|
2014
|
|
|
Libertimendua bere osotasunean eta bere lenguaia sisteman atzeman behar da Apeztegik zafratzen duen toberaren izpirituan, salatzeko behar horretan, sarri aipatuko dudan gaien profitatzean eta hemen beti bizirik den bertsolaritza zaharrean, uler Larramendi Gohonetxen jinarazteko estakuruan.
|
Baina
ene ustez gure artedramari kalte handiena egin diote gerlaren ondotik errientek eta beren eskolako bestek. Korronte horrek irauten du.
|
|
|
Lavalen diskurtsoan hitzez hitz emana da. Alemaniaren garaipenaren aldeko parioa egin zuten ezkorrek ez zuten beraz translazio bat baizik egiteko Amerikako norabidera.)
|
Baina
ene ustez ideiak, gerla aitzinekoak kasu honetan, hil ezinak dira eta azaleratzen dira artetan ehortzi nahi genituen tendentziak. Konparaketa ausartaren egiteko, frankismoaren alde zirenek eskuin zentroz berriz tindatu dute etxea destorbuaren erdian baina manifa batzuetan ahantzi genituen lemak ateratzen dira gaur egun ere.
|
|
|
Xorrotxez aparte lau familiatan bana daitezke" beltzak". Kerestuak (hauek gorritzat dauzkate batzuk marexalei hurbil direlako agian
|
baina
ene ustez beltzak baizik ez dira izaten ahal), kauterak, buhameak eta bedeziak.
|
|
|
Ez da urrunago joan behar kultura ofizioko horien arbuioaren esplikatzeko, hauek izan diten funtzionario arrotzak edo diru horren dependentzian direnak.
|
Baina
ene ustez garrantzia ez da horretan. Kukulero eginen duen gaxteak ez du oraino ateratzeko deretxorik, bizi izan da ingurumen zaindu batean.
|
|
|
Mirenen hirugarrenak enfasia hartzen du lerro guziz.
|
Baina
ene ustez arte handia izanik ere bien lana hor, deus ez delarik gehiago gehitzen ahal Mirenen bukaerari, Frediren Marilyni konparaketa zaharrak indartzen duelarik oraino bere rolean sartzea, bizi bukaerari sortze bat kontra jartzen dio, determinismoari itzulia ematen eta amodio ezinari posibilitatea. Aihotza eskutan bidea bilatzen.
|
|
|
Lur errearen taktika da. Libertimendua, maskarada, arte popular horiek orok hitza ematen dute boterea ez duen klaseari, gazte eta ez ezkonduei,
|
baina
ene ustez piesago dena, onartzen baitute egiaren erlatibitatea, aldien arabera eraikitzen den jakintza gisa. Entseguak egiten dituzte couvre feu ren ondotik, arratseko zeinuaren, eta ezkaratz eta sabaietan neska batzuk dabiltza omen gizonen hitz librearen entzuten, basandere izan nahiko duten neska horiek, kantuz ari dira batzuk eskandala ezartzen Ameriketatik jin aho soinu batzuekin eta irri.
|
|
|
Urrunago norabide berean eta basago? Ez dakit Nafarroaren konkistaren trauma dakarren ipuinak
|
baina
ene ustez haratago eta bortitzago, haratago eta paganoagoa ikusten zuten mundua. Basagoa.
|
|
|
Larramendi Gohonetxez geroztik norbaitek hartu dua lekukoa Garazin? Bertsolariak izan dira,
|
baina
ene ustez nehork ez du azken denboretan eremuko kontzientziak hegalpean bildu Eñaut Etxamendik bere kantuekin bezainbat. Azkena da kantuak arrahartuak izan baitira eta kar berarekin ostatuetan oihukatuak.
|
|
|
Guretzat haatik, dantza antzerkilarien formatzeko moldea izan delarik, hala irauten du orain ere, dikotomia hori ez zaigu pertinente eta kontradikzioan jartzen gaitu beti inauteria edo arte eszenikoen aipatzeko mementoan. Bertzaizen lana, adibidez, pastoralaren eraldatze, interpretapen bezala ikus daiteke, revue tentazioa non ere baita,
|
baina
ene ustez ez dira gauzak hola ohatzen haren buruan. Zuberoko pastoral/ maskaradak bere sorkuntza genesian dauzka, baina kanpoko eraginek fekondatu dute prozesua.
|
|
|
Gure denboran antzerkia mutiko afera zen, edo hobeki errateko aiseago zen mutiko bat atzematea rola baten atxikitzeko neska baino. Herri antzerkia azkar egon zen eremuan ja, behar bada mutiko giro zelako,
|
baina
ene ustez etorkiz espazio politikoa zelako teatroz jorratua eta botere publikoa gizonen espazioa izan da denboran eta orain ere azkar. Lurrak feminismoa aipatu nahi zuen, feminitatea ere eta inarrosten zuen hitz horien gibelean zegoena.
|
|
2015
|
|
|
" Migel Jabierrek idatzi dit, berantetsirik dagoela ene gutuna jaso beha,
|
baina
ene ustez berak zidan idatzi behar, kanpoaren berri berak daukalako. Ez dit erran, baina nik badakit bere batailoiko buru dela, behin behinean bada ere.
|