|
2015
|
|
|
3
|
Baina
bai galdera zentzugabea egin dizudana, Jauna! Badirudi ahaztuak ditudala zure handitasun eta errukiak eta nola etorri zinen mundura bekatariengatik, eta hain prezio handian erosi gintuzun, eta nola ordaindu zenituen gure atsegin faltsuak oinaze eta zigor latzak sufrituz.
|
|
|
2 Entzungo zenituzten, nonbait, zeta nola egiten den azaltzean haren gauza harrigarriak, Berak egin baitezake soilik halako asmakaria, eta nola piperbeltzaren ale txikien antzekoak omen diren hazi batetik (nik sekula ez dut ikusi,
|
baina
bai entzun; eta horrela, zerbait oker esaten badut, errua ez da nirea), beroarekin, masustondoetan hostoa irteten hasi ahala, hasten da hazi hau bizi izaten; mantentzeko behar duten elikagai hau izan arte, hilik dago; eta masustondoaren hostoekin hazten dira, handi egin ondoren, abartxo batzuk ezartzen dizkiete eta han ahotxoekin beren baitatik zeta ehoz doaz eta kusku estu estuak lantzen dituzte... Baina hau ikusi ez, eta beste garai batzuetakoa kontatuko baligute, nork sinets dezake?
|
|
|
Baina karmeldar berriztatuen fundazioa egiteko deia bere barruan sumaturik, profesa egin baino lehen Erromara joan zen oinutsik, eta Aita Santuaren Brebea lortu zuen, Granadan komentu bat fundatzeko eskua ematen ziona. Fundazio hori egitea ez zuen lortu,
|
baina
bai hurrengo urtean (1563) Alcalá Henaresen egitea. La Imagen, izenaz; laztasun handi handian ezarri zuen; Malagónera bidean, (1568), Teresak berak arinduko zuen hango biziera; izan ere, geroago Teresaren Konstituzioak jarraituko dira monasterio horretan.
|
|
|
Bibliako hiru pasarte aipatzen dira bata bestearen ondoren: Mk 10, 28(. Hara, guk dena utzi dugu, zuri jarraitzeko?); Mt 7, 14(?
|
Baina
bai estua dela bizirako atea eta meharra bidea?).
|
|
|
2 Bi urte eta erdian oso ohikoa izan zen Jainkoak niri mesede hau egitea. Hiru urte baino gehiago izango dira hau hain segidan izan ez dudala,
|
baina
bai honen ordez goragoko beste bat, beharbada, gero esango dudanez?; eta Hura hitz egiten ikusi eta ni edertasun handi hari eta aho guztiz eder eta jainkozko hartatik hitz haiek esaten zituen leuntasunari, eta beste batzuetan zorroztasunari, erreparatzen egonagatik, eta nik, adierazten jakin ahal izateko, haren begien kolorea nahiz tamaina hartzea biziki nahi izanagatik, sekula ez nuen merezi iza... Batzuetan errukiz begiratzen didala ikusi arren; baina ikuskari hau hain indartsua izanik, arimak ezin du eraman, eta hain goi liluramenduan geratzen da, non, hura bete betean gozatzearren, ikuskizun eder hau galtzen baitu.
|
|
|
Zuri zerbitzu txiki bat egitearren ez dio inolako baliorik ematen bere atsedenari. Ez daki zer nahi izan behar duen,
|
baina
bai ez duela besterik nahi Zu izan ezik.
|
|
|
Izan ere, gehiago halakorik ez egiteko beren aldetik ahaleginak egin arren (gero pena izaten baitzuten eta baita kontzientziako kezka ere), gorputzeko eta arimako halako nekeak nituenean, eta ni maitasunez kontsolatzeko erabakia hartu arren, ezin izaten zuten. Ez zuten hitz txarrik esaten. Jainkoa iraintzekorik, esan nahi dut?,
|
baina
bai aitor entzule baten ahotan izan litezkeenik garratzenak. Ni hilduratzeko asmoz egingo zuten, eta beste batzuetan atsegin hartu eta onez eramateko eran banengoen ere, une hartan guztiak ematen zidan min.
