|
2004
|
|
|
Atarte hark nahiko talaia segurua eskaintzen zion. Ezin zuen ikusi, baina
|
bai
entzun: Karlos Otxotorenaren gorreriak, gainera, ozen hitz egitera behartzen zuen gizona.
|
|
2005
|
|
|
Gure atzetik igaro zen bigarren erasotzailea ez nuen ikusi, baina
|
bai
entzun; jatetxeko atetik sartu zen. Gu atean gelditu ginen zain, isilik, geldi, zurrun.
|
|
2008
|
|
|
Eta berriro ekin zien gogoz Beñardok bere ikasketei, baina, batzuetan, askotan?, borondatez ezin menderatu izaten zituèn berezko indar batzuen mende balego bezala, euskarari lotutako iragana azaltzen zitzaion edonon, bai atzematen zituèn usain zaporeetan,
|
bai
entzuten zituèn txorien kantetan eta bai gainerako esperientzia guztietan ere, mundua euskaraz grabatua zuenak euskaraz idatzia behar zuen munduari erantzuteko ikur kodea?, halako eran, non iraganak, ohiturei atxikia dagoen denborak ohituren inertzia du, mihi puntarako bidean jartzen baitzion ama hizkuntza ezinbestean, iragana sabel zabal bat balitz bezala, baina ez iraganaren neurrikoa bakarrik, orainaren eta etorkizunaren neurrikoa ere bai, mintzamenari zegozkiòn garunguneetan euskara artean ere nagusi.
|
|
|
begiak itxuragabeki irekitzearekin batera, esan ere, esan baitzuen Nazariok esan beharrekoa, argazkia, argazkia edo marrazkia ote zen azaleko hura?? ikustean, ez ozen baina
|
bai
entzuteko moduan: –Re gi na!?.
|
|
|
Orain arte bi bilera egin dituzte Banatuzek eta Kutxako zuzendaritzak, azkena atzo bertan. Bilera horietan, bi aldeen artean «begikotasuna» egon dela azaldu zuen Perezek, bai hitz egiteko orduan,
|
bai
entzuteko orduan ere. Atzoko bileran, hain zuzen ere, Banatuzek prentsari azaldutako baldintzak jarri zituen mahai gainean.
|
|
|
Une hartan, halere, Nazariok –bankuan jarrita jarraitzen zuenak–, irri zabal bezain berezi bat egin zuen, inozotik ere zerbait zuena, baita zerbait baino gehiago ere, itxura guztien arabera: ...i saltoki baten paretik pasatzerakoan doi, Espainiako hiriburuko aldizkari baten azala ikusi baitzuen, emakume baten bisaia erakusten zuena eta Reginarena berarena ere izan zitekeena, hain ziren gisa berekoak biak... begiak itxuragabeki irekitzearekin batera, esan ere, esan baitzuen Nazariok esan beharrekoa, argazkia –argazkia edo marrazkia ote zen azaleko hura? – ikustean, ez ozen baina
|
bai
entzuteko moduan: " Re gi na!".
|
|
|
Eta berriro ekin zien gogoz Beñardok bere ikasketei, baina, batzuetan –askotan–, borondatez ezin menderatu izaten zituèn berezko indar batzuen mende balego bezala, euskarari lotutako iragana azaltzen zitzaion edonon, bai atzematen zituèn usain zaporeetan,
|
bai
entzuten zituèn txorien kantetan eta bai gainerako esperientzia guztietan ere –mundua euskaraz grabatua zuenak euskaraz idatzia behar zuen munduari erantzuteko ikur kodea–, halako eran, non iraganak –ohiturei atxikia dagoen denborak ohituren inertzia du– mihi puntarako bidean jartzen baitzion ama hizkuntza ezinbestean, iragana sabel zabal bat balitz bezala, baina ez iraganare... Eta maisuak, irakurtzen eta idazten ikasteko, silabak irakasten zizkion:
|
|
2009
|
|
|
Gero eta denbora gutxiago daukagu denok, bai kontatzeko
|
bai
entzuteko. Ez dakit gauetan zer gertatzen den etxeetan ume txikiak oheratzen dituztenean.
