|
2006
|
|
|
• Udako Euskal Unibertsitatean (UEU), berez unibertsitate mailako titulaziorik ez da ematen,
|
baina
bai zenbait kreditu osagarri lortzeko gorago aipatutako unibertsitateetako titulazioetako baliagarriak diren ikastaroak, unibertsitate mailakoak kontsideratzen direlako, baita soziolinguistikarekin lotzen direnak ere. Duen antolaketa malguarengatik, urtero (edo ia urtero) irakaskuntza mota ezberdinak eskain ditzakete, edo ikastaroen aztergaiak aldatu; zenbait ikastaro beste erakunde batzuekin batera elkarlanean eskaintzen dituzte, gizartean sumatzen diren premiazko beharrei erantzun nahian.
|
|
2007
|
|
|
Badaude, baita, euskaltegitik plazara ateratzeko planak ere. Eta batez ere, eta ez HEArekin lotuta bakarrik,
|
baina
bai oso lotuta, hor dago erabilera planak bultzatzearen erronka. Euskaltegietan egiten dugun hori kaleratzea eta kalean egotea lortu behar dugu, horrek gure ikasleei indarra emango baitie euskaraz mintzatzeko.
|
|
|
Artikulu honetan galdera horri erantzuteko bideen gainean hausnarketatxoa plazaratzen saiatuko gara. Ez da hausnarketa berria,
|
baina
bai, gure ustez, berriro ekarri beharrekoa. Ilintiari eragingo diogu, baina gar ona egiteko hango eta hemengo egurra ere da. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 127
|
|
|
Nafarroan bortzak egin dira (1989an, 1993an, 1997an, 2001ean eta 2006an). Neurketaren xehetasun metodologikoetan ez naiz luzatuko,
|
baina
bai aipatuko dut aurreko neurketan (2001ekoan) euskararen erabilera Nafarroako 41 udalerritako karriketan neurtu bazen ere, azken honetan (2006koan) 13 udalerritan baino ez dela egin. Handienetik txikienera:
|
|
|
Nafarroan bortzak egin dira (1989an, 1993an, 1997an, 2001ean eta 2006an). Neurketaren xehetasun metodologikoetan ez naiz luzatuko,
|
baina
bai aipatuko dut aurreko neurketan (2001ekoan) euskararen erabilera Nafarroako 41 udalerritako karriketan neurtu bazen ere, azken honetan (2006koan) 13 udalerritan baino ez dela egin.
|
|
|
Oroitaraz dezagun neurtua dena euskararen erabilera ez dela,
|
baina
bai udalerri batzuetako kaleetan erabiliak diren hizkuntzena, euskararena barne. Halere, hari berean, Euskal Herriko soziolinguistikako inkesten aitorturiko datuen arabera (Euskal Herriko Soziolinguistikako Inkesta 2001), elebidunak 2001ean 55.000 ziren Ipar Euskal Herrian(% 24,7), 1991ean aldiz 69.000 zirelarik(% 33,1).
|
|
2008
|
|
|
ediziorako laguntzak (Xuxen, Elhuyar Word, sinonimo hiztegiak EuskalBar...), hizketaren tratamendua (Bizkaieraren Fonoteka eta AhoTTS Testu Ahots Bihurgailua, Fonatari), Euskara ikasteko metodoak (Bai & Bye, BOGA eta HEZINET), Lematizatzailea eta informazioa bilatzeko tresna, datu base dokumentala (Kapsula), corpus (XX. mendekoa), eta 20 baliabide lexikal (hiztegiak, esamoldeak,...). Eusko Jaurlaritza" Euskararen IKTen inbentarioa" prestatzen ari da orain eta beste produktu batzuk ere hasi dira ikusten gune berri horretan14, baina oraindik ez dago guztiz osatuta. Bi gune horietan bilduta dagoena aztertuta, eta kontuan hartuta beste produktu batzuk gune bi horietan jasota ez daudenak, esan dezakegu, beraz, ez gaudela basamortuan, hori ez dela hutsaren hurrengoa,
|
baina
bai oso gutxi gaztelaniarako, frantseserako edo, batez ere, ingeleserako eskuragarri dauden ehunka programa eta baliabiderekin alderatzen badugu.
|
|
|
Gure asmoa hemen ez da nolako erreferentzia corpusa behar genukeen proposatzea,
|
baina
bai behintzat erreferentzia corpusa bat diseinatzean kontuan hartu behar diren zenbait alderdi, erantzun behar diren galdera batzuk eta mahai gainean argi jarri behar diren erabakigaiak agertzea:
|
|
|
" Motibapena/ halabeharra" ren dialektika sakondu daiteke. Horren adibide bat da gure gurasoek frantsesa ikasi dutela ez motibapenarengatik,
|
bainan
bai bereziki halabeharrengatik. Beraz euskara ere beharrezkoa bilakatu behar da Ipar Euskal Herrian, era batez edo bestez, frantsesarekin batera.
|
|
|
2) espainiarra+ euskaldunaren eta espainiarraren kasuetan, aldiz, hizkuntza espainiarrarekiko identifikazioa handiagoa da IEL globalarekikoa baino. Emaitza hori espero zitekeen —ez teorikoki
|
baina
bai enpirikoki—, lehendik egindako hainbat ikerketen emaitzak kontuan hartuz gero.
