|
2000
|
|
|
ETAk berak sortu zuen esperantza berak zapuztu du. Ez da gure asmoa lehengo eszenatokiak errepikatzea
|
baina
ETAk badaki bere esku dagoela, neurri handi batean, hori areagotzea edo konpontzen joatea. ETAren inguruan bada halako harrokeria bat:
|
|
|
Zentzu horretan, EHri argi esan diogu ETAren morrontzatik libratu behar duela. EHk badu herri honetan zeregin eta espazio garrantzitsu bat, espazio hori landu beharra dauka
|
baina
ETAren tutelarik gabe.
|
|
2001
|
|
|
Ez badute ETA konbentzitzen, jarrera hori hartu behar dute behintzat, bestela, mundu horretan jende askok beste jarrera hartuko du. Gu ez gara Euskal Herriko ezker bakarra, eta ezkerreko jende horrekin lan egiteko prest gaude eta egongo gara,
|
baina
ETArekiko jarrera garbi harturik. Herri honek ez du borroka armatuaren bidez bere burua askatzea nahi, hori gero eta garbiago dago ezker abertzalearen inguruan.
|
|
2002
|
|
|
ETAren ekintza armatuen jarraipena da lehen oztopoa. Alde bateko eta besteko protagonistek garrantzia ezberdina emango diote,
|
baina
ETAren su etena haren eszenatokira ez itzultzekotan, ezinezkoa izango da EAJ eta EAren eta ezker abertzaleko hautetsien arteko elkarlan finkoa. Eta ETAri eskatzen zaion menia hori derrigorrezkoa da Udalbiltza bakar eta sendo bat aurrera ateratzeko dauden beste zailtasunak gainditzeko.
|
|
|
" Edo zergatik ez?..." ugari egon daiteke airean, lehenbiziko urrats honen emaitzen arabera. Brunete mediatikoak, PPk eta PSOEk ETArekin amaitzeko ezinbesteko urrats gisa saldu dutena, aurrerantzean agian ez da izango ETArekin amaitzeko nahikoa,"
|
baina
ETAk eta bere ingurukoek zailago izango dute bizitzea". Ekaina, uztaila eta abuztuko lehenbiziko asteetan" ETArekin amaitzeko" mezu horren gisako dozenaka topa daitezke hemerotekan; abuztuko azkeneko astean mezuaren aldaketa nabarmena da.
|
|
|
Ez dugu ahaztu behar ETAk joan den astean egindako atentatu saiakeran zazpi zortzi ertzain erailtzeko ahalegina egin zuela, eta horren aurrean ezker abertzaleak ez zuen keinurik egingo. Batzuen gogorkeriaren gainean indar guztia jarri da,
|
baina
ETAren jardunaren aurrean ezer ez esateak ez du zilegitasunik ematen gero eskatzeko.
|
|
2003
|
|
|
Euskal gatazka munduko beste gatazkaren testuinguruan kokatu zuen. Egungo globalizazio garaian bere hitzetan terrorismoaren agerpen ezberdinak daude,
|
baina
ETAk burutzen duenari terrorismoa ere deitu behar zaiola esan zuen: «Terrorismoak 50 kazetari hiltzen ditu urtero munduan, Euskal Herriko kazetariak barne».
|
|
2004
|
|
|
ETA erakundeko kide baten bilakaera pertsonala eta emozionala islatzen duen narrazio hau Lizarrako Itunaren garaietan kokaturik dago, ETAk bere su etena aldarrikatu zuen azkenengo aldian. Gazte hori Madrilen zebilen komando bateko partaidea zen,
|
baina
ETAk su etena aldarrikatzerakoan, Bilbora etorri ziren komandokoak, han ezkutaturik kieto egoteko. Bakoitza bere aldetik ezkutatu zen, eta gazte horrek hilabete mordoa pasa zuen bera baino zaharxeagoa zen erakundeko beste emakume batekin, ahalik eta erarik arruntenean agertuz auzokoen aurrean, nahiz eta beti ez zuten horrela izatea lortuko.
|
|
|
baliteke euskal gatazkak beti bezain gatazkatsu izaten jarraitzea, baina agian ez lehen bezain bortitz. Hau da, ez dut uste gatazka amaituko denik »bortizkeriaz haratago doan zerbait den heinean, kultura eta sentimendu nazionalen arteko konfliktoa den neurrian»
|
baina
ETAren ondorengo fase batean sartzen ari dela edo, bederen, sartzeko aukera daukala iruditzen zait. Behinik behin, gauzak ildo horretan mugitzen hasiak dira urte batzuez geroztik.
|
|
2006
|
|
|
Alde horretatik Espainiako Gobernuarena da posizio gaitzena, ezker abertzalearen eremuan sufritzen dutenek beti jakin izan dutelako garaia heltzen denean berradiskidetze prozesua ezinbestekoa dela; biktimen artean behintzat ez dela garaile eta garaiturik izango. Gaitza denentzat izango da,
|
baina
ETAren biktima izan direnen artean zailago, batez ere urteetan garaile bakarraren diskurtsoa oso indar handiz landu izan delako. Bere burua gatazka honen biktimatzat duen bakoitzak eta gizarte osoak lan itzela egin dute memoria eta begirunearen ikuspegitik.
