|
2015
|
|
|
Bertso biltzaile “profesionalaren” ibilerak ederki deskribatzen ditu Goikoetxeak pasarte horretan.
|
Baina
bera eta bera bezala gaur egundaino ari direnen aitzindari bat aipatu behar bagenu, hori Antonio Zavala (Tolosa, 1928 – Iruñea, 2009) dugu, afizioz, eta pasioz, ingurukoek ondarea gordetzeari garrantzi eskasa ematen zieten garaian bertso bilketan hasi eta sekulako altxorra bildu zuena.
|
|
|
Aitzaki horrekin saioak grabatzen hasi nintzen, bai saiorako eta baita bertzela ere, grabagailua beti eskura izaten dudala baliatuz”.
|
Baina
bere lana Xorroxin irratitik harago doa: “Hasierako helburua, irratsaioa hornitzeko saioak grabatzea zen.
|
|
2016
|
|
|
Bere bi aitonek gerraren ondorioak modu basatian jasan zituzten. Bat judu alemana zen, Frantziara ihes egin zuen,
|
baina
bere familia guztiak Auschwitzen bukatu zuen, juduak zirelako. Beste aitona euskaldun peto petoa zen, eta nazien aurka gerrara joateko muga pasa zuen, bizikletaz.
|
|
|
Planeta txiki bat da bertsolaritza, eta hura deskubritzea ez zegoen nire planetan.
|
Baina
berak deskubritu ninduen, eta bere mundu txikira –txikiegira, askotan eraman.
|
|
2017
|
|
|
kamiseta horiak, oso horiak, horiegiak agian; bafleak eramateko bi eskorga, eta hirugarren bat, badaezpada, Sarri azaltzen bada edo; megafono klasiko bat, zuritoak eskuan eta bitter sweet symphonyren melodiaren gainetik kuña bat topera; ahuntza falta zaie. Ekipoa xumea da, pretentsio handirik gabekoa,
|
baina
bere funtzioa betetzen duena. Argiztapena guztiz naturala da eta taldekideen artean txandakatzen dira ke makinaren hutsunea betetzeko, nahiz eta, alor horretan ardura nagusia Unaik hartu duen.
|
|
|
Bi legealdiz izan zen alkate Zestoan EAJtik,
|
baina
bere benetako zaletasunak bertsolaritza eta zinema izan dira. Santa Ageda koplak Zestoan liburua eta DVDa atera zituen 2011n, Auspoan, eta Santa Agedari buruz inon aurkitu dituen artikulu eta datuak biltzen ari da.
|
|
2018
|
|
|
Halaber, Daniel Giraudon [48], Bretainian hiltzaileen inguruan sorturiko baladak ―berrogeita hamarren bat― arakatuta, honako ondorioetara iristen da. Alegia, ikus dezakegula nola bertso-paper horiek erantzun ahal izan dioten frantsesez gutxi alfabetatua den entzule eta hartzaileari,
|
baina
bere txokotik eta bakardadetik irten eta kanpoan zer gertatzen den ere jakin nahi duenari. XIX. mendean erruz eta modu nabarmenez zabaltzen ari den prentsa, egunkari eta astekarietan elikatzen dela koplakaria.
|
|
|
Azkenaldian ez nabil horrenbeste,
|
baina
bere garaian lau bost erabilera ikusten nizkion: gai politiko eta sozialen inguruko informazioa jaso eta zabaltzea; kultur gaiei eta edukiei zabalkunde apur bat ematea nire jarraitzaileen artean; intereseko gai eta eduki horiei buruz iritziak eta eztabaidak partekatzea; nik jarraitzen ditudanekin eta nautenekin zuzeneko harremana erraztea; eguneroko bizimoduaren inguruko boutade batzuk jaurtitzea.
|
|
2020
|
|
|
Bere kotxea utzi, nire kotxean hartu, Tolosan 67 tabernara sartu eta hartu zuen bere kafe hori, piztu zuen Roslia eta jantzi zuen bisera,
|
baina
bere bisajea ere ikustekoa zen. Iñakiri esaten nion:
|
|
|
Nik ez dakit Egañak telebista ikusteko ohiturarik bazuen edo ez,
|
baina
berak kontatuta dakit behin iritsi zela etxera, gerturatu zela sehaskara eta ari zitzaiola umeari kontuak egiten eta Elisak deitu ziola ez izateko baboa, umea ohean berarekin zeukalako.
|
|
|
Sarasua pentsalari, filosofo, idazle eta bertsolari oso ona zen,
|
baina
bere estereotipoan sartzen da despistatu izatea ere. Sebastianek eta nik, esate baterako, ondo ikasita daukagu urteko santorala.
|
|
|
Gipuzkoako Elkartean elkarrekin asko ibiliak garelako esan dezaket hori. Nik jarraitu egin diot bertsotari, Ordizian asteroko entrenamendua eginez,
|
baina
berak uztea erabaki zuen. Orexan bizi da bere bost emakumeekin, emaztearen ama barne sartuta.
|
|
|
Isilik gelditu izan bazen beretzat askoz hobe.
