|
2023
|
|
|
Labur
|
azalduta
, Kilika programak gaztetxoen arteko euskarazko elkarrizketak sustatzea du helburu. Gure kasuan Nafarroako 8 urte bitarteko haurrei zuzenduta dago.
|
|
|
— Esaerak: atsotitzak, esaldia osatzea, hitzak eta definizioak lotzea, hitz gakoak hartuta denon artean ipuina sortzea, bi irudiren arteko erlazioa
|
azaltzea
, edota Teleberria antzeztea.
|
|
|
Atal honetan, gorago
|
azaldu
dugun moduan, erabilerari buruzko pertzepzioaz galdetzen dugu. Jakina, pertzepzio subjektiboa da, baina ekintza beraren inguruko espektatibak neurtzeko balio duela uste dugu.
|
|
|
...batzuek egiten duten moduan gure hizkuntza erakutsi ahal izatea modu normalizatu eta" apolitiko" batean, euskarak errealitate soziopolitiko espezifikoa ez balu bezala, egoera dramatikoa duela aintzat hartu behar ez balitz bezala, hori guztia hala dela esplizituki esatea beharrezkoa ez balitz bezala, euskararen errealitate soziolinguistikoa euskal populuaren historia tamalgarriari loturik
|
azaldu
behar ez balitz bezala. Baina ezin da.
|
|
|
5 Zein eremu akademikotara begiratzen dudan, edonon topatzen dut beherakada hizkuntzarekiko atxikimenduan eta euskarari heltzearen erabakian. Izan ere, Nafarroako Unibertsitatean ere erdaraz mintzo dira euskaraz ikasten duten etorkizuneko irakasle asko eta asko, nahiz eta hemen ere aldea dagoen, noski, Iruñerriko edo eremu euskaldunetako jendeen artean, gorago
|
azaldu
ditudan arrazoiengatik. Hemen egoera ez da hain nabarmena, baina kezkatzekoa iruditzen zait ikustea nola hemendik pare bat urtera haurren hezitzaile izango diren horiek ez duten euskarari heltzearen hautua (oraindik) egin.
|
|
|
Besterik gabe, ezin dugulako ikasleon" gorrotoa" ren prezioa ordaindu. Askotan gertatu zait klasean, ahalera
|
azaltzen
egotea, eta beste planeta bateko hizkuntza erakusten ari nintzela sentitzea. Ez dute euskaraz egiten, euskararen beharrik sentitzen ez dutenez, arrotz egiten zaie eta...
|
|
|
egoera eta aukera berriak izeneko mintegia antolatu zuten Iruñeko Komunikabideak Fundazioak eta Euskaltzaindiaren Sustapen batzordeak. Esku artean duzun argitalpen honetan mintegian
|
azaldu
ziren ikuspegi, iritzi eta proposamenak bildu nahi izan ditugu. Liburuan aurkituko dituzun artikuluak ez dira, ordea, denak mintegi hartan aurkeztu zirenak.
|
|
|
Liburuan aurkituko dituzun artikuluak ez dira, ordea, denak mintegi hartan aurkeztu zirenak. Eta mintegian
|
azaldu
ziren zenbait ere ez dituzu hemen, ez eta egun horretan gazteek mahai inguruan esan zituztenak ere, interesgarriak izan arren. Mintegiaren izenean aurreikus zitekeena baino, alegia, Nafarroako
|
|
|
Aditu gisa egin nahi edo egiten ari diren proposamenen eta proiektuen berri eman digutenak; euskararen normalizazioan ahozko jardunak duen garrantziaz gogoeta egin dutenak; irakaskuntzan nola heltzen dioten arlo honi eta zer planteamendu egiten duten adierazi digutenak. Baita eskolaz kanpo zer ekimen eramaten diren aurrera
|
azaldu
digutenak ere, hain zuzen ere, ikastola eta eskoletan euskaldundu diren haurrek eta gazteek euskarazko sarea izan dezaten.