|
|
|
ETA beneno huts bezala ikusten dute. Nire ustez, azken boladan bai, pozoia izan da,
|
baina
ETAren hasierako hura askatasun promesa zen. Gure umiliazioaren, gure hondamendiaren kontraesanak formulatzen asmatu zuen ETA hura, nazionalismoa formulatu zuena, ETA haren hautsak bizigai izan litezke gaur egunean; hasierako kontzeptu haietara joanda, alegia.
|
|
2007
|
|
|
Arazoaren beste ikuspegi bat du. Alderdi Sozialistak nazionalismoa Estatuan integratu litekeela dio, ez da, besterik gabe, suntsitu beharreko fenomenoa,
|
baina
ETA suntsitu behar dela dio. Ezker abertzalea berriz, suntsitu ez ezik, birrindu.
|
|
2008
|
|
|
Bai,
|
baina
ETAren irakurketa politikoa aldez aurretiko premisa politiko oker batetik abiatzen da: existitzen ez den Euskal Herritik abiatzen da.
|
|
|
Gizarte post heroikoan ote gauden? Ez dakit,
|
baina
ETAren jarduera ez da batere heroikoa. Isaias Carrasco autobideko langilea hiltzea, hil zuten bezala, alabaren ondoan, horri askapen nazionalerako borroka deitzen bazaio...
|
|
|
Hori fartsa eta ekintza lotsagarria da. Zein gizartetan bizi garen ez dakit,
|
baina
ETAren ekintzak ez direla batere heroikoak bai bederen.
|
|
|
Legealdiaren hasieran bakea lortzeko itxaropena bazegoela gogoratu du,
|
baina
ETAk, bigarrenez, bide politikoa suntsitu eta alderdi politikoen apustua hankaz gora jarri zuen, baita Batasuneko zati handi batena ere.
|
|
|
Gure alderdian ados jarri gara Euskal Herriari buruz informazio hedatzeko, baita egoera konpontzen laguntzeko ere,
|
baina
ETArekin hitz egin behar dugu irtenbide baketsu baten aldeko apustua egin dezan.
|
|
|
Esaterako, ETAk presente jarraitzen duen bitartean, halako gaietan eskua sartzen jarraitzen duen bitartean, gutxi dagoela egiteko». Lizarra Garazikoa «ahalegin zintzoa» izan zela dio Ortuzarrek,
|
baina
ETAk ukitzen duen guztia «usteldu edo apurtu» egiten duela. «Orain, antzeko egoera batean gaude, eta, nire ustez, polo subiranista bat osatzeko oztopo handiena ETA da.
|
|
|
Joseba Azkarragak ere berretsi egin du zentsura mozioa babestuko dutela. EA ezker abertzalea sistematikoki baztertzearen alde ez dagoela nabarmendu du,
|
baina
ETAk atentatuak egiten dituen herrietan gaitzespenik egiten ez badute herri horietan ezker abertzaleari alkatetzak kentzearen alde dago. Ezker abertzalea udaletatik kentzeko legea aldatzea ez dela egokia esan du.
|
|
2009
|
|
|
Auzitegi Gorenak bost urtetik bi urte eta erdira murriztu du Pablo Aperribay Begiagaren espetxe zigorra. Aperribay, Xabier Perez Aldunate ETAko kidea etxean hartzeagatik zigortu zuten
|
baina
ETArekin parte hartzen ez duela adierazi zuen eta hori zigorra laburtzeko aringarria izan da.
|
|
|
Agintari sozialistaren ustez ezker abertzalean mugimenduak egiten ari dira klandestinitatetik irteteko,
|
baina
ETAren sarearen parte badira zenbait alderdi hauteskundeetara aurkeztea saihestea bidezkoa izango da, nahiz eta bortizkeria gaitzesten duten alderdiak izan.
|
|
|
Horren inguruan, 2011 urtean EAEko eta Nafarroako herrietan 350 zerrenda aurkeztuko direla eta kasu askotan zalantzak egon daitezkeela adierazi du,
|
baina
ETArekiko loturak frogatu behar dira, bestela hautagaiei guztiok izan behar dugun aukeratua izateko eskubidea urratu daitekeelako.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo sailak elkarretaratzeok baimendu egin zituen
|
baina
ETAko presoen argazkiak ez erakusteko baldintzapean.
|
|
|
Ikerketaren arabera, Espainia terrorismoaren arazoan lehen lerroan dago,
|
baina
ETAri dagokionez eta epe luzera begira (2020 urtea), fenomeno hau arazo txiki bat bezala ulertu da, izan ere, bere larrialdia eta mantenua eragin zuten baldintzak asko aldatu dira.