|
|
|
" Eta San Antonion ganaduak bedeinkatu egiten ziran?
|
Bai
entzute bakot nik lelau ona Yatabera ekarten sittusela berinketuten, ori Marurisarra selan esan dosun, ain terreno ixen san ori Taberna Sarren ondoko ori leune, ta orra ekarte (n) sittusela erriko ganaduek berinketuteko. Entzunde aitteri tte, baia neuk estot esetu.
|
|
|
entzun zituen? ez esan orduko baina
|
bai
entzun orduko ohartu baitzen, apika, arestian ahoskatutako hitzak aspaldikoak eta barru barrukoak zirela: zinezkoak, alegia; eta, hitzen zinezkotasunak bere buruarekiko konfiantzan berresten zuela, haren begiradari erabakitasun handia zerion bederen?, azken urratsa emateko prest sentitu zen.
|
|
|
Emakumeek denbora gehiagoz begiratzen diote solaskideari,
|
bai
entzutean, bai hitz egitean. Hitz egiten ari den bitartean begiratzearen eta entzuten ari denbitartean begiratzearen arteko ratioa, ikusmen menderakuntzaren jokaera deitzenda:
|
|
|
Eta zer Herrera eta Ategorrietako bidegorriaren artean? Entzun,
|
bai
entzuten dira zurrumurruak, baina denbora badoa eta ez dago proiektu zehatzik; hitzak bakarrik.
|
|
|
Horra nola esan zituen Domingok barruan aspaldi zituèn hitzak! Izebak entzun ziezazkion esan zituen, jakina, baina izebak ez ezik, berak ere –Domingok– entzun zituen... ez esan orduko baina
|
bai
entzun orduko ohartu baitzen, apika, arestian ahoskatutako hitzak aspaldikoak eta barru barrukoak zirela: zinezkoak, alegia; eta, hitzen zinezkotasunak bere buruarekiko konfiantzan berresten zuela –haren begiradari erabakitasun handia zerion bederen–, azken urratsa emateko prest sentitu zen.
|
|
2010
|
|
|
Bera eztut ikusten, botza
|
bai
entzuten.
|
|
|
–Bota, bota! Horixe
|
bai
entzutekoa...
|
|
2011
|
|
|
Besperan arratzaldetan Arrietara, iños Busturire be bai, Busturire kamiño in sanik eta gora, Busturire be bai iños. (...) Orretan egunetan bier eittie estala ona, desgrasidxek pasetan diela ta, ori
|
bai
entzuten neuen".
|
|
|
Ziur zegoen berriro entzungo zela.
|
Bai
entzun ere; burua altxatu eta irribarre egin zuen.
|
|
2012
|
|
|
Ez zuen ezer ulertu; entzun
|
bai
entzun, ez zuen ezer atxikitzen. Lana egiten zuen horratio, apunte koadernoak azala jarrita zeuzkan.
|
|
2013
|
|
|
–Entzungo zenituzten, nonbait, zeta nola egiten den azaltzean haren gauza harrigarriak, Berak egin baitezake soilik halako asmakaria, eta nola piperbeltzaren ale txikien antzekoak omen diren hazi batetik (nik sekula ez dut ikusi, baina
|
bai
entzun; eta horrela, zerbait oker esaten badut, errua ez da nirea), beroarekin, masustondoetan hostoa irteten hasi ahala, hasten da hazi hau bizi izaten; mantentzeko behar duten elikagai hau izan arte, hilik dago; eta masustondoaren hostoekin hazten dira, handi egin ondoren, abartxo batzuk ezartzen dizkiete eta han ahotxoekin beren baitatik zeta ehoz doaz eta kusku estu estuak lantzen dituzte eta... Baina hau ikusi ez, eta beste garai batzuetakoa kontatuko baligute, nork sinets dezake?