|
|
|
Komunikazioaren helburu nagusia giza harremanak eraikitzea dela eta giza harremanak batez ere hizkuntzen ahozko erabileraren bidez gauzatzen direla onartuta, artikulu honen xedea da ahozko gaitasunaren eta hizkuntza atxikimenduaren arteko lotura
|
azaltzea
, gazteen komunikazio jokalekuari bereziki begiratuta.
|
|
|
Ahozko gaitasuna eta hizkuntzaren atxikimendua komunikazioaren jokalekuan 36 erabakigarria da; hau da, hizkuntza aukeraketa ez da soilik hiztun bakoitzaren gaitasun pertsonalaren araberakoa; hizketaldiko partaideen arteko gaitasun mailan egon ohi diren aldeek ere baldintzatzen dute hizkuntza bat edo bestea aukeratzea. Mackey k
|
azaldu
zuen bezala (1994: 86):
|
|
|
7 Watzlawick, Bavelas eta Jacksonek argi
|
azaldu
zuten hiztunok komunikazio markotik ateratzeko eta komunikazioari" kanpotik" begiratzeko daukagun zailtasuna: " Etengabe komunikatzen ari gara eta, hala ere, ia ez gara gauza komunikazioari buruz komunikatzeko." (Watzlawick eta beste, 1987:
|
|
|
Giza jokabideak norberaren iritzi, sinesmen eta balioek gidatzen dituztela pentsatu ohi dugu. Gizarte psikologiak, ordea, aspaldi
|
azaldu
du eragina kontrako norabidean doala: gure jokabideak bizi garen testuinguruaren arabera egokitzen ditugu eta jarrerak jokabide horien arabera.
|
|
|
Disonantzia kognitiboaren teoriak zera
|
azaltzen
du:
|
|
|
Apodakak
|
azaltzen
duen bezala, kontrako adibideak egon badaude, jazarpen edo debekualdietan bere iritzi eta balioak aldatu ez dituztenenak, esaterako, baina oro har, jarreraren kontrako jokabide bat denean aurreko sinesmenak aldatuko dira eta jokabidearekin bat datozen sinesmenei eutsiko die subjektuak (rola bereganatu edo bere burua zuritu) tentsio psikologikoa gutxitzeko, gizakiok koherente izateko beharra omen ... 108) 11.
|
|
|
Jarreren eta jokabideen arteko harremana
|
azaldu
bezalakoa bada, euskara ez erabiltzeak (jokabidea) talka eginen du aldeko jarrerarekin eta euskararekiko atxikimenduarekin. Gazteei askotan errepikatzen zaien bezala, euskaldunen arteko gizarte araua da euskaldun izateko euskara erabili behar dela.
|
|
|
Egileek honako matrize hau erabili zuten ikasleen gaitasunaren eta atxikimenduaren harremana
|
azaltzeko
(Olasagarre eta beste, 2019: 57):
|
|
|
Ikasitako babesgabetasunaz ari gara (Maier, Seligman eta Solomon, 1969) eta baldintzatutako erantzun jokabideekin zerikusia du. Adibide baten bidez
|
azalduko
dugu(...). Jakina da gerraostean eskolara joandako belaunaldiaren garaian ohikoa zela ikasleak zigortzea euskaraz hitz egitearren.
|
|
|
Gizarte psikologiak
|
azaldu
du taldea kideen batuketa hutsa baino gehiago dela. Taldeak berezko izaera du eta norbanakoan presioa egin dezake, talde arauak hauts ez daitezen.
|
|
|
Hiztunari noraino inporta zaizkion besteen usteak, horren arabera saiatuko da taldearen hizkuntza erabilera ohiturak aldatzen ala ez. Beraz, orain arte
|
azaldutako
arrazoiez gain, taldea eta, taldearen bitartez, arau sozialak ezarritako presioa izan daitezke euskara erabiltzeko edo ez erabiltzeko arrazoiak. Rodriguez Carnotak Bourdieuren" merkatu linguistikoa" kontzeptuari15 erreferentzia egin eta" Eskolako jolastokiko merkatu linguistikoa" aipatzen du bere ikerketan (Rodriguez Carnota, 2022:
|
|
|
Hortaz, gela barruan ari garela, sarri askotan jakintzat jotzen dugun zenbait alderdi berariaz jagon beharrean gaude irakasle lanetan dihardugunok.