|
|
|
Han utzi zuen eremutarrak.
|
Baina
bai maitasun gartsua zuela, ez baitzituen gogoan ez zer jan behar zuen, ez izan zitzakeen arriskuak, ez agertzen ez zenean izan zitezkeen gezur beltzak! Bai mozkorturik egon behar zuela arima santu honek, inork enbarazu egin gabe bere Senarraz gozatzea baino besterik gogoan ez zuela!
|
|
|
Ez diot Jaunaren mesedea ez denik haren egintzak hausnartzen beti egon ahal duenarena, eta ongi da hori lortzen saiatzea; baina gogoan izan behar da irudimen guztiak ez direla berez trebeak horretarako, arima guztiak, ordea, trebeak dira maitatzeko. Beste behin ere idatzi dudala uste dut gure irudimenaren eldarnioaren kausak azalduz; nire iritziz, ez guztiak, ezinezkoa litzateke-eta,
|
baina
bai batzuk. Eta, beraz, orain ez naiz horretaz arituko; aditzera eman nahi nuke, ordea, arima ez dela pentsamendua, ezta borondatea ere ez dagoela haren esanera, zoritxarrekoa bailitzateke hala balego; horregatik, arimaren probetxua ez datza asko pentsatzean, gartsu maitatzean baizik.
|
|
|
3 Nik sentitu nuen lehenengo otoitza, nire iritziz, naturaz gaindikoa (hau da, nire ahalegin eta ekinez lortu ezin dena eginahalak egin arren,
|
baina
bai hartarako prestatu eta oso harira etorri behar du), ariman sentitzen den barruko bildutasunbat da; arimak han beste zentzumen batzuk dituela dirudi, hemen kanpokoak dauden bezala, arimak bere baitan bildurik kanpoko zalapartetatik erretiratu egin nahi duela dirudi; eta horrela, batzuetan berarekin batera eramaten ditu; begiak ixteko nahia izaten du eta ez luke nahi ez entzuterik, ez ikusterik... Eta hau, gure Jaunak hori eman dionarentzat, erraza izango da ulertzen; eta eman ez dionarentzat hitz eta konparazio asko dira.
|
|
|
Gainerako atalen kasuan autograforik ez dugu,
|
baina
bai iturri onak: a) Ávilako moja karmeldar oinutsen kodexa; b) Toledoko moja karmeldar oinutsen kodexa; c) Teresatxo Cepedaren kopia, Salamancako moja karmeldar oinutsetan; d) aita Frantzisko Riberaren kopia, Historiako Errege Akademiaren Bibliotekan; e) D. Yepesen kopia, Tarazonako Santa Anako moja karmeldarretan; f) frai Luis Leongoak prestaturiko Santaren obren lehen argitaraldiko atal hautatuak (Salamanca 1588); g) Frantzisko Riberak Ama Teresaren biografian biltzen dituen atal hautatuak (Salamanca 1591); h) aita Graciáni buruzko grazien zenbait transkripzio.
|
|
|
3 Israelgo Jainko handi honek bere sorkarietan goretsia izan nahi du, eta horrela beharrezko dugu berorren aitatasunak aurrean duena, hau da, haren ohore eta aintza, eta ahal dugun guztia egin, guk batere nahi ez izateko, Haren Maiestateak izango baitu ardura hori, ongi baderitza; guri dagokiguna da geure ezereztasunaz konturatzea eta hartan haren handitasuna ager dadila.
|
Baina
bai inozoa naizela, eta bai barre egingo duela ene aitak hau irakurtzen duenean! Jainkoak barka biezaie tximeleta horiei, nik neke handiak igaro ondoren gozatu nuenaz gozatzen baitute beren gogara.