|
|
|
Gauza bat da Gerra Zibilean zer gertatu zen; bestegauza bat da Gerra Zibilaren ondorengo errepresioa eta bestelako gauza da ETA.Hiltzen hasi zenean, eta horren ondorioz, Estatuaren aldetik hasi zen erantzungogorragoa. 1968 urtean ETArik gabe errepresioa bazegoen,
|
baina
ETA azaltzendenean, errepresioa areagotu egin zen. Gero trantsizioa eta trantsizioaren ondorengoa etorri ziren.
|
|
2010
|
|
|
Azken batean, honako tesia zabaldu nahi du epaile analistak: Batasuneko sektore batek konplexuaren abangoardia politiko bihurtu nahi duela,
|
baina
ETA ez dela mugitu bere jarreran (Garzonen hitzetan, aurrena egurra eman eta gero negoziatu formulan laburbilduta). Hala ere, Garzonek ez ditu bakarrik analisi eta interpretazioak egiten; mezu politiko jakin bat bidali nahi dio ezker abertzaleari:
|
|
|
Batasunari onartzen diogu mugitzen ari dela, baina ez hainbeste ETAri. Batasunaren eta ETAren arteko dibortzioa eszenifikatzen ari da, denok baikortasunez begiratzen dugu, bakoitzak bere ñabardurekin,
|
baina
ETArekiko eszeptikoak gara.
|
|
|
Lehendakariaren esanetan, ezker abertzalearen barne gogoeta teorian, alde batetik doa,
|
baina
ETA beste alde batetik, mina zabaltzearen aldetik, alegia.
|
|
|
Ertzaintzak uste du atxilotutakoak legalen (Poliziak fitxatu gabekoak eta bizimodu arrunta zutenak) talde bat osatzen zutela,
|
baina
ETAko kide liberatuentzat (Poliziak fitxatutakoak eta ETAk soldatapean dituenak) lan egiten zutela.
|
|
|
Azpiegitura bakarra Obidosen zuena ote zen galdetu diotenean, Portugalen etxeren bat, zerbait, militanteren bat geratzea ez dutela baztertzen erantzun du Barne ministroak. Ez dugu frogarik baieztatzeko,
|
baina
ETAk Portugalen zuen azpiegitura gehiena jadanik ez du, erantsi du.
|
|
|
Atsekabe handia dugu polizia frantziarraren heriotzagatik,
|
baina
ETAko kideak dira urduri egon behar direnak. Atsedenik gabe ETAren atzetik ibiliko gara, herrialde honetan ETAren presentzia eta bizitzarekin bukatu arte, adierazi du.
|
|
|
Ezker abertzaleak ez zuen hilketa gaitzetsi,
|
baina
ETAri zuzendu zitzaion, eta prozesu demokratiko bat garatzearen aldeko jarrera berresteko eskatu zion.
|
|
|
Herrizaingo sailburuak ez du esan Iñigo Urkulluren segurtasuna indartuko duen ala ez,
|
baina
ETAren helburuak askotarikoak direla ohartarazi du.
|
|
|
ETAk EAJrekin dituen asmoei buruz, Aresek ez du esan Iñigo Urkulluren segurtasuna indartuko duen ala ez, abokatuaren komunikazioa eta datu gehiago dituztela besterik ez du baieztatu,
|
baina
ETAren helburuak askotarikoak direla ohartarazi du.
|
|
|
Helburu hori alderdi politiko guztiek konpartitu behar luketela uste du Aresek eta harridura agertu du EAJ kontra agertu delako. Badirudi interesa duela mundu horretatik botoak eskuratzeko; batzuek ETA existituko ez balitz bezala egin nahi dute politika, ETAren osteko prozesu batean egongo bagina moduan,
|
baina
ETA hor dago eta jarduera terrorista mantentzeko jarrera erakutsi du, nabarmendu du.
|
|
|
Urbistondo akusatuak deklaratu du lehenengo. 1999an Urnietako (Gipuzkoa) Udaleko zinegotzi gisa aukeratu zutela azaldu du Urbistondok eta bertatik Udalbiltzan parte hartu zuen,
|
baina
ETAren edo EKINen agindurik jaso ez zuela berretsi du.
|
|
|
Honen harira, testua beste alderdi eta sindikatu batzuei helarazi dietela esan du Urizarrek. Honen helburua ahalik eta akordio zabalena lortzea da,
|
baina
ETAri ez diotela bidali azpimarratu du, izan ere, euskal gizartea ordezkatzen duten taldeekin bakarrik jarri nahi dutelako harremanetan.
|
|
|
Nazioarteko bitartekariak ekartzeko aukeraz, bozeramaile sozialistak esan du ez dakiela ideia ona edo txarra den,
|
baina
ETAk ardura besteei pasatzeko egin nahi duela iritzi dio. Ez dakit zer dagoen negoziatzeko ETArekin, desegitea eta armak entregatzea izan ezik, nabarmendu du.
|
|
|
Ez dut zalantzarik poliziaren lan eraginkorra ezinbestekoa dela, zehaztu du,
|
baina
ETAren amaiera indarkeriari zilegitasuna ematen diotenen pentsamendu aldaketarekin etorriko da. Hori da ezker abertzalean izan den jauzi kualitatiboa.
