|
2000
|
|
|
ETAk berak sortu zuen esperantza berak zapuztu du. Ez da gure asmoa lehengo eszenatokiak errepikatzea
|
baina
ETAk badaki bere esku dagoela, neurri handi batean, hori areagotzea edo konpontzen joatea. ETAren inguruan bada halako harrokeria bat:
|
|
|
Zentzu horretan, EHri argi esan diogu ETAren morrontzatik libratu behar duela. EHk badu herri honetan zeregin eta espazio garrantzitsu bat, espazio hori landu beharra dauka
|
baina
ETAren tutelarik gabe.
|
|
|
|
Baina
ETAren politika naturalari egin lioke uko, politika/ etika propio bati ekin lioke behingoz Herri Batasunak
|
|
|
Ez dakit ETAk aurreikusi ote zuen guk 98tik 99ra bitartean garatu genuen lana ere.
|
Baina
ETAk, alde politikoei dagokienez ez naiz sar tzen HBrekin edo EHrekin mantentzen dituen harremanetan EAJrekin eta EArekin urtean behin bilduta eta lau bost orduko bileran herri honen etorkizunaz erabaki daitekeela uste badu, oso eskema bihurriekin dabil. Herri eta gizarte batean sortu izan den esperantza ezin da moztu eskema horren arabera.
|
|
2001
|
|
|
Ez badute ETA konbentzitzen, jarrera hori hartu behar dute behintzat, bestela, mundu horretan jende askok beste jarrera hartuko du. Gu ez gara Euskal Herriko ezker bakarra, eta ezkerreko jende horrekin lan egiteko prest gaude eta egongo gara,
|
baina
ETArekiko jarrera garbi harturik. Herri honek ez du borroka armatuaren bidez bere burua askatzea nahi, hori gero eta garbiago dago ezker abertzalearen inguruan.
|
|
|
"
|
Baina
eta lanbroak estaltzen dituenean ibar hertsietan girabiratzen dira hegaztiak desnorabideturik" (IGB, 17)
|
|
2002
|
|
|
ETAren ekintza armatuen jarraipena da lehen oztopoa. Alde bateko eta besteko protagonistek garrantzia ezberdina emango diote,
|
baina
ETAren su etena haren eszenatokira ez itzultzekotan, ezinezkoa izango da EAJ eta EAren eta ezker abertzaleko hautetsien arteko elkarlan finkoa. Eta ETAri eskatzen zaion menia hori derrigorrezkoa da Udalbiltza bakar eta sendo bat aurrera ateratzeko dauden beste zailtasunak gainditzeko.
|
|
|
" Edo zergatik ez?..." ugari egon daiteke airean, lehenbiziko urrats honen emaitzen arabera. Brunete mediatikoak, PPk eta PSOEk ETArekin amaitzeko ezinbesteko urrats gisa saldu dutena, aurrerantzean agian ez da izango ETArekin amaitzeko nahikoa,"
|
baina
ETAk eta bere ingurukoek zailago izango dute bizitzea". Ekaina, uztaila eta abuztuko lehenbiziko asteetan" ETArekin amaitzeko" mezu horren gisako dozenaka topa daitezke hemerotekan; abuztuko azkeneko astean mezuaren aldaketa nabarmena da.
|
|
|
Ez dugu ahaztu behar ETAk joan den astean egindako atentatu saiakeran zazpi zortzi ertzain erailtzeko ahalegina egin zuela, eta horren aurrean ezker abertzaleak ez zuen keinurik egingo. Batzuen gogorkeriaren gainean indar guztia jarri da,
|
baina
ETAren jardunaren aurrean ezer ez esateak ez du zilegitasunik ematen gero eskatzeko.
|
|
2003
|
|
|
Euskal gatazka munduko beste gatazkaren testuinguruan kokatu zuen. Egungo globalizazio garaian bere hitzetan terrorismoaren agerpen ezberdinak daude,
|
baina
ETAk burutzen duenari terrorismoa ere deitu behar zaiola esan zuen: «Terrorismoak 50 kazetari hiltzen ditu urtero munduan, Euskal Herriko kazetariak barne».
|
|
2004
|
|
|
ETA erakundeko kide baten bilakaera pertsonala eta emozionala islatzen duen narrazio hau Lizarrako Itunaren garaietan kokaturik dago, ETAk bere su etena aldarrikatu zuen azkenengo aldian. Gazte hori Madrilen zebilen komando bateko partaidea zen,
|
baina
ETAk su etena aldarrikatzerakoan, Bilbora etorri ziren komandokoak, han ezkutaturik kieto egoteko. Bakoitza bere aldetik ezkutatu zen, eta gazte horrek hilabete mordoa pasa zuen bera baino zaharxeagoa zen erakundeko beste emakume batekin, ahalik eta erarik arruntenean agertuz auzokoen aurrean, nahiz eta beti ez zuten horrela izatea lortuko.
