|
2001
|
|
|
Elizgizonak ez ezik, Etxeberri bera ere defenditzen du Altunak, idaz  le zen aldetik. Eta Oihenarten erasoen kontra defenditzen du hain zuzen, Altunak ederki ezagutzen duen xuberotar hau baitugu
|
bai
euskal literaturaren kondairaren oinarririk sendoenak landatu dituena eta baita ere, Â berebat, gure kritikak izan duen lehenbiziko giltzarria.
|
|
2012
|
|
|
Jende askori gertatu zitzaion 1980 eta 1990eko hamarkadetan.
|
Bai
euskal literaturak eta bai garaiko itzulpenek aspertzen ninduten. Ez zen nobela beltzik euskaraz, ez fantasiazko narraziorik, bertako idazleak beste tradizio batetik zetozelako, edo.
|
|
2013
|
|
|
Santi Onaindiak XVIII. mendeaz geroztik zetorren euskal literaturaren pobretasunaren eta euskal hizkuntzaren poesiarako ezgaitasunaren argudioez gain, guda aurretik, Miguel Unamunok gehituriko iritzi ezkorrak zituen akuilatzaile. Jose Manterolarena bezala, apologisten tradizio larramenditarrari lotzen zaio Onaindia, ezinbestez, eraso sinbolikoak hor zirauelako, hots, bai euskara eta
|
bai
euskal literatura kuestionatuta zeudelako eta gaur egun ere kuestionatuta jarraitzen dutelako, neurri handi batean.Horrela betetzen da Ikasketa Kulturalen ildoan jakina den irizpide nagusi bat, hots, boterean dagoenak beti egiten diola azpijana kategoria subalternoan daukan komunitatearen errepresentazioari (Van Dijk, 1999), hain zuzen ere boterean dagoenaren diskurtsoak badituelako baliabideak s... Alabaina, Ikasketa Subalternoak gai izan dira erresistentzia egiten duten diskurtsoek garaturiko dinamika askatzaileak agertzeko ere, zeren, Gayatri Spivak ek. Can the subaltern Speak??
|
|
|
Joseba Gabilondok (2006) Euskal Herri frantseseko idazlerik emankorren eta euskal literaturan ekoizpen handieneko emakume idazletzat jotzen du Itxaro Borda. Halere, oraindik marjinal izaten segitzen duela dio, bai publiko orokorraren artean
|
bai
euskal literaturaren kritikari garaikide gehienen artean. Bordaren nia ni, migratzaile melankolikotzat?
|
|
2018
|
|
|
Ikerketa lanak erakutsi du uste izan dena baino garrantzitsuagoa izan zela Materra,
|
bai
euskal literaturaren esparruan, bai hortik kanpo ere.
|
|
|
Ikerketak ekarritako ikuspegi berriakOrain arte Materre abizen frantsestuaz aipatua izan den idazle frantziskotarrari buruz hainbat ondorio erauzi ditu ikerketak. Ikerketa lanak erakutsi du uste izan dena baino garrantzitsuagoa izan zela Materra,
|
bai
euskal literaturaren esparruan, bai hortik kanpo ere. Lapurtera klasikoko egile nagusien (Axular, Etxeberri Ziburukoa?) itzalpean geratu izan da Materra, baina orain ondorioztatutakoek bestelako ikuspegia dakarte egileaz eta haren lanaz.
|
|
|
–Euskal Herriko Unibertsitateko ASJU bilduma lehendabizikoz argitaratu zenetik, Nicolao Landucciren Dictionarium Linguae Cantabricaeren ediziotik, hizkuntzalaritza sinkronikoaren, dialektologiaren, euskararen historiaren eta haren literaturaren eta filologiaren inguruan, goi mailako ikerketa monografiak argitaratu dira. Esteve Materraren 1617ko liburuaren edizio kritikoak goi mailako ikerketa monografien zerrenda bereziki aberasten digu, batez ere, lau mende egin dituen lapurtera klasikoko lehenengo liburua delako, eta bildumaren ale honetan azaltzen den ikerketa lanak erakusten duelako uste baino garrantzitsuagoa izan zela Materra,
|
bai
euskal literaturaren esparruan, bai hortik kanpo ere. Arrazoi hauekin guztiekin batera, balio erantsia dauka gure argitalpen honek Euskaltzaindiarekin elkarlanean egindakoa delako?, nabarmendu du Jesus Mari Makazaga UPV/EHUko Euskararen arloko zuzendariak.