|
Baina
bere egoa ere bazeukan hark…
|
|
|
Zuazubiskarrek ez du bere burua yogaren defendatzaile sutsutzat eta ez du argi zenbateraino zaion onuragarri bertsotarako,
|
baina
bere beste alderdi bat indartzen laguntzen diolakoan, jarraitzeko asmoa du. Postura bat proposatzeko eskatu eta enbrioiarena nabarmendu du:
|
|
|
Bertsoak idatzita eraman zituen; atera zituen, altxa zen eta hasi zen kantatzen, euskaraz. Jendeak txistu egiten zion,
|
baina
berak aurrera egin zuen. Horrek markatu ninduen”.
|
|
|
Etxebarretik Barkoxera, Maidalena mendia gaindi goaz, han dagoen Errauts Gorri Xehe jainkosa agurtuz, Erromatarren Aroan kaperan grabatua utzi baitzuten. Nor ote zen ez jakin,
|
baina
bere garrantzia zukeen harrian egoteko. “Hautsak errautsak bezain”, gure Itxaro Bordak dioen legez.
|
|
2021
|
|
|
Martini pasatzen zaiona: berak ustez diskurtso bat dauka,
|
baina
bere erreferente guztiak gizonak dira. Umoreari buruz hitz egitea garrantzitsua da ere:
|
|
|
Litekeena da hurrengo bertso hauek Franki baserriko bizilagunen bati jarri ez izana, eta Aiako edo Orioko bizilagunen bati (edo asmatutako bati) jarri izana,
|
baina
bere sortetxeaz ari garenez, zilegi da lizentzia hori hartzea eta Lasarteren bertso hauek hona ekartzea. Ez daude denak idatzirik, eta sortako guztiak borobilak izan arren, hemen datozenak horietako batzuk besterik ez dira.
|
|
|
Dena dela, irisgarritasunaren kontuari ñabardura bat ekartzen dio: “Entzuleak sinpatia sendi dezake bertsolari batekiko ez baitezpada ber euskalkia baitu,
|
baina
bere giroa irisgarria egiten baitzaio. Adibidez, Nafarroa Behereko baserri giro batean, Hegoaldeko baserri girotik datorren bertsolari baten kantaerak funtziona dezake, ez euskalkiari esker, baizik eta haien eguneroko errealitateak bertsokera errealago eta irisgarriago bihurtzen baitu”.
|
|
2022
|
|
|
Kazetari gisa egunkari eta aldizkari errenkada batean hartu zuen parte, eta bere Donostiako kronikak oso irakurriak ei ziren. Ideologiaz liberala eta erreformista izan zen, eta Gipuzkoako Batzarretako batzarkide ere izendatu zuten,
|
baina
bere hiriko zinegotzi bezala egin zuen ibilbiderik esanguratsuena: 40 urtean zehar aukeratu zuten horretarako herritarrek.
|
|
|
Beharbada Erdi Aroko fartsak eta parodiak aztertzen ibilia zen Zuberoako folklorezaleren batekin. Nik ez dakit fitsik gai horietaz,
|
baina
bere proposamenak arrazoitua zirudien.
|
|
|
Baldin eta Andoni Egañaren bertsoekin afaltiarren artean barre eraso kontrola ezinak berriro piztuko balira, Felix Zubiak pilula batzuk eman dizkigu badaezpada ere, afalondoan whisky txupitoarekin batean irents ditzagun, barrea gauza guztiak bezala ederra baita,
|
baina
bere neurrian, tentsioa askatzeko balio duelako. Orgasmo txiki bat dela ere esan daiteke, baina gure gorputzaren kontrola galarazten digunean arriskuak ditu, adin batetik aurrera behintzat.
|
|
|
Ez dakigu Jaungoiko Txiki zehazki noiz jaio zen,
|
baina
bere espetxeratzearen data ikusita (1893) 1870 bueltan jaio zela esatera ausartu gaitezke. Jaiotze data doi doi jakin ez arren, badira haren munduratzearen bueltako datu argi bi:
|
|
2023
|
|
|
[1] 1802ko inauterietan kartzelan jarraitzen zuen Iztuetak,
|
baina
bertatik bertara bizitakoaren kutsua dauka pasarteak: “Plaza zarreko baranda banatara igorik kantatu zuten arratsalde guzian bi bitara.
|
|
|
1820an, Frantziako Tolosara aldatu zen familia, eta 1828an, Parisera. Bertan, 1830ean ekin zien zuzenbide ikasketei Antonek,
|
baina
bere formazioa ez zen alor horretara mugatu: “Garaiko irakasle hoberenak ditu:
|
|
|
Jokoetako epaile lanetan ere aritu zen luzaz,
|
baina
bere jarduerari erreparatuta nagusiki komunikazio arduradunaren lanak egiten zituela esan daiteke. Euskal kulturgintzaren lehen komunikazio arduraduna litzateke, beraz, ofizio hori izen horrekin sortu baino mende luze bat lehenago.
|
|
|
Alaia Martinek bere bakarkako lan guztietan kokapenean asmatu duela uste dut, sorpresa puntu bat emateko aukera utziz
|
baina
bera non kokatuta dagoen oso garbi utziz, bestalde. Urte askoan espazio handia hartu duen gatazka politikoak ere beste dimentsio batzuk hartu ditu, askotan politiko bezala planteatzen ez diren gaiak politikoak direla gogorarazi digu Maialen Lujanbiok, esaterako.
|