|
|
|
baliteke euskal gatazkak beti bezain gatazkatsu izaten jarraitzea, baina agian ez lehen bezain bortitz. Hau da, ez dut uste gatazka amaituko denik »bortizkeriaz haratago doan zerbait den heinean, kultura eta sentimendu nazionalen arteko konfliktoa den neurrian»
|
baina
ETAren ondorengo fase batean sartzen ari dela edo, bederen, sartzeko aukera daukala iruditzen zait. Behinik behin, gauzak ildo horretan mugitzen hasiak dira urte batzuez geroztik.
|
|
|
Zer
|
baina
eta ze bainaondo?
|
|
|
Nik ez nuen ezer ulertzen, ulertu beharrik ere ez, beharbada, zeren eta azkar baino azkarrago berotu baitzitzaidan ostera galdara...
|
baina
eta Montsek, eskua orain burura eramanik, beste ile bat kendu zidan bertatik, deux petits chéveux, bi ile ttiki...
|
|
|
|
baina
eta nire
|
|
2005
|
|
|
Nolabait moldatuko nintzateke? Ziur aski bai,
|
baina
eta banu. Gerta daiteke, zorte txarra deitzen zaio horri eta gertatzen dira horrelakoak", dio Iñigo Estonba Donostiako gizarte zerbitzuetako langileak.
|
|
|
Baina nahaste borraste hartan Inesen barre algarak ziren nagusi.
|
Baina
eta amonak bazter guztietara begiratu eta ez zuen Ines ikusten. Ez zuen ezer ulertzen, eta hura ulertzeko modu bakarra zegoen:
|
|
|
Ezin erabaki larriagoa, gure ustetan. Izan ere, sufragio pasiboa debekatu zaio sektore zabal bati,
|
baina
eta sufragio aktiboa ere murriztu zaio zentsatuta dauden hiritar guztiei, aukera politiko bat (eta bi) hautatzea debekatuz.
|
|
|
|
Baina
eta prentsak zabaldutako laudorioak, espektatibak, ilusioak, desilusioak eta kritikak literaturaren partedira ala ez?
|
|
|
Bai?
|
Baina
eta nola egin behar du. Hedabideetan gehiago atereaz?
|
|
|
|
Baina
eta idazleak zer paper jokatzen du eta jokatu behar du horretan guztian?
|
|
|
Beraiek eskaintzen digutena giza-natura osoa, garbia eta hutsa da.
|
Baina
eta hizkuntzen sekretuetan barrena egiten badugu, orduan, gure kultura razional lehorra hainbat herriren irudimen mugikor eta biziaren bidez freskatu ahal izango dugu, alegia, inpresio bakoitza irudi mugikor eta bizi baten estalkian —lur gazteak inpresio hori haien oraindik jakin minez beteriko sentimenei eskaini zien bezala— gorde zuten herrien irudimenaren bitartez.
|
|
|
Giza-izakia gizabanakoengan bakarrik denez erreala, giza-formazioa beti izango da zeregin pertsonal bat;
|
baina
eta gizabanakoek giza-tasunean parte hartzen dutenez, giza-formazioa zeregin kolektibo bat izango da ere. Esan dezakegu, beraz, amaitzeko, gizakiaren baitako" indibidualitate" eta" idealitatearen" arteko konexioari esker, hain zuzen, hitz egin ahal dezakegula benetako antropologia ezagutzaile eta humanizatzaile batez.
|
|
|
Bestetik, beharrezkoa izango du ere, egun" antropologia filosofikoak" edota" antropologia pedagogikoak" egiten dutenaren ildotik, gizakia bere izate posiblean edo etorkizunean izatera irits daitekeen horretan ulertzea eta, azken batean, gizakiaren beraren giza-tasuna kontsideratzea eta pertsonen humanizazioa bultzatzea. Antropologiaren bi dimentsio hauek, bata" zientifikoagoa" eta bestea" humanistikoagoa", ezberdinak dira gizakiaren aspektu ezberdinetan zentratzen direlako;
|
baina
eta hain zuzen batak bestea ezin duelako ordezkatu, honengatik, Humboldtek biak elkarren osagarri bezala kontsideratzen ditu. Berak, hala ere, ez du elkarrenganako osagarritasun hau era aseptiko edo neutral batez behatzen baizik eta, egiaz, perspektiba jakin eta jarrera propio batetik:
|
|
2006
|
|
|
Alde horretatik Espainiako Gobernuarena da posizio gaitzena, ezker abertzalearen eremuan sufritzen dutenek beti jakin izan dutelako garaia heltzen denean berradiskidetze prozesua ezinbestekoa dela; biktimen artean behintzat ez dela garaile eta garaiturik izango. Gaitza denentzat izango da,
|
baina
ETAren biktima izan direnen artean zailago, batez ere urteetan garaile bakarraren diskurtsoa oso indar handiz landu izan delako. Bere burua gatazka honen biktimatzat duen bakoitzak eta gizarte osoak lan itzela egin dute memoria eta begirunearen ikuspegitik.
