|
2001
|
|
|
Izan ere, zaharrak hamaikatxo bizitakoak dira eta askok bizipen horiek gogoan izan nahi dituzte, beren bilobei kontatu eta...
|
Baina
adinean aurrera egin ahala geroz eta leku gutxiago izaten du gure memoriak eta kontu horiek bizirik mantentzeko liburua gordailu aproposa da. Edward Roseten iritziz biografiak lekukotza baten gisakoak dira:
|
|
|
Mariaren ipuina Atzera begira jartzen zara, ezta, eta oroitzapenak topatzen dituzu, ederrak.
|
Baina
adinari begiratzen diozu eta 34 urte baino ez, apirilean; hala ere, oroitzapenak, asko, puntualak eta oso ederrak. Gogoratzen zara nola ikusi zenuen, behetik, oso behetik, aititeren eskuari helduta, lehenengo aldiz, noria erraldoi hura, oso handia eta distiratsua eta kolore biziekin eta oso handia.
|
|
2002
|
|
|
Eta jesuiten etxe gehienetan badago eskola bat.
|
Baina
adinaren eraginez, eskola horietan irakasle gehienak laikoak dira jada. Eta erlijiosoek lagundu besterik ez dute egiten.
|
|
|
“Asko gustatzen zaio ‘Tweenies’ ak ikustea gosaltzen eta eskolara joateko prestatzen ari den bitartean”, dio Soniak. Manuel Cebrián Malagako Unibertsitateko Psikologia Ebolutiboko irakasle eta pedagogoaren arabera, lehen etapetan “telebista da fantasia handia,
|
baina
adin horretatik aurrera, gazteak konturatzen dira lagunekin gehiago dibertitzen direla”. Dena gustatzen zaio Txikienak ia hipnotizatuta sentitzen dira, ekintzengatik pertsonaiek (objektuen, animalien eta pertsonen nahasteak) baino gehiago.
|
|
2003
|
|
|
Isidoro Ruipérez presidenteak dioenez, 80 urtetik gorako agure bat biriketako ospitale batera iristen da, edo aldaka hautsi batera, eta handik ateratzen da, sendatuta baina gurpil aulkian, “sartu zenaren mendekotasun handiagoa” duena. “Adina ez da gaixotasun bat,
|
baina
adin aurreratuetan edozein gaixotasun akutuk independentzia galtzeko arrisku handia du gaixo horiek, ahulenak, egoki erabiltzen ez badira”, azaldu du. SEGGk gomendatzen du arreta geriatrikoko unitate eta zerbitzu espezializatuen ospitale handi guztiak pixkanaka hornitzea.
|
|
2004
|
|
|
Jende asko eta asko familia giroan hurbiltzen da, haur batzuk lehen kasketaldia sartu bezain agudo harrapatzen dute," hau nahi dut" esanez," erosi hori" eskatuz... desesperazio aurpegia nabari da hainbat gurasoengan. Ez da erraza izango neurria hartzea
|
baina
adin batetik gorakoei nik 50 euro eman eta" herorrek administra ezak erosketa" esango nieke.
|
|
|
Beste pauso bat egin eta ezagutza maila altua hartzea, Minie Izagirreren arabera, norberaren premia eta eskaintzaren ez ezik, norberaren motibazio eta ahaleginen arabera aldatzen da: ikasle gazte batek akaso hiru ikastarotan maila ona hartuko du
|
baina
adin handiagoko beste batek bospasei ditu maila horretara iristeko.
|
|
|
Alta, egungo hezkuntza planen baitan ez dut erraza ikusten halako ikasgai bat txertatzea (ez EAEn eta are gutxiago gainerako euskal lurraldeetan). Izatekotan DBHko gizarte ikasgaian sar liteke,
|
baina
adin horretan ez dago agian nahikoa sakontzeko astirik. Batxilergoko lehen mailako Historia Garaikide ikasgaian ere posible litzateke halakorik egitea, nahiz mundu osoko historia lantzen delarik ez den orekatua bertan euskal atal handi bat sartzea (ikasgaiaren helburua ez baita munduko eta Euskal Herriko historia erdibana kontatzea, baizik izatekotan munduko historia azaltzea, eta tartean, adibide konkretu bezala, euskal kasuren bat edo beste aipatzea).
|
|
|
Hala ere, une libreetarako beren jarduera gustukoena zein den galdetuta, telebista hirugarren postura joan da lagunekin jolastu eta kirola egin ondoren. Haurrek gustukoen dituzten programei dagokienez, 6 urtera arte marrazki bizidunak aukeratu dituzte,
|
baina
adin horretatik aurrera, gazteen telesailak, lehiaketak edo programak nagusitzen dira. Hala ere, CEACCUk kontsultatutako familien %90ek salatu dute kateak ez direla arduratzen haiekin lankidetzan aritzeaz, ez baitute haurrentzako programa egokirik ematen.
|
|
|
Lan asko egina naiz urtetan,
|
baina
adin batera iritsita eta inguruan jende oso trebatua gero eta gehiago dagoela ikusirik, egia esan, gustura hartzen da atsedena; kultur arlo guztietan jende oso ikasia datorrela sumatzen delako gainera!
