|
2013
|
|
|
Bai horixe! Ikastolatik
|
ateratzean
.
|
|
|
1 Elkarrizketari dagozkion galderak testutik
|
atera
ditugu, eta desordenaturik dauzkazu hemen behean. Osa ezazu elkarrizketa, hutsune bakoitzerako galdera egokia hautatuz.
|
|
|
1) Mutikoari dardarka
|
atera
zitzaizkion.
|
|
|
Dasta itzazue sentimenduak adierazten dituzten hitzak,
|
atera
ahotik, keinuzlagunduetabientzuleenbegi belarrietarabidali. Egindezatelahaienbihotzetarabidea: hitzezkolaztanak, poemabelarrondokoak, bertso besarkadak, haginka hitzak
|
|
|
Ahotsa bihotzari! osagaiaren amaierara heldu zara, eta sentimenduak adierazten dituzten hitzak dastatu, ahotik
|
atera
, keinuz lagundu eta entzuleen begi belarrietara bidali dituzu.
|
|
|
4 Zer moduz aritu zara? Dena prestatutako moduan
|
atera
al zaizu. Gustura gelditu zara?
|
|
|
Hotsak bihotzera iristen zaizkigu. Baina zer hots
|
ateratzen
ditu gure bihotzak. Castillo Suarez bereari adi jarri zitzaion, eta hara zer entzun zion:
|
|
|
b) bonbak gerretan eta erabiltzen direlako, eta, bonbek
|
ateratzen
duten zarata bezala, bortitza delako sentimendu hori".
|
|
|
Honako izen eta adjektibo hauek erabiliz, esan zer hots
|
ateratzen
duen zure bihotzak, alegia, nola sentitzen zaren. Hona bi adibide:
|
|
|
Zelten tradizioan, naturak sekulako garrantzia dauka, eta, bereziki, zuhaitzek. Zuhaitzetik
|
ateratako
zurak etxeak egiteko balio zien.
|
|
|
Zelten tradizioan, naturak sekulako garrantzia dauka, eta, bereziki, zuhaitzek. Arbolatik
|
ateratako
zurak etxeak egiteko balio zien. Euren artaldeak haien itzaletan hartzen zuen babesa.
|
|
|
Artikulu batetik
|
ateratako
esaldi multzo bat duzu jarraian. Esaldiek, ordea, ez dute elkarren arteko loturarik.
|
|
|
Neguko solstizioei buruzko testuari etekina
|
ateratzen
jarraituko dugu. Testuko irudiak atera ditugu, eta hona ekarri dizkizugu.
|
|
|
3 Emaitza kopuru guztiak kontuan hartuta,
|
atera
al duzu ondoriorik. Ea laguntzen dizuten bildu ditugun honako hauek.
|
|
|
Neguko solstizioei buruzko testuari etekina ateratzen jarraituko dugu. Testuko irudiak
|
atera
ditugu, eta hona ekarri dizkizugu.
|
|
|
Arbolatik
|
ateratako
zurak etxeak egiteko balio zien.
|
|
|
Loiutik goizeko hamarretan
|
aterako
zarete eta bidaiak bederatzi ordu irauten du. Zer ordutan iritsiko zarete Buenos Airesera?
|
|
|
Itzuleran, Buenos Airesetik goizeko 10etan
|
aterako
zarete. Zer ordutan iritsiko zarete hona?
|
|
|
Orain, haietan erliebe elementuak satelite irudietan eta mapa topografikoetan nola irudikatzen diren sakonago aztertuko dugu. Gero, irudi horien bitartez, informazio ugari
|
atera
ahal izango duzu hautatu duzun bizilekuaren erliebeari buruz.
|
|
|
Menditik harria
|
atera
dute, harrobia handitu egin da.
|
|
|
Handik
|
ateratako
harriarekin hainbat etxe, bide eta azpiegitura egin dira.
|
|
|
Gizakion beharrak asetzeko, giza jarduerek eragiten dituzten ondorio batzuk ikusi ditugu jada. Gai berarekin jarraituz, hainbat kasuren azterketa egingo duzue talde txikitan; ondoren, ikaskideekin
|
ateratako
ondorioak eta balioespenak partekatuko dituzue.
|
|
|
4 Zertarako
|
ateratzen
dira izotz blokeetara?
|
|
|
Baina zalantza asko daukate programa grabatzeko lekuaren inguruan. Hori erabakitzeko, oso garrantzitsua da lurraldeen kokapena eta ezaugarriak ezagutzea; izan ere, urruti badago, bidaia garesti
|
aterako
zaie; orduetan alde handia badago, zaila suerta daiteke zuzeneko programak egitea; eguraldiak ere grabaketak zaildu ditzake eta, nola ez, erliebeak nahiz biomak ekintzak baldintzatuko ditu.