|
|
|
Jakina!
|
Baina
eta gerokoak. Gehienek, irri maltzurrez esaten didaten bezala, futbol ekipoa osatuko al dute?
|
|
|
ETA beneno huts bezala ikusten dute. Nire ustez, azken boladan bai, pozoia izan da,
|
baina
ETAren hasierako hura askatasun promesa zen. Gure umiliazioaren, gure hondamendiaren kontraesanak formulatzen asmatu zuen ETA hura, nazionalismoa formulatu zuena, ETA haren hautsak bizigai izan litezke gaur egunean; hasierako kontzeptu haietara joanda, alegia.
|
|
|
Nik gaur aurkeztu ditudan gatazka hauek ez dira gaurkoak.
|
Baina
eta osogaurkoak dira.
|
|
|
agindutakoa beteko nuen, ez nion ezergatik ere hutsik egingo.
|
Baina
eta maleta. Zer altxor klase zeraman maletatxo beltz hartan, lo ere hari helduta egiteko, zer klasetakoa zen filosofo bati halako ardura eragiten zion aberastasuna?
|
|
|
Baina ze
|
baina
eta ze bainaondo. Guk presa eta berak bolantea, lekutan galduta dagoen gune batera goaz.
|
|
2007
|
|
|
Arazoaren beste ikuspegi bat du. Alderdi Sozialistak nazionalismoa Estatuan integratu litekeela dio, ez da, besterik gabe, suntsitu beharreko fenomenoa,
|
baina
ETA suntsitu behar dela dio. Ezker abertzalea berriz, suntsitu ez ezik, birrindu.
|
|
|
Ofizialki, akabatutako milioika behi eta zekorren kalte ordainetan nekazariei 1.400 milioi libera esterlina pagatu zitzaien, eta urte hura bitartean 77 pertsona hil ziren CJGaren aldagai berriak jota.
|
Baina
eta hau datu garrantzitsua da adituek maneiatzen zituzten krisi ereduen arabera, beste milaka pertsonak hil behar zuten ondorengo urteetan. Zergatik?
|
|
|
Euskarazko hitz erabiliena eta da.
|
Baina
ETA akronimo bat ere bada, eta komunikabideetan maiz erabiltzen da hizkuntza askotan. Beste hitz erabilienetako bat da aditza da; baina errusieraz bai esan nahi du.
|
|
|
|
Bainan
eta hau damu da, ikerketa luzeak eraman gatik, deus ez dut kausitu Maria horren jatorriari buruz, nor zen, nundik zetorren, zertaz aberastua zen, eta horretaz barkamenak eskatzen dizkitzut.
|
|
2008
|
|
|
Bai,
|
baina
ETAren irakurketa politikoa aldez aurretiko premisa politiko oker batetik abiatzen da: existitzen ez den Euskal Herritik abiatzen da.
|
|
|
Egunkaria eta ETA elkarren eskutik ikusi nahi ditu.
|
Baina
ETAk bere paperetan idatzi duena idatzi du, orduan alde horretatik... Eta inork ez dezala pentsa Entzutegi Nazionalaren jarrera zuritu nahian nabilenik, ezta gutxiagorik ere.
|
|
|
Eta inork ez dezala pentsa Entzutegi Nazionalaren jarrera zuritu nahian nabilenik, ezta gutxiagorik ere.
|
Baina
ETAk bere paperetan egin ditzakeen gogoetak, honen edo besteren egokitasunaz, sobran daude, ez ditugu behar. Ikusi baino ez dago.
|
|
|
Gizarte post heroikoan ote gauden? Ez dakit,
|
baina
ETAren jarduera ez da batere heroikoa. Isaias Carrasco autobideko langilea hiltzea, hil zuten bezala, alabaren ondoan, horri askapen nazionalerako borroka deitzen bazaio...
|
|
|
Hori fartsa eta ekintza lotsagarria da. Zein gizartetan bizi garen ez dakit,
|
baina
ETAren ekintzak ez direla batere heroikoak bai bederen.
|
|
|
|
Baina
eta besteak. Besteen ahazturagatik bizi al gara beste norbaiten larruan sartuta?
|
|
|
Legealdiaren hasieran bakea lortzeko itxaropena bazegoela gogoratu du,
|
baina
ETAk, bigarrenez, bide politikoa suntsitu eta alderdi politikoen apustua hankaz gora jarri zuen, baita Batasuneko zati handi batena ere.