|
|
2005
|
|
|
Aznarren ministro izandako Rodrigo Rato lehendakaritzat duen Nazioarteko Moneta Funtsa (NMF) eta Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundea (ELGA) dira Espainiako Estatuko pentsio publikoen sistema murriztu nahian dabiltzanak. Bi erakunde horien ustetan, pentsio publikoen sistema bideragarria izan dadin, alde batetik lan bizitza luzatu beharra dago (gaur egun 65 urtera arte lan egin behar da
|
baina
adin hori luzatu nahi dute) Gizarte Segurantzan kotizazio urte gehiago lortzeko. Eta beste aldetik, pentsioen zenbatekoaren kalkulua lan bizitza osoko soldatetan oinarrituta egin behar da eta ez orain arte bezala, lan bizitzako azken hamabost urteak kontuan hartuta.
|
|
|
|
Baina
adina aitzin zaharkitu eta hautsi gizonak gor bailitzan segitzen zuen:
|
|
2006
|
|
|
Aditu horrek dioenez, Lehiaketa Desleialaren Legeak berdin tratatzen ditu tabakoaren eta 20 gradutik gorako edari alkoholdunen publizitateak, telebistan edo beste euskarrietan hedatzen direnean. Ikuspegi berbera du martxoaren 16ko 10/ 1991 Nafarroako Foru Komunitatearen Legeak, adin txikikoen edari alkoholdunen kontsumoa mugatu eta babesten duenean; hori dela eta, debekatuta dago alkoholaren publizitatea hezkuntza, kirol, zinema, eta ikuskizun aretoetan eta Osasunbideko areto guztietan,
|
baina
adin nagusientzako saioetan, ikuskizunetan eta zinema aretoetan izan ezik (6.4.a. art.). Debeku hori indarrean dago zuzeneko eta zeharkako publizitate mota guztietan, hau da, produktu edo objektuen deitura, grafismo, aurkezpen edo alkoholaren ezkutuko publizitate forma guztietan (6.6 art). (De la Cuesta, 2002:
|
|
|
|
Baina
adinean gora egin dugu, bigundu gara eta, paternité oblige, koadrilako printzipio guztiei traizio egiten joan gara, edo ia guztiei. Baskitoz eta neskitaz jantzi ditugu umeak eta, batzuetan (min ematen du esateak), baita gure buruak ere.
|
|
|
Edo alderantziz. Kaltegarria dela, ez al nuen bart telebistan ikusi zenbat jende hiltzen den tabakoaren eraginez; beraiek ez daukatela zertan nire ke txarrak irentsi beharrik; neure burua hil nahi badut, ezagutzen dituztela metodo azkarragoak; hamabost urte banitu, ulertuko luketela nire burugabekeria,
|
baina
adin honetan, gaixotzen banaiz, ez espero izateko beraien laguntzarik, bakardadean itoko naizela; txikiei hori erakutsi nahi al diedan. Ez dago jasaterik erauntsia.
|
|
|
Gurutzetako ospitalean, Goti doktoreak, ez dakit zer diagnostikatu zidan eta ebakuntza egin zidan, besoan, ez dakit zer nerbio askatzeko eta galdutako indarra berreskuratzeko, eta pixka bat errekuperatu nuen. Gero, 1981 inguruan, nire fisikoa aldatzen ari zela konturatu nintzen,
|
baina
adinaren kontuak zirela pentsatu nuen. Bizarra kentzerakoan nire burua ispiluan ikusi eta hura ez nintzela ni esaten nuen.
|
|
2007
|
|
|
Izan ere, ordurako maitasunak Ignazioren atean jo zuen berriro. Oraindik nerabea zenean, beste asko bezala, neskatan aritu zen,
|
baina
adinaren ezjakintasunagatik eta lotsa gaindiezinagatik harremanak ez zuen aurrera egin:
|
|
|
ekialdea Antzinaroaren haurtzaroa da, Erdi Aro germaniarra Moderniaren haurtzaroa, etab. Ziklo bakoitzaren eta historiaren martxa gizakiaren adinen eta adin bakoitzaren ezaugarrien analogian burutatzen da:
|
baina
adin bakoitza bere baitan osoa eta betegina bezala ulertuz, hots, ez hurrengoak betegina, ez hurrengoarentzako behe maila edo gertaketa. Ez da adin bat hurrengoaren fabore sakrifikatzen.
|
|
|
Parranda itzela, aizu.
|
Baina
adinak ez du barkatzen! Ez pentsa ez zintudala gogoan hartu, baina?
|
|
|
Aipatu bezala, hau oso argi dago bizitzaren premiazko beharretan bere lehenbiziko une eta urteetan.
|
Baina
adinean sartuz gero, zibilizatuagodugun gizarte hauetan, herritarren elkarteak, herritarrek eratuta edo botereak eskainita, ezinbestekoak zaizkigu. Kontrastean, marginatuen egoera gero eta salagarriagoa bihurtzen ari da gizarte teknifikatuagoetan.