|
|
|
Ea denon artean lehiaketa aurrera
|
ateratzea
lortzen duzuen!
|
|
|
Gizakiok ditugun beharrak (janaria, garraioa, energia...) asetzeko, natura ustiatzen dugu. Azken urteotan, gure premiak neurrigabe hazten joan dira; naturatik lehengaiak
|
atera
, eraldatu, kontsumitu eta botatzen dihardugu etenik gabe. Horrek guztiak naturan ondorio kaltegarri ugari sortzen ditu.
|
|
|
Ikusten dugun satelite argazkia noizkoa dela esango zenukete? Irudia noiz
|
atera
duten jakiteko, maparen oineko datari begiratu behar diozue.
|
|
|
Historialariek iraganeko bizitzari buruzko ondorioak
|
ateratzen
dituzte, aztarnategietan arkeologoek aurkitzen dituzten aztarnetan oinarrituta. Baina ateratako ondorioak ez dira aldaezinak; izan ere, iraganari buruz lur azpian sekretu ugari daude gordeta.
|
|
|
Historialariek iraganeko bizitzari buruzko ondorioak ateratzen dituzte, aztarnategietan arkeologoek aurkitzen dituzten aztarnetan oinarrituta. Baina
|
ateratako
ondorioak ez dira aldaezinak; izan ere, iraganari buruz lur azpian sekretu ugari daude gordeta. Goazen gai hori aztertzera.
|
|
|
Kostaldean ere badaude erromatarren aztarnak. Ibaiak itsasoratzen diren tokiak portu moduan erabili zituzten erromatarrek, Euskal Herriko meatzeetatik
|
ateratako
minerala Burdigalara (Bordele) eramateko. Portu horietakoen artean daude Bilboko itsasadarrekoak (burdin meatzeen ustiapena), Vesperie (agian, gaurko Bermeo), Urdaibaiko itsasadarrekoak (Foruako aztarnak eta Ereñoko marmola), Tritium Tuboricum (Mutriku edo Deba), Menosca(?), Oiasso (Irun), azken hori Arditurriko meatzeetako zilarra eta beruna kanporatzeko erabiltzen zena
|
|
|
objektu horretatik sua
|
ateratzen
zela.
|
|
|
Ondorioak
|
ateratzen
|
|
|
4 Aztertutako guztiaren ondoren, ondorio batzuk
|
atera
ditzakezu. Hautatu ondorio zuzenak.
|
|
|
b)
|
Aterako
zenituen zenbait ondorio, osatu dituzun bikoteetan oinarrituta. Aldaketa handiak izan al dira antzinatik hona?
|
|
|
Ötzik 46 urte zituen hil zenean, 159 cm-ko altuera eta 50 kg inguru; artritisa zuen eta hesteetan zizareak. Garai haietako gizakien janzkerari buruzko informazio ugari
|
atera
dute zientzialariek, jantzita zeraman arropari esker. Alpeetako hotzetik babesteko kapela zeraman, haizetik eta hezetasunetik babesteko lastozko kapa, larruz egindako prakak eta hartzaren larruz egindako botak zituen.
|
|
|
Horrez gain, informazio ugari
|
atera
dute, zeramatzan tresnei esker ere. Arkua ez zegoen geziak jaurtitzeko prest; geziak adarrez eta harrizko puntaz egindakoak ziren, gezi puntak eramateko urki azalez egindako edukiontziak zituen eta kobrezko aizkora baliotsua zeraman.
|
|
|
Arkeologoak dioenetik informazioa
|
ateratzean
|
|
|
Informazio iturriak aztertu, eta ematen diguten informazioa
|
ateratzen
. Denbora lerroek ematen duten informazioa interpretatzen.
|
|
|
Ondorioak
|
ateratzen
132
|
|
|
c) Zer ondorio
|
atera
dezakezu, erregelaren tamaina, eskalaren balioa eta ikuspegiaren artean dagoen erlazioari buruz?
|
|
|
Etxetik 15 rekin
|
atera
zara. 2,75 ko izozkia, 1,50 ko 2 freskagarri eta 0,15 ko 8 goxoki erosi dituzu.
|
|
|
Jokoak atzealdean tiketa darama prezioarekin. Eskua poltsikoan sartu eta hogei euroko billetea
|
atera
duzu. Ba al duzu jokoa erosteko adina diru?
