|
2000
|
|
|
Beste askok ardiekin egitea atsegin duten moduan. Nire emazteak ez du afizio honen berri, dena ezkutuan egiten baitut,
|
baina
jakin edo ez, engainatzen ari naiz. Eta zergatik?, galdetuko duzu, e, basque?
|
|
|
aukeran nahiago nuen bakarrik egon.
|
Baina
jakin mina nuen eta, antza, berak ere igarri zidan.
|
|
|
—Ongi duk, seme...
|
baina
badakik zer dioen erran zahar zuhurrak: bakoizari berea, zuzenbidea —eta, gurutzea eskurat emaiten zidala, orduan ere irri egin zidan:
|
|
|
Zeren beti beltzari beha dagoen zuria, hisikatzen eta obsesionatzen da, itsutzen da, hartzen du buruz buruko etsaitzat, eta jotzen du azkenean haren ezabatzerat, deusezterat eta porrokatzerat.
|
Baina
jakinen balu ezen argiaren munduan ere gorputza itzalez osatzen dela, eta zuria beltzaren itzala dela nola beltza zuriarena, aldatuko litzaioke behakoa eta, itzalaren ezabatzerat baino areago, haren besarkatzerat joko luke.
|
|
|
—Zerua eskaintzen didazu, etxeko andere, eta eskertzen dizut,
|
baina
badakizu ezen, obligazinoak hertsatzen gaituenean, lurreko zeru guztiak bazterrerat utzi behar izaiten ditugula, betikoaren igurikitzan —eta, eneganat jiraturik, segitu zuen—: Horrek, bertzalde, nik baino behar handiagoa du, bistan da...
|
|
|
" Joanes: Felisaren ipuinak sinesteari utzi eta apez horren ipuinak sinesten hasi behar al duk orain...?",
|
baina
jakinik, halaber, alferrikakoa gertatuko zitzaidala ihardeste hura, zeren eta, nik osabari buruaz ezetz erran niezaiokeen arren, ez nituela ipuin haiek sinesten, neure buruari galdezka segituko bainuen: " Eta aita Bartolomek dioena egia balitz eta ez metafora edo ipuin hutsa...?", ene zalantzen argibidea beldurrak edo eraginikako bertze zalantza hura balitz bezala.
|
|
|
" Jauna: nik ez dakit non dagoen egia, jaun Marcelek ote zuen edo osaba Joanikotek ote duen, edo aita Bartolomek,
|
baina
badakizu dagoen lekurat eginen nukeela, baldin non dagoen baneki, eta, bitartean, egin bedi..."
|
|
|
Ai, jaun André, ez dizut kontatuko zein arrai eta alegera sentitu nintzen alabantza haiekin, zeren kontaezina bailitzateke,
|
baina
jakizu, halarik ere, ezen tipi geratuko nintzatekeela, baldin erranen banizu ezen, nola oiloak, arrautza errunez gero, kakaraka eta zalapartaka aldarrikatu behar izaiten duen bere balentria lau haizeetarat, hala sentitu nintzela ni ere, munduari nor nintzen edo nor izan nintekeen erakusteko gogo ezin biziagoarekin, zeren, aitzina beha, Urbiaingo filosofo tipi hura Urbiaingo doktore edo Urbiaingo ... Eta guztiz konbentzitu nintzen orduan, nobizio maisuari adituz gero, ezen studioak bihurtu behar nituela neure bizitzako ardatz, baita neure begi bihotzen aitzineko eta gibeleko muga ere, lehen urrats eta azken.
|
|
|
Erraitekotan egon nintzen: " Hik irakatsi behar didak orain nolakoak diren tigrearen atzaparkadak...?",
|
baina
jakinik ezen ez nuela konbentzituko, eta jakinik, hala berean, eri eta urduri zegoela, sosegurik gabe, etxerantz abiatu ginen... Eta jauregirat iritsi, eta gurasoak kanpoko jarlekuan ediren genituen, lorategiari beha, zeren eta, martxoko egun bat zen arren, eguzki baitzen eta, eta giro epela zegoen.
|
|
|
Eta han ez zitzaizkidan Fortunaz mintzatu, baina Probidentziaz. Bai, badakit ezen solasaldi hura ulermolde zabalago batean hartu beharra nuela, eta enea zela hobena, ez zurea,
|
baina
jakin badakizu ezen gizon bakoitzak buruan duela bere gartzela, eta nik neure buruari Iruñako kolejioan ipini nizkion burdinak ez ziren nolanahikoak. Eta buruan preso nuen usoa —libertatearen usoa— ezin zitekeen buruko kaiola hartarik jalgi, ez hegalda.