|
|
|
Noizbait Euskadira itzuliko naizela ziur nago, erantsi du Cubillasek elkarrizketan. Bestalde, ezkerrekoa dela azaldu du Cubillasek,
|
baina
ETAkoa denik ukatu du.
|
|
|
Bertan, sailburuak gogorarazi du espekulazioak apiriletik datozela,
|
baina
ETAk harrezkero igorri dituen agiriek ez dituztela bete itxaropenak, ezker abertzalearenak barne.
|
|
|
Berriro solaskide berak, berriro Henry Dunanteko bitartekariak. Egigurenen esanetan, Espainiako Gobernuak ez zuen akordio zirriborroan lerro bakar bat ere aldatzea proposatu,
|
baina
ETAk aldaketa batzuk egitea eskatu zuen, ñabardura batzuk. Baina ez ziren eragozpen izan.
|
|
|
Egun hartan, mahai politikoan baino ez zuten egin bilera,
|
baina
ETAren ordezkaria leku berean zen. Dena bukatu zenean, landetxearen atarian zeudela, erakunde armatuaren ordezkariak farola baten argiaren azpira deitu zituen Henri Dunant Zentroko kideak eta nazioarteko begiraleak.
|
|
|
Bai EAJk eta bai PSE EEk, zirriborroa ez onartzearen erabakia ETArena dela uste dute. Batasunaren ordezkaritza ados zegoela,
|
baina
ETAk esan zuela ezetz. Galdera egin beharrekoa da, nahiz eta jakin Otegi ez dagoela dena kontatzeko moduan.
|
|
|
Hilaren 18an atera zuen, lehenengoz, hurrengo egun eta asteetan behin eta berriro azpimarratuko zuen ideia. Gernikako ekitaldi batean, alderdiek aurrerapauso esanguratsuak eman zituztela jakinarazi zuen,
|
baina
ETAk armak berriro hartzearekin mehatxu egin zuela, negoziazio politikoaren emaitza berak nahi zuena ez bazen. Hurrengo egunean, Bilbon propio emandako prentsaurrekoan, berriro ETAren esku hartzea salatu zuen, alderdiek, argitara atera dena baino gehiago?
|
|
|
Eusko Alkartasunak eta Aralarrek ez dute dokumentua sinatu, bai ordea EAJk, PSEk, PPk, EBk eta UPyDk. Terrorismoaren biktima guztiak omen dakartza gogora idatziak,
|
baina
ETA bakarrik aipatzen du. Horrek ekarri du taldeen arteko desadostasuna.
|
|
|
Trantsizio garaitik gaur arte, Espainiako presidente guztiek negoziatu dute ETArekin. Bitxia da,
|
baina
ETA guztiek negoziatu dute presidente espainol guztiekin; ez, ordea, lehendakari bakar batekin ere.
|
|
|
Euskal herriarentzat gabonak familia biltzeko garaia da, oroitzapenerako garaia...
|
baina
ETAk berriro ere ilusioa zapuztu digu.
|
|
2011
|
|
|
Ezker abertzalearen alderdi berria legezko egiteko, berriz, badituzte arrazoiak, abokatuak magistratuei atzo argudiatu zienez. Sortu ez da «legez kanporatutako alderdien jarraipena», «ez da inoren eta ezeren pantaila», «ez dakigu zein den ETAren asmoa,
|
baina
ETA ez da instituzioetan egongo Sorturen bitartez». Alderdi hori legezko egiteak, gainera, Euskal Herrian bakea eta normalizazio politikoa bideratzea ekarriko luke, haren arabera; «indarkeriarik gabeko etorkizuna eraikitzen lagunduko luke».Estatuaren abokatuak eta Fiskaltzak Sortu legez kanporatzea eskatzen dutenean «ez direlako fidatzen, badaezpadako legez kanporatzea» galdegiten dutela ohartarazi die Iruinek alderdiaren etorkizuna erabaki behar duten hamasei epaileei.
|
|
|
ETAri ez zitzaion gustatu Bateragune auzian epaitzen ari direnetako batzuek ezker abertzalean sustatu zuten eztabaida. 19.242 perituaren arabera, erakunde armatuak ulertu zuen «ETAren eztabaida zela,
|
baina
ETA gabe». Estrategia armatua baztertzeko eztabaida egitea «ETAri bakarrik» zegokiola uste zuen erakunde armatuak, auziko peritu nagusiaren iritzian, eta horregatik, eztabaida galarazten saiatu zen.
|
|
|
Baina akusazioen argudio nagusia oinarririk gabe utzi zuen. Eztabaida ETAren aginduz sustatu zuten auzipetuek, akusazioen arabera,
|
baina
ETAren aginduak jarraitzen ari baziren, ez du zentzurik erakunde armatua eztabaidaren zentzuarekin kritiko agertzeak.ETAk eztabaidaren kontrako iritzia agertzen duen testua Ainara Oizi atzeman zion Poliziak, Amaia Zabaletaren etxetik zeramala. Komunikazio Orokorra izeneko txostena da, eta han, ETAk norbaiti agintzen dio Argitzen ponentziaren eztabaida geldiarazteko.