|
|
|
Ikerketek erakutsi dute, bestalde, zenbait alderdik eragina izan dezaketela hizkuntza taldeetako kideek beren taldearen bizindarraz eta beren taldeaz kanpoko komunitateen bizindarraz egiten duten neurketetan (Sachdev eta Bourhis, 1993). Eragin horiek ezin dira talde barruko eta talde kanpoko bizindarraren arteko bereizgarri nabarmen gisa ikusi,
|
baina
bai kontrastean dauden hizkuntza komunitateen arteko bizindar desberdintasun txiki objektibo gisa. Bizindar subjektiboan eragina zuten hiru alderdi identifikatu genituen literaturari buruz egin genuen azterlanean (Harwood eta beste batzuk, 1994).
|
|
|
Ez da horrela Cuencan edo Segovian gaztelaniaz hitz egiten bada, adibidez.
|
Baina
bai Beasainen edo Bilbon gaztelaniaz hitz egiten bada. Gure asmoa ez da, halaber, ezaugarri balioa ematea.
|
|
2009
|
|
|
Inguru horretan argitaratu nuen aldizkari honetan hasieran aipatzen nuen artikulua, eta hark ere lore batzuk jaso zituen bueltan. Bikain ez da sari bat
|
baina
bai errekonozimendua, eta horrela sentitu ginen Kutxako presidenteak zilarrari zegokion ikurra jaso zuenean Ibarretxe lehendakariaren eskutik Guggenheim en. Neroni ere oso esker oneko sentitu izan naiz eskatu zaidanean azal nezala zertan ari ginen Kutxan:
|
|
|
Izan ere, oso bide estua gelditzen da egin beharreko indarraren eta inposiziotzat har daitekeenaren artean. Niri ez dagokit hemen eztabaida orokorrean sartzea,
|
baina
bai Kutxan hartu dudan eskarmentuaren berri ematea.
|
|
|
Bi urteko ikerketarako lidergoa aldagaia hartu dugu, eta helburua da palanka horren funtzionamendua ondo ezagutzea neurtu ahal izateko zenbateraino izan daitekeen eraginkorra normalizazio prozesuetan. Ez naiz luzatuko egitasmoaren xehetasunetan,
|
baina
bai aipatu nahi ditut Kutxaren interes bereziko bi ildoak.
|
|
|
Globalizazio garaiko estatuak aldiz nabarmen utzi du gure bizimoduan eragin zuzena duten arazo handiei aurre egiteko gaitasun eza. Horrek ahuldu egiten du estatua, ez bere mendeko herritarren aurrean (alde horretatik oso sendo jarraitzen du),
|
baina
bai talde nortasun emaile gisa.
|
|
|
Globalizazio garaiko estatuak aldiz nabarmen utzi du gure bizimoduan eragin zuzena duten arazo handiei aurre egiteko gaitasun eza. Horrek ahuldu egiten du estatua, ez bere mendeko herritarren aurrean (alde horretatik oso sendo jarraitzen du),
|
baina
bai talde nortasun emaile gisa.
|
|
|
" Gogaide ez,
|
baina
bai adiskide (Orixe Jaunari, begiramenduz eta adiskide antzera)". Jakin, 14
|
|
|
Gandiagak berak" Lehenengo akordua" hitzaldian —hitzaldi eskeman— Txillardegiren eta beraren arteko kidetasuna honetara aitortu zuen: " Txillardegi eta ni ez gara eskola bera,
|
baina
bai komunitate literario berekoak. Leturiaren egunkaria.
|
|
|
Etxean komunikatzeko erabiltzen den hizkuntzari eta ikasleen inguruko hizkuntzei erreparatuz gero, hainbat egoera aurkitu ditugu" D" ereduan ikasitako ikasleen artean: a) etxean nahiz gizarte eremuan euskara komunikatzeko tresna nagusi gisa erabiltzen dutenak; b) elebidunak etxean eta euskararik gabekoak gizarte inguruan; d) elebidunak etxean eta euskara mintzatzen eta entzuten dutenak gizarte inguruan; e) etxean nagusiki euskara hitz egiten dutenak eta euskararik gabekoak gizarte inguruan; f) euskararik mintzatzen ez dutenak etxean
|
baina
bai gizarte inguruan; g) etxean nahiz gizarte inguruan euskararik hitz egiten ez dutenak.
|
|
|
Alderantziz.
|
Baina
bai esan nahi du ezin genituela sailkatu ikerketan aintzat hartu genuen ezaugarri horren arabera, zazpi kasu horietan betetzen ez zelako.
|
|
2010
|
|
|
Herri euskaldunekoak, Leitzarrak adibidez, akaso bai. noski, goizuetarrarekin edo anoetarrarekin ari denean,
|
baina
bai, demagun, Euskal Herriko edo atzerriko herri erdaldun bateko herritarrarekin ari bada.
|
|
|
Beste gauza bat da, berriz, hizkuntza hautatu behar deneko egoera, eta hor, aldeko edo oso aldeko jarrerak gorabehera, bestelako portaera batzuk ere ikus litezke. Portaera horiek ez dute leitzarren euskararen aldeko jarrera auzitan jartzen,
|
baina
bai ñabardura batzuk egin beharra ekartzen. Bi hitzetan esateko:
|
|
|
Urteak aurrera joan ahala erdara espazio handiagoa hartzen doa, dela telebista, ordenagailua, aldizkariak edo irakurgaiak...
|
Baina
bai, egia da, haur eta gazte asko euskaraz bizi dira eta, ondorioz, euskaraz hobeki moldatzen dira. Euskarazko gaitasun horren ondoan, erdaraz ez dira hain ongi moldatzen.
|
|
|
60 urteko leitzarrek erabiltzen dituzten aditzak, eta 20 urtekoek erabiltzen dituztenak, ezberdinak dira. Ez ohiko formarik arruntenetan (dot, dozo, giñun, zaa...),
|
baina
bai, esaterako, nor nork edo nor nori sailekoetan. Gazte askok, gaur egun, zitzaidan edo zintudan esanen dizute, zetzien edo ziñuzen formen ordez.