|
|
|
Espainiako etxeen %59k ordenagailua dute, mahai gaineko ordenagailu eramangarria. Gazteenek (14 urte bitartekoek) dute etxean ordenagailurik gehien (%90), eta %70etik gora mantentzen da ekipamendu hori 50 urte bete arte,
|
baina
adin horretatik aurrera izugarri jaisten da (%58 51 urteetan eta %24 60 urtetik gorakoetan). Bestalde, estatusak asko markatzen du:
|
|
|
Egoera okerrena Afrikan gertatzen da, non hezkuntzaren bat jasotzen duten adin txikiko ezgaituak ez baitira %10era iristen eta %2 baino ez baita joaten erregularki eskolara. Espainian eta beste herrialde garatu batzuetan egoera ez da hain dramatikoa,
|
baina
adin txikiko ezinduak askotan oharkabean pasatzen dira gainerako gizartearentzat. Hala ere, “haiekin harremanetan jartzen zarenean, konturatzen zara haiek gabe adorea, pazientzia, pertseberantzia eta segurtasuna dituztela”, dio Escardók.
|
|
|
–Bai.
|
Baina
adinak memoria dezente arindu dio, kanutoa lokira eraman zuen?. Gazte horren arrastorik bai?
|
|
|
Erratzaren kudeantza zen neure destinua. Alor horretan txapelduna nintzen,
|
baina
adin eta esperientzia gehiegi neukan, lan finko batean jarduteko. Epe laburreko lanaldiekin tematzen nintzen ondorioz, Baionako Herriko Garbitzaileetan sartzea amets.
|
|
2008
|
|
|
osasuna (%39), maitasuna (%32) eta dirua (%17). Hori ikuspegi orokorra izango da,
|
baina
adinak eta sexuak zertxobait aldatzen dituzte lehentasun horiek. Horrela, ekonomiak gehiago kezkatzen gaitu zenbat eta gazteagoak izan; eta osasunak, urteak aurrera doazen heinean.
|
|
|
Gurasoetako bat euskaldun zaharra edo jatorrizko elebiduna bada eta besteak euskaraz ondo hitz egiten ez badu (A+), lehen hizkuntza gaztelania duten seme alaben ehunekoa zertxobait handiagoa da, %2 inguru,
|
baina
adinean behera egin ahala ehunekoa txikiagoa da. Euskaraz hitz egiten duen bikotekide bakarra euskaldun berria bada (A), portzentajea handiagoa da, eta gero eta handiagoa, gainera, adinak behera egin ahala.
|
|
|
botari on horrekin, gibelean ezarri zuten behin Leon baina zer munta zuen holako gaiarekin? Etchegorry aldiz, geroago landare eder ontsa errotuen gisan, ez bide zen naski hoin goiztiarra agertu
|
bainan
adinak ekarriz indartu haatik, emeki eta segurki Mauleko San Frantses ikastetxean eta Altzumarta Lukuzen, Pochelu Guillenteguy eta geroago Etchegarayen herri gunean, hau ere apeza, berriki zendua.
|
|
|
Adibide horiek aipatzen ditut lanean,
|
baina
adin batetik goiti ehunka gehiago aditzen ahal dira. Arras arruntak dira Baztanen (edo, ziren, gutienez).
|
|
|
Oraintxe bere zilborrari bakarrik begiratzen dio.
|
Baina
adin horretan normala ere bada.
|
|
|
Haurrek ulertzen duten hitz kopurua 0 eta 397 bitartekoa izan daiteke. Batez besteko puntuazioa 50etik beherakoa da 11 hilabetera arte,
|
baina
adin horretatik aurrera sekulako gorakada egin du ulermenak, aurreko 3 hilabeteetakoarekin alderatuta. Hamabosgarren hilabetean batez besteko puntuazioa 160 hitzetik gorakoa da.
|
|
|
Elikagaientzat gertatzen diren erreakzio fisikokimikoak elkarri lotuta daude, eta, beraz, horietako bakoitzaren funtzionamendu hobea edo okerragoa pertsonaren itxura fisikoan (argaltasuna edo gizentasuna) eta askotariko nahasteen garapenean (diabetea edo kolesterola) gertatzen da, hein batean. Printzipioz, metabolismoak gizabanakoaren karga genetikoari erantzuten dio,
|
baina
adinean aurrera egin ahala ere aldatzen da. Metabolismoa eta adina Urteak igaro ahala, metabolismoaren intentsitatea txikiagoa da, gure organismoaren konposizioa aldatu egiten baita.
|
|
|
Jostailu bat adin bakoitzerako Haurrek jostailuz betetako zerrenda bat idatzi arren, azken aukeraketan azken hitza dutenak helduak dira. Publizitateak eta haurren irizpide edo gustuak apetentzia jakin batzuk sor ditzakete haurrengan,
|
baina
adin bakoitzerako jostailu egokiagoak daude eta komeni da gurasoek jostailu horiek ezagutzea. Infojuego aukeran, adin tarte bakoitzerako gomendatutako jostailuak eta etapa bakoitzean sustatu beharreko gaitasunak kontsulta daitezke.
|
|
|
Gaizki!». Sasoiko dago,
|
baina
adinaren ajeekin. Gerriko mina, hanketakoa...
|
|
|
Euskaldunek ikusten dute euren seme alabek euskaraz hitz egiten dutela lagunen artean,
|
baina
adin batera hurbildu ahala gero eta gehiago egiten dutela gazteleraz. Gero eta euskara nahasiagoa erabiltzen dutela ikusten dute, batez ere gazte hizkeran erdarako esamoldeak hartzen dituztelako.