|
|
|
Ulertzeko diot. Orain ETAren iraupenak ezker abertzalearen garapena mugatzen du,
|
baina
ETA gabe ez zen ezker abertzalerik izango. Euskal nazionalismoan bi kultura sustraitu dira:
|
|
|
Gainera, anaia hil zutenean Andoainen Batasunako alkatea zegoela gogorarazi du eta ez zuela atentatua gaitzetsi eta ondoren ETAkoa izateagatik atxilotu zuten. Alkateorde bat ere bazegoen, ingelera ikastera joan zela zioten,
|
baina
ETAko liberatu bat zen.
|
|
|
Xantairik ez izatea hobe da, ziurtatu du Leopoldo Barreda PPko bozeramaileak,
|
baina
ETAren erabakirik aipagarriena behin betiko desagertzea izango litzatekeela gaineratu du. Zentzu horretan, erakunde terroristarekin behin betiko amaitzeko lanean jarraitzeko dei egin du Barredak, ekintza terroristak desagertzeko.
|
|
|
Horren adibide da Krutwig-en kasua. Lehenengo urteko zenbakietan kolaboratu zuen aldizkarian zenbait idazlan kaleratuz,
|
baina
ETAko V. asanbladaz geroztik, ETAn sartu zenez, Brankan kolaboratzeari utzi zion.
|
|
|
Nik ikusi ez nuen egin,
|
baina
ETAk Donostiako gobernadore militarra akabatu zuenean, 1986an, abuztuko larunbat eguerdi batean, ni 200 metrora nengoen, Diputazioko atean. Kristoren bonbazoa izan zen.
|
|
2012
|
|
|
Ipar Euskal Herria hegotar iheslarien babeslekua zen. 1936tik ihesi joandako askorena,
|
baina
ETAn engaiaturik iritsitako askoz gazteagoena ere bai. Zokoan geratuagatik, gatazka zaharberrituaren oihartzunak heldu ziren Zuberoaraino.
|
|
|
(Bi kontzeptu nagusi horiek poli-milien ideietatik hartuak dira;
|
baina
ETA pmk, erreforma gertatzen ari zenean, berehala negoziatzeko parada ikusten zuen; ETA mk, berriz, epe luzeago bat ikusten zuen).
|
|
|
Proposatu dudan bideari errealistena deritzot: ETA eta Euskal Herria ez dira identifikatzen; negoziatuko dena ez da Euskal Herriaren etorkizuna, ETArena baino; helburua ez da ETAk garai dezan
|
baina
ETAren garaia duintasunez eta modu aurrerakoiaz gainditzea.
|
|
|
(25) Badakit oso baieztapen biribila dela,
|
baina
ETAk dituen indarra eta determinazioa baieztatzeko ez da ETAren sekretuetan ibili behar: kanpotik ikusten dena aski argia da beraz.
|
|
|
Francisco Letamendiak askotan errepikatu du 1982tik ETA estatu bat bezala funtzionatzen ari zela. Ikusmolde hau matizatzeko da,
|
baina
ETAk 1984tik bereganatu dituen ekintza batzuetan susma daiteke boterean den talde autoritarioaren logika estalinista. Mikel Solaun 1984an hil zuten; Yoyes Gonzalez Katarainen kasua 1986an gertatu zen.
|
|
|
Independentziaren giltza ETAK dauka, ETArik gabe ez da izan abertzaletasun erradikalik eta ez da izanen ere: independentzia, lortzekotan, ETArekin lortuko, inoiz ez ETAren aurka... beraz, kritika egitekotan, bai,
|
baina
ETAri zuzendu, hark bere iharduera egoki dezan borroka ongi bideratzeko. Analisi jakintsu eta itzulezinean ez dute sinesten horiek:
|
|
2013
|
|
|
Nik uste dut beste parteak egon behar duela,
|
baina
ETAk bere kabuz egin lezake zerbait gehiago, eta beharbada, Gobernua bortxa dezake mugitzera. ETAk modu horretara azaldu lezake berak segitzen duela pausoak ematen.
|
|
|
Biktima guztiak aintzat hartzea eta denei ordaina ematea hartu du helburutzat Jonan Fernandezek idatzi eta Iñigo Urkulluk aurkeztutako planak. Ez ditu biktimak parekatzen ez konparatzen,
|
baina
ETAren biktimek bezala Estatuarenek jasan duten bidegabekeria aitortzea nahi du. Lehen pausoa, herenegun:
|
|
|
Horrek ez du justifikatzen GAL, inondik inora ere, baina testuinguru hori funtsezkoa da ulertzeko. PSOEk ETAren su eten bat espero zuen 1982an irabazi ondoren,
|
baina
ETAk armadaren goi buruen aurkako atentatu kanpaina indartsu bati ekin zion. Horrek arma eraginkor bat ematen zion eskuin ez demokratikoari PSOE estutzeko.