|
|
|
Jendarteko interakzioen balorazio sozial eta kolektiboan, koherentzia kontuak alde batera utzita, hobeki baloratzen da euskaraz egitea gaztelaniaz egitea baino, eta nekez ikusiko dugu inor" euskararen etiketa" daukan beste bat kosta ahala kosta erdarara eraman nahian. gara, noski, erdaldun hutsek aukera bakarra baitaukate, aukera bakarra ematen baitute. Etiketa indartsuko horien artean erdarara nahiz euskarara jotzen dutenak ditugu,
|
baina
bai batzuek eta bai besteek sendo eusten diote beren hizkuntza portaera horri. Horien kasuan, etiketa oso markatukoak baina ezberdinekoak aurkitzen direnean sortzen da zalantzazko egoera, egoera horrek sortuko duen gatazka edo tentsio maila gorabehera.
|
|
|
Izan ere, lehen eta bigarren hezkuntzako irakaskuntzatik kanpo gutxi dira Ipar Euskal Herrian euskararen ezagutza behar duten enpleguak. Eta egoera hori unibertsitateak berak ez du aldatuko,
|
baina
bai euskararen aldeko hizkuntza politika eraginkor batek.
|
|
|
...a ere ez beharrizan edo baldintza bat, hau da derrigorrezkoa. euskara jakitea epaile batentzat ez da beharrezko bere lana egiteko eta ezta premiazkoa ere. gizarte eleanitza sortzeko helburua beraz, ez dago erabat onartua gure gizartean, jarrera kontrajarriak daude eta zer ikusia dute herri asmo ezberdinekin. ezadostasun eta auzi hauek eramangarri egiteko hitzarmenaren, akordioaren beharra daukagu.
|
baina
bai batzuen aldetik, zein besteen aldetik, bakoitzaren eskubide pertsonala ezinbestekotzat defendatu nahi denean, akordiorako aukera guztiak oztopatzen dira. kultura ezberdinen ondarea gordeko bada, suntsitu beharrean, kultura ezberdinen arteko elkar ulermena beharrezkoa da. eta kultura ezberdinen elkar ulermenerako, garrantzitsua da gizakien eta giza taldeen askatasun baldintzak ziurtatzea. aniz... Jatorrizkoa den hizkuntzak bere nagusitasuna izateari uko egiten dio eta beste hizkuntza onartzen dugu guretzat, gaztelaGizarte eleanitza sortzeko helburua beraz, ez dago erabat onartua gure gizartean, jarrera kontrajarriak daude eta zer ikusia dute herri asmo ezberdinekin. nia, geure egiten dugu bestea ere. honek, gu aldarazi egiten gaitu. baina zer gertatzen da ahulena den hizkuntzarekin, euskararekin?
|
|
2011
|
|
|
Litekeena da, hori guztia dela medio, kontuan izan behar nuen hainbat gogoetagileren ekarpenak bide bazterrean utzi izana. diodan, halere, jakinaren gainean heldu diodala bide honi eta, horrenbestez, nire moztadeen (goiko horien eta beste zenbaiten) jakitun eta erantzule naizela. guztian ez naiz, gainera, hain hain mugaturik ibili: 2002ko eztabaida saioa, International Journal of the Sociology of Language n 157 zenbakikoa, oso osorik ez
|
baina
bai hiru laurdenetik gora berrirakurri dut eta, horrenbestez, ustez mende honetan diglosiaz egin den gogoeta saio akademiko sakonena16 buruan dudala heldu diot lumari.
|
|
|
Labur bilduz: Ferguson-en diglosia genetikoan L ateratzen da normalean garaile, eta" bigarren mailako" (hots, gu bezala non genetically related hizkuntzen kasuetan) h. ez omen da lege legea,
|
baina
bai estatistikoki argi dagoen kontua eta, beraz, arau nagusitzat (general tendency tzat, gutxienez) har litekeena. kontuak horrela badira, gurea bezain ahuldutako hizkuntza diferenteen kasuan ez dago diglosia eskuratzen saiatu beharrik: arau horri eskerrak badakigu, izan ere, A+ B iraunkor samar bat eskuratzeko egiten duguna egiten dugula kondenaturik gaudela. katalana salba zitekeen, gaztelaniaren aurrez aurre, diglosiari eutsi balio (edota salba liteke, berriro ere diglosia eskuratzen badu). euskara ez. zein motiborengatik?