|
|
|
4 Aditzera eman dakioke berorren aitatasun txit agurgarriari, honetan bat etorriko ez balitz (ez moja oinutsen aldetik,
|
baina
bai erdi ulertu den gauza bat den aldetik), lehenago onartuko litzatekeela gotzainen mende jartzea, oinetakodunek bisita eta goberna ditzaten onartzea baino, berorren jauntasuna oso urruti baitago; lehenik egindako kaltea konpondu dadila, eta horretan asko egin dezakete, dakienez hala gertatu baita. Eta hau izan da etxe hauek bisitariei erresistentziarik ez jartzeko arrazoietako bat; erreformatuak zirenez gero, egin zezaketen, beren burua haien mende ez ikustearren, eskarmentua harturik baitzeuden.
|
|
|
Barka biezat berorren jauntasunak, zorakeriak esaten ari bainaiz.
|
Baina
bai egia handia dela ausartenak eta kaskarrenak izatea, eta laguntza pixka bat ematen zaienean asko jasotzea!
|
|
|
Nik diot, neure nebaren borondatea jakinik: kapera nagusiaren arkua egitea (moja guztiek ikusi baitzuten taxutua zuela), nire izenaz sinatua den honen bidez, diot, neure borondatea dela, nire nebaren (zeruan gerta bedi) kapera egin dadinean, egin daitezela kapera nagusiko aipaturiko arkua eta burdin sare bat, ez oso garestia,
|
baina
bai ikusgarria eta itxura onekoa.
|
|
|
Eskarmentu hau dugu, Makario horretarako ez izateko. Guztian ematen dizkiot arrazoi onak eta aita frai Pedro Fernández ere iritzi horretakoa zela gaineratzen dut; orduan hark goberna zezan gogo handia nuen, horretarako motiboak zeudelako;
|
baina
bai kalte handia egingo lukeela orain!
|
|
|
Hark dio, kardinalen talde bat erabakitzeko bildurik, Kontziliotik bidali ziotela, beste gauza batzuen artean erabakirik, ondorengo hau: Ezin zaiola hamabi urtetik beherako bati abiturik eman,
|
baina
bai monasterioan hezi. Frai Baltasar domingotarrak ere gauza bera esan du.
|
|
|
5 Aita frai Joanek dio, hark negoziatzen badu, zertarako joango den bera;
|
baina
bai, badira arrazoiak, eta, beharbada, bata eta bestea dira. Eta ederra litzateke arazoa bideratua aurkitzea, ez baita gutxi han lehen ikusi zituzten baino erlijiotasun eta seriotasun handiagokoak ezagutzea, eta aita bikario nagusiari ematea guztiaren berri.
|
|
|
Jakin beza berorren jauntasunak ongi informatu nintzela Beasera etorri nintzenean Andaluzia izan ez dadin, inola ere ez zelako nire asmoa Andaluziara etortzea, jende honekin ez bainengoen ongi. Eta kontua da Beas ez dela Andaluzia,
|
baina
bai Andaluziako probintzia. Hau monasterioa fundatu eta hilabetera jakin nuen.
|
|
|
Beas herriz ez zen Andaluzia,
|
baina
bai elizaz (ik. Fund.
|
|
|
Launakako sukarra, lau egunik behin errepikatzen dena. Medikuen artean bereizten diren zazpi sukar moten artean, ez gogorrena ez larriena,
|
baina
bai nekagarriena, tristura, ahultasuna, jateko gogorik eza, eta denerako moteltasuna eragiten duena.
|
|
|
10 Beharrezko dena, ene alabak, gutxirekin kontentatzea da, ez baitugu nahi izan behar, edozein aberatsek eman behar duenez (ez berak hemen,
|
baina
bai beraren administrariek), kontu zorrotza ematen dutenek adina edukitzerik. Eta bai kontu zorrotza!
