|
2007
|
|
|
Gehienetan lantegi bateko ikasleak dira edota lanbide berdina duten pertsonak. Lehenago ere hainbat esperientzia batzuk izan baziren ere, arlo hori iraunkortu da
|
azken
urte hauetan, euskararen presentzia jendarteko zenbait alorretan hedatu arau. Hala nola, 2002tik Euskal Konfederazioak Herriko Etxeei proposaturiko hitzarmenaren ildotik euskararen presentzia bermatzen hasi da herri administrazioan eta ondorioz bertako langileen formakuntza garatzen.
|
|
|
|
Azken
urte hauetan hala administrazioan nola euskalgintzan nolabaiteko kezka sortu da euskararen erabileraren inguruan. Garai batean zegoen ustea eta desioa (ezagutzak erabilera ekarriko zuela) ez zela zuzena ikusi da:
|
|
2008
|
|
|
"
|
Azken
urte hauetan Euskal Herriak aldaketa sakonak jasan ditu, nola demografiaren aldetik hala gizarte bizitzaren aldetik: tokiko jendetza zahartzen den neurrian, etorkinek jarraipena segurtatzen dute.
|
|
|
Seguru aski,
|
azken
urte hauetan, blogosferaren ikuspegi ezagunena da, blogak komunikabideetara heldu baitira. Geratzeko asmotan, gainera.
|
|
2010
|
|
|
elebidunak %9, 5 ziren 1991n eta %11, 1 2006an. Iparraldean, aldiz, eussoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 39 kaldunen portzentajea jaitsi egin da
|
azken
urte hauetan: 1996an %26, 4 ziren elebidunak eta 2006an %22, 5 1 irudian, bilakaera hau modu grafikoan ikus dezakegu.
|
|
|
Etxean erdaraz hitz egiten dugu, nire gurasoak euskara ez dakitelako. Euskara asko gustatzen zaidan hizkuntza bat da, baina
|
azken
urte hauetan asko galdu dudala nabaritu dut, bakarrik eskolan erabiltzen dudalako, eta hori aldatzea gustatuko litzaidake. euskararen egoera higatuago dagoen eskualde horietan euskaldunen dentsitatea %50etik behera dago (ultzaman [alkotz eta iraizotz] %50 inguru euskaldun eta altsasun %20). aurreko herrietako hiztunen bizipenekin antzekotasun handiak badira ere, ultzama eta altsasuko gazte horien... euskaraz egiteko ohitura falta dute, egitea kostatzen zaie, hizkuntza gaitasunari eusteko zailtasunak dituzte eta euskara galtzeari beldur diote. ikusi dugun bezala, Mendialdea —eremu euskalduna— ez da euskararako eremu homogeneoa. herri euskaldunak daude, familia euskaldunbeteak eta haurtzaroan etxe auzoko giro euskaldun petoa izan duten gazteak. baina familia euskaldun ez osoak ere badira, bertikalki —belaunez belaun— euskararen eten jarraipenaren haustura loturak izan dituztenak eta horizontalki —belaunaldi berekoen artean— euskara dakitenak eta ez dakitenak dituztenak (bikotekideen artean, adibidez). eremu euskaldunean aspaldian erdaldundutako herriak ere badira oraindik beren inguruan eragin erdalduntzailea dutenak (elizondo adibidez). oro har, azken 20 urteotan euskararen egoerak hobera egin du, belaunaldi gazteak aurrekoa hobetu du eta horretan familia ez ezik, ingurunea ere (eskola bereziki) funtsezko eragingarriak izan dira. gure gazteak bezalaxe, ipar mendebaldeko 25 urtetik beherakoen gehien gehienak euskaldunak ditugu (leitzaran urumealdean, Malerrekan eta bortzirietan batik bat, ia %100) eta euskaraz egin dituzte ikasketa maila akademiko oinarrizkoak.