|
|
|
3 gaztarora iristean euskara da neska mutil guztien edo gehienen mintzabide bakar edo nagusi; horren ondorioz euskal bikote-kideak eratzen dira eta euskaraz (euskara hutsez, ia erabat euskaraz) diharduen familia muin berria sorten dute, eta hurrengo belaunaldiaren L1, seme alaben ama hizkuntza, euskara izango dela segurtatzen duen etxe giroa eta lagunarte sendoa eraikitzen dute guztiek edo gehienek. euskarazko bizibide arruntaren gurpilak martxan dirau horrela, menderik mende egin izan duen moduan, beste mende laurden (edo heren) batez. hiru baldintza horiek betetzen dituen gizataldea, gainerakoan erdal munduarekin kontaktu zuzenean egon arren, diglosiazko egoeran bizi da. gutxi dira ordeaz, oro har, baldintza horiek betetzen dituzten euskaldunak172 Labur bilduz: ...alegia, ezin esan liteke inolako diglosiarik ez dagoenik euskal jatortasun marka etnokulturalak eta speech behavior tradizionala ongien gorde dituen speech community edo hiztun talde konkretu horretan. hor badago, egon, behinolako euskal diglosiaren arrasto eta hondar ale ugari. ez eguren ek 1876an, gipuzkoa gehienaz ari zelarik, adierazten zuen hedadura mailako eta neurri graduko diglosia betea,
|
baina
bai hainbatekoa. ez dakigu noraino dirauen diglosia molde horrek indarrean, arnasguneetako gazte jendea ere hiritar gazteen elementu asko bereganatzen ari baita bere mintzajardunean: gurasoen (zer esanik ez aitona amonen) aldean harreman sare zabalak, herriz (eta, hainbatean, arnasguneesparruz) haraindikoak ditu gazte jende horrek, aski rol harreman fluido eta dibertsifikatuak, herrikoekin eta herriz kanpokoekin lehen ez bezalako" public familiarity" bat, bertako kontestu aski arruntetan
|
|
|
...an lekuko euskalkioinarriko hizkeren artekoa) alde batera uzten bada, ezer izatekotan arnasguneetako horixe da gure gaurko eta hemengo diglosia, ez adiera popularrak (eta ez hain popularrak, baina maiz lauso zehazkabeak) aditzera ematen duena. errezilen eta zerainen, goizuetan eta Markina aldean dago gaur euskara erdaren arteko diglosia, inon egotekotan. horietan ere ez diglosia tradizional betea,
|
baina
bai menderik mendeko diglosiaren eskema nagusitik hain hain urrundurik ez dagoen moldaera. euskara L1 gisa transmititzen dute bertako hiztunek etxean eta auzoan, ia erabat. kalean eta soziedadean, tabernan eta elizkizunetan euskara da nagusi hitzezko jarduera arruntetan, aldiz gaztelania da jaun eta jabe eguneroko periodikoa erosterakoan. hori da XXI. mende hasiera honetara arte bizirik iritsi de... eszenario nagusia eta ia bakarra.
|
|
|
...eko ez da ezinbestekoa hiztun elkarte hori jardun gune, harreman sare eta interakzio gune guzti guztietan bere hizkuntza horretaz baliatzea. diglosia (behar adinako diglosia) aski izan liteke, alegia, hiztun elkarteak belaunez belauneko iraupena izateko. ez noski (exo) diglosiarik gabeko hiztun elkarte beregainek duten osotasun betean irauteko eta haien mailako autorregulazio ahalmenaz baliatzeko,
|
baina
bai belaunaldi batetik hurrengora bizirik ateratzeko eta, bien bitartean, osasun beteagoko formularik begiztatu, adostu eta hezurmamitzen saiatzeko.
|
|
|
Errezilen eta Zerainen, Goizuetan eta Markina aldean dago gaur euskara erdaren arteko diglosia, inon egotekotan. Horietan ere ez diglosia tradizional betea,
|
baina
bai menderik mendeko diglosiaren eskema nagusitik hain hain urrundurik ez dagoen moldaera. da, baina hori hor dago. oro har, azken bospasei hamarkadetako (azken bi belaunalditako) bilakaera nagusiak ezaugarriok izan ditu berekin: a) Norbanakoon alorrean elebitasun partziala, gehienetan erdal elebitasuna, zabalduz joan da eAen azken hamarkadotan.
|
|
|
Teoriatik tiraka etxeko hizkuntza izatera iristen ez denez, belaunez belaun berriro hutsetik hasi beharra bere hedapen lanean. eta d) hizkuntza Indarberritzea edo hINBe (Reversing Language Shift edo RLS): ...en L1 izaten jarraitzea (sarriago, L1 izaera berreskuratzea) eta, horrezaz gainera, bere osasun egoera hobetzeko hiztun gehiago eta jardun gune berriak irabaztea. gertakari sozial desberdinak dira a), b) eta d) alde batetik, eta c) bestetik. kontestualki ahula den hizkuntzaren ezaugarri posibleak dira a), b) eta d) kasuak; kontestualki indartsua den hizkuntzaren ezaugarri nabarmena (ez esklusiboa,
|
baina
bai ohikoena) adierazten du, aldiz, c) kasuak. Lehenengo hiruretan zentratuko gara hortaz, hori baita azterlan honi hurbilenetik heltzen diona. esana daukagu, gainera, language maintenance ren azpimultzotzat hartu ohi duela hainbatek RLS (tartean kontzeptu bien sortzaileak, Fishman-ek berak).
|
|
|
Erabilera esparru funtsezkoen identifikazioa horietan gertatzen diren harreman edo elkarreraginen maiztasunaren eta estutasunaren arabera egitea proposatuko nuke, eta ez behe/ goi, informalitate/ formalitate, mintzatua/ idatzia dikotomien arabera. Hori horrela, Fishmanen home familyneighborhood community, etxe auzo ingurumen hurbila erabilera esparrua lehentasunezkoa da,
|
baina
bai eta eskola, Zalbideren auzogintza eta ohiko
|
|
|
guri dagokigu konplexutasun horretaz jabetzea eta, horren baitan, irtenbide argi, baliagarri eta gizabidezkoa aurkitzea. diglosia berri baten moldaera lanabes egokia izan liteke horretarako: ez bakarra
|
baina
bai, ene ustez, beharrezkoa. Jarraipeniturri izan liteke, kontrakorik frogatzen ez den artean, diglosia berri hori.