|
|
|
Erantzunak, idatziz jarri ziren eta Toledon zegoen ama Teresari bidali zitzaizkion. Ez da gordetzen haietatik bat ere, Lorentzo Cepedarena izan ezik,
|
baina
bai Teresak eman zuen epaia. Idazki hau da, haren garaiko literatura hizkera berezian, vejamen?
|
|
|
egunero piztia higuingarriarekin su eta gar aritzera behartzen dugulako. Egiaz beharrezko izan zen, Jauna, Zuk hain beso indartsuak izatea;
|
baina
bai ahulduak geratu zirela gurutzean igaro zenituen hainbeste oinazerekin! Oi, maitasunez eramandako guztia berriro sendatzen da!
|
|
|
10 Oi, hau bai badela zer eskatzen dugun ez jakitea,
|
baina
bai ongi eratu zuela haren jakinduriak! Izan ere, bere presentziaz ongi baliatzekotan ikusten dituenei, agerian agertzen zaie; horrela, gorputzeko begiez ikusi ez arren, era asko ditu arimari bere burua agertzeko, barruko sentimendu bizien eta beste hainbat bidez. Egon zaitezte zuok gogo onez Berarekin.
|
|
|
Lehen idazketan sarrera interesgarri hau zetorren:
|
Baina
bai nahasirik idazten dudala! Zer egiten duen ez dakienaren antzera.
|
|
|
Nire iritziz, [orduan ulertu banu] orain ulertzen dudanez, nire arimaren jauregi txikitxoan hain Errege handia sartzen dela, ez nukeen hainbeste aldiz bakarrik utziko, batzuetan Berarekin egongo nintzakeen, eta hain zikin egon ez zedin saiatuko nintzatekeen.
|
Baina
bai gauza miresgarria dela, hain gauza txikian sartzea! Egia esan, Jauna denez gero, berarekin dakar askatasuna, eta maite gaituenez gero, gure neurrira moldatzen da.
|
|
|
|
Baina
bai zentzugabekeria nirea apaltasuna eta hildura goresten hastea, dagoeneko aintzazko Erregeak goretsiak eta bere hainbeste lanez berretsiak dituenean! Bada, ene alabak, hemen ahalegindu behar da Egiptotik irteten, haiek aurkitzean aurkituko baituzue mana; gauza guztiak zapore gozoko egingo zaizkizue; mundukoen ahosabairako zapore txarrekoak badira ere, gozo egingo zaizkizue zuei.
|
|
|
3 Horregatik, jar gaitezen geure borondateari guztian kontra egitera; kontuz jokatzen baduzue, esan dudanez, nola ez dakizuela, apurka apurka tontorrean izango zarete.
|
Baina
bai gogorra dirudiela atseginik ez dezagula har ezertan esatea, kontra egite honek dakartzan gozamen eta atseginez eta horrekin irabazten denaz ez baita hitz egiten! Baina bizitza honetan ere, bai ziurtasun handia!
|
|
|
ez duela bizitza honetako ezeren egarririk izango; beste bizitzako gauzen egarria, berriz, gero eta biziagoa izango duela, guk hemen berezko egarritik irudika dezakegun baino biziagoa.
|
Baina
bai egarri biziz irrikatzen dela egarri hau! Izan ere, arimak haren balio handia sumatzen du, eta egarri oso itogarria eta nekea dakarrena bada ere, berarekin dakar egarri hura hiltzeko asegarria bera ere; horrela, lurreko gauzetarako baizik itotzen ez duen egarria da; bestelakoa da, ase egiten duena; Jaunak egarri hori asetzen duenean, arimari egin diezaiokeen mesederik handiena behar horrekin uztea da, eta betiere berriro ur hau edatera joateko gogo biziagoaz geratzen da.
|
|
|
Santa Teresaren zenbait obra izendatzeko unean ere badira desberdintasunak. Ez obra nagusi eta ospetsuenetan,
|
baina
bai beste hainbatetan. –Monte Carmelo?
|