|
|
2014
|
|
|
Sarekaden ondorioz, barne kontraesanak eta zuen antolaketa medio, liburuan sarritan aipatzen duzu oso larri zenbiltzatela,
|
baina
ETA behin eta berriro berpizten zen.
|
|
|
amnistia, alderdi guztiak legeztatzea, euskararen ofizialtasuna eta autonomia aldarrikatzeko. Urrian atera zen azkeneko preso politikoa,
|
baina
ETAren bi adarrek borroka armatuarekin jarraitzea hautatu zuten. Erabaki horrek jite berezi eta samingarria eman dio azkeneko berrogei urteetako euskal historiari.
|
|
2015
|
|
|
Ez Aljerren, ez Lizarra Garazin, ez Elkarrik edo Lokarrik bideratutako bake saioetan, ez Loiolan eta ez Aieten, eta ez bestelako inongo saiotan ez da baldintza gisa jarri izan ezker abertzaleak onartu behar izatea" hiltzea gaizki egon zen" hori. Eta une horietan EAJk eta PSOEk berdintsu pentsatzen zuten ETAren biolentziaren izaeraz eta iraganaz,
|
baina
ETAk beste indar bat zuen, bai militarra bai politikoa. Hori zen determinantea.
|
|
|
35 urteko erregimen erregionalistaren ondoren, aldaketaren gobernua abian da, UPN zein PSN agintetik kanpo daudela. Faktoreak ugariak dira,
|
baina
ETAren indarkeriarekin ezinezkoa izango zen. Abertzaleen arteko indar metaketa ahalbidetu eta euskal lurraldeetan indar harremanak aldatzen saiatzea zen, azken batean, ezker abertzalearen estrategia berriaren gakoa, ETAren indarkeriaren zama gainetik kentzeko erabakiaren arrazoia.
|
|
|
Espainiako Gobernuak jakin nahi zuen zertan zen ETA; su etena betikotzeko zer aukera zeuden. Beste bilera bat egitekotan gelditu ziren,
|
baina
ETAk bide hori moztea erabaki zuen, Espainiako Gobernuak joko arauak hautsi zituela iritzita, besteak beste Uriarte bitartekariaren izena jakinarazi zuelako filtrazioen bidez.120
|
|
|
Baina elkarrizketa, azkenean, ez zen hain emankorra izan, ikuspegi informatibotik behintzat. Oso luze hitz egin eta eztabaidatu genuen, ETAko kideen argudioak hobeto ezagutzeko parada izan genuen,
|
baina
ETAren benetako asmoez, bake prozesu baterako aukeraz eta gatazkaren sukaldean gertatzen ari zenaz, arrasto argirik ez genuen atera. Nik ez behintzat.
|
|
|
2011ko urriaren 20ko iluntzeko zazpiak. Muammar Gaddafi atzoko egunez hil zutela ahaztuko dugu noizbait,
|
baina
ETAk jardun armatua uzteko erabakia noiz jakinarazi zuen, ez?.
|
|
|
EPPKren azken urteotako eztabaidan ez du parte hartu Bidartek, kalean baita 2007tik,
|
baina
ETAko presoek lehenagotik izan zituzten eztabaiden lekuko pribilegiatua izan zen. Badu zer esanik:
|
|
|
Abertzaleen Batasuna (AB) koalizioan bat egin zutenean 1988an, borroka armatuari buruzko ikusmolde ezberdinak zituzten. Batzuek ETA sostengatzen zuten baina IK ez; beste batzuek IK bai
|
baina
ETA ez; beste batzuek ez bata ez bestea. Dena den, borroka armatuak Ipar Euskal Herrian zuen eragin apalagoagatik, posible izan zen koalizioan bat egitea.
|
|
|
–Hori da. Asko zegoen aurreratuta,
|
baina
ETAk egoera berri bat ireki behar zuen. Pentsa:
|
|
|
Hala, apustu batean sartu edo ez sartu erabakitzean, Alternatibakoentzat ere ETAren asmoak ziren kezka iturri nagusia. Batasuneko solaskideak zertan ziren ondo zekiten,
|
baina
ETAk zer egingo zuen, ez. –Gure estrategiaren unerik arriskutsuena izan zen?, dio Matutek.222 Ordurako, pauso asko emanda zeuden:
|
|
|
Berezia eta esanguratsua izan zen ezker abertzalearen erreakzioa, besteak beste, Bilduren izenean hitz egin zutenek baino argiago eta gogorrago hitz egin zutelako ezker abertzaleak sinatutako oharra idatzi zutenek. Pello Urizarrek eta Oskar Matutek, adibidez, tiroketak Gernikako Akordioaren espirituaren kontra zihoazela adierazi zuten apirilaren 11n,
|
baina
ETAren su etenak indarrean jarraitzen zuela eta horrelakoak berriro gerta ez zitezen lan egin behar zela, prentsaurreko batean egindako galderei erantzutean. Ezker abertzaleak, egun berean baina geroxeago, gogor egin zion ETAri:
|
|
|
LAB sinatzaileen artean zegoen, Bilgune Feminista, Etxerat, Torturaren Aurkako Taldeak eta Ikasle Abertzaleak bezala. Espainiako Gobernuaren aurrean itzal handirik ez zuten erakundeak ziren guztiak ere,
|
baina
ETAri su eten iraunkorra eskatzen zion adierazpena izanik, bazuen garrantzia izen horiek guztiak zerrendan agertzeak. Euskal Preso Politikoen Kolektiboa, aldiz, ez zegoen sinatzaileen artean.
