|
2000
|
|
|
Baina zen zerbait gertatu zela; ez zerbait lizuna edo kontaezina,
|
baina
bai, itxuraz xumea izan arren, benetan larria eta konponezina ere bazena. Denak berdin jarraitzen zuela zirudien, baina dena aldatuta zegoen; ibai baten emaria bezalakoa zen:
|
|
|
Argi fokoek begiak itsutu zizkiguten, ez genuen asmatzen kameren aurrean zein jarrera hartu. ...rogramaren xedea argi adierazi zuen, uste okerrerako biderik utzi gabe, esanez saio hura elkarkidetasunezkoa zela, anaien arteko solas bihozkor polit bat, gure esperientzia borti  tzetatik lezio zorrotzak ikasteko aukera ezin hobea zela, beti bezala, Oinazeak orduak luze ditu berezi hura, baina, aurrez ikusle minberak ohartarazi nahi zituela, badaezpada ere, han bizitzaren laztasuna ez areagotua
|
baina
bai bere horretan azal zitekeelako, hau da, bere gordintasun guztian, eta auskalo. " Eta auskalo esan zuen atzera Otsotzarmendik ahots hari apurtuz, bai, auskalo non dauden hondamendi eta giza zoritxar hauen arrazoiak.
|
|
|
Jakin, badakit argitarapenak soilik irakurleak zilegi dezakeela testu bat, baina irakurlearen ebazpen aldekoenak ere ez dit kezkarik arintzen. Hala dira kontuok eta argitalpenari buruzko har horixe dugu idazleok gainetik kendu ezineko gure deabru goardako ugarien artean, agian ez saldoburua,
|
baina
bai malapartatuena. Hala ere, ez nuen zalantzarik izan editoreek Goiko Kale berriz argitaratzeko eskatu zidatenean.
|
|
|
Ez nuke, agian, ezein modutan egingo: besteak beste, nire premia psikologikoek liburu honi esker erakutsi zioten bizkarra, ez agian haurtzaroari,
|
baina
bai nire haurtzaroko mundu itxi hari.
|
|
|
Orain ere erantzungailuak jantzita etorri naiz.
|
Baina
bai, harira. Garagardotegian, Rakelen begiak ere bris bris zeuden eta esango nuke Rubenen begiak bilatzen zituela.
|
|
2001
|
|
|
Hizkuntzalaritza arloko artikulu teknikoak baino, euskarari eta euskal literaturari buruzko idazki dibulgatzaileagoak hartu ditugu aintzat; Koldo  Mitxelenaren interes ugarien ispilu jokoa egingo zuten lanak ere hautatu ditugu, hara nola zinema, liburu kritikak, hainbat pertsonaien galeria... Alor bakoitzeko pieza ugarien artean hautamena egiterakoan, berriz, idaz  kiaren gaurkotasuna izan dugu irizpide, ez guztizkoa
|
baina
bai garrantzi  tsua. Edonola ere den, irizpide ezinbestekoa izan da Mitxelena pertsonari eta Mitxelena zientzialariari buruzko halako irudi oso bat lortzea liburua bere osotasunean hausnartzerakoan.
|
|
|
Eta alde batean gauzak goraka zebiltzanean, beste aldean beheraka zebiltzan. Egia da gure euskal idazleek ezagutzen zituztela aski bestetangoak; esate baterako, Ubillosen argitara berria den Christau doctriñ berri ecarlea irakurtzen baduzue10, hor besteak beste aurkituko duzue zati bat ez hitzez hitz,
|
baina
bai elkarren antz handia dutelarik, Axularren liburutik hartua, aipamen bat, alegia, barrengo harraz ari dela11; Ubillosek, beraz, Axular ongi ezagutzen zuen. Iztuetak ere, hangoak eta hemengoak ezagutzen zituen eta hango eta hemengoen esaerak eta hitzak jasotzen.
|
|
|
Eguzki argia bezain argi ikus daiteke batasunik gabe ez dugula bihar edo etzi euskararik izango: batasuna ez da aski den baldintza,
|
baina
bai premiazkoa eta ezinbestekoa, hizkuntza biziko baldin bada. Batua, noski, ez dugu non eta noiznahi erabiltzeko behar, zenbait izkribu mota edo erabil mailarako baizik.
|
|
|
Lehen ez ziren arazoak ongi aztertu eta erabaki; behar ez zen bideko jokaera erabili zuten. Nik, egia esan, begi zorrotzak izan ditut hutsak ikusteko (batez ere, huts horiek geure buruarenak, neronenak barne, direnean), baiezkoan erantzun ohi nuen, ez beti,
|
baina
bai gehienetan. (Egoera trankilduz zihoala, bat batean konturatu nintzen zerbaiten gaitzespenak sustrai sakonagoak zituela:
|
|
|
Miresgarria da, benetan, Jainkoaganako deiadar larri hau iparraldetik etortzea, diotenez munduko gauzetan hain murgildua dagoen iparralde hotz horretatik. Ez da noski fededunaren deiadarra,
|
baina
bai bederen fede gosearen oihua.