|
|
2014
|
|
|
XXI. mendean? Katalunian gero eta sendoagoak dira independentzia lortuko dela bai edo
|
bai
entzuten diren ahotsak; besteak beste, erreferendumik ezean ondorengo hauteskunde plebiszitarioetan independentziaren aldekoek inoiz baino indar handiagoa lortuko dutelako eta horrexek ateak parez pare irekiko lizkiokeelako aldebakarreko independentzia adierazpenari. Beraz, erreferenduma ez; baina independentzia bai.
|
|
|
armarik eskura ez zutela dio, eta lehenengo tiro zaparradaren ondoren harkaitz gainera igoarazi zituztela Aizpuru, Delas eta bera, eta bertan fusilatu zituztela bi kideak. Behin seinaleak egin ondoren, eraman egin zuten Jimeno, eta ezer askorik ez zuela ikusi dio, baina
|
bai
entzun. Eta berak ikusi eta entzundakoak bat egiten du Merinok epaile aurrean kontatutako bertsioarekin.
|
|
|
Nahiz eta, izan ere, zerbait bai gertatu: uhalen argiak atzera piztu ziren eta berriro sartu ginen turbulentzia gune batean, lehenagokoak baino bortitzagoak, posible bada; oraingoan
|
bai
entzun ahal izan nituen bidaiariren baten garrasi itoak. Ni, erreguz, Giusepperi begira nengokion, berak ez adituarena egiten zuela eta tarteka ezpainak leunki mugitzen zituela, une horretan irakurtzen ari zen bertso lerroak bere artean errezitatuko balitu bezala.
|
|
|
Aurpegiak ikusi ez, baina ahotsak
|
bai
entzuten zituen, etengabe galdezka, oihuka, irainka. Zaplaztekoa eta galdera.
|
|
|
Umeak, irakasle
|
Bai
Entzun arretaz.
|
|
2015
|
|
|
Orduan
|
bai
entzun zion apaizak, eta erlojuari begiratu zion.
|
|
|
2 Entzungo zenituzten, nonbait, zeta nola egiten den azaltzean haren gauza harrigarriak, Berak egin baitezake soilik halako asmakaria, eta nola piperbeltzaren ale txikien antzekoak omen diren hazi batetik (nik sekula ez dut ikusi, baina
|
bai
entzun; eta horrela, zerbait oker esaten badut, errua ez da nirea), beroarekin, masustondoetan hostoa irteten hasi ahala, hasten da hazi hau bizi izaten; mantentzeko behar duten elikagai hau izan arte, hilik dago; eta masustondoaren hostoekin hazten dira, handi egin ondoren, abartxo batzuk ezartzen dizkiete eta han ahotxoekin beren baitatik zeta ehoz doaz eta kusku estu estuak lantzen dituzte eta... Baina hau ikusi ez, eta beste garai batzuetakoa kontatuko baligute, nork sinets dezake?
|
|
|
...ko batez arnasarik eta gorputzeko indarrik gabe gelditzen dela, min handiz izan ezik, eskuei ere eragin ezinik; begiak berak nahi gabe itxi egiten zaizkio, edota irekita baditu, ez du ikusten ia ezer; eta, irakurtzen ari bada, ez du asmatzen letrarik esaten, ezta ia letrak ongi ezagutzen ere; letrak daudela ikusten du, baina, adimenak laguntzen ez duenez gero, nahita ere ez daki irakurtzen; entzun
|
bai
entzuten du, baina ez du ulertzen entzuten duena. Horrela, zentzumenek ez diote ezertan laguntzen, bere atsegina alde batera ez uzten izan ezik; eta horrela, on baino gehiago kalte egiten diote.
|
|
2016
|
|
|
Badakit bere lagunak direla, emakume dibortziatu berriak gehienak, hamabostean behin beren balentriak elkarri kontatzeko biltzen direnak. Emaztearekin dituzten elkarrizketen zatiak bakarrik entzun ditzaket eta uste dut pixka bat aztoratuta dabiltzala, bakarren bat izututa ere
|
bai
entzun dituen zurrumurruekin. –Egia da grazia egiten didala, bere ondoan barre egin eta ondo pasatzen dudala.