|
|
|
Neurri batean, Aljerreko prozesua horren ondorio ere izan zen. Baina, hain zuzen ere, prozesuaren porrota arrakastatzat hartu zuen Gobernuak, euren argudioaren arabera, nazioarteari erakutsi ahal izan ziotelako beraiek saiatu zirela elkarrizketaren bidez konponbidea bilatzen
|
baina
ETA ez zegoela horretarako prest.
|
|
|
Eskuindar abertzaletasun klasiko hori klandestinitate luzean higatu egin zen eta, aldi berean, ezker abertzale gaztea sortu zen barnealdean. Joera berri horretan zenbait talde daude (ELA Berri, Enbata, eta abar),
|
baina
ETAk hartuko du indar sinboliko handiena.
|
|
|
Baina ez ahaztu EAJk independentzia duela helburu, eta ETAk ere bai. Izan daiteke oso kritikoa ETAren indarkeriaz –hori ere amaitu da azken hiru urteetan–,
|
baina
ETAren aurka egonagatik ezin duzu zure burua ukatu. ETAk izan duen metodoa autodeterminazioa, independentzia, lortzeko ez duzula gustuko, gaitzesten duzula?
|
|
|
ETAk izan duen metodoa autodeterminazioa, independentzia, lortzeko ez duzula gustuko, gaitzesten duzula? Ongi da, eskubide osoa duzu,
|
baina
ETAk defendatzen duen guztiaren aurka ezin zara egon, zuk autodeterminazioa eta independentzia nahi baduzu. Gerorako utzi autodeterminazioa, inkestek hau edo ETAk hau diotelako?
|
|
|
Iraila zen. Ni enteratu ere ez nintzen egin,
|
baina
ETAk lehen atrakoa burutu zuen, Bergaran. Eta, dirudienez, atrakoan parte hartu zuena nire etxean euskara praktikatzen egon zen bilbotar bat zen, Durangon, telefonikaren obren zulo batean jausi eta, erietxera eraman zutenean, pistola bat aurkitu ziotena, eta medikuek poliziari parte eman zioten.
|
|
|
Basakeriak izugarrizko sumindura eragin zuen. ...iarekin; gertatutakoaz Mahaiak egin zuen irakurketa politikoak krimenaren erantzunkide egiten zituen Herri Batasuna eta, oro har, bere jarraitzaileak, arbuiatu egiten zuen elkarrizketarako edozein aukera, eta haien isolamendu eta bazterketa politiko eta soziala aldarrikatzen zituen.521 Hurrengo egunean Eusko Jaurlaritzak egin zuen balorazio agiriak zertxobait leundu zuen Ajuria Eneakoaren hizkera,
|
baina
ETA eta HB parekatzen segitzen zuen. Epaitegi eta espetxeetatik joan etorrian zebilen HBren zuzendaritzak" lintxamendu politiko eta soziala, eta salbuespen egoera" proklamatu izana egotziko zion Mahaiari.
|
|
|
Agian ez da gehiago, baina ezta gutxiago ere. Guk behinik behin Lizarra Garazi defendituko dugu, itxikeriaren kontra, eraso politikoen kontra,
|
baina
ETAren erasoen kontra ere". (Astekaria, 6).
|
|
|
Lizarra Garazik birritan eskatu dio ETAri su etena —gogorarazten du ELAk—,
|
baina
ETAk ez du eskaera aintzat hartu nahi izan; are gehiago," deskalifikatu" egin ditu Lizarra Garaziko hainbat indar eta(.) arestiko" lerrokatzeak berrindartzera" deitu du, kinka larrian jarriz foroaren jarraipena bera ere.
|
|
2016
|
|
|
Honaino marxismo leninismoa maila teorikoan, eta batez ere praktikoan jorratzen ikusi dugu Txillardegi; euskaldunen artean marxismoa boladan zela-eta marxismokeria eta ezkerkeria kritikatzen ere bai,
|
baina
ETA utzi berritako idatziak iruzkintzen ari garen atal hau herren utziko genuke, Espainiako ezkerrari eskainia jasoko ez bagenu. Izenburuak salatzen du nondik nora zebilen:
|
|
|
Egun horiexetan, ETA militarrak, Lemoizen eraikitzen ari ziren zentral nuklearraren kontrako kanpainan, bertako ingeniari buru Jose Maria Ryan bahitu, eta ultimatuma eman zuen, egun gutxian zentrala eraisten ez bazuten hil egingo zutela. Manifestazio handiak izan ziren,
|
baina
ETAk bere hitza (edo mehatxua) bete zuen. Protestazko greba orokor bat izan zen, eta Iberduerok aurrera jarraituko zuela agindu arren, handik gutxira (beste ekintza odoltsu batzuen ondoren), bertan behera geratu zen betiko proiektu nuklearra.