|
|
|
Besteetan, berriz, izenak aldatzen dira, baina izanak ez. Zalakain ausarta ez da noski Baroja beldurtia,
|
baina
bai Baroja goseak amets duen amets ezkurra. Eta, gizonez gizon, gizonago deritzat nik behintzat Silvestre Paradoxi Zalakaini baino.
|
|
|
Yakintzan agertu zen" Gazteâren esnatzea". Ez da eskuarki Lizardiren onenetakoa, ezta poesia hutsa ere,
|
baina
bai saio jakingarria. Badirudi hil berri den norbaitek2 euskarari ukatu zion dohain hura azaldu nahian zebilela," barren  bizitzaren jario igeskorra" adieraztekoa, alegia.
|
|
|
Nik uste nuen, ez nuen nahi,
|
baina
bai uste, hizkuntzarekiko jakitea, jakintza, jakiundea eta jakinduria ez zeudela hain aurreratuak Euskal Herrian, aitzina bide ederra egin badugu ere.
|
|
2002
|
|
|
Precicontrol hitza entzun zuenetik, beharbada. Julianek ez zekien Rikardoren aita Precicontroleko ugazabetako bat zenik,
|
baina
bai enpresa hartan istiluak zirela aspaldian. Izan ere, lantegia herriaren kanpoko aldean, Beranoko mugan, egon arren, beharginek Ibarbeko kalera ekarria zuten beren  protesta.
|
|
|
Abuztuan bero egiten ere badaki, eta egun hura halakoa zetorrela erraz antzematen zi  tzaion giroari goiz goizetik. Ez zuen sargori egingo, egunsenti hartan haize fin hozkirriak korritzen baitzuen,
|
baina
bai bero trinkoa alajaina, eguzkiak larruazala erretzen dakien horietakoa. Eskuan neraman txapela, nigatik nahi adinbat berotu zezakeen.
|
|
|
Euskara gizarte osoarentzat eskatu behar dugu, gizarteak duen, gizarteek duten, kultura altxorra baita. Euskaldunok mezu hau bidali behar diogu erdaldunez beterik dagoen gizarte honi, euskara haiek ere nolabait berea sentitu behar baitute, ez guk bezala, jakina, hizkuntza hiztunena delako,
|
baina
bai neurri batean. Alferrik gabiltza honetan haserretzen bagara.
|
|
|
Bitartean Euskaltzaindia ez zen existitzen. Euskaltzaindia ez,
|
baina
bai ordea Dolly ardi famatua: egun horretan, Eguzkitza sarrera hitzaldia irakurtzen ari zelarik, bete zituen zorioneko bost urte gure Dolly zorioneko ardi zoriontsuak.
|
|
|
Elkarrizketa horretan" partida" hitza ere aipatzen da: nik neuk ez dut sekula santan erabili" partidua",
|
baina
bai" partida". Eta ez naiz bakarra, zeren Hondarribian entzun nion Atxagaren eleberri batetik ihes egindako baten itxura zuen norbaiti hau esaten egunkaria erosten ari nintzen dendan:
|
|
|
" Nire inpresioa da, nobelaren hamarkada? mendeetako gabezia partikular bati premiazko erantzun bat ematearen behar historikoa(
|
baina
bai koiunturazkoa ere) asetzera etorri dela". Azken batean, aurreko argudioarekin lotuta dago:
|
|
2003
|
|
|
Errotaren harri artera ur berdina isurtzen da beti: bai, baina ez edo ez,
|
baina
bai... Duda eta pentsamendu lerrakorra ukan dezakezu edozein gaitan, eszeptiko aseptikoek nola; hargatik gerla aipatzen dela zure ikusmoldeak argi izan behar luke.
|
|
|
Horren ondoren, nire keinu baten esanera, itsasorantz begiratu genuen berriro; hantxe jarraitzen zuen bainuzale ikaratuak, besoak zinez desesperatuki mugituz, baina garrasirik jaulki gabe, bere salbatzailearen etorrera loriazkoaren zain. Ikuskizun hark ostera ere konturarazi gintuen gutako inork ez zuela han begiralerik edo salbamendu patruilarik ikusi,
|
baina
bai, eta ez gutxi, Polizia Nazionalaren eta Guardia Zibilaren eta Udaltzaingoaren furgonetak eta automobilak eta motozikletak, hala nola uniforme dotorez jantzitako agenteak, hondartzako etorbide ebokatzailean barrena patruilatzen.
|
|
|
dantza hauek berez dira bekatu; c) neska mutilen arteko igandetako plaza dantzak(" Bizkai dantza luzea" deitzen dio Añibarrok), hasieran asmo txarrik gabe egiten badira ere, normalean okerrerako bidetik jotzen dutenak: ez dira berez  txarrak,
|
baina
bai gehienetan.