|
|
2017
|
|
|
... Ta hartu juau ohitturia adibidez beti ittia, solturia be hartu juau... etxaixat urten dok... eeh... urten dok... hori informaziño barrixa be bai. Bai, ta igual atentziñua jarri be
|
bai
entzuten zabitzenien baten batzuk eztakitzu? (Xabin.
|
|
|
Bertsolaria nere ustez, historian zehar izan da inprobisatzen duen pertsona bat, bertsolaria da betiere publiko baten aurrean bere ideiak eta pentsamenduak adierazten dituen pertsona bat. Nik uste funtzio diferenteak izan dituela historian zehar, beti izan du funtzio ludiko bat, hitzarekin jolas egiteak plazerra sortzen digu, bai ari gerenoi eta
|
bai
entzuten digutenoi, baina badu ere funtzio informatibo bat, garai batean askoz ere handiagoa, garai batean bertsolariak informazio gehixeago mugituko zuen herri xeheak baino, gaur egun herri xeheak bertsolariak aina informazio mugitzen du. Badu funtzio sozial bat, herriaren ainbat estratotan parte hartzen duelako eta nik uste baduela ere funtzio linguistiko bat ere.
|
|
|
Garai hartako oroitzapenik badaukazu. Ikastola, hasieran, alegala zen, eta bageneuzkan halako truko batzuk. Nik ez dauzkat gogoan, baina
|
bai
entzunda eta irakurrita, inspektoreak etortzen zirenean ezkutatu egiten gintuztela edo tranpak egiten zituztela justifikatzeko nola zen posible horrelako etxe partikular batean hainbeste ume egotea.Ikastolatik kanpo, giroa euskalduna zen Donostian. Ni beti izan naiz familia euskaldunekoa eta giro euskaldunekoa. Pentsa ni naizela ikastolako umea, eta gero Santo Tomas lizeoan ibilitakoa; geroko ikasketak erdaraz izan arren, nik hondar handia nekarren.
|
|
|
Ikaratu zen. Orain
|
bai
entzun zuen. Eskutzarra astindu zuen.
|
|
|
–Hitzak
|
bai
entzun ditiat, baina aditu ezer ez.
|
|
|
Berriz esan nien benetan bizi izan nintzela baserri hartan; iragarkiaren gisako baserri horretakoa nintzela jatorriz, eta askoz zehaztasun gehiago esan eta aipatu nizkien, bai haiei eta
|
bai
entzun nahi zuen orori. Egia esaten ari nintzen.
|
|
2018
|
|
|
Hortaz, gaztelania gailentzen da berriro ere
|
bai
entzundako elkarrizketetan (%86) eta baita entzundako hiztunen artean ere (%83).
|
|
|
Euskararen erabilerari dagokionez, astean zeharrekoaren antzekoa dugu hau. Guztira, euskaraz entzundako elkarrizketak %8 dira, eta euskaraz entzundako hiztunak %10 Hortaz, gaztelania gailentzen da berriro ere
|
bai
entzundako elkarrizketetan (%86) eta baita entzundako hiztunen artean ere (%83). Honek esan nahi du, euskara eta beste hizkuntzak (orokorrean, frantsesa) pareko dabiltzala asteburu zein astean zehar, beti ere, erabilerari dagokionez.
|
|
|
Geziak lurrera erortzen zirenean berriro biltzen zituzten. Begi Gori ez nuen ikusten, baina
|
bai
entzuten zuhaitzean nonbaitetik orroka.
|
|
|
euren zangoen bariazioak ere kaptatzea bailitzateke harengan. Neuk ezin dut bera ikusi, baina
|
bai
dantzut ahotsa. Kirrikil tinbre zerbait gozatua, bizkorra eta puntatsua intonazioan, edukiz eta espresioz optimismoa dariona.
|
|
|
Zabala da, eta barra erdi okupatzen dute berak eta bere erramintek. Makurtuta dagoenez, bezeroek ez dute Aingeru ikusten, baina
|
bai
entzun, ezkututik indartsua eta karkaileroa den ahots ozena.