|
|
|
Halaxe erran nion, bai, eta esplikazionea ere eman dizut,
|
baina
badakit ezen nik eman esplikazionea motza eta laburra geratzen dela. Anitzetan galdetzen diot neure buruari nola atera zitzaizkidan hitz haiek, eta oraino ere neke eta gaitz egiten zait bertze argibide baten edireitea... baina bai erraiten ahal dizudala ezen, hitz haiek trenkatu orduko, bi sentimendu errotu zitzaizkidala, biak ere kontrakarrean zeudenak, zeren sentitu bainuen, batetik, halako kezka bat, osabari modu hartan trufa egiteagatik eta zor nion begirunearen hausteagatik, berak napolitarrari zor ziona hautsi zuen bezala, bertzalde; baina baita halako alegrantzia eta halako satisfazionea ere, bertzetik, ene kezkaren gainetik zegoena mementu hartan, zeren bidaia oso hartan osabaren erranetarat egon bainintzen, sekula erabaki bat hartu gabe, eta zeren hura baitzen, hain zuzen ere, ene lehen deliberamendua, adierazten zidana ezen gizon egiten ari nintzela, zinez... eta zeren noiznahi den etortzen baitzitzaidan bururat osabaren iduri hura, hark Bolognan ukabila jaso zuenekoa eta nik mehatxu bat bezala sentitu nuena, nik irri egin niolako, lohitan blai ikusi nuenean; izan ere, hargatik atera ote zitzaizkidan hitz haiek, zeren lege naturala baitzen mendekuari mendekuarekin ihardetsi nahi izaitea?
|
|
|
Nik ez dakit napolitarrak vesubio tipi bat ote zuen bere baitan eta bere erraietan,
|
baina
jakin badakit ezen, hitz haiek aditu bezain fite, ez nekièn su batek hartu ninduela barrendik, eta su hark bihotza bizkortu eta masailak garretan jarri zizkidala.
|
|
|
Eta gehiago erranen dizuet: badakit ezen Joanikot baztertu nahian zabiltzatela, eta alde batetik ulertzen dut,
|
baina
jakizue, halaber, ezen, Joanikot bakarrik utziko bagenu, gaitzago litzatekeela... zeren eta jauregiaren iduria baita jauregiaren funtsa.
|
|
|
—Erranen diot,
|
baina
jakin beza berorrek ezen Mattinen onerako ari naizela eta horregatik etorri naizela, zeren hura bekatu mortalean baitago, eta infernuko garretarik libratu nahiko nuke... Baina gorrari hitz egitea alferrik da... eta, nola niri ez baitit kasurik eginen, eta bai berorri, halako obligazino morala sentitu dut...
|
|
|
Eta orduan bertze historia bat asmatu nuen, are harrigarriagoa zena baina honat ekarriko ez dizudana, kontu honekin gehiegi ez luzatzeagatik. Zeren eta halakoa baitzen ene injenioa eta halakoa ene imajinazinoa, Avilako santak etxeko erotzat zuena...
|
baina
jakin nahi nuke zer gertatuko zitzaion bizkaitarrari, baldin etxeko eroak asmatu izan ez balu puntu hartan erlikiaren historia hura...!
|
|
|
—Haatik, jaun Joanes Etxegoien, ez nuke nahi ergeltzat har nazazun, zeren beldur bainaiz pikaro gezurti hutsa ez ote zaren, edo, hobeki, segur nago haietarik bat zarela...
|
baina
jakizu ezen zeure eskuetan duzula, zeure etorkizuna ez ezik, zeure lagunena ere, eta izugarria izanen litzatekeela baldin zeure egitekoan huts eginen bazenu... zeren neure lagunekin mintzatu bainaiz eta guztiok zuen kontra deklaratuko baikenuke, nagusiaren alaba sendatzeko entseiuan huts eginen bazenu, zeure erlikia horrekin iruzur egiteagatik eta Lorenzo hain modu gaixtoan hiltzeagatik...... Eta jaun Santiago de Tapioles y Villarrín —eta bere tituluen lista eman zuen berriro... eta berriro hartu zuen atseden, jakina, harik eta berriro ekin zion arte, titulu haietarik bat errepikatzen zuela, mementu hartan bertzeak baino inportantago irizten ziolako edo—:
|
|
|
" Ez nuen uste berorrek halakorik erran ziezadakeenik". Permatu eta entseiatu zen aita jesuita haren erremediatzerat,
|
baina
badakizu kontu horietan zer gertatzen den, zenbatenaz lohikeria nahasiago, hainbatenaz likitsago, zeren gure artekoak ez baitzuen jada erremediorik...