|
|
|
Frai Bartolome bat dator ikusi berri ditugun misiolariekin: dantza ez da berez, per se, bekatu,
|
baina
bai, bi sexuen arteko dantza nahasia denean, bekaturako aukera hurbil hurbila. Bere estatistika partikularra eta guzti eskaintzen digu:
|
|
|
Bere idatzien itzal ideologiko eta politikoa ez da makalagoa. Bera izan zen probintzia bakoitzaren gainetik euskal identitate komun bat iradoki zuen lehena, eta baita Espainian eta Frantzian zeuden euskal lurralde guztiak batuta estatu independente baten aukera irudikatu zuen aurrenekoa ere; Estatu egitasmo hori ez  zitzaion egingarria ezta komenigarria ere iruditzen,
|
baina
bai zilegia. Larramendiren idatziek Borboien zentralizazio asmoen aurrean" euskal berezitasuna" ren hastapena seinalatzen dutela esan dezakegu.
|
|
|
Ezberdintasun nabarmen batekin, jakina: lehenengoek ez dute" eskurik", ez dute benetako botererik,
|
baina
bai bigarrenek, Jainkoa baitute lagun. Gaitzesten eta onesten diren sendabideen zerrenda hau azter dezagun (lehen Zabalak azaldutako" laruba" sendatzeko modua ere aipatzen da hemen):
|
|
2005
|
|
|
Entzutetsuak ziren Marroren azazkalak, ez oso luzeak,
|
baina
bai gogorrak eta zorrotzak, erpeak bezain. Eta beltzak.
|
|
|
Hura, ordea, ur gainera irteten zen, eta horman gora igo, eta bizitzara itzuli, lur azpitik bizirik irteten ziren katutxoak bezala. Ez dakit zehatz mehatz Adelaren maite bizimoduaren berri,
|
baina
bai zertzelada handitan, geroago esango zidanagatik eta beste pertsona batzuengandik jakin ahal izan nuenagatik; horrez gain, begietan irakurtzen nionak ere asko adierazten zidan, isiltasunaren doinuak haren bizipen ezkutuenak adierazten zizkidan eta. Horregatik nekien zazpi biziko katu baten antzera irauten zuela, merezi ez zuten gizonek behin eta berriz putzura bota eta gero.
|
|
|
Apaiza maiz etortzen zitzaion bisitan amari, adore ematera, eta azkenean lortu zuen etxetik irtenaraztea eta berekin bikario etxeko sotora eramatea. Hilabete haietan, begitan hartu nuen morroi hura; likatsua iruditzen zitzaidan, melenga, ia ia lizuna, ez sexuari zegokionez zuzen zuzenean,
|
baina
bai halako sexualitate" sublimatu" tik zetorkion zerbaiten kariaz. Garai hartan, ez nengoen haren esanei kasu egiteko, ezta erotuta ere, kristaukeria melengaren argazki ezin doiagoa baitzen apaiz gazte hura nire iduriko, nire barruko herra eta ezinegona bide gogorrago batetik atera beharra sentitzen nuen eta.
|
|
2006
|
|
|
Krisi urte gogorrak ziren Poloniarentzat, gatazkatsuak, eta gobernu komunistak arindu egin zituen kontroletako batzuk: ez funtsezkoenak, noski,
|
baina
bai, adibidez, herrialdera dirua erakar zezaketen kontu zenbaitzuetan. Hala, film baterako eszenatokien bila zebilen Mendebaldeko Alemaniako ekoiztetxe batek fabrika hura ikusi eta bertan filmatzeko baimena lortu zuen.
|
|
|
Pasadizoaren segidak ez du garrantzi handirik; bai, ordea, ordutik aurrera Antoniok geroz eta maizago jo zuela Edurnerengana, eta berreraikuntzak egiteko eta istorioak kontatzeko eskatzen ziola, eta elkarrekin gero eta ordu gehiago pasatzen hasi zirela komisarian. Edurnek ez zuen beti asmatzen,
|
baina
bai askotan?" ez diagu beti asmatzen", zuzenduko zion garai hartan emakumeak, hura talde lana zela aldarrikatuz, Antonioren eta bien arteko kolaborazioa alegia; baina Antoniok ondo zekien bere hutsaren hurrengoa zela kasik?. Eta asmatzen zutenean, asmatzen zuenean?
|
|
|
Existitzen al da grabitatea? Grabitatea bera ez dugu ikusten
|
baina
bai bere eragina, eta ondorioak. Eta ondorioekin bizi al gaitezke?
|
|
|
Logela honetako leihora hurbiltzerik izan balu, bete bete egin zitekeen galderaz. Ez omen zuen bere galderei erantzuna emateko bidea ezagutzen,
|
baina
bai bide horretako lurrina.
|
|
|
hori ere topikoa al da? Txikitxoagoa,
|
baina
bai. Eta, dena da bizigarria?
|
|
|
Hausnar eta hausnar hasi nintzen hipotesiaren ertz guztiak begiratzen: kaskarin bertan goxo bat ez da ihes dabilen baten kargu egiten,
|
baina
bai kaskotik egindako bat. Halatan, pixkana pixkana, Angelo ero baten irudia habia egiten hasi zen nire baitan.