|
|
|
|
Baina
eta zalantzaren bat bazuen, orduantxe ezabatu zitzaizkion markes jaunari burutik, halaber, zalantzaren azken hondarrak, aurrera egitera eraman zutenak, zinismoaren eta egiazaletasunaren erdibidean serio:
|
|
|
baina atzerapenak ere berea du?
|
baina
eta aurrerapenak aurrera egin nahi badu, atzerapenari moztu behar dio burua, bata ala bestea, horixe gertatu baitzen, horixe baizik ez, frantses iraultzan!
|
|
|
|
Baina
eta gauzak ez zuen jada erremediorik, Natividadek lurrera jaurti baitzuen Gerardoren orria, paperezko pilota bihurtua, jarraian gelatik alde egiten zuela, bere buruaren desjabe.
|
|
|
|
Baina
eta orduan Nataliak erabakitasun handiz esan zuen:
|
|
|
iritziak eta esamesak noiznahi bihur baitaitezke edozein haizeren haizebegi; keinu bat ere izan zuten, agurtzeko orduan Gerardok Nataliaren eskuak bereetara bildu eta esku banatan muxu ezin samurrago bat eman baitzion, baina keinu hura ere beste keinu batzuen beharrean zegoen, halakoak baitira desio asegabearen legeak, ase artean bakerik hartzen ez dutenak.
|
Baina
eta keinu haiek gauzatzeko, beste hitzordu batzuk behar zituzten, isilpekoak halabeharrez, arriskutsuak, ondorioz?, ezkondu ezean; Nataliak hurbil hurbil sentitu behar zuen arrisku hori, are gehiago Natividadek bere aitorpen hura egin zionetik, Nataliak orduantxe jakin baitzuen aita kalonjeak bazekiela ahizpen artean gertatutakoaren berri?. Zergatik kontatu diozu aita kalonjeari gurea??... esan zion ahizpak?; aita kalonjeak zekiena, ordea, amak ere jakin behar zuen, ezinbestean; amak, baina, ez zion afera hartaz hitz erdirik ere egin berari. Nataliari?, halakoetan ohi zuen eran; aitzitik:
|
|
|
|
Baina
eta amak behar beharrezkoa zuen informazioa aurrera egiteko: esan nahi baita zernahi egiteko prest zegoela, egoera bortxatzeko prest ere bai.
|
|
|
sartu ahala erori ez zitzaion, bada, Nataliari harila! Hura ikusi eta harilaren bila abiatu zen Regina,
|
baina
eta orduantxe, hiru bat segundotan itzulika aritu ondoren gelditu zen harila. Nataliak oihu ezin lehorragoa egin zion:
|
|
|
Baina Nataliak ez zuen Natividad pozik nahi, eta hantxe bukatu ziren haren okaldiak eta irainaldiak.
|
Baina
eta orduan, are pozikago jarri zen Natividad, Nataliaren osasuna hobera egiten ari zelakoan. Nataliak egun batean esan zion arte:
|
|
|
Baina aita zen zuzendu zitzaiona, eta aitari obedientzia eta begirunea zor zizkion?
|
Baina
eta aita urruti samar zegoen, eta harekiko posizio erlatiboak tarte gutxieneko bat eskaintzen zion Beñardori, arriskuari, aitaren balizko erreakzio gogorrari, ihes egiteko.
|
|
|
–Bai, baina? ?
|
baina
eta Reginari aurreko batean egin ziòn minaz oroituta edo, atzera egin zuen Faustik, orduantxe bururatua(. Bai, baina markes jauna ere seguru zegonan, eta horratx!, burura zekiokeen edo antzeko zerbait) baztertzen eta isiltzen zuela?:
|
|
|
Gure alderdian ados jarri gara Euskal Herriari buruz informazio hedatzeko, baita egoera konpontzen laguntzeko ere,
|
baina
ETArekin hitz egin behar dugu irtenbide baketsu baten aldeko apustua egin dezan.
|
|
|
Sendatzean, etxera joateko aukera izango zuela esan zioten.
|
Baina
ETAk su etena hautsi eta bat, Aranjuezen espetxeratu zuten.
|
|
|
Esaterako, ETAk presente jarraitzen duen bitartean, halako gaietan eskua sartzen jarraitzen duen bitartean, gutxi dagoela egiteko». Lizarra Garazikoa «ahalegin zintzoa» izan zela dio Ortuzarrek,
|
baina
ETAk ukitzen duen guztia «usteldu edo apurtu» egiten duela. «Orain, antzeko egoera batean gaude, eta, nire ustez, polo subiranista bat osatzeko oztopo handiena ETA da.
|
|
|
Joseba Azkarragak ere berretsi egin du zentsura mozioa babestuko dutela. EA ezker abertzalea sistematikoki baztertzearen alde ez dagoela nabarmendu du,
|
baina
ETAk atentatuak egiten dituen herrietan gaitzespenik egiten ez badute herri horietan ezker abertzaleari alkatetzak kentzearen alde dago. Ezker abertzalea udaletatik kentzeko legea aldatzea ez dela egokia esan du.