|
|
|
Hogei urte bertzerik ez du,
|
baina
adin bereko bertze hainbat jokalarik baino esperientzia handiagoa eskubaloian. Azken lau hilabeteotan anitz ikasi du Portland San Antonion jokatzen.
|
|
|
Nik 50 adin ederki paseak dituk: hau idazten ari naizen garaian ofizialki" 49 urte ditut",
|
baina
adinak askoz gehiago dira nere baitan: 49 adin horiek berekin dituena(" urtebetekoa, bikoa..., 49koa") ez ezik, banaiz urterik gabea ere, banaiz adinik gabea edo adina zer den ez dakiena ere, edo ama barrukoa ere bai, eta hazi hutsa edo jogura betea ere hortxe nonbait, eta auskalo beste zenbat gauza, eta desgauza.
|
|
|
Ni ere banoa urteetan aurrera,
|
baina
adin guztiak nahasian ditudala.
|
|
2009
|
|
|
Jaiotzen garenean, 130 dezibelio (dB) arteko soinuak jasateko gaitasuna izaten dugu guztiok,
|
baina
adinean aurrera egin ahala, gaitasun hori gutxitu egiten da (batzuk gehiago jasateko gai izaten dira eta beste batzuk gutxiago).
|
|
|
Zac Efron eta Matthew Perry (Friends telesailagatik egin zen ezagun) pertsona bera dira film honetan,
|
baina
adin ezberdinetan: Mike O' Donnel etorkizun oparoa duela dirudien eskubaloi jokalaria.
|
|
|
Aske utzi eta gero, Auzitegi Nazionaleko Adingabeen Fiskaltzaren eskuetan geratu zen atxilotua,
|
baina
adinari buruzko zalantzen aurrean froga mediko berri bat egitea eskatu zuen, zehatzagoa, adina baieztatzeko.
|
|
|
Adina arrisku faktore bat da;
|
baina
adin desberdinetan gertatzen dira, geneen arabera eta beste arrisku faktoreen arabera. Hori bai, zenbat eta zaharragoa izan, gaitza garatzeko probabilitatea ere handiagoa da.
|
|
|
Lau urtetik aurrera neskengan jokaera arazoen gutxiagotze nabarmena dago; mutilengan, aldiz, ez hainbeste. Lau urte inguru izan arte nesken jokaera arazoak mutilenenantzekoak dira; hau da, izaera kanporakoia dute batik bat,
|
baina
adin horigainditzean, adierazpen kanporakoi horiek lausotuz doaz. Zerk eragin dezakehaurtzarotik eskola adinera nesken jokaerak erakusten duen aldaketa?
|
|
|
Energia behar totalen bi heren inguru dira, eta aldatu egiten dira adinaren (urtetik urtera jaisten da), sexuaren (gizonezkoetan handiagoa), tamainaren eta gorputz osaeraren, hazkundearen, ingestaren, genetikaren, giro tenperaturaren eta zenbait patologiaren arabera. Ariketa fisikoa guztizko energia gastuaren (GET) herena da, gutxi gorabehera,
|
baina
adinaren, sexuaren, aisialdiaren okupazioaren edo lanaren eskakizun fisikoaren arabera aldatzen da. Termogenesia da elikagaien digestio, xurgapen eta metabolismo prozesuak egiteko behar den energia gastua, baita hotzaren ondoriozko gastua, estresa eta botikak hartzea ere.
|
|
|
Clint Eastwood (San Frantzisko, AEB, 1930) 79 urte betetzera doa aurtengo maiatzean.
|
Baina
adina ez da arazo harentzat; alderantziz, Mystic River en egileak aspaldian erakutsi du urteak bere alde jarri dituen zinemagilea dela. 2008an inoiz baino argiago geratu da ibilbide luzeak eskarmentua eta jakinduria besterik ez diola ekarri Clint zaharrari.
|
|
|
Gazteen alorrera mugatzen dira gehienetan masturbazioari buruzko hizketaldiak.
|
Baina
adin nagusikoen eta zaharren erotikan ezinbesteko elementua da.
|
|
2010
|
|
|
Askotan begiratu baino ez diete egiten" azken finean gure garaian plazan egiten genuena, handienekin jolastu edo euren jolasak errepikatu" diote arduradunek.Garai batean, umeak parkean lagunartean" jorratzen genituen ekintzak Amaraun ludotekan egiten ditugu". Euskara oinarriLudotekaren helburua aisia euskalduna bultzatzea da" euskara helburu eta bitartekari izanik eta aisiako metodologia erabiliz" azaltzen digute. Metodologia honetan, haurrak, gazteak eta gurasoak hartzen dira kontuan,"
|
baina
adin talde bakoitza modu autonomoan aztertu beharrean, guztiak batera landuz" gaineratu digute.Urte ugari dira ludoteka martxan jarri zenetik" eta konturatu gara umeengan eragina dugula". Gurasoen garrantziaAmaraun ludotekan umeez gain, gurasoek ere garrantzia handia dute" gauza asko beraiekin lantzen dira, hizkuntz ohituretan eragiteko euren papera ezinbestekoa da".... Horretarako, hainbat ekitaldi; txotxongilo saioak, antzerkiak... antolatzen ditugu.