|
|
|
Are gutxiago Angelo bezalako ero baten edo ikazkina bezalako birao zaku desatsegin baten esku. Buruan irudikatzen nuen etorkizuna ez zen sekulakoa,
|
baina
bai bizitzen ari nintzena eta Angelorekin espero nezakeena baino hobeagoa. Etxetik alde egin nuenetik ez nintzen ba libre, ez nuen ba nahi nuena egiteko egokiera?
|
|
|
Egun hauetan zenbat aldiz madarikatu ote dut neure burua hirekin ez egoteagatik! Kontatu diadan guztiagatik, ez nikek utzi behar hemendik alde egiten,
|
baina
bai, hoa lasai hori bada nahi duana.
|
|
|
Ez zen etxe barruko hotsik entzutzen, kanpotik zetozen guztiak. Ez nekien zein ordu zen,
|
baina
bai egunak aspaldi argitu zuela, eguzkia bete betean sartzen baitzen pasilloan eta etxe osoan.
|
|
|
Barkatu,
|
baina
bai, behartuta nago. Lagunak gara eta argibide bat zor dizut, Öchlerrek.
|
|
|
Ez dugu esan nahi euskañola sustatu behar denik, erabili behar denik," Euskañoltzaindia" akademia sortu behar denik...
|
Baina
bai gutxienez aitortu euskañolean bizi diren hiztun horiek guztiak euskaratik hurbilago daudela erdaldunak baino, eta potentzialki aukera gehiago emanen diotela berreskurapenari erdaldun hutsek baino. Euskañolak bizi konstanteak gordetzen dizkie, euskararekin lotuta atxikitzen ditu.
|
|
|
Ia euskaraz eginen dute? noski; ez dago ziur esaterik,
|
baina
bai IA ziur, eta IA erratzeko arriskurik gabe: erdaraz eginen dute beti, edo IA beti.
|
|
|
Horiek ez ditugu proposatuko, por si acaso.
|
Baina
bai beste asko, idatzi honetan agertu garenok adibidez: esque, pues, si, venga, total, osea, bueno, porque, claro, vale, hombre, a ver, ya está, osea, por cierto, por si acaso, igual.
|
|
|
Eritzi edo iritzi esateak ez du gure mintza jardunaren kalitatean eragin handirik izanen, baina ni/ nik nahasteak noski. Zuzentasuna ere ez da dena, ez dugu horrekin itsutu behar,
|
baina
bai kontuan hartu.
|
|
2007
|
|
|
Kurmari eta handik, eguzki sartzeari buruz, hirurehun miletan den Eliko hiria ere aipatu nizkion. Han porturik ez baitute,
|
baina
bai ordea uhaitz zabal eta onak, salerostetan dabiltzan itsasturiendako lanjerosak direnak, hango jendeak itsas ohointzatik anitz bizi baitira. Erran nion nola beti sartaldera buruz joanez, artizarra gero eta gorago uraren gainean altxatzen den:
|
|
2008
|
|
|
Sinisten diot ez zaidalako lehenengoz gertatu.
|
Baina
bai lehenengoz, 66 urteko gizon batekin. Halakoetan, segituan" nirekin haserretu da" pentsatu beharrean, egin litzatekeena da pentsatzea" garai txarra pasatzen ari da" eta erakustea" nik hemen jarraitzen dut".
|
|
|
–Nik batzuetan bai sentitzen dut kanpotarra naizela, ez naizela hemengoa. Ez denbora guztian,
|
baina
bai gauza txikietan. –Mifuk hego batzuen forma marraztu du atzamarrarekin mahai gainean?.
|
|
|
Hegazkinean eserita, pentsatu du burbuila bat leku ziurra dela, baina denbora gutxirako, eta, beraz, ez dela egon burbuila baten barruan. Bera egon den lekua ez baita ziurra,
|
baina
bai denbora luzerako. Denbora du oraindik beste ume bat egiteko.
|
|
|
" Bere burua egoera tragikoan aurkitzeagatik beragatik, ustekabean egin du bekatu, argi gelditzen da errudun dela, ez egin duen bekatuaz,
|
baina
bai beste batez: hybris bekatuaz errudun da; bere buruarengan duen konfiantza erabatekoa, zeinaren bidez sinesten baitu, bere aretearekin, inork sufriaraziko ez duen jainko bat dela.
|
|
|
Autoreak berak Mila eta bat gau seinalatu du, baina guk Boccatioren Dekamerona edo Valoisko Margaritaren Heptamerona aipa ditzakegu. Forma ez da berria,
|
baina
bai Atxagak formaz egiten duen erabilera ironikoa.
|
|
|
Ez nik nahi nukeen guztietan,
|
baina
bai, asko gustatzen zaizkit paraje hauek. Apenas dabilen jenderik eta bideak, berriz, bihurriak dira.