|
|
|
b)
|
Atera
iezaiozue argazkia lortutako grafikoari eta aurkez ezazue egindako lana talde handian.
|
|
|
Dagoeneko datuak antolatzen eta irudikatzen trebatzen hasi zara. Hasierako egoerari erantzuteko hori beharrezkoa izango duzue, baina gogoratu ondoren
|
ateratako
ondorioekin ikastetxean eskaera formal bat aurkeztu behar duzuela. Ohikoena eskabide orri bat idaztea da ikastetxean aurkeztu behar duzuen eskaera formalaren antzekoa egiteko.
|
|
|
Bidea luzea izan da: diseinatu, datuak jaso, informazioa antolatu, grafikoki adierazi eta ondorioak
|
atera
. Horrekin guztiarekin, gogoratu unitatearen hasieran aurkeztutako egoerari aurre egin behar diozula.
|
|
|
1 Ikastetxeko planoan agertzen den eremu grisak aparkalekua sortzeko eremua irudikatzen du. Bertan, ikus dezakezunez, 4 metroko diametroa duen lorategi zirkularra dago, eta horren inguruan, bide bat bizikletak sartu eta
|
ateratzeko
.
|
|
|
Horretarako, lehenik, sortu egin nahi duzun translazioari dagokion bektorea edo gezia. Ondoren, adierazi bi irudien aldeen eta angeluen balioak eta
|
atera
ondorioak.
|
|
|
2 Irudia aztertu. Zer ondorio
|
atera
dezakezue bi zuzen ebakitzaileren arteko angeluen ezaugarrien inguruan?
|
|
|
Galdera nagusia eta datuen arteko erlazioa esplikatuko duten arrazoiak, sarri galderen erantzunetatik
|
ateratakoak
.
|
|
|
3 Zer ondorio
|
atera
daiteke, aurreko ereduari jarraituz, zuzen paraleloek beste zuzen ebakitzaile batekin sortutako angeluak aztertuta. Ondorioetara iristeko, osatu argudiatze eredua.
|
|
|
Bittor argazkizale amorratua da, eta joan zen udan argazkiak
|
ateratzeko
hainbat irtenaldi egin zituen. Irtenaldi horietan, argazki kamera eskuetan zuela, inguruan ikusitako guztiari argazkiak ateratzen ibili zen.
|
|
|
Bittor argazkizale amorratua da, eta joan zen udan argazkiak ateratzeko hainbat irtenaldi egin zituen. Irtenaldi horietan, argazki kamera eskuetan zuela, inguruan ikusitako guztiari argazkiak
|
ateratzen
ibili zen. Udako gau zoragarri batean, hondartzara joan eta kameraren objektiboa hamabost minutuan zabalik eduki ondoren, aurkezten dizugun argazkia atera zuen.
|
|
|
Irtenaldi horietan, argazki kamera eskuetan zuela, inguruan ikusitako guztiari argazkiak ateratzen ibili zen. Udako gau zoragarri batean, hondartzara joan eta kameraren objektiboa hamabost minutuan zabalik eduki ondoren, aurkezten dizugun argazkia
|
atera
zuen. Polita, ezta?
|
|
|
d) Hitz egin zeuen artean, talde handian, partekatu
|
ateratako
ondorioak eta egin egin beharreko zuzenketak.
|
|
|
d)
|
Atera
ondorioak, erantzun berri dituzun galderen erantzunak kontuan hartuta.
|
|
|
2 Aurreko ariketan, ondorioak
|
ateratzerakoan
, argi gelditu da zenbait adierazle behar direla iturrien fidagarritasuna aztertzeko eta baieztatzeko. Zein dira adierazle horiek?
|
|
|
5 Zuek egin duzue azterketa, baina komeni da
|
atera
dituzun ondorioak jende adituen iritziekin alderatzea, eta, horretarako, irakurri honako testu hau eta baliatu hango informazioa aurreko azterketan atera dituzun ondorioak baieztatzeko edo zuzentzeko.
|
|
|
5 Zuek egin duzue azterketa, baina komeni da atera dituzun ondorioak jende adituen iritziekin alderatzea, eta, horretarako, irakurri honako testu hau eta baliatu hango informazioa aurreko azterketan
|
atera
dituzun ondorioak baieztatzeko edo zuzentzeko.
|
|
|
d) Parteka itzazue
|
ateratako
ondorioak talde handian.
|
|
|
2 Partekatu gelakideen artean talde bakoitzak definitutako kontzeptuak edo giltza hitzak, eta osatu bakoitzak bere taula,
|
ateratzen
dituzuen ondorioak kontuan hartuz.