|
|
|
" Patetikotasunetik urruntze aldera, baizik ez bada ere", gehitzen dute gaiztoki. Kontseilu zuhurra, inondik ere,
|
baina
adin batzuetan ez gaude kontseilu zuhurrak aditzeko. Hartara matxinatzen gara, eta denborari gerla deklaratzen.
|
|
|
|
Baina
adin handikoei ez ezik, adin txikikoei ere erreparatu nahi diete ikertzaileek, eta haurren garunaren garapenean zenbait elikagaik elikagai batzuen gabeziak, batik bat zer eragin duen jakin nahi dute.
|
|
|
19 urte bete arte, Mikelek bizitza normal bat zuen,
|
baina
adin horrekin, sukaldaritza ikasten ari zenean, eskaileretatik erortzen hasi zen. Traumatologo batek esan zigun Mikelek zuena espastizitatea zela eta arazo neurologiko bat zela adieraz zigun, azaldu du Maite, haren amak.
|
|
|
Tamalez, Manexen kasuan badirudi erraldoi bakarti baten aurrean gaudela; ezaguna denez, Iparraldean ia ia ez dago egitura unibertsitariorik, eta partikularki historialaritzan Manex ia ia bakarrik ibili da beti. Egia da hortxe dugula Eugène Goihenetxe(),
|
baina
adinaren aldea gora-behera, ez dirudi harreman estua izan zutenik. Hortxe ditugu ere, adibidez, Jean Louis Davant, Emilio Lopez Adan edo Piarres Xarritton, edo beste hainbat, den denak aipatzea ezinezkoa delako, guztiek lan historiko baliosak egin dituztenak, baina garbi dago ez direla izan historialari profesionalak eta unibertsitate mundutik aski urrun egon direla13 Halaber, Manexek 1984tik aurrera eskolak eman zituen Paueko Unibertsitateak Baionan duen adarrean, baina beldur naiz haren postu hori beti aski marjinala gertatu dela unibertsitatearen egituretan, eta denok dakigu hierarkiak (eskalafoiak) irakasle unibertsitarioen artean jokatzen duen paper erabakigarria.
|
|
|
Lehena sei urte betetzear dago, eta bigarrenari egun batzuk falta zaizkio bost urte betetzeko. Biak klase berean daude,
|
baina
adin aldea nabaritzen da. “Txikiena da”, “oraindik heldugabea da”, “lankideen batez besteko mailara iritsi arte itxaron behar da”.
|
|
|
Zentroaren ordutegitik kanpo izango da, 18:00etatik 19:45era. Batez ere, 60 urtetik gorako erretiratuei dago zuzenduta, taldea homogeneoa izan dadin,
|
baina
adin horretatik azpiko bateren batek beharra baldin badauka ere aztertuko genuke. Ikastaroa doan da".
|
|
|
Haur eta gazteek erabiltzen duten lokalean jarri dituzte liburuak,
|
baina
adin guztientzakoak daude
|
|
|
Euskal Antropologiaren historian hiletak desberdinak izan dira,
|
baina
adinean aurrera goazenok hileta katolikoak ezagutu ditugu. Garai hartan normala zen hiletak nahiz ezkontzak erlijio katolikoaren testuinguruan ospatzea.
|
|
|
Erromantizismoak berrehun urte daramatza Lehen Munduan zabaltzen eta balirudike erabat hedatu dela,
|
baina
adin eta egoera kontuek indar handiagoa daukate, oraindik ere, maitemin kontuek baino.
|
|
2011
|
|
|
", aitortu digu haietariko batek.Hamarretan zegoen jarria zita eta jende askok erantzun zion Ostadarrek eginiko deialdiari. Batez ere haurrak eta hauen gurasoak ikus zitezkeen motxila, kantinplora eta ogitartekoa hartuta,
|
baina
adin guztietako jendea iritsi zen helmugaraino. Bejondeiela.
|
|
|
Osasun arazo horrek adineko pertsonei eragiten die, nagusiki,
|
baina
adinak, berez, ez du zertan eragin dementziaren bilakaeran, nahiz eta adinarekin, egiaz, murriztu egiten den oroitzeko eta ikasteko gaitasuna.
|
|
|
hareatza arrai bat irudikatzen dut, gauez ere erabat ilunduko ez dena, hondarretan etzan eta izarrei begira kontu kontari egoteko modukoa; bizitzan egindakoari eta egin gabe utzitakoei errepasoa ematen, olatu txikiek ertza jotzean ateratzen duten hots leuna entzunez. Ez dakit jakingo duzun,
|
baina
adin honetara iritsitakoan, eramangaitza da egin nahi baina egin gabe utzitakoek sortzen duten ezinegona; damu hori gainetik kentzeko ahalegin guztiak gutxi dira.
|
|
|
NEKANE. Epailearen aurrean deklaratu duzu zure kontra dauden karguengatik.
|
Baina
adin txikikoa zarenez, ezin izango zaituzte kartzelan sartu, ezta zeure herrira itzuli be.
|
|
|
IBI. Bai,
|
baina
adinak ez dit inporta.