|
|
|
Tomasek algara batean hartu zituen esamesok, ezin zuen ulertu berak trapuzartzat zeukana inoren maindire izan zitekeenik. Horrek salbatzen ninduen, ez jipoietatik,
|
baina
bai niganako susmo txarretatik, bestela garbituko ninduen. Garbituko ninduen, bai, ondo esan dut, berorrek jakingo du zergatik egiten didan hainbeste duda, zergatik jokatzen duen hain txorrotx nirekin, ba jakin beza behin mehatxu egin zidala sukaldean genuen aiztorik handienarekin, petxuaren pare parean jarri zidan, ezpainek dardara egiten zioten, inoiz jakingo banu..., hasi zitzaidan esaten, baina ez zuen esaldia bukatu, eta, hala ere, nik oso ondo ulertu nuen nola zen bukaera, eta Tomasek esan nahi zidana zen ez ginela libratuko ez ni ez niregana arrimatutakoa, gero aizto punta zorrotza apartatu zuen nire petxutik eta haragi puska handi bat txikitzen hasi zen, sast, sast, sast, gisatua egiteko, eta nik Inazio ikusi nuen han, egurrezko taula gainean txiki txiki eginda, niri Inaziok ematen zidan pena, seguru nengoen Tomasek ezer jakin bezain pronto haragi puska hura bezala geldituko ginela Inazio eta ni, baina berorrek ez daki zer den hori, ez daki zer den inor maitatzeagatik heriotza izatea mehatxu eta agian ordain...
|
|
|
Handik laster ez zen sukaldean jarduteko gauza eta handik gutxira, ezta janzteko ere. Kontuok ez ziren egun batetik bestera gertatu, jakina,
|
baina
bai nahiko epe laburrean. Normalean ez bezalako abiada batean, alegia, herriko medikuak esan zienez.
|
|
|
Neri, jakina, kontaera popular hori bestea baino hagitzez baliozkoagoa dela iruditzen zait: ez du ondo ez dagoena ontzen,
|
baina
bai gaizki ez dagoena hobetzen; ez du oker dabilena zuzentzen, baina bai zuzenegi dabilena okertzen.
|
|
|
Neri, jakina, kontaera popular hori bestea baino hagitzez baliozkoagoa dela iruditzen zait: ez du ondo ez dagoena ontzen, baina bai gaizki ez dagoena hobetzen; ez du oker dabilena zuzentzen,
|
baina
bai zuzenegi dabilena okertzen.
|
|
|
Ni ez nago nostalgia deitzen dioten zera horren alde,
|
baina
bai nostalgia gaitzesten duten jainko gizakien kontra. " Nik ez dut deusen nostalgiarik sentitzen", esan ohi dute; bestela esanda:
|
|
|
Naxka ematen didate gaurko antiklerikalek, gaurko ateoek. Ez dakite, ez dute jakin nahi, zein diren gaurko apaizak, zein den gaurko jainkoa; ez dakite, adibidez, Inazio Loiolakoaren gogo jardunak ez direla elizgiroan askorik astintzen,
|
baina
bai gogotik erabiltzen exekutiboentzako ikastaro eta mintegietan... ad maiorem Dei gloriam!
|
|
|
Ez dago kalkulatzerik zenbat gauza ez dakizkigun,
|
baina
bai zenbait gauza jakiteak gaixotu egiten gaituela(" dena hau da") eta zenbait gauza jakiteak sendatu egiten gaituela(" hau al zen dena?").
|
|
|
Nork esan behar zidan neri sasoi batean, sasoi betean, horren bide motza egingo nuela?
|
Baina
bai, periferiaraino iritsi naiz, hortxe etsi dut eta planto egin... aurrerago joateko ikaraz.
|
|
|
grazia, zorroztasuna, zuhurtzia... Kulturak gaixotutakoek sinesten dituzten mila umekerietako bat da, eta ez txikiena gainera, badela sakontasuna izeneko dohain bat; gauza batzuk sakonak direla eta beste batzuk ez; gauza sakonak hobeak eta baliotsuagoak direla ez sakonak baino; eta, esaten ez dena,
|
baina
bai hitzerdikatzen? " ni naiz pertsona bat gauza sakonei antzematen diena".
|
|
|
[Neure heriotza IV.] Inork hiltzekotan, denborak hilko nau. Hiltzen naizenerako, ez diot ixilunerik eskatzen inori,
|
baina
bai geldiunea hiltzaileari: nere heriotzako orduan munduko erloju guztiak gelditzea nahi nuke.
|
|
|
[II.] Arrazoia edukitzeko bidean, hitza edukiz hasi ziren. Hitza haragi egin baino askozaz lehenago, hitza gauza bihurtu zen, edukitzeko moduko gauza; esateko hitza ez,
|
baina
bai ematekoa, hitzematekoa, agintzekoa, ixilaraztekoa... eta edozertarakoa.
|
|
|
" Eguneroko bizitza" izeneko hori ez dut oso ondo ulertu sekula,
|
baina
bai ederki sentitu dudala klinikoki bizirik egon naizen aldietan.
|
|
|
Nik ez dut dirua ulertzen, eta ulertu ezin hori neure baitan bizi dut; hona nola: ez naiz diruzalea,
|
baina
bai xuhurra eta eutsi xamarra.