|
|
|
Horrez gain, badira munduan zehar ibili ohi diren bidaiariak, munduko paisaia mota asko ezagutzen dituztenak eta euren abenturen berri emateko prest daudenak. Bidaiari horiek, zenbaitetan, blogetan jartzen dituzte
|
ateratako
argazkiak, edota hitzaldiak ematen dituzte ezagutu dituzten paisaia zoragarri horiek ikusle eta entzuleekin partekatzeko. Julen Urdaibai euskal kirolaria munduan zehar ibili da hainbat mendi lasterketatan parte hartuz eta munduko paisaiez disfrutatuz.
|
|
|
1 Euskal Kostaldeko Geoparkea Euskal Herriko itsasertzean kokatutako parke bat da, planetaren eta gizakiaren historiako hainbat kapitulu biltzen dituena eta baita bestelako ezaugarri natural eta kulturalak ere. Honako hiru testu hauek Euskal kostaldeko Geoparkearen webgunetik
|
ateratakoak
dituzu. Irakurri testuak eta erantzun galderei.
|
|
|
b) Egin hiru aurkezpenen arteko konparazioa,
|
atera
aurkezpen bakoitzari buruzko ondorio orokorra, eta arrazoitu egindakoa.
|
|
|
igneoa lurralde horretan, iberiar mikroplaka eta europar plaka tektonikoek talka egitearen ondorioz. Magma masa ikaragarri bat osatu zen lur azpian, gero, bi plaken artean zegoen lurralde ez-egonkor horretan hainbat mugimendu tektoniko izan ziren, eta horien bidez lurrazalera
|
atera
zen granito masa hori. Azkenik, kanpoko eragile geologikoek gainazala aldatu zioten granitozko mendi berri horri, eta haizeak, urak eta beste kanpoko zenbait eragilek eman zioten Aiako Harriari gaur egun duen itxura.
|
|
|
Erdi Aroan, meatzeen ustiaketak burdina mea
|
ateratzea
zuen helburu. Erromatarrek ez zuten burdina mea eskuratzeko interes berezirik agertu, baina Erdi Aroan aberastasun iturri zen burdina.
|
|
|
Gero, XVIII. eta XIX. mendeetan, beruna ustiatu zuten batik bat, nahiz eta burdinaren ekoizpena ere garrantzitsua izan. Arditurriko galena mineraletik beruna
|
ateratzen
zen (galena berun sulfuroa da), baina berunarekin batera zilarra ere ateratzen zen. Beruna gauza askotarako erabiltzen da:
|
|
|
Gero, XVIII. eta XIX. mendeetan, beruna ustiatu zuten batik bat, nahiz eta burdinaren ekoizpena ere garrantzitsua izan. Arditurriko galena mineraletik beruna ateratzen zen (galena berun sulfuroa da), baina berunarekin batera zilarra ere
|
ateratzen
zen. Beruna gauza askotarako erabiltzen da:
|
|
|
a) Aurkitu zerrenda bakoitzean oker dauden giltza hitz edo kontzeptuak,
|
atera
multzo horretatik eta ipini dagokien zerrendan.
|
|
|
Zer ondorio
|
ateratzen
dituzue?
|
|
|
3 Aurreko ariketa egindakoan, talde bakoitzak kanpoko eragile geologiko guztien taula beteta izango du dagoeneko; beraz, talde handian, eragile geologiko horiei buruz eta eragile horiek sor ditzaketen erliebe motei buruz hitz egin dezakezue eta taldeetan
|
ateratako
ondorioak komentatu. Ondoren, berrikusi eta osatu zuek egindako lanak, hala behar izanez gero.
|
|
|
4 Ikasitakoa baliagarria izan da?
|
Atera
ondorioak!
|
|
|
4 Ikasitakoa baliagarria izan da?
|
Atera
ondorioak!
|
|
|
Esan horietatik zein gertatzen diren gizakion jardueraren ondorioz. Arrazoitu erantzunak eta
|
atera
ondorioak.
|
|
|
Hala dio aditu batek: Alferrikakoa da euria, gero hego haizea egiten badu; goiko geruza lehortu egiten da, eta ez da onddo berririk
|
ateratzen
.
|
|
|
bizidunei buruzko datuak analizatuz ondorio egokiak
|
ateratzen
.
|
|
|
d) Ondoren, aztertu datu horiek, antolatu eta ondorioak
|
atera
.
|
|
|
5 Zer ondorio
|
atera
dituzu?