|
|
2014
|
|
|
Tolosa, Ibarra eta Villabona bezalako herri handixeagoetan aldiz ez da transmisio hori burutu. Urte batzuetan euskararen presentzia oso baxua izan zen, eta
|
azken
urte hauetan hartu du euskarak hauspokada. Oraingo euskal hiztun diren belaunaldi gazte batzuen ahotan entzuten da hika.
|
|
2017
|
|
|
Har ditzagun adibide batzuk. Lehenengo biak,
|
azken
urte hauetan plazaraturikoak, euskalgintzan erreferentziak iruditu zaizkigun bi egilerenak dira. Jarraian beste hiru aipu aurkeztuko ditugu, gure azterketa honetan oso adierazgarriak iruditu zaizkigunak:
|
|
2021
|
|
|
Bigarren zati honi amaiera emateko Gasteizko Udaleko Euskara Zerbitzuari eman diogu ahotsa. Alex Vadillo eta Elena Urzelai bertako langileek
|
azken
urte hauetan hizkuntza aniztasunaren eta hizkuntza gutxituen biziberritzearen esparruan abian jarritako ekimenak azaldu dituzte, hala nola, AnHitzak, Auzoko eta HIGA. Egileen ustez, etorri berrien (hizkuntza) harrera prozesuan eragitea, ikuspegi holistiko batetik lan egitea eta zeharlerrotasunean sakontzea, hizkuntza ekologiaren diskurtsoa zabaltzea eta eleaniztasunaren apologia egiten jarraitzea izan dira sailaren ardatzak.
|
|
|
Hizkuntza gero eta gutiago erabilia da, nahiz pikardierazko liburu eta ikuskizun gehiago diren elkarte kulturalei esker. Interneten ere pikardieraren ikusgarritasuna handitu da
|
azken
urte hauetan. Wikipedian pikardieraz 3.619 artikulu ziren 2018/02/16an.
|
|
|
Erdi Arotik (orduan lehenetan zen Europan trobadoreekin), okzitanierazko literatura bizi da eta XXI. mendean ere. Hona
|
azken
urte hauetan gutienik argitaratu diren liburu kopuruak: 2017an:
|
|
|
Hizkuntzaren biziberritzeko tokiko ekimen zatikatuez gain,
|
azken
urte hauetan lurraldez gaindiko mugimendua garatzen da, hizkuntza arpitan deituz.
|
|
|
Frankoproventzera arriskuan dago, baina, gaur egun, gorakada txiki bat egin du, batez ere elkarteen federazioek bultzatua. Hizkuntzaren biziberritzeko tokiko ekimen zatikatuez gain,
|
azken
urte hauetan lurraldez gaindiko mugimendua garatzen da, hizkuntza arpitan deituz (Harrison eta Joubert 2019: 152), ortografia berezi batekin, Interneten edo Radiô Arpitania irratiarekin adibidez.
|
|
|
Gaur egungo aniztasun horren argazki txikia ematen da: hizkuntzen egoera,
|
azken
urte hauetako bilakaera eta eramaten diren hizkuntza politikak. Halere, azpimarratu behar da datuak, argibideak edo inkestak urriak direla oro har, eta homogeneoak ez direla.
|
|
|
Gure helburu nagusia da Frantzia metropolitarrean dagoen eskualdeetako hizkuntzen aniztasunaren argazki bat ematea, gutxitu diren hizkuntza horien egoera azaltzea. Ahal den neurrian
|
azken
urte hauetan izan den bilakaera aipatuko da, hizkuntza biziberritzerako ahaleginak eta eskualdeetan eramaten diren hizkuntza politikak azalduko dira.
|
|
2022
|
|
|
Esan liteke,
|
azken
urte hauetako ikerketei, adierazpen publikoei eta esku hartze proiektuei erreparatuz, adostasun zabala dagoela landu eta jorratu beharreko alorretan. Gehien aipatu direnen artean, honako hauek daude:
|