|
|
|
Bat gehi bat kontrazepzioan Azken urteetan, ugaritu egin da “metodo bikoitzaren” erabilera, hau da, preserbatiboa pilula bezalako metodo hormonal batekin konbinatzea. Erabilera mailarik altuena emakume gazteenek dute (%3, 2),
|
baina
adin ertaineko %1, 3k bakarrik erabiltzen du. Gainera, inkestatutakoen erdiek baino gehiagok ez zuten ezagutzen.
|
|
|
Adina eta sexuari dagokionez, 25 urtez goitiko gizasemeen artean beheiti egin du langabeziak, 541etik 535era jautsi da langabetu kopurua otsailean,
|
baina
adin tarte horretako emakumeen artean, 542tik 551ra igo da. 25 urtez beheitikoen arteko gizasemetan, 81etik 77ra jautsi da langabetu kopurua eta adin horretako emakumeetan, 49tik 52ra igo da.
|
|
|
Horrela sortu zen Auzolanartean. Adinen arteko programak egin genituen,
|
baina
adinak nahastuta. Ideologikoki gizarte guztia lanean jarri nahi dugu, herriarentzat gauza politak egiteko.
|
|
|
Ez ahal da berriro alertaren bat izango... Inozoak dira ume hauek gaua Parisen pasa nahi izateko,
|
baina
adin horretan arriskuan gaudela jakiteak atsegina ematen du, eta ahots apalagoz amaitu zuen?, beste gozotasun bat ematen dio amodioari.
|
|
|
Orain bikiek hamabost urte dauzkate. Inoiz gogorarazi dizkiet altzarien gelako jolas haiek,
|
baina
adin horretan mesprezuz eta ia gorrotoz arbuiatzen dira haurtzaroko oroitzapenak, iritsi berriak diren giza gazteen mailarako iraingarriak balira bezala.
|
|
|
Bilbo New York ez bada ere, Euskal Herriko desberdintasun sozial gehiena eskaintzen du: emakume burgestu permanentedunak, zakurrarekin eseriak izkina batean flauta jotzen" una monedita" eskatzen dutenak, gazte mendizaleak, heldu rockeroak, punki gutxi
|
baina
adin guztietakoak, ballet dantzariak, opera maitale eta aldibereko ekologistak eta beste milaka identitate nahasi gehiago. Horietako bakoitzak bere habitata du, bere hiria ikusteko begirada partikularra, maite eta gorroto dituen txokoak.
|
|
2012
|
|
|
Carlos, aipatu dut lehen ere? perfekzionista izan zen beti,
|
baina
adinarekin bere joera hura obsesioaren mugara iristen ari zela ohartu nintzen. Eliza guztia arrosa zuri eta gorriz apaindua zegoen.
|
|
|
Eta bere kostaldeko jaioterriko negu leunagoak hartu ditu gogoan, enegarrenez: garai batean ez zien garrantzirik ematen halako kontuei,
|
baina
adinarekin. Adinarekin.
|
|
|
|
Baina
adin lapur isilak
|
|
|
Futbol zelairanzko bidezidorrak eta lau urte zaharragoa zen neskarekin konprometitu izanak sortu zidan espiraletik atera ninduen kolpetik. «Noiztik ez zara ikastolara joan?» «Zer egiten zenuten?» «Zu baino askoz zaharragoa da, eta orain ez duzu ulertzen
|
baina
adin honetan, hori garrantzitsua da». Zer egiten genuen konfesatuz gero, kontua okertu baino ez nuela egingo igarri nuen; denek, baita andereñoaren telefono deiak informatu zituen gurasoek ere, neska zaharragoaren manipulazio gaitasunari botako zioten errua, «zu neska zintzoa zara».
|
|
|
artikulazioaren hantura da. Hainbat arrazoirengatik gerta daiteke,
|
baina
adinaren ondoriozkoa izatea da ohikoena. Mina, mugitzeko zailtasuna eta hantura izaten dira ondorioak.
|
|
|
Aditu horrek dioenez, Lehiaketa Desleialaren Legeak berdin tratatzen du 20 gradutik gorako edari alkoholdunen publizitatea, telebistan edo beste euskarrietan hedatzen denean. Ikuspegi berbera du martxoaren 16ko 10/ 1991 Nafarroako Foru Komunitatearen Legeak, adingabeen edari alkoholdunen kontsumoa mugatu eta babesten duenean; hori dela-eta, debekatuta dago alkoholaren publizitatea hezkuntza, kirol, zinema eta ikuskizun aretoetan eta Osasunbideko areto guztietan,
|
baina
adin nagusikoentzako saioetan, ikuskizunetan eta zinema aretoetan izan ezik [6.4 a) artikulua]. Debeku hori indarrean dago zuzeneko eta zeharkako publizitate mota guztietan, hau da, produktu edo objektuen deitura, grafismo, aurkezpen edo alkoholaren ezkutuko publizitate forma guztietan (6.6 artikulua) (De la Cuesta, 2002:
|
|
|
Adinak beste gizarte aldagaien eraginak islatzen ditu eta, horregatik, ez da batere aldagai sinplea. Arlo honetako azterketa soziolinguistiko guztietan hartzen da kontuan,
|
baina
adin multzoak beti ez dira berberak. Ikerketa honetan bi multzo bereizi dira:
|
|
|
Izan ere, profesionalei egindako erosketak kontzesionarioei eta salerosketei, nagusiki, %6, 6 gehitu zitzaizkien martxora arte, eta partikularren artean egindakoak, berriz, %1, 9 jaitsi ziren. Hala ere, azken horiek dira oraindik ere bigarren mailako merkatuko protagonistak, eragiketen %56, 5 biltzen baitute; gehienak (%65) prezio txikiko
|
baina
adin handiko autoekin eta kilometrajearekin lotuta daude. Ganvam en txostenak erakusten duenez, gero eta gutxiago hazten ari da automobil txikien merkatu egoera, eta hamar urtetik gorako autoen salmentek bakarrik egin zuten gora.
