|
2017
|
|
|
|
Bai
baitzekien ezinezkoa zela biena izatea, herrian, iseka artean esaten zenez. Batarena ala bestearena.
|
|
|
Neurri eta erabaki erabatekoak iristen ez diren bitartean, batek
|
bai
baitaki iritsiko direnetz, bestelakoak ere baliatu dira beraz, behin behinekoak. Lanabesak garatuz Nafarroan euskarazko telebista egon dadin, ETB ez bada ere (agian irabazten aterako dira nafarrak, programazioari begiratuta telebistak euskaldunoi burla egiten digula sentipena daukagunon aldetik behintzat, derrigorrean Martzillako aitzur jaurtiketa lehiaketa eta Faltzesko entzierroaren seigarren errepikapena prime time an ikusi behar izan gabe), eta euskarazko hezkuntza... eta erkidegoen arteko konfluentzia errealitatearen errespetuan oinarrituta, ez guk kolonialisten ikuspuntutik, anaia nagusi gisa, ez haiek erresumaren esentziatara joz nafar guztion komunio kosmiko bat bilatuz.
|
|
|
Ez naiz tematuko izendapen aldaketekin, izana aldatuta izenarena etor daiteke geroago, nik ere
|
bai
baitakit gatozen tokitik gatozela; baina ez gaitzatela nondik gatozen horrek betiko lotu. Izendapenak ez dakit, baina ohitura eta tradizio zenbait aldatu behar dira.
|
|
|
Baina konbatea ez da amaitu, ez kataluniarren aldetik, baina ezta haienetik ere. New Yorken ez dakit, baina hemen
|
bai
baitakigu Madrilen kaskoa ez dela urdina, berdea baizik. Kaki kolorekoa.
|
|
|
Aski ez eta ni higuintzea,
|
bai
baitakit hala dela,
|
|
|
" Envalirako jaitsieran zegoen lainoak Anquetilen alde egin du, izan ere, haren aurretik zihoazen autoak argiak piztuta jaitsi dira eta horrek erreferentzia gisa balio izan dio. Nire morala erdira jaitsi da; nire buruari galdetzen diot ondorengo etapetan erasotzeko gai izango ote naizen, eta gainera edozer gauza espero daiteke Anquetilengandik,
|
bai
baitaki borroka egiten". Edward Sels belgikarrak irabazi zuen etapa, baina Anquetilen txakalaldiak aurrena eta aurkariaren zorte txarrak ondoren estali zuten zeharo belgikarraren lorpena.
|
|
|
Kaixo Laurent....
|
Bai
badakit. Ez daukat oraindik prest.
|
|
|
Korrika joan zen itsas hesira, eta begiak altxatu zituen. Ez zuen itsasora begiratu,
|
bai
baitzekien ez zuela belarik ikusiko urrunean: zerura begiratu zuen, eta, handik, sutan zegoen zeruko arkutik, elur antzara jaitsi zen.
|
|
2018
|
|
|
Oso bat nator artikuluaren hizkera eta diagnosiarekin. Ondo deritzot azpimarra enpresan jartzeari, esperientziaz
|
bai
dakit euskarak hor zenbat daukan irabazteko. Kutxan hizkuntza kudeaketaren arduradun izan nintzenean urrats esanguratsuak eta sistemikoak egin genituen, eta esperientzia bikainak metatu.
|
|
2019
|
|
|
Haren barru mina. Bai,
|
bai
bazekien zergatik sortu zuen zeruak halako ekaitza. Dudarik ez.
|
|
|
Konpainia ematen du, eta informazioa momentuan bertan ematen dizu. Irratiak sinesgarritasuna dauka,
|
bai
baitakizu nor ari zaizun informazioa ematen. Sare sozialetan, kasu batzuetan, ez dakizu nor ari zaizun.
|
|
|
Baina lasai hartu zuen: " Itxaroten jakitea zen gauza,
|
bai
bainekien lasterketara itzuli egingo nintzela gero". Horrela esanda erraza ematen du, baina badira zailtasun eta traba handiak:
|
|
|
Kargu handia du Banaketako Bulegoan. Hark
|
bai
jakin, euria eta eguraldi ona, biak batera egiten.
