|
2008
|
|
|
Bestetik, diglosiak ez dira beti zoriontsuak. Ezegonkorrak eta gatazkatsuak izan daitezke, edo post diglosia bihurtzeko zorian egon —post diglosia horietan, gainera, baliteke hizkuntza ordezkapena izatea prozesuaren azken emaitza, batzuetan gaizki onartua edo ez hautatua8— Hizkuntzak, halaber, modu
|
askotan
desager daitezke; besteak beste, hiztunek jakinaren gainean utz diezaiokete hizkuntza erabiltzeari. Bistakoa da horrela baztertzea gutxitan izaten dela gogozkoa; hein batean, merkataritza negoziazio batean edo burtsa eragiketa batean ordaindu beharreko prezioaren parekoa izan daiteke, merkatuaren egoera gardena ez denean edo erabakiak oso azkar hartu behar direnean, nahiz eta hartutako erabakiez berehala damutu.
|
|
2011
|
|
|
Hau argitzeko Arrasateko gazteen hizkuntza erabileran zerk eragiten duen azaldu litzateke lehendabizi eta hori ez da batere gauza erraza10 Izan ere gazteen erabilera informalean eragiten duten faktoreak askotarikoak dira eta elkarren artean nahastuta doazenak gainera. ...reman sareak, hizkuntzaren gizarte irudia eta estatusa, gizartean erreferente diren pertsonaien jokaera, familia mistoak ala elebakarrak diren, erdaldunekiko harremanak, hizkuntzaren ospea edo euskarazko kontsumo eskaintza dira, batzuk aipatzearren, aztertu beharrekoak gazteen sozializazio prozesuan euskararen erabilerak duen etenaren zergatiak argitzeko, haurtzaroan jaso zituen hizkuntza ohiturak
|
askotan
desagertu egin baitira.
|
|
|
Nolanahi ere, ez dago gaur europan estaturik bere lurraldean hizkuntza bizi bat eta bakarra duenik. estatu batzuetan onartuago eta zainduago, Itziar Idiazabal – Eleaniztasuna hezkuntzaren derrigorrezko beste utopia bat? eta besteetan ukatuago edo menperatuago, denetan daude estatuaren izena daramana eta ofiziala edo nazionala deitzen denaz gain hainbat hiztun erkidego, indar eta bizitasun ezberdinekin (Barreña et al., 2005). historian zehar gertatu diren hizkuntza ukipen egoerek, askotan, eta banan banaka, hizkuntza
|
askoren
desagertzea ekarri dute. galera horiek historian zehar nola bizitu diren jakitea ez da erraza, baina gaur badakigu arriskuan bizi diren hizkuntza erkidego guztiek kezkaz bizi dutela bere hizkuntzaren galera (Martì et al. 2005), eta ahal duten heinean bere hizkuntzaren biziberritzea lehentasunik handienetakoa bihurtzen dela gizatalde horientzat. oso adibide esanguratsua iruditu zaigu, berriki kol... 50 bat hiztun izango dira, Amazonia aldean bizi dira, eta orain hogeita hamar urte ia desagertu ziren droga trafikoaren eraginez jasandako sarraskietan. euren hitzetan, gaur aitonak diren lau gizon salbatu ziren eta bere hizkuntza, eta bere oroimenak, kantuak eta erritualak gogoratuz nanuyo hizkuntza bere seme alabei irakastea erabaki zuten nahiz eta haien hizkuntza espainolez nahikoa ordezkatua egon. gaur bizibide eta ondasun oso eskasekin jarraitzen duten arren, harro erakusten dute kapaz direla euren artean nanuyo hitz egiteko, eta badirela zenbait gazte eta haur bere hizkuntza etxean ikasia dutenak eta ondorengoei transmititzeko prest daudenak.1 gaur ukipen egoera bortitzean bizi dira hizkuntza gutxitu gehienak, guztiak ez esatearren.
|
|
2014
|
|
|
Hizkuntzaren faktorea ere kontuan hartzea, beraz, ez litzateke horren harrigarri, euskararen eta hirigintzaren arteko harremana ondo ikertuz eta azalduz gero. eta Iruñerria— eta biak lotzen dituen korridorea —Sakana— daude, herri txiki eta gertukoen kokagune izan direnak; bertako leku
|
askotatik
desagertu dira, nahiz eta beranduago, euskal hiztunak. Eta, hirugarrenik, ipar isurialdea dago, baserri bakartuen eta auzo barreiatuen kokaleku; lur-zati horretara mugatzen da egungo euskaldunen lurralde nagusia.
|
|
2018
|
|
|
UNESCOk ez du alferrik iragarri munduan hitz egiten diren 6.000 hizkuntzetatik
|
asko
desagertzen ari direla. Ez du alferrik esaten euskara hizkuntza zaurgarria dela.1 Euskararen, edo, hobeto esanda, euskararen hiztun elkartearen ajeak eta arazoak munduko beste edozein hizkuntza gutxituaren antzekoak dira, gutxienik, handiagoak ez badira.
|
|
2021
|
|
|
Aldiz, kontinenteko gainerako herrialdeetan egoerak askotarikoak dira, eta milioika hiztun dituzten hizkuntzak aurki genitzake (hala nola, kitxua edo guaraniera), edo komunitate txikietako hizkuntzak izanagatik transmisioan etenik izan ez dutenak (Amazonian). Nolanahi ere, bizkortu egin da hizkuntza aniztasunaren gainbehera eta hizkuntza
|
asko
desagertu dira Kolon Ameriketara iritsi zenetik (Ostler, 2005). Zenbait lekutan jada ez da tokiko hizkuntzarik mintzo:
|