|
|
|
Eta, han, mintzatu zen ama etxeko jaun andereekin, ekarrarazi zuten haiek zaldizaina, eta amak galdetu zion: ‘Rosak zurekin ihes egiteko asmoa du,
|
baina
jakin nahi nuke zuk harekin joaiteko asmorik ba ote duzun... ’ Zaldizainak burua beheititu eta erran zuen: ‘Hobeki pentsatu dut, eta uste dut nahiago dudala egunorozko ogia, egunorozko miseria baino’ Zer min eman zidaten haren hitzek, zeren zaldizainak promes egin baitzidan egun guti batzuk lehenago ezen zernahi egiteko prest zegoela, baita untzia hartu eta Espainiarat ihes egiteko ere, mila sakrifizio eta bertze hainbat buruhausteren artean, baldin zirkunstantziek hartarat bulkatzen bagintuzten!
|
|
|
Latinezko orazinotan egoiten ginenean, hiruzpalau hitz ikasten dituen belearen edo papagaiaren antzera egoiten ginen, buruz ikasia behin eta berriro erranez
|
baina
jakin gabe usu zer erraiten genuen, edo, jakinik ere, hitzen signifikantzari gehiegi erreparatu gabe; ordea, apezak eman zigun euskarazko errepuestan ere gauzak ez ziren hain klar geratzen, eta ez nintzen isildu:
|
|
|
—Hala da, bai,
|
baina
badakizu: batzuetan, kanpoko bozkarioa barrenaldeko tristura da...
|
|
|
—Ez zekiat apez don Frantziskok irakatsiko zian,
|
baina
jakin ezak ezen euskarazko eliza latineko ecclesia tik datorrela, eta ecclesia delakoa izan zela lehen giristinoen biltokia, eta hala deituko zioagu guk biltoki honi Zientziaren Gela, eta gure elizari Zientziaren Eliza... hik bertzerik ez baderitzok.
|
|
|
|
Baina
jakin dezazun nola izan zen hura, derradan ezen bazkalorduan gertatu zela gertatzekoa, ez erlijioneaz mintzatzen ari ginela, baina ehizaz, noiz eta Mattinek galdegin baitzion aitonari ea zenbat urterekin ehizatu zuen bere lehen oilagorra, hamahiru edo hamalau urterekin, bertze noizbait erran ziola baina ez zela gogoratzen...
|
|
|
—Martin, batzuetan pentsatzen diat ez nauala aintzakotzat hartzen,
|
baina
jakin huke ezen, zientzi gizona naizen neurrian, parabolaren sekeretu guztien berri dakidala eta, ondorez, kanoi tiroarena, zeren eta, dakian bezala, arkabuzez, fusilez edo kanoiez jaurtiki balaren edo, berdinzki, eskuz egotzi harriaren trajektoria parabola bat duk. Eta, bide batez, neure ikerketak egin zitzakeat eta egiten ari naizen liburuan txerta...
|
|
|
—Jauna, osaba Joanikotek erraiten du ezen fedeak salba gaitzakeela, eta, halatan, fede osoz natorkizu erraiterat ezen batzuetan ez dakidala non dagoen egia, non gezurra, baina arras egin nahi nukeela egiaren alderat, baldin non dagoen baneki; eta, batzuetan, galdua bezala sentitzen naiz,
|
baina
badakit ezen zure semetzat gaituzula, eta egunen batean argiren bat igorriko didazula, nola igorri baitzenion etxetik alde egin zuen parabolako seme xahutzaileari, etxerako bidean ipintzen zenuela. Eta nik ere guztiz nahi bainuke egiaren bidetik joan, zure betiko etxerat, amen.
|
|
|
Eta hik ere huts egin duk heure liburuarekin, eta ene buruaren gainean zentzatu huke, hutsetik hutserat ibili nahi ez baduk bederen...
|
Baina
bazekiat ezen ezinezkoa dela hi bezalako harri koskor bat konbentzitu nahi izaitea... eta bazekiat, halaber, ezen, muturka ere ha siko ginatekeela, baldin elkarrekin bizitzen segituko bagenu. Horregatik, gaurtik aitzina, kaperako zoko batean lo eginen diat, egunotan egiten ari naizen freskoaren aitzinean, zeren eta jaun Martin eta andere Grazianarekin mintzatu bainintzen atzo, eta haiek hartarako baimendua eman baitidate, freskoa akabatu bitartean.
|
|
|
—eta, behakoa zorrozten ziola, artean guztiz etsitzerat egin ez balu bezala, akabatu zuen—:
|
Baina
jakin ezak, halaber, ezen, egunen batean gauzak bertze alderat ikusten badituk, ene etxeko ateak zabalik izanen dituala, eta hire studioa berdin...
|
|
|
aberatsek beren aberastasunetik eta pobreek beren pobretasunetik... Eta, hala, Adorazionearen errepresentazeko moduak ere, aberatsen edo pobreen arauaz, bitarat izan daitezke...
|
baina
jakinik ezen bi modu horiek iduriz direla bi, funtsean bat direlako, spirituan bat direnez gero... eta horregatik erraiten da ezen, spirituaz denaz bezainbatean, aberatsik aberatsena ere pobrerik pobreena baino pobreagoa izan daitekeela, nola gertatzen baita zuen kasuan, jaun Martin eta andere Graziana, zein baino zein karitaterat eta obra miserikordiazkoetarat emanagoak biak, zeuen limosnekin et...