|
|
2020
|
|
|
Nik, beste ezer baino lehen, beldurra ikusten dut. Botere autonomikoa dutenak beldur dira botere estatalarekin talka egiteko, eta lege arau edo dekretu itxura eman aurretik, 1978ko Konstituzio txit santuari ertzik urratzen dion begiratzeko zerbitzu juridikoak lanean jartzen dira, ondotik errekurtsorik etor ez dadin, eta, nork uka, adimentsuki jokatzen dute
|
bai
baitakigu guretzat kaiola modukoa den oinarrizko lege hori gaztelaniadunak Espainiako estatu guztian eroso bizitzea bermatzeko egina dagoela, eta hura garatzeko legedi guztiak xede nagusi hura ez duela hautsi edo urratu behar. Eta galegoz edo katalanez edo euskaraz bizitzako arlo guztietan bizi nahi dugunok geure herrian, zein legek babestuko gaitu eta politikarietatik nork?
|
|
|
Baina gero, solasa bukaturik, Masetto hasi zen mojekin egon ahal izateko bideak bilatzen eta
|
bai
baitzekien ongi trebatua zegoela Nutok esaten zuen lan klasean, ez zuen beldurrik hortik huts egiteko, baina bazekien ez ziotela harrera onik eginen gazteegia eta ederregia izateagatik. Horregatik, gauza asko pentsatu ondoren, imajinatu zuen:
|
|
|
Sarri Bunster adarjolea, ia erdi sendaturik zeukan larrua berriro haragi bizitan jarriaz jostatzen zen. Maukik egonarri ikaragarriz zain jarraitzen zuen, lehentxeago edo geroxeago ordua iritsiko zela
|
bai
baitzekien. Eta ordua iritsi zenerako bazekien ongi asko zer egin.
|
|
|
Hortaz, gure gazteek euren kabuz igo nahi badute bertara, ez dagoela zertan larritu. Azkenean denak goazela leku berera" antzinako Bon erlijioaren arrastoa atera zuen Tenzingek solasaldira,
|
bai
baitzekien Lamak ez zuela budismoa Himalaiara heldu aurretiko praktika haiekiko onespenik inoiz ere erakutsi.
|
|
|
Ez ezazu egin horrelakorik, maitea eten zion albait lasterren Ivan Matveitxek, aspaldidanik baitzebilen Andrei Osipitxen jelosiaz eta
|
bai
baitzekien emaztea pozik joango zela gizon jakintsu baten aurrean negar egitera, malkoek edertu egiten zutelako. Eta zuri ere ez dizut aholkatzen, adiskidea jarraitu zuen, niri mintzatuz; besterik gabe joateak ez du merezi; gainera, zer aterako da honetatik.
|
|
2021
|
|
|
|
bai
bagenekien ahantziak izateko sortuak ginela.
|
|
|
Nolanahi ere, erabaki zuen ordaina ematea, posible bazen behintzat; eta jakitun emaztekiak, maiz, amodioak baino gehiago mugiarazten dituela hisiak, bihotz handi eta onekoen kasuan, batik bat, ausartu zen egun batez Erreginarengana jotzen, eta adierazi zion gupida zuela, ikusirik senarrak ez zuela berak merezi zuen moduan maite. Erreginak, zeinak
|
bai
baitzekien zerbait Erregeren eta haren emaztearen artekoaz, erran zion:
|
|
|
Zarrantzarako bideaz arduraz galdetu ondoren, eta agureak zeuden zailtasun guziak erakutsi bazizkien ere, ez zioten horregatik utzi abiatzeari; eta egun hartan berean jarri ziren bidean, dena ongi prestaturik eta deus ere falta ez zutela, abadeak hornitu baitzituen ardoz eta bizigarri ugariz, bai eta gisako bidelagunez ere segur ibiltzeko mendi handietan barna, zeinak oinez iragan baitzituzten zaldiz baino gehiago. Izerdi eta neke handiz iritsi ziren Andredena Maria Zarrantzakora, non abadea, gizon aski txarra izan arren, ez baitzen ausartu haiei ostatu ez ematen Bearnoko jaunaren beldurrez,
|
bai
baitzekien hark estimu handia ziela; baina oso hipokrita zenez, ahalik eta begitarterik onena agertu zien, eta Oisille andere prestua eta Simontault jauna ikustera eraman zituen.