|
|
2019
|
|
|
Baina ez da egia, edo ez behintzat egia osoa. Izan ere, neskek —mutilek bezalaxe— toka etxean ikasi ezean, kalean ikasten dute; ez beharbada erabilita, baina
|
bai
entzunda. eta mutilek —etxean hika jaso ez duten nesken antzera—ez dute nokarik ikasten etxetik kanpo, kalean ez duelako ia presentziarik eta oso gutxi entzuten delako, batez ere, gazteen artean. Bi moldeen arteko ezagutzan dagoen aldea dela eta, tokak gain hartu dio nokari, eta baita zukari ere, egoera eta eremu batzuetan.
|
|
|
Itxoiten zuten tokitik, ezinezkoa zuten deus ikustea, baina
|
bai
entzuten zituztela aginte hotsak, tiro egiteko ordena eta deskarga. Izu laborria.
|
|
2020
|
|
|
Akta liburua eta mahai gaineko beste trasteak bi irudiz osatuta ageri zitzaizkidan, eta bata ezkerretara bestea eskuinetara zihoazen, haien gorputza eta arima elkarrekin egoteaz aspertu izan balira bezala. Bi Bea niregana zetozela ikusi nuen; ahoa mugitzen zuten, baina nik burrunba gogor bat baino ez nuen entzuten, eta gero bai ikusteari
|
bai
entzuteari utzi nion.
|
|
2021
|
|
|
Indarrean jarraitzen duena da araua kaka eta desabantaila dela gizonekiko. Hori
|
bai
entzuten dudala etengabe. Seme alabak, noraino jakin behar lukete hilerokoari buruz?
|
|
|
Esan izan banie abokatu izan nahi nuela, uste dut gehiago harrituko zirela. Amak
|
bai
entzun behar izan zuen: «Nola utzi behar diozue hori ikasten, ez du etorkizunik...».
|
|
2022
|
|
|
Esaiok, ahizpak bai ala
|
bai
entzun nahi zuen kanta," yasta, berdin zait dena". Eta hainbat eta hainbat geruza zeharkatu zituzten kantak, denboraren orratzak plegatzen...
|
|
|
SAG: Prozesu bat da bertsoa bera, bai kantatzea,
|
bai
entzutea. Hemen adibidez, Señora sariketako lehen kanporaketan kode bat sortzen baduzu publiko berri horrek ulertzen duena, gero errazagoa da hori beste saio batzuetara estrapolatzea.
|
|
|
|
Bai
entzuna dut, baina ez dut zerbitzuan sartu naizenetik aukerarik izan hara joateko. Baina beste eginkizunik ez al dute?
|
|
|
Tietjens, Ilma de Murzka, Campanini, Trebelli handia, Giuglini, Ravelli, Aramburo. Garai hartan bai, esan zuen, orduan
|
bai
entzun zitekeela kantua Dublinen. Kontatu zuen ere nola egon ohi zen Royal zaharreko goialdea, goraino beteta, gauero gauero, eta nola gau batean italiar tenor batek bost bis egin zizkion Utzidazu soldadu bat bezala eror  tzen abestiari, aldi bakoitzeko do garai bat emanez, eta nola galeriako mutilek, batzuetan, gogoberotasunaren beroz, prima donna handiren baten kotxeko zaldiak askatu eta berek eramaten zuten kalez kale hotelerai  no.
|
|
|
Gazteluko kalexka meharretan sartzen dira; horma hondatu baten atzean desagertzen dira. Ez ditugu ikusten, baina
|
bai
entzuten.
|
|
2023
|
|
|
Ez dakit aitxek esan zizkidan berbak entzun zituen hark. Inguruan zebilen amak
|
bai
entzun zituen. Semeari ez diozu halakorik gehiago esango, gero, ezta deskuiduan ere, esan zion, denek entzuteko moduan.
|
|
|
Nik ere bai. Nik ere
|
bai
Entzun, 24 ohe ditut nire solairuan, eta den denak okupatuta daude.
|
|
|
|
Bai
Entzun dutela uste dut.
|