|
|
|
—Ez ahantz, ama, ezen bihar berean izan nintekeela jauregiko jauna, ezkonduko banintz, jauregiko herederoa nihaur naizenez... Bai, badakit ezen zuk ere zeure usufrutuzko eskubideak dituzula eta eskubide horien arabera jauregian bizi ahal izanen zinatekeela,
|
baina
jakizu ezen ez zenukeela enekin onik izanen...
|
|
|
—Esker mila, Joanes, ene etxerat etortzeagatik, zeren, desiratzen den bakardadea ona den bezala, eta bazekiat nik zerbait horretaz, desiratzen ez dena ez... eta ni bakarregi nagok azken aldi honetan —eta, malkoen xukatzeko, eskua begietarat zeramala, eratxiki zuen—:
|
Baina
jakin ezak ezen bertzeek markatua nagoela eta etxe honetarat sartzen dena ere markatua dagoela, eta hori ere neurtu huke, beharbada... Haize nahasiak zebiltzak hemen inguruan, eta haizeetarik batek aihotza goititurik zeramak!
|
|
|
Eta biak maite nahi zaituztet eta biak maitatzerat entseiatuko naiz, zeren eta lehen giristinoak ere amorioan bizi izan baitziren, Paradisua lurrean eraikitzen zutela —eta, pausa labur bat egin eta behakoa zorrozten niola, erantsi nuen—:
|
Baina
jakizu ezen, osaba are bazterrerago uzten baduzue, ez dudala bakarrik utziko, zeren, Ebanjelioak ezin klarkiago dioen bezala, Jainkoak atsegintasun handiagoa hartzen baitu bekatari bat zeruan sartzen denean, laurogeita hemeretzi onest sartzen direnean baino...
|
|
|
Baina urte batzuk badituzu, eta zuk ikusiko duzu zer egin... Zoaz haren etxerat nahi baduzu eta mintza zakizkio,
|
baina
jakizu ezen, ardi galdua salbatu nahi izaiteagatik, zuhaur ere gal zaitezkeela, eta hala balitz, izugarria izanen litzatekeela... bai zuretzat, eta bai enetzat ere, enetzat bere batez —eta keinu hura egin zidan, lehenago nehoiz ikusi izan ez niona, barrendik jaten zuen gorroto sendo haren azpian zerbait haustera balihoakio bezala.
|
|
|
Hi izen handiko familia bateko kidea haiz, baina, marinel bat gehiago izan nahi baduk, marinel bat gehiago izanen haiz.
|
Baina
jakin ezak, bertzalde, ezen jende guti estimatu izan dudala nik bizitzan, nola estimatu dudan hire osaba, eta halatan izanen dela enetzat ohore ezin handiagoa haren" seme spirituala", osabak bere kartan dioen bezala, neurekin izaitea.
|
|
|
Eta bertze zerbait ere erran nahi dizut: ama deitu izan dizut orain artean,
|
baina
jakizu ezen ez zaitudala amatzat hartzen ez amaordetzat, hemendik aitzina!
|
|
|
Aldameneko gelatik, zortzi eta erdiak zirela jakinarazi zidan Edurneren iratzargailuak. Nahi gabeko oporretan, munduko erloju guztiak soberan nituen,
|
baina
banekien lokartzeko saio guztiak debalde izanen zirela. Edurne ikusteko irrikak are gehiago ernarazi ninduen.
|
|
|
Alabaina, nire menpeko gizona duk, eta hari sinetsi beharrean nagok. Salaketa egin, gogoak ematen badik,
|
baina
badakik nolakoak diren hemengo epaileak...
|
|
2001
|
|
|
Eta kitto, alde egiten zuen. Bi astean behin deitzen zidan
|
baina
banekien beste neska batzuen zerbitzuak ere kontratatzen zituela eta uste dut bakoitzarekin gauza bakar eta berezia egiten zuela. Baina guztiekin beti igual iguala.
|
|
|
Baina Herminiok sekula ez zidan sexua ukitu, edo usaindu, edo arnastu. Ez nion gorputz biluzia ikusi
|
baina
banekien beste neska batzuekin denetik egiten zuela eta jeloskor jartzen hasita nengoen. Oso jeloskor.
|
|
|
Bere emaztearekin. Hurreratu eta agurtzeko tentazioa izan nuen
|
baina
banekien ez zitzaiola batere gustatuko. Azken batean, ni emagaldu bat besterik ez nintzen eta nolatan hurreratu behar nintzaion?
|
|
|
Banekielako edozein unetan haren zakil lodiak eztanda egin eta nire eztarrian behera tiro likinak botako zituela, espermaz josiriko hitzak.