|
|
|
Kondesak, zalantza handiak baitzituen Amadourrek alabarenganako zuen atxikimenduaz nahiz eta sufritu eta disimulatu, gizonari aitortzen zizkion bertuteengatik, deitu zion alabari bereiz eta eman zizkion berri hitsak. Floridek, berriz,
|
bai
baitzekien ongi disimulatzen, erran zion etxerako galera handia zela, eta, oroz gainetik, gaizo emaztea urrikari zuela, eta areago eri zegoela ikusirik. Baina ama negar batean ikusirik, utzi zion joaten negar xorta bati, hari konpainia egin eta, disimuluaren disimuluaz, agerian ez gelditzeagatik.
|
|
|
Gaizo Floridek besarkatu egin zuen eta luzaz eutsi zion, ahal zuen oro eginez kontsolatzeko; baina oinazea arintzeko eskaintzen zion erremedioak hura azkartu bertzerik ez zuen egiten; horrela, entseatu zen, erdi hilik zegoelakoa eginez eta hitz egiteke, dama baten ohoreak defendatzen duena bilatzen. Floridek, gizonaren asmo txarraz ohartu zelarik, ezin zuen sinetsi, beti egin izan baitzizkion ele onestak, eta galdegin zion ea zer nahi zuen; baina Amadourrek, haren arrapostuaren beldur,
|
bai
baitzekien onest eta garbia baizik ezin zela izan, jarraitu egin zuen nahi zuenaren gibeletik, deus erran gabe eta ahal zuen indar guziaz. Orduan, Floridek, harri eta zur, nahiago izan zuen pentsatu gizonak zentzua galdua zuela, beraren laidoaren xerka zebilela baino.
|
|
|
Eta hain abil jokatu zuen gobernadore handiaren ondoan, non lortu baitzuen Erregerengana hitz egitera mandatari bidal zezaten Leucate23 inguruan gauzatzen ari zen afera sekreturen batez; eta erdietsi zuen, halaber, bere egingai hartaz Arandako kondesarengana aholku bila joateko mandatua, Erregerengana jo aitzin. Eta hala joan zen zuzenean Arandako konderrira, non
|
bai
baitzekien Floride zegoela, eta lagun bat igorri zuen isil gordean kondesarengana bere etorreraren berri ematera, otoiztuz sekretuan gorde zezan eta berarekin gauez mintzatzeko moduak egin zitzan, nehork jakin gabe. Kondesak, pozaren pozez hura heldu zelako, Florideri erran zion eta eranztera bidali zuen senarraren ganberara, jiteko agin ziezaionerako prest egon zedin, jendeak oro erretiraturikoan.
|
|
|
|
Bai
badakit. Azenari ben Enneg al baskuni zara, Habusen laguna.
|
|
|
Gure akatsa izuagatik ihes egin eta armada banatu izana da. Kondeak ziur asko kontrolatuko ditu musulmanak,
|
bai
baitaki ez direla oso seguru sentituko. Guk ere aurrez ezin badugu ere, jarraitu, eraso azkarrak egin, herritarrak bidetik erretiratu eta gazteluetan babestuta, lortu egingo dugu ekaitza gainditzea.
|
|
|
|
Bai
badakit. Eta zuek badakizue behar banauzue etorriko naizela.
|
|
2022
|
|
|
Jakina, guk bagenekien zer esan nahi zuen Attiren TA bakoitzak.
|
Bai
baikenekien Attik zer zekien. Zer erantzun zezakeen, guk zerbait galdetuta guk gaia jarrita.
|
|
|
Hemendik aurrera beste tentsio bat hasiko zaik, beste tentsio bat haziko duk heure baitan.
|
Bai
baitakik behin abiatu eta gero betiko galderari erantzun beharrean aurkituko duala heure burua: Zertan ari haiz, zer egiten duk hik hemen?