|
|
|
|
Baina
eta gauzak ez zuen jada erremediorik, Natividadek lurrera jaurti baitzuen Gerardoren orria, paperezko pilota bihurtua, jarraian gelatik alde egiten zuela, bere buruaren desjabe.
|
|
|
|
Baina
eta orduan Nataliak erabakitasun handiz esan zuen:
|
|
|
Gerardorekin isilpeko hitzordu bat ere izan zuen, bai, baina harekin izandako hitzak ere airean idatziak geratu ziren, inguruan sor zitekeèn edo inguruak sor zezakeèn lehen haizearen mende... iritziak eta esamesak noiznahi bihur baitaitezke edozein haizeren haizebegi; keinu bat ere izan zuten, agurtzeko orduan Gerardok Nataliaren eskuak bereetara bildu eta esku banatan muxu ezin samurrago bat eman baitzion, baina keinu hura ere beste keinu batzuen beharrean zegoen, halakoak baitira desio asegabearen legeak, ase artean bakerik hartzen ez dutenak.
|
Baina
eta keinu haiek gauzatzeko, beste hitzordu batzuk behar zituzten, isilpekoak halabeharrez –arriskutsuak, ondorioz–, ezkondu ezean; Nataliak hurbil hurbil sentitu behar zuen arrisku hori, are gehiago Natividadek bere aitorpen hura egin zionetik, Nataliak orduantxe jakin baitzuen aita kalonjeak bazekiela ahizpen artean gertatutakoaren berri –" Zergatik kontatu diozu aita kalonje... disimulatu egiten zuen, ezer gertatuko ez balitz bezala; amaren taktika hutsa ote zen hura, bera –Natalia– hobeto zelatatzeko, ezkutuko jarraipenen bat edo eginez, adibidez?
|
|
|
|
Baina
eta amak behar beharrezkoa zuen informazioa aurrera egiteko: esan nahi baita zernahi egiteko prest zegoela, egoera bortxatzeko prest ere bai.
|
|
|
sartu ahala erori ez zitzaion, bada, Nataliari harila! Hura ikusi eta harilaren bila abiatu zen Regina,
|
baina
eta orduantxe –hiru bat segundotan itzulika aritu ondoren gelditu zen harila– Nataliak oihu ezin lehorragoa egin zion:
|
|
|
gillotina halabeharrezko ondorioa izan zen, aurrera egin behar zuenak (zientziak eta askatasunak, adibidez) aurrera egin zezan, XVIII. mendeko biztanleak ezin bizi baitzitezkeen Erdi Aroan baleude bezala. Aurrerapenak bere burua du... baina atzerapenak ere berea du...
|
baina
eta aurrerapenak aurrera egin nahi badu, atzerapenari moztu behar dio burua, bata ala bestea... horixe gertatu baitzen, horixe baizik ez, frantses iraultzan! Baina aizu:
|
|
|
Baina Nataliak ez zuen Natividad pozik nahi, eta hantxe bukatu ziren haren okaldiak eta irainaldiak.
|
Baina
eta orduan, are pozikago jarri zen Natividad, Nataliaren osasuna hobera egiten ari zelakoan. Nataliak egun batean esan zion arte:
|
|
|
|
Baina
eta zalantzaren bat bazuen, orduantxe ezabatu zitzaizkion markes jaunari burutik, halaber, zalantzaren azken hondarrak, aurrera egitera eraman zutenak, zinismoaren eta egiazaletasunaren erdibidean serio:
|
|
|
Baina aita zen zuzendu zitzaiona, eta aitari obedientzia eta begirunea zor zizkion...
|
Baina
eta aita urruti samar zegoen, eta harekiko posizio erlatiboak tarte gutxieneko bat eskaintzen zion Beñardori, arriskuari –aitaren balizko erreakzio gogorrari– ihes egiteko. Beñardok, gainera, izeba Ursulak kontatzen zizkiòn istorioen eskutik, artzain xelebre hura hartu zuen heroitzat, eta ez zegoen heroi izaterik bere heroi ereduaren pausoei jarraitzen ez bazitzaien.
|
|
|
Zaldiari egarria egingo zaion esperantzarekin, aska ur garbiz betetzen dute artistek;
|
baina
eta artistek, edaten dute, jaten dute?
|
|
2009
|
|
|
Auzitegi Gorenak bost urtetik bi urte eta erdira murriztu du Pablo Aperribay Begiagaren espetxe zigorra. Aperribay, Xabier Perez Aldunate ETAko kidea etxean hartzeagatik zigortu zuten
|
baina
ETArekin parte hartzen ez duela adierazi zuen eta hori zigorra laburtzeko aringarria izan da.