|
Baina
banekielako, baita ere, nik hala erabakiz gero, senarraren zakil lodi eta tentea txikitu nezakeela. Kosk egin eta kitto!
|
|
|
Larunbat eguerdian. Zorionak, Miren, eta barkatu zure urtetan ez deitzea,
|
baina
badakizu, despistatu hutsa naiz, ahaztu egin zitzaidan, izan ere, hurrengo egunean azterketa bat neukan. Lasai, erantzun nion urduri eta triste, berdin dio, benetan, berdin dio.
|
|
|
Hurrengo egunean izan zitean istripuaren berri. Ez zekiat Arantxa nola etorri zen, autobusean edo,
|
baina
jakin zuenean lur jota geratuko zuan. Bera Armendarizekin autoan joan balitz ezberdina izango zela pentsatuz.
|
|
|
Marcos Lisboan zegoen Romarekin, horregatik ari ziren Maria eta Lucas telebista ikusten arratsaldeko bostetan, bestela paseoan ibiliko ziren hirurak, uda zelako, eta oporrak,"
|
baina
badakizu, gazteak", eta" ondo egiten dute", eta" ondo egiten ez badute ere, honezkero eginda izango dute egin beharrekoa, han, Lisboako hotel batean, ezkonduta egon ez arren". Edo are diabolikoagoak diren kanpin batean.
|
|
|
Filosofia soinua izango du hitzak,
|
baina
badakizu beste diskotekak eta tabernak itxi ondoren zabalik geratzen delako esaten diotela horrela, eta ez dela eguzkia jalgi arte itxiko.
|
|
|
‘Managua guztiak daki,
|
baina
badakizu zer pasatzen den, estatu kolpea gertatzen denean presidentea da enteratzen azkena... ’
|
|
|
Eta forasteroak zaldi gainetik jaitsi gabe esaten zuen saloon alaiaren atarian, Neska ederrak bai,
|
baina
jakin nahi dudan bakarra da ea hemendik pasatu diren sheriffa eta bere jendea.
|
|
2002
|
|
|
Ezagutu dituzun gizonak zapuzten dituzu, baina zuk ez duzu oraindik gixon bat ezagutu, eta ez dakizu zer den ona. Ez naiz gihartsua eta ez ditut berrehun kiloko harritzarrak jasotzen,
|
baina
badakit erreka ertzetan harri bildumak egiten, eta ez dakizu zer den ona. Ez ditut ehun metroak hamar segundotan egiten, baina bai ordubetean, nahiago baitut denbora neure menpe izan ni denboraren menpe bizi baino, zuk ez dakizu zer den ona.
|
|
|
–Eskertzen dizut,
|
baina
badakizu: hauetatik zenbat eta gutxiago erre, hobe.
|
|
|
Depresio bat bera ere ez izateko zortea izan dut,
|
baina
banekien zer nolakoa izan zitekeen gutxi gorabehera Sararena, hamaika gaixo depresiborekin tratatu behar izan baitut kontsultan, antzeko koadro klinikoekin. Eta, Sararen errehabilitazio programako psikiatraz gain, baditut beste hiruzpalau lagun psikiatra, depresio mota guztien berri eman izan didatenak.
|
|
|
Eta Mendoza jaunak: " Nahi duzuna egizu,
|
baina
jakizu on handia egingo lizukeela, amarekikoa konponduko bazenu".
|
|
|
Badakit ametsak eta irudimenak, gaizki erabiliz gero, munstrorik handienak sor ditzaketela; horren lekuko ditugu ipuin klasiko beldurgarri asko, non bihozgabekeriarik munstrotsuenak agertzen diren.
|
Baina
banekien, halaber, ametsa eta irudimena izan daitezkeela, aldi berean, gure aliaturik onenak, munstro berberei aurre egiteko. Eta guk etxean sartua genuen munstroa.
|
|
2003
|
|
|
Zer behar duk, gizona, horrela batailaturik? Izanen dituk beti hire aupatzeko prest diren lagunak,
|
baina
jakin ezak, nik erranik, hemendik hogei urtera, ez dela Euskal Herririk izanen!
|
|
|
Dena den, I. Mundu Gerlako irabazleak saiatu ziren herri eskubideen edo bederen herri gutiengoen aldeko neurriak hartzen eta neurri horiek Genevako Nazio Elkartearen gomendio ezartzen,
|
baina
badakigu historia triste hori nola amaitu zen, Europa osoko judu eta ijito gutiengo guztien suntsiketa edo Shoah lotsagarriarekin.
|
|
|
Beste itxurarik izanen zuen, arauz, Frantziako iraultzak, krima horiek ez balira gertatu,
|
baina
jakin behar genuke engoitik iraultzaileek gehienetan elkar jaten dutela. Horra nola. Beldurra?