|
|
|
" Aise ari zarete zuek erran zuen Simontaultek, baina guk,
|
bai
baitakigu kontua zertan datzan, eman beharra dugu horren gainean dugun iritzia. Ene ustez, lehenean zozoa izan zen eta bigarrenean zoroa, zeren iduri baitzait, damari egin agindua betetzean, gizonak hainbateko nahigabea edo handiagoa zuela damak.
|
|
|
Agurtu zituen esposa gazteak bere nagusi anderea eta gorteko guziak, eta, negarrik eta neholako nahigabe keinurik egin gabe, joan zen senarrak nahi zuen leku hartara, zaldun batek gidaturik, zeinak dama artoski zaintzeko ardura hartu baitzuen espresuki, eta, oroz gainetik, ez zezala hark bidean susmopean zen gizonarekin elerik egin. Damak,
|
bai
baitzekien manu haren berri, alarmak pizten zizkien egunero, haietaz eta haien arta eskasaz trufatuz. Eta, egun haietarik batean, egoitzatik jalgitzean kausitu zuen damak kordelier bat zaldiz, eta, bera bere palafre gainean zela, eleketan aritu zitzaion bazkalondotik afal ordura arte.
|
|
|
Arren galdegin zion Robertet horri lehenbailehen jakin zezala Erregeren nahia zein zen, eta hark erran zion mementoan joatea bertzerik ezin zuela berak egin. Eta gogo onez egin zuen mandatua,
|
bai
baitzekien gobernadorearen gaztiguen berri. Eta horrela, Errege iratzarri orduko joan zitzaion mintzatzera, Trémouilleko jauna eta Bonnivet amirala han zirela, zeinek ez baitzekiten deus Erregek kondeari bezperan egin jokaldiaz.
|
|
|
Baina Amodio dama haren edertasunaren bitartez gizona garaitzen entseatu aitzin, irabazia zuen hark emaztekiaren bihotza, damak ikusiak baitzituen jaunak berezko zituen betegintzarreak, zeren ez baitzen bertze nehor, edozein zela ere haren egoera, hura baino gehiago zenik edertasunean, grazian, zentzuaren onean eta mintzoaren ederrean. Zuek,
|
bai
baitakizue zein bide hartzen duen su horrek bihotzaren eta fantasiaren muturren bat hartzen duenean, aise antzemanen diozue ezen Amodio ez zela ia gelditu bi pertsona hain beteginen aitzinean, harik eta bere manupean izan zituen arte, eta halako argiz bete zituela biak, non haien pentsamendua, borondatea eta mintzoa ez baitziren amodio haren sugarra baizik. Gaztetasunak, beldurra sortzen baitzion mutilari, ahal zuen emekien ibilarazten zuen bere aferaren gibeletik.
|
|
|
Eta hemendik harat bere herrikoen ikusmoldeari utzi eta berarenari helduko ziola. Baina otoizka galdatu zion ezen denbora batez ez zedin ager bera egonen zen leku edo oturuntzetan, ez bazen maskaraturik; damak
|
bai
baitzekien hain ahalketurik izanen zela, ezen bere jarrerak jende ororen aitzinean salatuko zuela. Gizonak agindu zion hala eginen zuela, eta otoiztu zion orobat, ezen laguna jin zedinean, ordu bietan, txera ona egin ziezaiola, eta gero emeki emeki libratu ahal izanen zela beraz.
|
|
|
" Zaude, zaude! erran zuen Oisillek,
|
bai
badakit, ustez, nor den dama hori, eta horregatik otoizten dizut ez kondenatzeko jakin gabe".
|
|
|
Kondeari agindu nion nire ahalegin guztiak jarriko nituela Gaztela gutxitua ez izateko. Antso haserretzen ari zen, baina bere burua kontrolatu zuen,
|
bai
baitzekien egia esaten ari zitzaiola.
|
|
|
|
Bai
jakin behar nuen, baina ezin dut bertzela jokatu. Ez da errez asmatzen zerk sortu dizun premia.
