusiak biltzen dituen aldaerarekin, hain zuzen. aurrekoaren adibide tipikoa piamontera hizkuntza da; 2 milioi hiztun ditu torino inguruan, eta, bertako administrazioaren aldetik badu halako estatus ofizial bat ere;
|
baina
ez du presentzia digital nabarmenik. agian, komunitate itxiago batzuek aukera handiagoa dute, esate baterako faroera hizkuntzak. 50 mila hiztun ditu eta kalitate handiko wikipedia ere garatu dute.
|
|
|
euskarazko edukia kontsumitu sarean, euskarazko bideo-jokotara jolastu, Interneten bilaketak euskaraz egin eta ahots bidezko aginduak euskaraz eman gure autoari.
|
Baina
ez dugu horretarako aukerarik euskara ez baitago beste hizkuntzen pare garatua ingurune digitalean.
|
|
|
Mutil gehienentzat generoa irizpide erabakigarria da hika ala zuka hautatzeko. Nesken kasuan, gehienek ez dute hitanorik erabiltzen etxean eta eskolan nokarik jaso ez dutenez, ez dakitelako eta ez dutelako kalean ikasteko aukerarik izan. etxean noka ikasi dutenek jakin badakite,
|
baina
ez dute norekin erabili edo ahalegina egiten dutenean lotsa, segurtasunik eza, artifizialtasuna eta antzeko sentimenduak bizi dituzte. Gainera, testuinguruak ez die askorik laguntzen, ingurukoek ez dietelako noka egiten eta saiatzen direnean gutxietsi egiten dituztelako. hori dela eta, parte hartzaileetako neska gehienek hitanoa hizkuntza praktika jakin batzuetan bakarrik erabiltzen dute.
|
|
|
Mutil batzuek ere egoera oso zehatzetan baino ez diete neskei noka egiten. horregatik, badirudi nolabaiteko kode alternantzia dagoela zukaren eta hikaren artean, hots, batzuetan gazteek tratamenduak txandakatzen dituzte (neskek toka eta noka eta mutilek noka) esaldi edo elkarrizketa batean baliabide estilistiko gisa, esan nahi dutenari indar gehiago emateko. hitanoa erabili ala ez erabiltzeko aldagai soziolinguistikoei erreparatuta, orain arte hitanoa oso etxeko eta familiako tratamendutzat jotzen bazen ere, badirudi etxezulotik kalerako jauzia egin duela, orain gazteek senideekin eta familiako gainerako kideekin baino aiseago hitz egiten dutelako hika kaleko ezagun zein ezezagunekin. Bada nolabaiteko kontraesana, izan ere, gazteek zalantzarik gabe diote hitanoak konfiantza transmititzen dietela,
|
baina
ez dute hika egiten lagunik eta seniderik hurbilenekin, eta bai, topo egin berri duten ezezagunekin. hipotesietan aurreikusi bezalaxe, gazteek bi aldeetako ideologiak dituzte hitanoaren inguruan, baina aldekoak gailentzen ari dira. hasteko, hitanoak badu nolabaiteko prestigioa hitz egiteko gai direnak benetako euskalduntzat hartzen direlako. Naturaltasuna, freskotasuna, kidetasuna, adiskidetasuna eta konfiantza gisako hitzak esleitzen zaizkio hitanoari; alegia, benetako hizkera iruditzen zaie, autentikoa, kalekoa eta bizia.
|
|
|
5 Inaxio esnaola kazetariak euskal herrian argitaratutako diskoen zerrenda egin zuen 2005 eta 2009 urteen artean,
|
baina
ez zituen inon argitaratu —ikerketa lan honetarako eskura jarri ditu— Garai hartako disko ekoizpenari begiratuz gero, lan gehienak euskarazkoak izan ziren.
|
|
2020
|
|
|
Halere, euskarazko komunikabideek gora egin ahala, erdaretakoek ere halatsu egin zuten. Hortaz, jakin badakigu Euskal Herriko prentsa elebidun edo erdaldunak ere gora egin zuela,
|
baina
ez dugu komunikabide horien inguruko datu zehatzik eskura13 COVID pandemiak komunikazioaren esparruan eragindako gorakada dela eta, ezohiko egoeraren magnitudea adierazi nahian edo, datuak argitaratzen aritu ziren zenbait audientzia agentzia eta horixe da euskal ekosistema mediatikoaren joko zelaian ari diren gainontzekoekin alderatzeko egun dagoen bide bakarra. OJD interactiva atarian argitaratutako datuak baliatuko ditugu euskarazko hedabideen audientzia digitalaren testuinguruan zer gertatu zen ikusteko.
|
|
2021
|
|
|
Gustatuko litzaidake euskaraz hitz egitea, batez ere, harremanetarako lagungarria zango litzatekelako,
|
baina
ez dut arazorik izan ez jakiteagatik gaztelaniarekin nahiko ondo moldatzen naizelako. [SE]
|
|
|
Culture et Bilinguisme de Lorraine Zweisprachig, unsere Zukunft elkarteak hizkuntzak (frantzikera eta alemana) eta tokiko kultura sustatzen eta bultzatzen ditu.
|
Baina
ez du, adibidez, Alsazian alsaziera sustengatzen duten elkarteen indarra.
|
|
2022
|
|
|
Halere, Alberdi Zumetak (2019: 149) honela ohartarazten digu: " Bada nolabaiteko kontraesana, izan ere, gazteek zalantzarik gabe diote hitanoak konfiantza transmititzen diela,
|
baina
ez dute hika egiten lagunik eta seniderik hurbilenekin, eta bai, topo egin berri duten ezezagunekin". Beraz, badirudi aurrean dutena herrikidea, adinkidea eta gizonezkoa izatea nahikoa kidetasun dela hari hika zuzentzeko, nahiz erabat ezezaguna izan.
|
|
|
Aisialdian, gaztelaniaz edo ingelesez adierazitako herri kulturaren ordezko erreferentzia ereduak eskain ditzaketen pertsonei laguntzeko apustua egiten da. Ahots horiek berek azpimarratzen dituzte dakitenen jarrera pasiboak,
|
baina
ez dute euskara normaltasunez erabiltzen, eta uste dute egoera hori lotuta egon daitekeela euskararen izaera ez baliagarriarekin, funtzio publikoaren esparruan izan ezik.
|
|
2023
|
|
|
Hala ere, aleman hiztun komunitateko kide gehienek daniera dute ama hizkuntza. Aleman komunitatea gutxiengo linguistiko baten adibide da,
|
baina
ez dute hizkuntza gutxiturik (Haberland 1991, 181). Irlandako Errepublikan Gaeltacht eremutik kanpo irlanderaz mintzo direnek, aldiz, ez dute gutxiengo linguistikorik osatzen, hizkuntza gutxituan mintzatu arren.
|