|
|
|
Gorputz sozialaren zentzumenak ez dakit zenbat diren,
|
baina
bai honako bi hauetara bil litezkeela aise: (A) gastamena eta (B) nazkamena.
|
|
|
Arrazoi irizpideduna ez da egiazko arrazoia,
|
baina
bai oso funtzionala.
|
|
|
Boterearen perfekzione osoa: Dezakeenak ez du deus galaraziko,
|
baina
bai bere mendeko orori bere burua erabat, oso osoki eta azken hondarreraino aurkiaraziko.
|
|
|
Ez dut esango gaizki pasatu genuenik, ez baili  tzateke guztiz egia izango,
|
baina
bai lehenengo bilera baino gogorragoa izan zela eta hor bai sentitu ginela Interneteko foroetan irakurria genuen bezala. Hiru bilera izan ziren guztira.
|
|
|
Bada herrialde zehatz batekiko halako lotura sentimentala sentitzen duen gurasorik eta, jakina, herrialde zehatz horretara joko dute. Etiopian edota Madagaskarren adoptatu nahi duenak badaki txartel guztiak dituela bere seme alabaren azalaren kolorea ikatza bezain beltza izateko, eta era berean Erdialdeko Amerikara joko duenak badaki txartel guztiak ez
|
baina
bai txartel asko dituela haurraren kolorea gure azal zuria baino ilunagoa izateko. Nork bere hautua egiten du eta denak dira zilegiak.
|
|
|
Adopzioaren munduan esan ohi da gure seme alabak ez direla gure sabeletik jaiotzen mundura,
|
baina
bai, ordea, gure bihotzetik. Gure bihotzaren seme alabak direla arrapostu egiten diegu genetikari garrantzi handiegia ematen dietenei.
|
|
|
Udaberrian izango zela diot, gogoan dudalako eguzkiaren izpiak indar handiz sartzen zirela gure etxeko egongelan, eta hori udaberrian eta uda partean besterik ez zen gertatzen. Donostiako Parte Zaharreko kale estuek horrelako gauzak dituzte, eta esan behar dut, zulo batean ez,
|
baina
bai etxe ilun batean bizi ginela. Eta asteburua izango zen, telebista aurrean patxada ederrean geundela gogoratzen baitut.
|
|
|
Beijingeko egonaldia ez zen Chongqingekoa bezalakoa izango. Ez genekien nolakoa izango zen,
|
baina
bai ezberdina izango zela. Eta halaxe gertatu zen.
|
|
2009
|
|
|
Esaten zuen mundu honetan guztioi heltzen zaigula aukera, itxaron egin behar dela. Hark denbora luze itxaron zuen; aukerarik ez zen heldu,
|
baina
bai, ordea, seme alabak, urtero. Batzuek aurrera egiten zuten, beste batzuk, berriz, hil egiten ziren.
|
|
|
–Zer uste duzu, ez dakidala, ala? Badakit nahi dudanean, injekzioa mina leuntzeko bezain gogorra denean, gehitu zuen ahapeka?, hala naizela, ez emakume ederra, tamalez inoiz ez naizelako izan, eta orain zaharra naiz gainera;
|
baina
bai emakume atsegina, maitekorra, eta hori lagungarri izan daitekeela zuretzat. Eta horrela behar du.
|
|
|
Abuztuaren 18an, Andoni Arrizabalaga Sare atxilotu zuten Ondarroan, beraren herrian, Andramaixak ospatzen ari zela, goizeko lauretan, taberna batean. Andoni ez zen liberatua,
|
baina
bai militante zaildu eta eskarmentatua, eta liberatuekin harreman estua zuena. Atxiloaldian nozitu zituen torturak hain latz eta izugarriak izan ziren, non Telesforo Monzonek kanta bat moldatuko baitzuen haren omenez.
|
|
|
Horiek hor daude, gu hemen; ez hartu, ez uko egin; egin dezatela beren bidea. Ez dira ez txarrak ez onak,
|
baina
bai oso erakargarriak; hor dago koxka; yoghiak ez du bere helburutik aldendu behar, ez die utzi behar ahalmenei beste alde batera begirarazten.
|
|
|
Kuriosoa da. Lehenago farmazia batera sartzen nintzenean, zaplaztekoa ematen zidan bertako botika usainak; ez dut esango zorabiatzeraino ailegatu nintzenik inoiz
|
baina
bai behin baino gehiagotan larritu ninduela hango giro desatseginak. Eta, gaur egun, gauzak zer diren gero, zirkinik ere ez dit egiten botika usainak; aukeratu beharra izango banu, begira, niretzat gehiago duela atseginetik desatseginetik baino aitortu nuke.
|
|
|
|
Baina
bai iristen dela, aitzitik, Juan Sebastian
|
|
|
Justizia Administrazioak elebitasunari dagokionez egin duena. Ez noski epaile eta fiskal askok egin dutena, zorionez bai baitira elebitasunarekiko jarrera sustatzailea erakutsi dutenak,
|
baina
bai epaitegi askok, epaile gehienek, egin dutena eta baita Espainiako Gobernuko Justizia Ministerioak urte luzez, ohikotasunez, egin duena ere, salbuespen urriak salbuespen.