|
|
|
Agintari sozialistaren ustez ezker abertzalean mugimenduak egiten ari dira klandestinitatetik irteteko,
|
baina
ETAren sarearen parte badira zenbait alderdi hauteskundeetara aurkeztea saihestea bidezkoa izango da, nahiz eta bortizkeria gaitzesten duten alderdiak izan.
|
|
|
Horren inguruan, 2011 urtean EAEko eta Nafarroako herrietan 350 zerrenda aurkeztuko direla eta kasu askotan zalantzak egon daitezkeela adierazi du,
|
baina
ETArekiko loturak frogatu behar dira, bestela hautagaiei guztiok izan behar dugun aukeratua izateko eskubidea urratu daitekeelako.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo sailak elkarretaratzeok baimendu egin zituen
|
baina
ETAko presoen argazkiak ez erakusteko baldintzapean.
|
|
|
Ikerketaren arabera, Espainia terrorismoaren arazoan lehen lerroan dago,
|
baina
ETAri dagokionez eta epe luzera begira (2020 urtea), fenomeno hau arazo txiki bat bezala ulertu da, izan ere, bere larrialdia eta mantenua eragin zuten baldintzak asko aldatu dira.
|
|
|
|
Baina
eta horra,
|
|
|
|
Baina
eta kaskezurraren kontu hura guztia. Itsaslapurren istorio sasi lazgarri haietako bat zirudien gutxienean.
|
|
|
|
Baina
eta don Anizeto berera zegoen:
|
|
|
|
Baina
eta don Anizeto bere berera zihoan, neskameetako bat puru kaxarekin zetorkion?, eta, purua aukeratu baino lehen, esan zuen:
|
|
|
Baina Adak berdin jarraitu zuen, begiak zabalik eta hitzik egin gabe, halako sorgortasun batean murgildu balitz bezala?
|
Baina
eta Adaren jarrera sorgorrak are gehiago arnegatu zuen Regina, halako moduan, non alabari iletik tiratu eta bere gelara eraman baitzuen, harik eta Adak bere aitorpena egin zuen arte: utzi, ama, emango dizut liburua?
|
|
|
|
Baina
eta emaztearen errugabetasuna buruz onartzen zuen arren, hantxe zirauen arrazoizko arrazoiaren aurkako itzal hark senar emazteen artean; itzal solido bat zen hura, berunaren trinkotasuna zuena eta beste gauza asko ere izan zitekeena: horma bat, adibidez, urteetan bat egindako lurrak bereiz zitzakeena, edo aho zorrotzeko aizkora bat, senar emazteen harremanen enbor sendoa ebaki zezakeena, argi eta garbi ohartu behar zuen hartaz Nazariok.
|
|
|
Izebak
|
baina
eta baina esaten zuen; ez zion, haatik, Domingori alde egiteko esaten; honek, beraz, esperantzari eusteko arrazoi bat zuen, eta hala, indar hondarrak bere xedearen mende jartzen zituela, berriro ekin zion etsi gabe, nahiz eta ahotsak huts egin zion, hanketako ahuleziak ahotsa ere hartu balio bezala:
|
|
|
–Lasai?; mutilak neskaren keinu hura ikusi zuen, jakina, hasieran begia alaitu eta halako lasaitasun bat eman ziona; edo inozo baten moduan jokatzen ari zen orduan ere Domingo?, zeren beste gauza bat esaten ari baitzitzaion Miryam, ausaz, keinu haiek, begien ixtea eta buruaren ezezkoa? ukoaren adierazpideak ere izan baitzitezkeen, Domingoren beraren aurkako ukoarenak;
|
baina
eta orduan, Miryamen aurrean zuritzeko zuèn gogoa Domingori are zuriagotu zitzaiolako, beharbada, honela mintzatu zitzaion neskari:
|
|
|
gora egingo ez ote zuen Elizaren egituretan, gaur apaiz, bihar kalonje, etzi gotzain eta etzidamu auskalo, berak. Nazariok? bere negozioan gora egin zuen bezala; baina Honorato gazterik hil eta hantxe zapuztu zitzaion Nazariori anaiarekiko ametsa;
|
baina
eta Honoratok on Anizeto izan zuen, irakasle ez ezik konfesore ere?. Nire ikasle kuttuna zen Honorato, esaten zuen aita Anizetok noiznahi?, seminario garaian, halako eran, non argi eta garbi utzi baitzuen Honoratok bere azken nahia heriotzako orduan:
|
|
|
–Mirari bat izan da, ados; baina a) nork egin du miraria? Pilotuak;
|
baina
eta b) nork egin ohi ditu mirariak. Santuek; ergo c) pilotua santua da, eta santutegi bat eraiki genioke miraria izan den lekuan, hementxe, eta, tonuak eta manerak aldatzen zituela, mespretxu puntu batez esan zion?:
|
|
|
Domingorena zenean, inorena izatekotan?; eta zer zen, bestalde, Txarok aditzera eman ziòn asmoa, naturaren kontrako asmoa baizik, Jainkoak paradisuan gizona eta emakumea egin zituenez?; baina Adak geldi jarraitzen zuen?