|
|
|
Bizi eta, aldi berean, ahalik eta objektiboen. gogoeta lan aurrez aurreko horren beharra badagoela uste izan dugu gehienok. horrexegatik murgildu gara hain poz gutxi eta hain atsekabe ugari ekarri ohi duen lan honetan. ez dago zertan harritu: demografikoki, hedadura territorialez eta espazio soziofuntzionalez" bere leku seguru" rik ez duen, eta horregatik belaunez belauneko perspektiban (ez berehala,
|
baina
bai bizpahiru belaunalditik aurrera) etorkizun argirik ez duen hiztun herriak, bai eta bere, normala da esfortzu sendorik egitea herioedo kalte arriskuak ebitatzeko eta hartara daramaten osasun bideak aurkitzeko. d) ez gara geure zilborrari begira ari izan, diglosia kontuon inguruan egunak eta asteak zurrupatu ditugularik. Alor honetan egiten ari garen saioa ez da, beste zenbaitentzat ere, alferlana.
|
|
|
Besteek duten boterea erabiltzeko edo eragiteko ahalmen gisa ulertuta. Kasu honetan, ahalmen guztia ez dago gugan,
|
baina
bai besteen ahalmenak mugiarazteko edo norabide jakin batean zuzentzeko ahalmena"
|
|
|
Besteek duten boterea erabiltzeko edo eragiteko ahalmen gisa ulertuta. Kasu honetan, ahalmen guztia ez dago gugan,
|
baina
bai besteen ahalmenak mugiarazteko edo norabide jakin batean zuzentzeko ahalmena; hori da Eragin Boterea. " Un poderoso posee el poder, que reside en realidad en la capacidad para la acción de los otros.
|
|
2012
|
|
|
" nik ez nioke esango McDonaldsi egitea kanpaina bat euskaldunentzako. Hori azken finean izango litzateke bikoiztea bere kostua,
|
baina
bai gomendioa egingo niokela adaptatzeko bere kanpaina euskaraz komunikatzeko. (...) Azken finean, gehitu behar duzun kostearen ikuspegitik oso gutxi da, eta lortu dezakezuna bezeroaren ikuspegitik askoz handiagoa da.
|
|
|
Oihana Etxeberriaren ustez, bezeroekin euskaraz eginda," batzuetan igual pentsakera berdina ematen du. Ez dakit, igual alor politikoarekin ez nuke lotuko,
|
baina
bai, esaten duzu, begira euskaldun petoa da, eta ez espainola edo". Eta gaineratzen du:
|
|
2013
|
|
|
Biak dira posible, askatasunak hori du. Baina askatasunetik jaiotako atxikimendu pertsonalen metaketak —atxikimendua ez da faktore bakarra,
|
baina
bai oinarrizkoa— berebiziko garrantzia izango du euskararen etorkizunean."
|
|
|
Baina esaten detenean etxian hona netorrela, nere mutilak esan dit," Baina zu ez zea". " Klaro ezetz,
|
baina
bai ama aldetik, ama hizkuntza da erdera, orduan horregatik". (ZU C, 56)
|
|
2014
|
|
|
Hala ere, komunikabide nazionaletan baino tokiko komunikabideetan jartzen dute beraien ikusmira. Batua terreno asko jaten ari dela eta eremu horiek egokiak direla uste dute hitanoa eta euskalkien presentzia modu naturalagoan erabiltzeko, ez dena,
|
baina
bai zerbait (iritzi artikuluetan adibidez).
|
|
|
Soraluze euskalduna dala uste dot(...) Erdera entzuten da gehixen kalian...
|
baina
bai, uste dot euskalduna dala, eztakit. (Maialen, 15 urte)
|
|
|
Asko garenian erderaz eitten dogu eta ba... gutxi darenian, según eta zeintzuk daren...
|
baina
bai batzuekin normalian euskeraz. (Mikel, 15 urte)
|
|
|
Hizkuntza normalizatua duten herrietan, erabiliko den hizkuntza aukeratu behar izatea ez da ohiko portaera,
|
baina
bai hizkuntza minorizatua dutenetan. Hiztunak hautua egin behar izaten du elkarrizketa bakoitzean, interakzio bakoitzean erabiliko duen hizkuntzaren hautua.
|
|
2015
|
|
|
Mugak onartzen direnean, errazagoa da egokiak diren helburuak jartzea eta helburu horiek lortzea. Agian ikasleek ez dute irakasleek nahi luketen euskara guztia erabiliko,
|
baina
bai bestela erabiliko luketen baino askoz euskara gehiago.
|
|
|
Bigarren taldean dugu GFAko langilea azalpenak euskaraz ematen hasi, hitz teknikoak emateko gaztelaniara aldatu, eta hortik aurrera gaztelania besterik ez, nahiz eta berak euskaraz jarraitu zuela dioena(" Orokorrean euskara nagusi bada ere, oso amorragarria izan da beste garaikoak behar zuten joerak hortxe jarraitzen dutela ikustea, ez beti, ez denak,
|
baina
bai setoso jenderen batekin") edo diru-laguntzak aipatu dituena(" Euskal aldizkariaren agerpenari ematen zaion diru-laguntzan").
|
|
|
Egunkarien azterketa egin dugunean, saiatu gara identifikatzen nolako elkarrekintza moduak ekartzen dituzten irakasleek haien geletako dinamikekin lotuta. Ikasleek haien buruarekin dituzten interakzioak ez ditzakegu jaso,
|
baina
bai ikusi ahal ditugu ikasleen artean eta irakasleikasleen artean aipatzen dituzten elkarrekintza moduak. Horiek jaso ditugu hurrengo lerroetan.