|
|
|
(Jasotako datuak taldean aztertu eta ondorioak
|
atera
)
|
|
|
nitateko lehenengo osagaian, gizakion jarduerek ingurumenean duten eragina aztertu duzu, eta baita ondorioak
|
atera
ere. Bigarren osagai honetan, beste hainbat ikerketa zientifiko egin duzu, gizakion bizi funtzioak ezagutu eta horietan bizi ohiturek duten eragina aztertzeko.
|
|
|
4 Ikasitakoa erabilgarria izan da? Ondorioak
|
atera
.
|
|
|
(Oraindik goiz samar da jasotako datuak interpretatzeko eta gehiago ikasi duzu ondorioak
|
ateratzeko
, beraz, gorde datuak; aurrerago erabiliko dituzu!)
|
|
|
Aurreko jardueran hainbat gauza aztertzen aritu zara: ariketa fisikoa, kirola, horiek lokomozio aparatua osasuntsu mantentzeko eraginik baduten& Zer ondorio
|
atera
duzu. Kirola egitea ona al da osasunarentzat?
|
|
|
3 Pasatu, zuen etxeetan, fitxa bera zuen familiako kideei. Egiaztatu jasotako datuak taldean, balioetsi eta ondorioak
|
atera
.
|
|
|
5 Partekatu taldekide guztien artean kirolari, ariketa fisikoari eta osasunari buruzko zuen ekarpen, balorazio eta galderak, eta, irakaslearen laguntzaz, saiatu ondorioak
|
ateratzen
.
|
|
|
PARTEKATU JARRITAKO DATU GUZTIAK ETA ONDORIOAK
|
ATERA
|
|
|
3 Ondorioak
|
atera
.
|
|
|
(Jasotako datu guztiekin ondorioak
|
atera
eta taulako azken zutabea bete)
|
|
|
b) Partekatu lortu duzun informazioa eta
|
ateratako
ondorioak partekatu talde handian. Gelakide guztien ekarpenez zentzumen guztien taula izango duzu.
|
|
|
Hauek dira neskengan gertatzen direnak: aldakak zabaldu egiten dira, bularrak hazten hasi, aluaren inguruan biloxkak
|
atera
, hilekoa agertzen da
|
|
|
Bestalde, obulua ez bada ernaltzen, kanpora
|
ateratzen
da odol isuri batekin.
|
|
|
Emakumeek 28 egunetik behin, gutxi gorabehera, obulu heldu bat askatzen dute obulutegitik. Obulua ez bada ernaltzen, kanpora
|
ateratzen
da, haurdunaldirako prestatuta zegoen endometrioko paretekin, eta odol-jarioarekin. Horri hilekoa deritzogu.
|
|
|
ondorio egokiak
|
ateratzen
, bizi funtzioei buruzko datuetan oinarrituz.
|
|
|
e)
|
Atera
ondorioak, adostu zuen artean eta gorde orain egindako lana aurreko irtenaldian lortutako ondorioekin batera, berriz erabiliko duzu-eta.
|
|
|
5 Zer ondorio
|
atera
dituzu?
|
|
|
(Jasotako datuak taldean aztertu eta ondorioak
|
atera
)
|
|
|
11 Aztertu lortutako informazioa eta ondorioak
|
atera
.
|
|
|
Bizidunak, bizidunen dibertsitatea, bizi funtzioak, bizi ohiturak& bide luzea egin duzu unitatearen hasieratik. Bi ikerketa txosten ere egin dituzu (25 eta 41 jardueretan), eta haietan txukun jasota dituzu
|
ateratako
ondorioak. Orain, ondorio horiekin unitatearen hasieran planteatutako egoerara itzuli behar duzu.
|
|
|
Datuak analizatuz, ondorioak
|
atera
ditut (indagazio zientifikoa). Jarritako hipotesi helburuari zientifikoki erantzuten dion ondorioen
|
|
|
Informazio zabalagoaren faltan biak hartu dituzu kontuan eta azterketa kritikoa egin. Esate baterako, udalak ondorio batzuk
|
atera
ditu lehenengo txostenean. Egokiak ote dira ondorio horiek?
|
|
|
2 Zingira eremuaz ari garela, gogoratu behar da orain dela bost urte udalak ikerketa bat enkargatu ziola Ikerkor ingurumen enpresari. Har dezagun kontu, azken bost urteetan eremua ez dela aldatu, eta, beraz, ikerketa hartatik
|
ateratako
ondorioak oraindik ere balekoak izaten jarraitzen dutela.
|