|
|
|
Haurdunaldiko diabetesa: haurdunaldian diabetesa izateko arriskua emakume guztiek dute,
|
baina
adin handiena dutenen artean handiagoa da. Zenbait ikerketaren arabera, 40 urtetik gorako emakumeek haurdunaldian diabetesa garatzeko aukeren bikoitza dute 25 eta 29 urte bitartekoek baino.
|
|
|
Gainera, bai emakumeek bai gizonek zuntz ugariko produktuak aukeratzen dituzte lehenik (%46 gizonek eta %48 emakumeek).
|
Baina
adina kontuan hartuta, 45 urtetik gorako elkarrizketatuek adierazi dute gehien horrelako artikuluak erosten dituztela (batez beste, %55 eta 20 eta 44 urte bitarteko gazteen %42). Bitxia bada ere, hipertentsio arterialak 10 milioi pertsona baino gehiagori eragiten dien herrialde batean, elkarrizketatuen %48k adierazi du ez duela inoiz gatzik gabeko edo gatz gutxiko jakirik aukeratzen, eta %46k ez duela Omega 3rekin aberastutako produkturik aukeratzen.
|
|
|
Hitzen hezitzaile gisa aurkezten du bere burua. Ipuinek ez dutela adinik dio,
|
baina
adin bakoitzak bere ipuina daukala gaineratzen du blogean. Umorez jantzitako ipuinak dira, baina azpian, barrenean sakontasuna dutenak eta publikoari zer pentsa eragiten dioten istorioak dira.
|
|
2013
|
|
|
Ester Bastida hezitzaileak Gureak taldearen lanbide programa honen nondik norakoak azaldu dizkigu," 16 urtera arte ikastolan daude eta integratuak daude.
|
Baina
adin horretatik aurrera ez dago aukera askorik. Horregatik, haien integrazioa beste maila batzuetan lortzeko, aisia edo lanean horrelako programak daude".
|
|
|
–Lotsarena gaitz kronikoa dela uste dut, eta ez duela, gainera, sendabiderik,
|
baina
adinarekin arlo batzuetan seguru sentitzen ikasten duzu, gotorlekuak eraikitzen hasten zara eta, gauza bat esango dizut, arazorik ez dutenak baino askoz hobeak izatera iritsi gaitezke. Ikasleen aurrean, unibertsitatean, lankide gehienak baino komunikatzaile hobea naiz, pasadizoak eta txisteak tartekatzen ditut, oso ondo menderatzen ditut entzuleen arretaren ahulaldiak, eta benetako lotsatiren batek bakarrik igarriko dit, aurpegiko keinuren batean, eskuak mugitzeko eran, lotsatia naizela.
|
|
|
–Harrigarria da Garro iritzi horretakoa izatea. Begi erneak izan ditu beti,
|
baina
adinean aitzina egin ahala guztiei lausotzen zaigu ikusmira.
|
|
|
Arnaud Abbadie buruzagia bera lehenik eta gero Manex Hiriart Urruti, Jean Blaise Adéma, Jean Barbier eta beste zenbait irakasle. Ikasleen artean, berriz, bera baino zahartxeago Jean Elissalde eta Jean Saint Pierre,
|
baina
adin bereko Louis Dassance uztariztarra»503.
|
|
|
Espezialista askok uste dute ez dela ez adin kontua ez urte sasoikoa, baizik eta haurrak heldutasun maila nerbio sistema zentralaren beharra, esfinterrak kontrolatzeko. Oro har, heldutasun hori lortzen da bi urte inguru
|
Baina
adin txikiko batzuek gehiago eta beste batzuek gutxiago behar dute. Gainera, adituek pixoihalak kentzeko orduan presaka ez ibiltzea gomendatzen dute, izan ere haurrak prest egon behar du komunera modu autonomoan joateko ohitura hartzeko. k adierazten duen bezala Espainiako Pediatria Elkartea, «gurasoek intuizioari eta beren semeari buruzko ezagutzei jarraitu behar diete».
|
|
|
Espainian, bost umetik bat esnatzen da gauez, eta loa eteten du.
|
Baina
adin txikikoarentzat lo gutxi edo gaizki egitearen kalteak ez dira hor amaitzen. Behar baino gutxiago lo egitea gehiegizko pisuarekin eta haurren obesitatea eta depresioa izateko arriskua areagotzen du, Estatu Batuetako Pediatria Akademiak egindakoa bezalako ikasketak amaitu dituzte.
|
|
|
Momentuan, 13 kantu ditugu, eta gure nahia beste hainbeste egitea da, eta gero, posible dugunean, estudiora joatea.
|
Baina
adin batetik aurrera denok denbora tarte bat bilatzea zailagoa izaten da!