|
|
|
Ikuspegi aldaketa bat proposatzen dutela diote, tailerrak ez baitigu ez dakigunik erakutsiko;
|
baina
bai dugun ezagutza hori beste modu batera antolatzen erakutsiko. Hizkuntza hartu emanak ulertzeko eta horietan eragiteko begirada berri bat geureganatzen lagunduko digu, hobetu ditzakegun aukerak identifikatu eta hobekuntza horiek kudeatzeko baliabideak eskainiz.
|
|
2016
|
|
|
Feminismoak identitate berri eta ez normatiboen alde egiten du —aldiz, feminitatearen identitate tradizionala eta esentzialista arbuiatzen du—, eta, horregatik, sexu genero identitateak indartu egin dira, eta gaurko postmodernian onartzeko prest gauden ia identitate bakar bilakatu ditugu. ‘Euskal zera’ ren identitatea berreraikitzea eta birformulatze ez normatiboetan kokatzea bide bat izan daiteke, ez bakarra,
|
baina
bai bide bat taldetasun zabalago eta inklusiboago bat josteko. Alegia, eragile emantzipatzaile eta askatzailea den identitate subordinatu gisara definitzea ‘euskal zera’ hori.
|
|
|
Zenbaitek beren hizkuntza uzten dute, ez diete haurrei transmititzen. Ez da ganibeta eztarrian dutelako,
|
baina
bai beren interesa hor dela uste dutelako, edo beraien haurrena(...).
|
|
|
seme alabek euskara ondo ikasiko dutela. Agian ez gaztelaniaren maila berean kasu guztietan
|
baina
bai euskara erabiltzea borondatearen baitako faktoretzat hartzeko modukoa izateraino.
|
|
|
Agian ez gaztelaniaren maila berean kasu guztietan
|
baina
bai euskara erabiltzea borondatearen baitako faktoretzat hartzeko modukoa izateraino.
|
|
|
• Auzoan ere beheranzko joera antzematen hasi da. Ez agian lagunekiko jolasean,
|
baina
bai bestelakoetan (ezezagunekin hitz egiterakoan bereziki).
|
|
|
Hori dela medio, arrazoiz gure ustez, hiru esparru geoadministratibo zabal horien datu soziolinguistikoak bederatzi lurralde eremu xumeagotan banaturik datoz askotan, V. Inkesta Soziolinguistikoan. Ez beti,
|
baina
bai hainbat kasutan. Hona bederatzi lurralde eremuak:
|
|
|
Hori dela medio, arrazoiz gure ustez, hiru esparru geoadministratibo zabal horien datu soziolinguistikoak bederatzi lurralde eremu xumeagotan banaturik datoz V. Inkesta Soziolinguistikoan. Ez beti,
|
baina
bai hainbat kasutan. Hona bederatzi lurralde eremuak:
|
|
|
Ez da harritzeko gauza,
|
baina
bai kezkagarria. Oso egoera larrian dago Iparraldeko euskaldunen belaunez belauneko jarraipen aukera.
|
|
|
211 Ez beraiek kanpora emigratu eta ez erdaldunak beraiengana etorri, baizik eta soilsoilik seme alabarik ez egitea (edo, antzekoa dena, oso haur gutxi egitea). Horrek ere dislokazio demografikoa dakar, ez berehala
|
baina
bai hurrengo belaunaldian. Gure koordenatuetara bilduz, nola iraungo du euskarak bizirik, euskaldunok seme alabarik egiten ez badugu edo oso haur gutxi sortzen badugu?
|
|
|
Arnasguneetako gazte (txo) en E4 jarduna %50 ingurukoa baldin bada, nola liteke EAEko gazteen ia laurdena (%23, 9k) E4 erabiltzaile izatea? Ezinezkoa ez da,
|
baina
bai deigarria.
|
|
|
beren aldeko ordainsari sistema. Lan esparru bakarra da hezkuntza, euskararen aldeko ordainsari sistema (ez erabatekoa,
|
baina
bai nagusitasun nabarmenekoa) ezarri duena bere alde.
|
|
|
trebe izatea hitzez, eta gero eta alor gehiagotan trebe izatea eta idatziz. Lan esparru bakarra da hezkuntza, euskararen aldeko ordainsarisistema (ez erabatekoa,
|
baina
bai nagusitasun nabarmenekoa) ezarri duena bere alde. Azken 35 urtean egin da hori, bereziki, EAEn; 30.000 irakasle baino gehiago dira, egungo egunean, lan esparru horretara sartu ahal izateko EGA, HE2 edo antzeko maila frogatu behar izan dutenak.
|
|
|
konpartimentazioa soziofuntzionalak indarrean dirau bertan, hein mugatu baina ohargarrian. c) Haur gazte helduen kate luzean, jaiotzatik 35 urte inguru bete arte doan ibilbide biografikoan, euskaratik erdararako mintzaldaketa zabalik ez da arnasguneetan gertatzen ari. Kalegiro erdal mendekoan ez da hori, inondik inora, arau nagusia. d) Euskaldun garbien sorgune edo iturburu oparo (ez bakar,
|
baina
bai oparo) da askotan arnasgune hori. Eguneroko bizi giro informal intimoaren gorabeherak aparteko graziaz eta hitz etorri onez azaltzeko gai diren hiztun beteen sorburu da maiz asko.
|
|
|
260 Ez beti,
|
baina
bai hainbat formulazio garatutan. Bertako Linguistic Landscape horrek esplikazio ahalmen mugatua du gure artean, eguneroko mintzajardun arruntaren bilakaera ezagunari dagokionez.
|
|
|
Eskualde hauek ez dira guztiz urbanoak biztanleria eta udalerrien biztanleria kopurutik,
|
baina
bai kultura urbanoaren hedaduratik. Gehienek gehiago dute urbanotik landa gunetik baino.