|
|
|
Ohean geundelarik edo etxeko egongelan, bakoitza bere egitekoetan murgilduta, hoteleko pasilloan ikusi nuen gizon lodikotearen itzala sumatzen nian gure artean. Banekian goizean etxetik zihoanean hura ikustera joango zela
|
baina
banekian baita ere gauean itzultzen zelarik itzal harekin itzuliko zela. Irudipena baizik ez zuan izango, baina irudipen hori ezabatzeko ez nuela etxetik alde egitea beste biderik erabaki eta halaxe egin nian –kontatu nuen.
|
|
|
Gero eta argiago nuen urteetan bila ibili ginen idazlea emaztea zela, Sophie Callas alegia, eta Romain ez zela honek bere burua gordetzeko ezarria zuen sistemaren pieza bat baizik. Konbentziturik nengoen susmo hori frogatzeko gauza izango nintzela,
|
baina
banekien aurkikuntzaren berri zabaltzen banuen ere ez zidatela sinetsiko, Romain Garyrekin berarekin gertatu zen bezalaxe. Dozena erdi bat lagunek bazekiten Ajar eta Gary idazle bera zirela, Paul Pavlowitch ek noski, Ajar en pertsonaia jendaurrean antzezten zuen bere ilobak, Leila Chellabi bere azken bizikideak, Diego bere semeak, Jean Seberg emazte ohiak eta honen senarrak, Martine Carré idazkariak, Robert Gallimard argitaratzaileak, Gisèle Halimi abokatuak eta gaztetako zenbait adiskidek ezagutzen zuten egia.
|
|
|
Gambetta kalean behera autoaren bila gindoazela behin eta berriz barkatzeko erregutu nion Monikari, inoiz ez zitzaidala halakorik gertatu errepikatuz, eta, desenkusa eta aitzakia gisa, nekea, azken gauetako lo txarra eta urdailean bolada horretan tarteka sentitzen nituen ziztadak aipatu nizkion,
|
baina
banekien, edo modu ilun eta gutxi gorabeherako batean sumatu egiten nuen bederen, Monika eta bion artekoaren akaberak sortzen zidala ondoeza. Isilik egin genuen Donibane Lohizunetik Biarritzerainoko bidea.
|
|
|
Monika adinez nagusia zela erantzun nien, ez zutela horrenbeste kezkatu beharrik, eta eskertzen niela beren arreta. Ez nien berarekin azken aldian ikusi zuten gizasemeaz xehetasunik eskatu
|
baina
zekiten apurra agudo kontatu zidaten. Gorpuzkeraz segaila zela esan zidaten, baina jendartean nabarmentzen ez diren horietakoa.
|
|
|
Hasieran denboraldi bateko ezkutaldia zena, luzatzen hasiko da. Etxe hartan ez da egunkaririk sartzen, irratietan arras gauza kontrajarriak kontatzen dituzte; ez dakite, beraz, zein aterako den garaile,
|
baina
jakinda ere ez lukete asmatuko protagonistari zer komeni zaion, alde batekoentzat desertore baita eta besteentzat etsai. Kupeletik atera eta etxeko sotoan prestatuko du bizilekua.
|
|
|
Gauzen arrazoi gorde bakar bat bilatu zaleei oker dabiltzala esango diet, ez dela hemen. Hau, noski, depresioaldiaren kontuan sar dezake nahi duenak,
|
baina
jakin beza halakoak adineko naizenetik ezagutu izan ditudala depresioaldiak. Beraz, zergatik?
|
|
|
–Ardoaren lamada beroekin batean desioaren ausikiak suma nitzakeen begirada horretan, baina baita beldurra ere. ...lagunak inguruan zenituen bitartean ez zinela niregana hurbiltzen ausartuko, eta lagunik gabe ere ez beharbada, ez zinela inoiz, gizonengan horrenbeste gorrotatzen nituen hantustezko plantak eginez, esku bata galtzen poltsikoan eta bestean edalontzia, nire inguruan itzuli pare bat egin eta" zure aurpegia ezaguna egiten zait" edo gisako esapideren bat erabiliz nire ondoko aulkian eseriko,
|
baina
banekien baita ere barru barruan nahiago nuela nik hori, nire arratsalde librea etxean bakarrik igarotzea baino. Bazkalondoko kafea luzatu nuen, beraz.
|
|
|
Azpilgo zabortegietako batean gurpil gomak erretzen ari dira, hodei beltzak edonora,
|
baina
badakizu, hemen diruak balio du, dolarra igo, pezeta jaitsi, Jainkoa da dirua, dirua da Jainkoa, eta, beraz, gaurko Jainkoari dagokion eran egin dezagun otoitz: diruaren eta diruaren eta diruaren izenean, amen (horrela, gainera, hirutasun santuaren batasuna ulerterrazagoa da).