|
|
2014
|
|
|
AEK ko ikasleek animatu egingo lituzkete: " Guri gazteei baino gehiago kostatzen zaigu gauzak buruan gordetzea,
|
baina
adina ez da arazoa".
|
|
|
Eta hori gero eta zailago da. Kategoria txikiagoetan errazago egin daiteke maila handiko jokalariak edukita,
|
baina
adinean gora joan ahala zailagoa da. Eta talde honek hori ikasi du, eta horretarako lauko[...]
|
|
|
Umeekin lan handia egin da, eta haiek erabiltzen dute gehien euskara.
|
Baina
adinean aurrera egin ahala, gutxitu egiten da... Ezin da pentsatu eskola nahikoa dela.
|
|
|
Ia ez da alderik egon sexu baten eta bestearen artean,
|
baina
adinean bai: 18 eta 34 urte artekoek jokabide arriskutsu gehiago ageri dituzte (5 punturen bueltan ibili dira), nagusiagoek baino.
|
|
|
Arrillagaren esanean, talde berezia da, berezkoa dutelako arriskatzea eta ezin zaurituzko sentitzea. " Helduok ere askotan ezikusia egiten diogu arriskuari,
|
baina
adin horretan, informazioaren eta jokabidearen artean, faktore psikosozialek berebiziko eragina dute".
|
|
|
Txinatik egotzita, 1954ko otsailaren hiruan, A. Yurre eta A. Soloeta Manila aldera doaz. Soloetak, handik zortzi egunera, 73 urte bete zituen;
|
baina
adina gorabehera, Manilako kaputxinoekin, euskaldun batzuk tarteko, geratzea erabaki zuen.
|
|
|
Adinak beste gizarte eragileen eraginak islatzen ditu eta, horregatik, ez dabatere aldagai sinplea. Arlo honetako azterketa soziolinguistiko guztietan hartzenda kontuan,
|
baina
adin multzoak beti ez dira berberak. Ikerketa honetan bi multzobereizi dira:
|
|
|
Eskumuturreko erlojua kendu eta zapi batez estaltzen badugu, badakigu hor dagoela oraindik ere.
|
Baina
adin goiztiarreko umeak beren zentzumenetan eta trebetasun motorretan oinarritzen dira gauzak ulertzeko; adibidez, objektuak berehala hautemango balituzte bezala soilik jokatzen dute. Piagetek (1954) eta beste batzuek erakutsi dute 1 hilabetetik 4 hilabetera bitarteko umeek ez dituztela beren begien bistatik kanpo dauden objektu erakargarriak bilatzen.
|
|
|
– 5etik 8 urtera bitarteko haurrentzat, adin tartea alda liteke denboran zehar,
|
baina
adina jaiotza ordenaren araberakoa da.
|
|
|
Gehienak gazteak dira: % 60k 25 urte baino gutxiago ditu;
|
baina
adin aurreratuagokoak ere badaude. Asko ezkonduak izaten dira, eta emaztearekin bizi dira, baina ezkongabeak ere badira.
|
|
|
Gainera, funtsezkoa da ez egotea hutsunerik azpian edo barroteen artean, horien artean haurra pasatzeko, eta ateak sarrailak edo segurtasun kisketak izatea haurren eskueran ez badaude. Haur informatuak, haur seguruagoak Soroslearen zeregina erreskatea da,
|
baina
adin txikikoak zaintzea gurasoen ardura da Pediatren beste aholku bat «haurrei uretan segurtasun teknikak irakastea da, oinarrizko trebetasunak ikasten lagunduz, hala nola flotatzen ikastea». Nolanahi ere, ez da pentsatu behar igeriketa ikastaroa egin duten edo flotagailuak dituzten haurrek arrisku orotatik kanpo egon behar dutenik.
|
|
|
Toni Metralla y los Antibalas —Bilbo—, Undécimo Mandamiento —Bilbo—, eta Odolkiak Ordainetan —Tafalla—. " Rock and Roll kontzertua izango da,
|
baina
adin eta estilo ezberdinetako jendea elkartuko duena", adierazi dute David Peñalverrekin batera kontzertuaren antolaketan diharduten Birdtrouble EH Productions eko kideek. " Azken aldian zabalkunde handia izan du Oi!
|
|
|
Urbeltz segitzen badugu, euskal dantza garaikidea moda baten gainean eraikitzen da, manierismo batean, erran nahi baita esnobismoa, pretentsio bat, huskeria. Hitz gogorrak dira, ez du nehor mindu nahi
|
baina
adin batetik goiti ikasten da gauzak dagokien hitzez deitzen: " Inozo"," ezjakin"," ergel"," astakeria" irakurtzen dizkiot.
|
|
|
Bai,
|
baina
adin bereko neskek helduagoak dirudizue.
|
|
2015
|
|
|
" Gu, bertsolari helduok ohituta gaude bakarrik ibiltzera.
|
Baina
adin horretan zaila da. Asko bakarrik ez lirateke parte hartzera ausartuko, baina taldearen babesean errazagoa da.
|
|
|
Eskolan hasten dira mailaketak. Praktikoa da antolaketa aldetik,
|
baina
adin desberdinen arteko kooperazio eta ezagutzan, kale.
|