|
Azaldu
dugun hizkera akademikoaren konplexutasun horren kontzientzia izan behar du irakasleak, azken finean, ikasleak trebatu behar ditugu testu konplexuak modu sofistikatuan irakurtzen eta ideia korapilatsuak modu sotil eta limurtzailean komunikatzen.
|
|
|
Hortaz, eguneroko bizitzako egoera batek testuinguruan jarriko duen edozein ikaskuntza prozesu abiaraztean aktibatzen diren eragiketa kognitiboen artean (konparatu, kalkulatu, inferitu, interpretatu, hautatu...), aldi berean kognitiboak eta linguistikoak direnak ere aktibatuko dira, edota lehenengo haiek aktibatuko dituzte (deskribatu, definitu,
|
azaldu
, justifikatu, argudiatu...).
|
|
|
EGOERA/ HELBURU KOMUNIKATIBOA: Gelakideei eguneko menua zein den
|
azaltzea
. TESTU GENEROA:
|
|
|
EGOERA/ HELBURU KOMUNIKATIBOA: Ikasleek taldeka aukeratutako pertsonari elkarrizketa egitea eta elkarrizketatuak esan duena ikaskideei
|
azaltzea
.
|
|
|
Eskuen erabilera gauzak
|
azaltzeko
.
|
|
|
• Iritzia adierazteko eta argudiatzeko hizkuntza baliabideak (arrazoiak emateko): ustea edo iritzia
|
azaltzeko
eta arrazoitzeko egiturak ikusi eta erabili dituzte: Uste dut/ iruditzen zait/ pentsatzen dut...
|
|
|
elkarren artean hizketan ari direnean, tertulia gauzatzen ari direnean zer eta nola esan... Eskuen erabilera gauzak
|
azaltzeko
.
|
|
|
• Iritzia adierazteko eta argudiatzeko hizkuntza baliabideak (arrazoiak emateko): ustea edo iritzia
|
azaltzeko
eta arrazoitzeko egiturak ikusi eta erabili dituzte: Uste dut/ iruditzen zait/ pentsatzen dut...
|
|
|
EGOERA: DBH 3ko ikasleek etorkizunerako erabaki akademikoak hartzen hasi behar dute (ibilbideak...); bide hori dagoeneko 4 mailako ikasleek hasia dutenez, 3 mailakoei laguntzea da asmoa, horretarako gaur egun dauden aukerak
|
azalduko
dizkiete, norberaren profilaren arabera aholkuak emanez.
|
|
|
HELBURU KOMUNIKATIBOA: 3 DBHko ikasleei egokitu zaizkien arloen ezaugarriak, bertara iristeko ibilbideak, eta arloaren barnean dauden aukerak
|
azaltzea
eta aholkuak ematea, ikasleen profilen arabera. Eta horren inguruan ikasleek izan ditzaketen zalantzak argitzea.
|
|
|
Egin beharreko bidea da ahozko komunikazio gaitasunaren ebaluazio diagnostikoa. Gaur gaurkoz, EAEn zenbait urrats egin dira, Egañak (2010)
|
azaltzen
duenez, eta zailtasun teknikoek eta behar diren baliabideek galarazten dute bidea egitea. Europako Markoko hizkuntz mailak hartu ziren kontuan, eta lagin bati egin zitzaion ahozkoaren ebaluazioa.
|
|
|
Arestian
|
azaldutako
A eta B ikasketa ibilbideek ez dute zertan amaitu hirugarren fasera heltzean. Bertan amaituko balute, bata zein bestea osatu gabeko ikasketa prozesuak izango lirateke.
|