|
|
|
Egin kontu 60ak arte literaturaren garapen berezitua kamuts utzia zutela
|
bai
euskal literatur eremuaren garapenerako zentsura formal nahiz edukizkoek eta baita egitura nahiz erakunde propioen garapenerako mugek ere.
|
|
|
Miranderen literaturgintzak askotariko indar zentsoreekin izandako harremanen laburpen honek erakusten du Francoren erregimenpeko zentsura instituzionalaren garaian euskal literaturan eragiten zuten indar zentsoreen panoramaren berezitasunak nazio aferaz haratagokoak zirela, bai iraganeko bestelako indar zentsoreek aktibo jarraitzen zutelako,
|
bai
euskal literatur eremuaren egoera ezberdina zelako bereizi diren hiru gune geografiko administratiboetan. Hortaz, Francoren erregimenpeko zentsura egoeraz eraikitze bidean den eremu hispanikoko memoria ez dator bat garaiko euskal literaturan eragiten zuten indar zentsoreen panorama osotu batekin.
|
|
|
Gaurko ekitaldiak ezaugarri akademikoak ditu, hau da, Joan Mari pertsona oso ezaguna da, publiko zabalean ezaguna hainbat lan motengatik. Baina gure artera deitu dugu maila akademikoan egindako lanengatik, eta akademian, hau da, irakaskuntzan, unibertsitate mailako irakaskuntzan bere lanetatik edaten dugunok,
|
bai
euskal literaturaren esparruan aritzen garenok bere lanetatik abiatuta dihardugulako.
|
|
2019
|
|
|
60ko hamarkadan, ordea, mugimendu sozial eta politikoen eraginez, kultura eta hizkuntzarenarloetan aldaketa handiak egon ziren, bai euskara eta
|
bai
euskal literatura hirietara hurbilduz.Hurbilpen horrek hiriaren agerpena eragin zuen euskal eleberrigintzan, eta arroztasun sentsazioaleundu egin zuen. Esanguratsua da, halaber, hiriaren agerpen berantiarraz gain, zer moldetako hiriakagertu ziren lehenengoz euskal eleberrigintzan, Saizarbitoriak lehenik eta beste zenbait autorek gerorahiri ertainak irudikatu baitzituzten, landa munduarekin harreman estua zutenak, Euskal Herrikoerrealitatetik gertu zeudenak.
|
|
2020
|
|
|
Joera horren atzean daude
|
bai
euskal literaturaren garapena bai arrazoi soziopolitiko eta mediatikoak. 2000 urtetik aurrera komunikabideetan eta albisteetan oso presente egon da gerra, eraildako gorpuak lurpetik ateratzeko ahaleginari lotuta bereziki.
|
|
2021
|
|
|
barne eremuaren parte dira bai euskaratik egindako itzulpenak, bai euskarara egindakoak, bai eta euskara zubi hizkuntza edo bitarteko dela egindakoak ere. Euskara da, nolabait, barne eremua eta hura kokatzen den euskal itzulpenaren eremua ardazten duen kapital sinbolikoa, eta norabide batean zein bestean egindako itzulpenek, bi biek, eragiten dute
|
bai
euskal literatur itzulpenaren barne eremuan, bai eremu horrek eragiten dion euskal literaturaren eremuan, bai literaturaren nazioarteko espazioan oro har.
|
|
|
Nik behintzat hori behin baino gehiagotan ikusi izan dut. Eta garrantzi gutxi ematen zaio
|
bai
euskal literaturari edo Euskal Herrian argitaratzen den literaturari, bai idazleei orokorrean".
|
|
|
" Euskaraz arriskatzeko edo esperimentatzeko aukera handia dagoela iruditzen zait eta nik uste dut hortik etorriko dela bai euskal kulturaren
|
bai
euskal literaturaren erakarpen maila. Proposamen ausartetatik, eta zer galdu gutxi daukanak arriskatu dezake.
|