|
|
|
Abertzaletasuna eta euskara bidelagun izan dira beti, sinbologiaren munduan behinik behin, nahiz eta ez den beti eta leku guztietan berdina izan abertzaleek euskararekin izan duten lotura. Euskararen defendatzaile eta erabiltzaile amorratuak izan diren euskaltzale sutsu ugari eta anonimoen artean, gehienek, ez denek
|
baina
bai gehienek, abertzaletasun politikoaren familia kide aitortu izan dute beren burua.
|
|
|
Horrela, beraz, hizkuntza pluraltasuna garatzeko kalterik ez
|
baina
bai abantaila ugari eskaintzen ditu Hizkuntzen Euroitunak. Are gehiago, kontuan hartzen badugu Euroitunean jasotako konpromisoak lege izaeraz nahitaez bete beharrekoak dituztela Estatuek, eta, gainera, Hizkuntzen Euroituna indarrean edukitzea guztiz bateragarria dela Estatu bakoitzaren barruan bertako hizkuntzak babestu eta sustatzeko lege babes eta politika publiko aurreratuagoak finkatu eta garatzearekin.
|
|
|
Hain zaila al da ulertzea eta onartzea, Espainiako hainbat lurralde edo herrialdetan, gaztelaniaren ondoan, bertako hizkuntza propioak daudela, eta, beraz, espainiar Estatuko milioika herritarrek hizkuntza propio bat dutela, ez bakarra
|
baina
bai propioa, normaltasunez erabili nahi dutena eta, gaztelania bezala, erabili ahal izan behar dutena. Hain zaila al da ulertzea, eta onartzea, gizarte bizitzako ezein arlotan eta edonon, normala dela, galdera edo eskaera bat katalanez, galegoz edo euskaraz egiten duenari, inola ahal bada, erantzuna eta arreta hizkuntza berean ematea, eta ez beste hizkuntza batean, ezta gaztelaniaz ere, normala, gaztelaniaz egiten duenari hizkuntza horretan erantzutea den modu berean?
|
|
|
Txikitatik dakidan gauza da: artean mutil koskor nintzela lotuta ikusten nituen amaren gaixoaldia eta liburuek ematen zioten ez dakit atsedena,
|
baina
bai distrakzioa. Besteen bizitzetan sartuz, besteen bizitzak bizituz, amak bere bizitza, bizitzaren parte oinazetsua?
|
|
|
Lotuegi gabiltzalakoan nago. Gure hizkuntzaren momentu historiko honetan, hizkuntzak berak gar goriko gai beroak eskaintzen dizkigu (estandarraren eta eredu anarkikoagoen arteko tentsioak, euskalkien bazterketa, hiztunek hizkuntzarekin dituzten lehiak, euskararen elite gero eta zurrunagoa...), ez beharbada gai horiek gure kontakizunetako argumentu nagusi bihurtzeraino,
|
baina
bai gure obrak koloreztatzeko, aberasteko, narratiboago egiteko.
|
|
|
munduko ezerk ez du tragedia bat saihesteko bermerik. Alboko emakumeak ez zeukan leihoaren parekoak esaten ziona ez sinesteko motiborik,
|
baina
bai zera! Burura etorri ez zaio ba leiho ondoko emakumea iruzurti hutsa dela, eta patio zaharrarena, aldiz, gezur biribila?
|
|
|
Nork bere mundua kontatzeko modu bat da hizkuntza, hizkuntza bakoitzak du berea, eta hizkuntza bat hautatzea bada izan erabaki estetikoa ere. Garai hartan hala formulatu nuen nik argumentua, beharbada ez gaur bezain garbi?,
|
baina
bai gaur baliatzen ari naizen argumentu bertsuekin, Haurra ipuin denean ume ipuinen antologiaren hitzaurrean, 1973 urtean:
|
|
|
|
baina
bai berdintsu.
|
|
|
Seinale bat daramaten notak aipagarriak dira: beltzak izan lukete baina kortxea baten iraupena dute; erritmo horri esker, konpasak ez ditu lau aldi notazio idatzian,
|
baina
bai errealitatean, besteek adina segundo irauten duelako. Horrek erakusten digu transkripzioa ez dela erabat zehatza, kantaren izaera askea dela.
|
|
|
bi mugimendu handiek oso estilo desberdina erabili dute nazio gertaera horren berorren izaerari buruzko diskurtsoak egituratzeko orduan. Ez dagokigu guri hori aztertzea,
|
baina
bai desberdintasun hori badela ikusaraztea, ondoko ibilbide politikoa ulertzeko lagungarri izan daitekeelakoan.
|
|
|
Ez du sinkoperik, bestela ez zuen jardungo hain temati.
|
Baina
bai arte espeziala, sinkopa berexiz bere jarduna tiragarriki eta ustekabez aberastekoa. Musika erritmoan, sinkopa beti pauso herrenean eman ohi da.