|
|
|
Santxak, kalean ibilzaleagoa eta ibiliagoa izanik, galtzerdi batzuk hartu zituen eskuan eta galde egin zion mutilari, hazpegi ederrekoa berau, eta ile kixkur kixkurrekoa, nahiz beltz beltza izan, ezpain gorrikoa eta hortz zurikoa, jaioterriaz. Nongoa zen galdetzean, Senegalgoa zela ihardetsi zion mutilak eta Santxak" olof" ahoskatu zuen,
|
bai
baitzekien herrialde hartako askok hizkuntza hori zutela mintzaira. Mutilari begiak argitu zitzaizkion, eta ez gutxiago Dultzineari, Santxa zakarraren ezagutzaz jabetzean.
|
|
|
Zabalera eginik, etsaiaren zain geratu ziren,
|
bai
baitzekiten lehorretik begiztatuak zituztela.
|
|
|
Goizetan, batzuetan Lupok eskatzen zion armetan berarekin egiteko. Beste gerlariekin egin ahal zuen, baina berak nahiago zuen Andiren aurka egin,
|
bai
baitzekien aitaren semea izateagatik garaile ateratzen utzi behar ziola. Mutil handia menperatzea eta zapaltzea gustatzen zitzaion.
|
|
|
─Benetako jendeari buruzko benetako istorio bat? ─esan zuen, begiak Edwarden aurpegian tinko─ Istorian jaso ez dudan kontu bakarra da lankidea alhajiarekin utzi eta gero Jeepera igo nintzela eta gidariari temaz eskatu niola etxera eramateko zeren
|
bai
bainekien azken aldia izanen zela Jeep batean nindoala.
|
|
|
Hitzordua tirabiratsua da. " Zergatik ez zara ba lehenago etorri?", galdetzen dio aitak haserre plantak eginez, Chiomak
|
bai
baitaki aitarendako errazagoa dela haserretzea; errazagoa da jendearekin haserretzea haiek mindu ondoren. Aitak dei batzuk egiten ditu.
|
|
|
adoratzen zaituzten jende askorekin aurkituko zarete eta beste batzuk gorrotatuko zaituzte, jeneralian beren gogamen organizatua, hotza eta kalkulatzailea dela medio, lasai xamar egiten diote aurre bere agintekerak sorraraz dezakeen erresuminari. Batzuk pentsatzen dute pesimistak direla, baina ezta pentsatu ere; gertatzen dena da gauzen alde ilunari begiratzea gustatzen zaiela balizko jazoeretara prestatuak egotea eta horrela egoerei hobeto aurre egin,
|
bai
badakite errendimendu bat ona izanik ere, beti izan daitekeela askoz ere hobeagoa.
|
|
|
Bahean ura ekartzen jakin ez eta, atzera joan ziren Kortezubiko familiariak (Barandiaran 1960: 106); arazoa da noizbehinka
|
bai
jakiten dutela. Eta akats larriagoa badaukate, heriotza txarra ematen dute, geroago ikusiko denez.
|
|
|
Manex ez zen deus ere esatera ausartu, ongi
|
bai
baitzekien zerbait protestatuz gero, anaiak segidan aterako zizkiola, arrautza frijituekin egindako makurkeriak eta gaiztakeriak, eta hura ez zitzaion inondik inora ere komeni; isilik egon behar!
|
|
|
Semeak amore ematen zuen bere ahaleginean,
|
bai
baitzekien batzuetan hobe dela etsitzea.
|
|
|
Berehalaxe sumatu zituen Beltxa, Nabarra eta Gorriren hutsune eta gabezia handiak. Manexek, mutiko ipurtarin eta bihurritxoa izanda ere, bazeukan bere bihoztxoa, eta ukuiluan animalia haien gabetasuna ikusita, bihozmina eta nahigabea berehalaxe nabaritu zituen bere baitan, oso ongi
|
bai
baitzekien Beltxa, Nabarra eta Gorri berriro ere ez zituela sekula santan han ikusiko, eta horrek atsekabe handi samarra sorrarazten zion. Behi, bigantxa eta zekor berriak etorriko ziren, bai, seguru, horretan ez zeukan inolako zalantzarik, baina beste batzuk izanen ziren, ez lehengo berberak.