|
|
|
–Bai,
|
baina
badakizu esaera zaharra: " Jainkoari erreguz, beharrari mailuz", eta gu, orain artean, hitz eta pitz aritu gara, maisuak eta bere aldekoek beren ahalegintxoa egin duten bitartean.
|
|
|
Horregatik ateratzen zait plurala, eta ez singularra. Nik badakit eskutitzak zureak direla,
|
baina
badakit, baita ere, niri egindakoa zuek egina dela, zuek, nire koadrila maiteak. Nire betiko kolegek.
|
|
|
Euskal Herriari buruz egiten duzun azterketarekin ni ere ados nago,
|
baina
badakizu presoen auzian gobernuak ez duela inolako arrazoirik. Eta presoen alde egiten diren aldarrikapen guztiak guztiz legitimoak direla.
|
|
2004
|
|
|
Eskolatik irtetean elkarrekin joaten ginen etxerantz, eta lagun guztiok nonbaitera joaten ginenean ere bikotea osatzen genuen. Lehenengo musua harexek eman zidan,
|
baina
banekien Nathanentzat ez nintzela izan musukatzen zuen lehenengoa. Izan ere, lagunen artean, eta gure koadrilatik kanpo ere?
|
|
|
Pinportek igarri egiten dute. Ezin da jakin zelan,
|
baina
badakite, eta pelikula bat beti da aitzakia polita biltzeko eta, proiektorearen argitan, dantza sueltoan aritzeko.
|
|
|
Livia Bucova, ze Livia Scola bazekien.
|
Baina
jakin nahi zuen zein zen Livia Bucovaren benetako historia, nongoa zen, noiz heldu zen monasteriora, zelakoa izan zen kalera atera zuteneko gaua, ze arroparekin heldu zen Ponte a Emara.
|
|
|
|
Baina
jakinen zuen, horixe jakinen zuela. Hasteko, musikari buruzko galderatxo batzuk eginen zizkion.
|
|
|
–Ez dakit haurdun zauden ala ez,
|
baina
jakizu nik ez dudala zurekin ezkontzeko asmorik, ezta hurrik eman ere...! –esan nion.
|
|
|
–Erotasunak beldur ematen digu, eta horregatik egiten diegu eroei barre, gure txisteekin eta, nork bere buruari barre egitea beldurra gainditzeko bitarteko ezin hobea denez gero.
|
Baina
jakin genuke, halaber, bizitzak ez duela erotasun puntu bat gabe bizitzea merezi. Edo, esadazu, zuri zein gustatzen zaizu gehiago, Brasilgo selekzioaren futbola edo Alemaniarena?
|
|
|
–Barkamena eskatu nahi dizuet kazetarioi,
|
baina
badakizue gauza hauek isilpean egin beharrekoak direla, eraginkortasunaren mesedetan. Hori argituta, esan beharra dut, halaber, atzo ertzaintzaren objektu galduen sekzioan gordeta egon nintzela, armairu batean, eta, beraz, Enekok behar bezala begiratu ez bazuen, bere errua da...
|
|
|
–Ez zakinat...
|
Baina
jakin bazakinat hura gabe ezin bizi naizela orain... Nire kirol denbora, ordea, joan zunan...
|
|
2005
|
|
|
–
|
Baina
jakin ezan: inoiz hor behar banauzue, kontratu duin bat egin didazue, orain dudanaren antzekoa, gutxi gorabehera:
|
|
|
–Hau zerbitzariaren gela da. Teorian, baina teorian bakarrik, ez nuke hemen egon behar,
|
baina
jakingo dut gero egindakoaren aztarnak ezabatzen, lasai.
|
|
|
Baina Madokarekin egon eta hurrengo egunean zer egin behar nuke? Ez du ezer esan
|
baina
badaki zerbait egon dela. Eta badago.
|
|
|
Jakin beharra daukat –galderak bazuen boomerang baten itxura: neuri jaurtitzen zidan,
|
baina
bazekien bere buruaren aurka joango zela erantzuna.
|
|
|
Badaki gainontzeko lagunek ere koadrilan onartuko dutela.
|
Baina
badaki, halaber, bera ere haien pareko bilakatuko dela.
|
|
|
|
Baina
jakin egin nahi nuen. Ikasi.
|
|
|
Blai eginda nengoen;
|
baina
banekien nora jo. Eta hauxe zen garrantzitsuena.
|
|
2006
|
|
|
Ia gauero irakurtzen dio Maialeni ataltxo bat, bera lanetik noiz etorriko zain dauden bitartean. Alabari beste ipuinen bat kontatzeko eskatu liokeela pentsatu du, Alicek denen buruak nahastu baino lehen,
|
baina
badaki zer erantzungo dion. Bera ere ipuin horrekin hazi zela, bere amak ere ipuin hori kontatzen ziola txikitan, Oxforden, eta alabak ere ipuina ondo ezagutzea nahi duela.