|
|
|
Eta, goizetan freskatu ezinik epel mantentzean, basoetan berezkoa den hezedurak (euria bera ere tenplekoa izan baita) egin du gainerakoa. Nafarroan ez dira haserre perretxiko emanarekin,
|
baina
bai beste askoren saldoarekin. Garesti aterako ote zaien, nago, batzuei.
|
|
|
Ez litzateke, noski, taldean ospatzekoa.
|
Baina
bai, norberak, bakardade norberarekikoan, Biziaren iturburuan prantatuta, lur eskutada ondroso bat, aurrez lehor papurtuta prest ukanik, debozio errespetuzkoan, burutik behera bataiatzekoa. Data seinalatua da niretzako.
|
|
2010
|
|
|
Elgoibarko eta Zarauzko institutuetan ere egon nintzen eta beti aurkitu nituen oso garbi alde edo kontra zeuden ikasleak. Ikasle abertzale askori ez zitzaien liburua bere osotasunean gustatu,
|
baina
bai estatu terrorismoari egiten nion kritika. Eleberri hau argitaratu zenean ez zeuden oraindik kartzelan urte batzuk geroago auzipetu eta espetxeratuko zituzten Espainiako Barne Ministerioko kargu gorenak.
|
|
|
Askotan esana dugu euskal literatura, txikia izatez eta definizioz, ehunka istorio txikiz osotuta dagoela, hain txikiak batzuetan ezen gure begietara nekez iristen diren; ezezagunak zaizkigu. Ondorioz, bada, gure literatura txiki honetan balio handia ez dakit,
|
baina
bai behintzat balioa, eman beharra diogu ia testu orori, idazle orori, gure literatura tradizioa zabaltzen laguntzen duen edozein daturi, berauek txikiak, txikiegiak menturaz, izanagatik ere. Txikitasun honetan, gainera, handienak izateko zortea dutenek txikienak ahanzturara, bazterrera, zigortzen dituzte, ezinbestez.
|
|
|
Nago Lotsatiren poemek eta bizitzak ere ekarria, ez dakit garrantzitsua
|
baina
bai polita, egingo diotela euskal literaturari.
|
|
|
Poema xelebreak badira tartean, Murumendiko damearekin joango litzatekeen paganoarena, eta Jetsi Sabiñ lurrera integrista,
|
baina
bai eta ere Eta papera atera bear dezu (60 dirudiena) edota dramatikoak ere, Bizitza eta maitasuna e.a.
|
|
|
Bere buruaz beste egin zuen hogeita bat urterekin. Nago Lotsatiren poemek eta bizitzak ere ekarria, ez dakit garrantzitsua
|
baina
bai polita, egingo diotela euskal literaturari.
|
|
|
Lotsatiren lanak garai hartako euskal olerkigintzaren nondik norakoak hobeto ezagutzen lagun diezaguke, hogeita hamarreko urteen Euskal Pizkundea deituriko garai oparoko olerkigintzaren ingurukoak argituz. Lotsatiren lana, izatez, ez da ez kantitatez ez kalitatez nabarmentzen den lana,
|
baina
bai bada ahalegin orokor baten emaitza, saio txiki bat nahi izanez gero, euskal literatura gorengo mailara eramateko ahaleginaren artean, Euskal Herria nazio gisa eraikitzeko helburua zeukan olerkigintzaren alorrean. Bada oraindik zer jaso eta zer ikertu olerkigintzaren urrezko aro honetaz, Lotsati adibide bat baino ez da.
|
|
|
Jolas bat baino ez zen izan, Mariori zeloak sortzeko asmorik inolaz ere ez zeukana. Izatekotan, Nicolasen aurrean egin nahi zuen nolabaiteko baieztatzea zela esan zitekeen, nahiz bikotekide ohia han ez egon; ez zuen ahaztu behar, nahikoa mozkortuta zegoela, ez burua galdu eta erortzeko punturaino,
|
baina
bai fikzioaren ertzera iristeko zorian. Mariok berari inolako esplikaziorik ez ziola zor erantzun zion.
|
|
|
–Inork ez daki zein den haren hiria, Esmirna, Atenas edo Kios, gutxienez zazpi ari baitira haren habia izateko lehian.
|
Baina
bai haren hilobia, gaineratu zuen?, haren hilobia gustura erakutsiko dizut. Ni naiz aspaldidanik hura zaintzen duena eta oso ondo ezagutzen dut.
|
|
|
Zenbaiten iritziz, erlijio guztiei, beren neurrian, leku egin behar zitzaien gure irratsaioetan. Orduan ez ziren artean hainbeste musulman gure artean,
|
baina
bai protestanteak eta beste sekta batzuetako taldeak ere. Erabakia zera izan zen.
|
|
|
Xabierko ikastetxea gero jesuita izan nahi zutenentzat zen, eta gure artean ere hori zen asmorik sendoena, nahiz eta, berez, inork ez behartu hori egitera. Beraz, denok ez
|
baina
bai gehienak, batxilerra amaitu ondoren, jesuita sartzen ginen. Erabaki handi hori hartzerakoan, hamasei hamazazpi urteko gazteak ginen.
|