|
|
|
Mutikoa, eskaileretan, begirik kendu gabe, gertatzen zen guztia behatzen; urduri. Alde batetik, bazekien egun hura jai garrantzitsu eta onuragarria zela familia osoarentzat, baina, bestetik, beldur pixka bat ere bazuen,
|
bai
baitzekien txerriaren oihu eta garrasi desesperatuek izu handi samarra sorraraziko ziotela.
|
|
|
Horraino, Manexek erne baina lasaitasunez jarraitu zuen gertakari guztia,
|
bai
baitzekien horretan ez zegoela aparteko zailtasunik, aurreko kasuan frogatu zuen bezala. Beraz, estutasunik gabe itxaron eta, lehendabiziko aldian egin zuen bezalaxe, txorikumeak nahiko koskortuta zeudenean, kaiola berriz ere hartu, zuhaitzera igo, hegaztitxoak lapurtu gurasoak urruti ziren bitartean, eta espetxean sartu zituen, aurreneko saiakeran egin zuen bezala.
|
|
|
Lasai!, nik
|
bai
baitakit zertan ari naizen. Hala, bada, kaiola etxeko horman zintzilik ezarri, txoria hartu eta buru gainean jarri zuen, ohituraren arabera, etxeko guztien aurrean.
|
|
2023
|
|
|
Eta zu ezjakintasun eta eskarmentu falta horretaz aprobetxatu zinen. Zuk
|
bai
bazenekien amodioaren asuntoak nolakoak diren, bazenekien neska nerabe bat maitemintzen denean itsu bihurtzen dela eta itsutasun horretaz baliatu zinen.
|
|
|
Gu biok ezagutzen dugun inor ez zen bertan egon. Eta hori
|
bai
badakizula soberan, Lara.
|
|
|
Etxera heldutakoan lo apur bat egin duzu entzungor eginez, Lara.
|
Bai
badakit adoptatua zarela, baina xehetasun hori gogora ekartzea zuk maizegi erabiltzen duzun beste amarru bat baino besterik ez da. Nirekin ez zaizu balioko.
|
|
|
Zaldunak segurtatu zion ez zuela nehola ere makurki erabili nahi, bere onerako eta salbatu ahal izateko behar zuela. Kordelierrak,
|
bai
baitzekien hura gizon on eta debotoa zela, utzi egin zion; eta, begitarte osoa estaltzen zion abitu harekin, begiak ere ikusi ezin zitzaizkiola, hartu zituen predikariaren bizar sudurren idurikoak ziren faltsu batzuk, eta, zapatetan artelazkia jarriz, haren neurriko bilakatu zen. Eta horrela jauntzirik, bere beha debozio handiz goait zeukan emaztearen ganberarat sartu zen arratsean.
|
|
|
" Emanen diot Simontaulti erran zuen hark,
|
bai
baitakit ez duela nehor gupidetsiko".
|
|
|
Apetatsu samarra iruditu zitzaion kristaua, bereari ondo heltzen ziona alajaina. Horregatik ez zion askoz gehiago galdetu kontuari buruz,
|
bai
baitzekien huskeria eskuratuko zuela teman tematuta. Haatik, Kirmenek argitu zizkion zalantza guztiak.
|
|
|
Ez nahastu terminoak. Barrez lehertu gara, neroni apur bat bortxatuta,
|
bai
banekien horixe zela Ojuelen errepertorioko lehenengoetako txiste artxijakina. Edozein aukera izanda, baita emaztearekin bazkaritan egokituta ere ateratzen zuen txistea.
|
|
|
Eta zuk tonto zuk, ez dakizun arrazoi batengatik, ez eta neurria hitzak existitzen ez diren herrian zaudelako akaso, baietz esan diozu, gustura joango zinatekeela izebarenera. Avec plaisir, apellidua darabilzu,
|
bai
baitakizu frantsesezko hitzekin goxoa jartzen dela zure lagun berri frantximant zalea. Egiazki kontrakoa egin nahi duzun arren, berezkoa duzun begiluze petral izate horrek saldu egin zaitu berriz ere.
|