|
|
|
Kafe bero beroa kolkoratu arte ez zuen hotzikara uxatu. Ez zuen gose handirik,
|
baina
bazekien zerbait jan behar zuela: goiz hartan aitonaren liburutegia miatzeko asmoa zuen.
|
|
|
–Ez dakit. Haren bila etorri zen inspektoreari galdetu nion,
|
baina
badakizu nolakoak diren txakurrak: dena sekretu.
|
|
|
Zoritxarrez, Jonek gustu haiek gutxiesten zituen. Horrek apur bat goibeltzen zuen Ane,
|
baina
bazekien mutil guztiak antzekoak zirela. Garrantzitsuena Jonek maite zuela jakitea zen.
|
|
|
lasaitasuna berreskuratzeko behar larria zuen. Beldurra ematen zion aurkitu zezakeen informazioak,
|
baina
bazekien egiari aurre egin ziezaiokeela. Ez ordea zalantzari.
|
|
|
" Ez al dizu senargaiak deitu?", bota zidan pisukideetako batek. " Ez da senargaia" erantzun nion,
|
baina
jakintzat jotzen genuen banekiela nortaz ari zen eta haren deiaren zain nengoela. Eta deirik ez.
|
|
|
|
Baina
jakingo banu, gai banintz momentu bakar baten geratu eta beldurrik gabe momentu horrek daukana sentitzeko –poza eta samina, maite eta maitemina–, jakin zenuke momentu hauxe aukeratuko nukeela. Hemen eta zurekin, zorionaren izurik gabe.
|
|
|
Parlamentuan agintari zen,
|
baina
bazekien ondo, bide batez, mendeko zuen parlamentu hura aurkakoa zuela: oso nabarmen sumatzen zuen hori.
|
|
|
Ikuspegi alaiena eta baikorrena jaso ordez, zailtasunak non zeuden azpimarratzen hasi zitzaion. " Agian arrazoi izango duzu, jauna", esan zion,"
|
baina
jakin ezazu Europako erdialdean bizi garenok debekatua dugula Argentinan sartzea".
|
|
|
Jaun Jakob nire lokiak aztertzen ari zen,
|
baina
banekien ez zuela hor inongo altzairu kolperen arrastorik atzemanen. Zauriak kaskoak berak eraginak zizkidan, ihes egitean ezpatak burutik eramanik.
|
|
|
Aita zertan zen ez genekien.
|
Baina
bagenekien, bizi bazen, azkenera arte egongo zela berari zegokion tokian.
|
|
2007
|
|
|
Arrotza zait gaztetxeetako giro hori, eta punkiak eskolako giroan baino ez ditut ezagutzen, susmatu baino ez dut egiten nolakoak diren gaueko giroan? Ezinegona sortzen didate,
|
baina
jakin mina ere bai. Gure lagunartean gauzak oso argi daude:
|
|
|
Durangoko gaztetxean gertatutakoez eta Amaiarekin izan nuen eztabaidaz ere hitz egin dugu. Andonik ez du batere maite mundu hori,
|
baina
jakin behar du hor dagoela, ez duela balio hori ez balitz bezala jokatzeak, eta mundu itxuraz kaotiko horretan dabiltzanak ez direla bere (gure?) mundu ustez ordenatukoak baino hobeak edo gaiztoagoak.
|
|
|
Eta oso adierazgarritzat jo zuen Epaiketakoan akusatuak euskaraz mintzatzean ikusitakoa: . Epaileek ez zuten zipitzik ere ulertzen,
|
baina
bazekiten ongi asko non zegoen gakoa. Ikusten zuten Baskoniako nazioa Epaiketako aretoraino sartua zela.
|
|
|
Irenek akats ugari izango zituen,
|
baina
bazekien broma bati noiz amaiera eman. Ados, neska.
|
|
|
Etsipena besterik adierazten ez duen keinu bat egin dut, sorbaldak altxatuz, puntu ikusezin batean zintzilikatuz, eta gero astunki askatuz,
|
baina
badakit Leirek badakiela hori baietz esatea bezalakoa dela. Ongiegi ezagutzen nau.
|
|
|
–Bai Lander,
|
baina
badakizu mahatsak jan arte itxaron duzula.
|
|
2008
|
|
|
–Gustuko zaitut,
|
baina
badakizu. Ezin diot Agurtzaneri hori egin.
|
|
|
Noizean behin, mutilen bat jartzen da zu eta bion artean. Zu ikustea oztopatzen dit,
|
baina
badakit hor zaudela. Ezkutaketa jolas bat da.
|
|
|
Ez zaitut ikusten ikusi,
|
baina
badakit ikusi duzula. Eta orain ez zaude lehengo lekuan.
|
|
|
–Bai,
|
baina
badakit badakizula. Gauza batzuk jakin egiten dira.
|