|
baina
eta hura ez zen geldi egoteko ordua!; bortxaketa bat bezala sentitu zuèn Txaroren esku mugimendu haren aurrean ez al zuen, bada, behar bezala erreakzionatuko, bere uko eta arbuio erabatekoarekin?; bai edo bai??
|
|
|
gero, bertan gorrotoa, eta salaketak eta abar.
|
Baina
ETA militarraren logikaren barruan sartzen zen alkate frankista bat hiltzea?.
|
|
|
Gauza bat da Gerra Zibilean zer gertatu zen; bestegauza bat da Gerra Zibilaren ondorengo errepresioa eta bestelako gauza da ETA.Hiltzen hasi zenean, eta horren ondorioz, Estatuaren aldetik hasi zen erantzungogorragoa. 1968 urtean ETArik gabe errepresioa bazegoen,
|
baina
ETA azaltzendenean, errepresioa areagotu egin zen. Gero trantsizioa eta trantsizioaren ondorengoa etorri ziren.
|
|
|
Itzulerako bideari ekiten diote, arabiarren lurrak egunez zeharkatzen dituzte, inolako beldurrik gabe,
|
baina
eta erreinuaren arteko mugara iritsitakoan... ezpata hotsak. Iritsi ordukoa lurrean etzanda, hilzorian dauden soldaduen aizkora eta ezkutua; hiruetan apalenak, bi ezpata eta azkenak, lantza.
|
|
|
|
Baina
eta hemen, horrek guziak ez du erran nahi egile euskaltzale sutsu hori euskal abertzalea zenik, bai zera, espainiar abertzale kementsua baizik: Si como navarros tenemos el deber de cultivar el euskera, porque es nuestra lengua, la lengua de nuestros padres, también como españoles debemos laborar por su vida y prosperidad y nos debe llamar la atención en su aspecto netamente español, por la dignificación, conservación y expansión de esta gloria española.
|
|
|
Aspaldi honetan beldurtu egin naiz. Hiraren eta inbidiaren eta jeloskorkeriaren deabruei begiratzen dakidala iruditzen baitzait,
|
baina
eta arrazoiaren eta egiaren eta justizia santuaren deabruei. Onak garela, arrazoi dugula, egia dakigula eta bide zuzenean goazela esaten diguten deabruei?
|
|
|
Tamalez, gezurra zen, Apurtu.org kriminalizatzeko ahalegin soila zen.
|
Baina
ETAren aldekoek telebista sortuko balute ere, zer?
|
|
|
90 familia bizi dira Burgosko Guardia Zibilaren kuartelen.
|
Baina
ETAren atentatuak ez ditu guztiak barruan harrapatu. Udako oporraldia dela eta, erdia etxetik kanpo baitago.
|
|
|
|
Baina
eta hemen, gauza, imi, o bat ahantzi dute elkarrizketan, hau da, haiek suziria piztu baino urte guti lehenago bertze emakume batek egin zuen: Marine Pueyo.
|
|
|
|
Baina
ETAk borroka armatua utziko balu, Eusko Jaurlaritza prest legoke prozesu bat abiatzeko?
|
|
|
|
Baina
eta hemen, bertze zenbaitek, jatorri hori izanik ere, ez dute euskal sentimendurik. Bidean sena lapurturik, bihotz hilak dira.
|
|
|
Baina hemen euskaraz ez dakienak ez digu uzten euskaraz egiten.
|
Baina
eta hemen, euskaraz jakin arren, euskaraz egiten ez duenak ere ez digu uzten euskaraz egiten.
|
|
|
Hots, hemen euskaltzale, abertzale, ezkertiarra ez denak berak jakinen du zergatik ez den, baina hemen euskaltzale, abertzale, ezkertiarra ez denak ez digu uzten euskaraz egiten, gure lurrean bizi izaten, gure sena garatzen, gure mundua gure eran antolatzen.
|
Baina
eta hemen, bere buruak euskaltzaleena, abertzaleena, ezkertiarrena modukotzat hartzen duenak ere, oihuka ere, sasiborroketan ere, eguneroko bizitzan euskaltzale, abertzale, ezkertiarra ez bada, ez digu uzten euskaraz egiten, gure lurrean bizi izaten, gure sena garatzen, gure mundua gure eran antolatzen.