|
|
|
Denboraren poderioz eta estatus sendo bat mantentzen badute klase ertain altua bilakatuko dira etorkizunean. " Sasi aristokrazia kultural" gisa jokatu dezakete, ez agian eurak,
|
baina
bai euren seme alabak. Bidaide indartsu bat bilatu ahal du euskarak sektore honetan, baina bidea luzea eta geldoa da, seme alabengana transferitzen dena.
|
|
2017
|
|
|
Aurretik aipatu bezala, Eskoriatzan hitanora hurbilpena egin duten gazteek orokorrean eta profil bat egitearrenhau ez dute beraien mintza praktiketan eduki
|
baina
bai bizi izan dute inguruan familian adibidez. Beraiek zuzenean jaso ez izateak eta zeharka eduki izanak hitanoaren inguruko jakintza osoa ez edukitzea ekartzen du.
|
|
|
1929ko uda amaieran, Ugo Pellisek inkesta bat egin zuen arbanasieraz Atlante Linguistico Italiano aldizkariarentzat, eta horretarako galdeketaren bertsio murritzago bat erabili zuen, 775 galderakoa. Gaur egun oraindik ez da osorik argitaratu,
|
baina
bai zati bat, eta oso baliotsua izan zaigu. Federica Cugnok argitaratu zuen zati hori 2008an.
|
|
|
Dn: ez · eee lanean hasi nintzen eta gero lekuetara noanean dendetara edo zerbait erostera noanean · katalanez hitz egiten didanean nik katalanez egiten dut · jada bezero bezala ere egiten dut... harreman pertsonaletan ez guztiz
|
baina
bai · eta izatez lanean ere katalan hiztun direnekin eeh· haienera egokitzen naiz eta nik ere katalanez egiten dut ·
|
|
|
tira bada adibidez badauzkat · lagun batzuekin gaztelaniaz hitz egiten dut eta hori · eta horiekin adibidez ez dut iritzi bera katalanari dagokionez ez[? ] alegia horrekin bai ikusten dut · bai ikusten dut bi mundu desberdinetan moduan · berez da izango banitu bezaez bizitza paraleloak ze hori txorrada bat da
|
baina
bai bi konpartimentu banitu bezala ez[? ] eta orduan · agian batzuetan · mmm · batzuetan badago jende mota bat (txorrada bat da hau, baina) festak egiten dituena eta mundu guztia elkartzen du · hor barruan · bere lagun guztiak · niri kostatuko litzaidake hori egitea egia esan · bikotearen hizkuntza, ostera, oso adierazle berezia da; izan ere, soilik pertsona bat da, eta, normalean, hizkuntza bakar bat erabiltzeko joera edukitzen dute. horrenbestez, mudei aukera eman diezaieke zentzu askotan. bikotekidea duten gazteen artean, %26k hitz egiten du bere oan Pujolar, Isaac González eta Roger Mart� nez – Gazte katalanen muda linguistikoak ohiko hizkuntza ez den beste batean, eta eremu horretan, lagun artekoan bezalaxe, katalanak ez du egiten aurrera era esanguratsuan (%39). azkenik, umeekiko hizkuntzak ematen digu guztietatik daturik harrigarriena. izan ere, eremu horretan" katalana soilik" %47, 3 da eta %3, 2" katalan gehiago", beraz, erraz gainditzen ditu gainerako adierazleak. interesgarria da adieraztea seme alabena jo daitekeela, seguruenik, hizkuntza hautaketa egiteko harreman mota irekien gisa. azken batean, lehentasunik gabe jaiotzen dira, eta erabakia familia barnean negozia daiteke. hala, elkarrizketaturikoen %17, 6 dira jatorriz gaztelania hiztunak eta seme alabei katalanez hitz egitea erabaki dutenak, eta %4, 9 dira jatorriz elebidunak eta erabaki bera hartu dutenak; hau da, biztanleen %22, 5i eragiten die umeekin muda horrek. halaber, horri gehitu behar zaio %11, 2 hasten direla gaztelaniaz hitz egin ordez bi hizkuntzetan hitz egiten. biztanleriaren heren batek hitz egiten du seme alabekin eurek gurasoekin hitz egiten zutena ez beste hizkuntza bat. egindako elkarrizketen arabera, zera pentsatu behar da:
|
|
|
noski nire kasuan umeak izanez gero orain nire bikotekidearekin izango litzateke ni txikia nintzenean bezala · nik katalanez hitz egingo nioke eta suposatzen dut hark gaztelaniaz hitz egingo liokeela · eta niretzat hori aberatsa da hau da biak batera ikasi nituen ez[? ] beste kasu batean ez dakit ·
|
baina
bai uste dut aberatsa dela elebiduna izan ahal izatea ze · ez soilik ematen dizkizun aukerengatik baizik eta mentalki ·
|
|
|
N1: Bai egiten degu, ez degu egiten futbola,
|
baina
bai egiten degu kirola.
|
|
2018
|
|
|
Guk ez dugu erritual denik esango
|
baina
bai, arreta bereziarekin egin beharreko eginkizuna dela. Horregatik, publiko egitearekin batera, datuon azterketarako EHUko ikastaroa antolatu ohi dute Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak eta Soziolinguistika Klusterrak.
|
|
|
Bistan da ez daukadala erantzun oso, kategoriko eta borobilik.