|
|
2017
|
|
|
Lasarte Orian orain ari da udala azterketa egiten,
|
baina
ETAk hil du, torturak izan ditugu Olanoren kasua dugu, urrunketak heriotzak eragin ditu… Eta agian gertatutako guztiagatik, herritarren aldetik urruntze bat egon da.
|
|
|
Hiru azal ditugu ETAk armak utzi dituela erakusten dutenak. Gai inportantea da, eta barruko orrialdeetan jorratu dugu,
|
baina
ETAk jada hiru bider aldarazi dizkigu azalak. Popatik hartzera oraingoan!
|
|
|
Bestalde, Eibarren astean behin biltzen ginen Imanol Laspiur, Juan San Martin eta hirurok, eta nik haiengandik jaso nuen gehiena. Imanolengandik, adibidez, abertzaletasun izugarri hori.Kultura zen zuen borroka.Bai, kultura, nahiz eta politikoki beti egon naizen hor,
|
baina
ETAren ekintzak sekula ez zaizkit gustatu, beti izan naiz kritiko, beti. 1968a baino lehen zenbait ekintza egiten zituen ETAk, eta Manzanas hil zutenean ere, ontzat eman genuen gehienok.
|
|
|
Bi orrialdeko dokumentu bat zen. Onartu zuen desarmatzeko zailtasun operatiboak zeudela,
|
baina
ETAri egotzi zion, aurrerapausorik, eman ez izana.
|
|
|
Etxeberrik dio baldintza politikorik gabe garatu nahi zutela Frantziarekin lankidetza eta, gainera, ez zutela inoren izenean baldintza politikorik jartzeko zilegitasunik: . Ez Frantziari begira,
|
baina
ETAri begira ere ez?.
|
|
2018
|
|
|
Orain, zuzenean izango dute Powellen esperientziaren berri. ETAri bai,
|
baina
ETA ez denari ere mugitzeko eskatu behar zaiola entzungo dute. Bakea ez dela lagunen artean lortzen, etsaiekin hitz eginez baizik.
|
|
2020
|
|
|
Eliseo ez da polizia, egunkari zurien argazkilaria baizik, eta bere bizilagun Maria hiltzea egotziko diote. Maria, berriz, euskal immigrantea da,
|
baina
ETArekiko loturak ditu Mexikon eta euskal errefuxiatu taldeari sostengatzeko dirua lortzea ere badu xedetzat. Eliseok, ezkutuan, Maria zelatatzea gustuko du, berarekin interesatuta dagoelako:
|
|
|
Editore buruak eleberrian agertzen ziren pasadizoak frankismo garaikoak zirela erantzun zion patxada handiz, baina aldez aurretik gaia aterako zela espero izan balu bezala, abiada azkartu eta ahotsa altxatu zuen pixka bat. . Europa osoan joan den mendean nazismoaren, totalitarismoaren eta oro har diktaduren kontra eman ziren borroka guztiak miretsi eta txalotzeko joera dugu,
|
baina
ETAren borrokara iristen garenean gure arteko demokrata batzuei zalantza izugarriak sortzen zaizkie. Frantziako erresistentzian buru belarri ibili ziren ezkerreko militante espainiarrek makiak antolatu zituzten Francoren kontra, eta inor ez da ausartzen haien adorea eta ausardia kritikatzen, nahiz eta isilka suizida batzuk zirela leporatzen diegun.
|
|
|
" Francisco Letamendiak askotan errepikatu du 1982tik ETA estatu bat bezala funtzionatzen ari dela. Ikusmolde hau matizatzeko da,
|
baina
ETAk 1984tik bereganatu dituen ekintza batzuetan suma daiteke boterean den talde autoritarioaren logika estalinista(...) ETAk berak ez du onartu oraindik argitu gabeko beste bi kasuen erantzukizuna. Lehena, Moreno Bergaretxe, Perturren desagertzea 1976koa, eta bestea Komando Autonomo Antikapitalisten militante ezaguna zen Naparraren desagertzea.
|
|
2021
|
|
|
Horregatik, birgizarteratze printzipioa defendatu du,
|
baina
ETAko presoen kasuan" egindako mina aitortu" behar dutela argi utziz.
|
|
|
ezker abertzalearen esparru soziologikoaren presioa oso aspalditik zetorrena eta, bereziki, haren esparru politikoarena giltzarri izan ziren. Horien bultzada barik, beti gainbeheran eta gero eta zokoratuago,
|
baina
ETAk iraun zezakeen hainbat urtez oraindik.
|
|
|
Bat batean Guggenheim museoaren parean esnatu da Itziar Ametzaga, hesteak sabeletik erortzen zaizkiola. Berak ez daki,
|
baina
ETAren lehergailu baten biktima izan zen duela urte asko. Hilik egon da ordutik, eta, orain, erakundea desegindakoan, berpiztu egin da ezustean, mamu baten itxuraz.
|