|
|
|
Zerrenda osatzeko, bazen beste gizon bat, jauregian bizi ez zen arren, igande askotan etortzen zena, gonbidatu gisa: ...luzearekin batera, bere itxuraren bereizgarri izango zuena–, bere ametsak zituen, apaiz egindako bere anaiak ere –on Honoratok– gora egingo ez ote zuen Elizaren egituretan, gaur apaiz, bihar kalonje, etzi gotzain eta etzidamu auskalo, berak –Nazariok– bere negozioan gora egin zuen bezala; baina Honorato gazterik hil eta hantxe zapuztu zitzaion Nazariori anaiarekiko ametsa;
|
baina
eta Honoratok on Anizeto izan zuen, irakasle ez ezik konfesore ere –" Nire ikasle kuttuna zen Honorato" esaten zuen aita Anizetok noiznahi–, seminario garaian, halako eran, non argi eta garbi utzi baitzuen Honoratok bere azken nahia heriotzako orduan: ospa zitzala hiletak aita Anizeto kalonjeak; handik sortu zen Nazarioren eta on Anizetoren arteko adiskidetasuna, gero eta handiagoa egin zena, gero eta estuagoa –aita Anizeto ere monarkikoa zen, fedekidea eta irizkidea–, harik eta Nazariok etxera gonbidatu zuen arte, bere kontseilari aholkulari Mateo Sukunza ingeniaria hil eta handik gutxira.
|
|
|
Izebak
|
baina
eta baina esaten zuen; ez zion, haatik, Domingori alde egiteko esaten; honek, beraz, esperantzari eusteko arrazoi bat zuen, eta hala, indar hondarrak bere xedearen mende jartzen zituela, berriro ekin zion etsi gabe, nahiz eta ahotsak huts egin zion, hanketako ahuleziak ahotsa ere hartu balio bezala:
|
|
|
Hain barrutik eta hain egiazkotasun handiz atera zitzaizkion Domingori hitz haiek, non nekez pentsatuko baitzuen inork –balizko behatzaile desinteresatu batek, esate baterako– gibel asmoren batek gidatzen zuenik, Miryamek ere halatsu... bai baitzirudien ezen neskak, Domingok eskainitako hitzezko makuluarekin nora ezean zebilenak, orduantxe aurkitu zuela lurra –lur ezegonkor bat ziurki, baina lur bat gutxienez–, begiak itxi eta ezker eskuin mugitu baitzuen burua, keinu harekin Domingori esan nahi balio bezala: " Lasai"; mutilak neskaren keinu hura ikusi zuen, jakina, hasieran begia alaitu eta halako lasaitasun bat eman ziona; edo inozo baten moduan jokatzen ari zen orduan ere Domingo?, zeren beste gauza bat esaten ari baitzitzaion Miryam, ausaz, keinu haiek –begien ixtea eta buruaren ezezkoa– ukoaren adierazpideak ere izan baitzitezkeen, Domingoren beraren aurkako ukoarenak;
|
baina
eta orduan, Miryamen aurrean zuritzeko zuèn gogoa Domingori are zuriagotu zitzaiolako, beharbada, honela mintzatu zitzaion neskari:
|
|
|
Orduan, baina, Txaroren eta Adaren eskuen artean, supituki, mila voltioko potentzial aldea sortu balitz bezala, bat bateko dardarak hartu zuen Ada; esan nahi baita Adak ez zituela jada Txaroren eskuak eskuetan sentitzen; are gehiago: ...zterretara eta bularretatik erraietara, joan eta etorri, etorri eta joan, zirkuitulaburraren eraginez; zer esku sartze eta zer mutur sartze zen hura, baina, bera –Ada– Domingorena zenean, inorena izatekotan?; eta zer zen, bestalde, Txarok aditzera eman ziòn asmoa, naturaren kontrako asmoa baizik, Jainkoak paradisuan gizona eta emakumea egin zituenez?; baina Adak geldi jarraitzen zuen...
|
baina
eta hura ez zen geldi egoteko ordua!; bortxaketa bat bezala sentitu zuèn Txaroren esku mugimendu haren aurrean ez al zuen, bada, behar bezala erreakzionatuko, bere uko eta arbuio erabatekoarekin?; bai edo bai...?
|
|
|
Baina Adak berdin jarraitu zuen, begiak zabalik eta hitzik egin gabe, halako sorgortasun batean murgildu balitz bezala...
|
Baina
eta Adaren jarrera sorgorrak are gehiago arnegatu zuen Regina, halako moduan, non alabari iletik tiratu eta bere gelara eraman baitzuen, harik eta Adak bere aitorpena egin zuen arte: utzi, ama, emango dizut liburua...
|
|
|
|
Baina
eta don Anizeto berera zegoen:
|
|
|
|
Baina
eta don Anizeto bere berera zihoan –neskameetako bat puru kaxarekin zetorkion–, eta, purua aukeratu baino lehen, esan zuen:
|