|
Baina
bai, ordea, baliagarri iruditzen zaizkidan nondik norako batzuen intuizioa, eta haiek eztabaidatzeko eta besteenekin osatzeko mahai gainean jartzeko gogoa. Hona bada:
|
|
|
Esperientziak amaitu eta hiru hilabeteko" atseden" tartearen ondoren (Erabilera 3), %71, 4koa izan zen. garatuko den lan-taldean edo sailean lankide guztiek izango dute euskarazko gutxiene ko ezagutza bat; hau da, ez da sailean lankiderik egongo ahoz elkarrizketa arrunt bat edo idatziz testu erraz bat ulertzeko gai ez dena. Horrek ez du esan nahi lankide guztiek euskaraz maila ona edo erraztasun handia izan behar dutenik,
|
baina
bai guztiak izatea euskara ahoz eta idatziz nahiko ongi ulertzeko gai.
|
|
|
" Norbaitekin" hori hemen esperientzian parte hartu duten –eta beraz datuak bete dituzten– lankide taldeko kideetara mugatzen da, ez baitugu jaso lankide horiek talde horretatik kanpo dituzten hizkuntza erabilerei buruzko daturik. Baliteke, beraz, aztertutako lankide batek bere taldean" inorekin" euskaraz egiteko ohiturarik ez izatea,
|
baina
bai aldiz bere familiako edo auzoko norbaitekin.
|
|
|
Bai, hori don. Igual eh, berorika baten batek dominatzen bajon ba friki bat don, oso ondo... ba iguala, o sea, ez friki estiloa
|
baina
bai. Asko dominatzen don hizkuntzia, asko" (Maialen, 30 Nokara trantsizioa).
|
|
|
Nik uste dot gure nortasunan parte haundi bat galdu ingo litzakiela. Gure... eztot esan nahi danok kaletarrak...
|
baina
bai, homogeneizau ingo ginake eta nortasunan zati bat galduko ginuke
|
|
2019
|
|
|
Mikel Zalbide – Arnasguneen hauspoa: saio amaierako zenbait ohar gustuko bidea,
|
baina
bai egokia; hemen eta orain, bideragarri bakarra: konpartimentazio hori gabe, euskara erdaren botere desoreka izugarriak hartaraturik euskara galtzera doa eguneroko jardun arruntetik.
|
|
|
Bestetik, hitanoa erabiltzen dutenak harro sentitzen dira eta zera diote zukaren gainean: " besterik ezean...". ez zaie iruditzen euskaldunago direnik hitanorik ez dakitenak baino,
|
baina
bai hizkuntzarekiko ahalmen eta botere gehiago dutela, erregistro gehiago dituztelako eskuartean. hori
|
|
|
Antzekoa gertatzen da etxean ere. urteetan zehar finkatu diren arau sozialen arabera, seme alabek ezin diete hika egin gurasoei, osaba izebei eta aitona amonei eta badirudi, kalean baino pisu handiagoa duela arau horrek etxean (Alberdi, 1994, 984 or.). Izan ere, nahiz eta kalean beharbada helduagoei hika egin, partaideen artean inork ez dio hala egiten ez gurasoei ezta gainerako ahaide zaharragoei ere. ...etela uzten haiei hika zuzentzen errespetu falta iruditzen zaielako eta ez zaielako gustatzen. hori dela eta, hitanoaren baitan" oraindik beste hizkuntzek garai batean zuten botere semantika izozturik geratu" da (Ozaita, 2014, 92 or.). hala ere, badira salbuespenak, guraso gutxi batzuk debekatu beharrean animatu egiten baitituzte seme alabak eurei hika egitera (ez gure partaideen artean,
|
baina
bai inguruko ezagunen etxeetan). Joxerra Garzia kazetari, irakasle eta idazleak (2016) zentzugabekeriatzat du joera hori, seme alabek gurasoei hika eginez gero, hitanoak duen funtzio nagusia galduko baitu:
|
|
|
Baina ez da egia, edo ez behintzat egia osoa. Izan ere, neskek —mutilek bezalaxe— toka etxean ikasi ezean, kalean ikasten dute; ez beharbada erabilita,
|
baina
bai entzunda. eta mutilek —etxean hika jaso ez duten nesken antzera—ez dute nokarik ikasten etxetik kanpo, kalean ez duelako ia presentziarik eta oso gutxi entzuten delako, batez ere, gazteen artean. Bi moldeen arteko ezagutzan dagoen aldea dela eta, tokak gain hartu dio nokari, eta baita zukari ere, egoera eta eremu batzuetan.
|
|
|
Eta hori, izan zan, niretzako, euskara ikasi eta" como un antes y un despues", zeren euskara jakin baino lehen, galduta bezala nebilen, ez nitzan ezertaz enteratzen, ez neon hain integratuta, aldiz, ikasita eta gero, jendea asko pozten zan," ze orgullosa gauden zuretaz" eta ez dakit zer. Ez instrumentu bezala,
|
baina
bai integratzeko faktore inportante bezala izan zan euskera. Nola badakiten hain hizkuntza zaharra dala eta hain gutxi hitz egiten dala, esaten dezu, ze suertea daukaten hau ikasi ahal izateaz.
|
|
2021
|
|
|
Artikulu osoan zehar ikusi dugu irakaskuntza eta euskarak ez dutela harreman sinplea. Izenondo horrekin ez dut erran nahi ez dutela elkar ulertzen
|
baina
bai harreman konplexu horrek egoera eta ondorio desberdinak sortzen ahal dituela. Hiru sareek adibidez, gibelondo desberdinak proposatzen dituzte:
|
|
2023
|
|
|
12 Banatu diren: parentesi artean HH5eko ikasle kopuruak; horiei ez zaie banatu,
|
baina
bai haien gurasoei.
|