|
2000
|
|
|
Sukaldean, kafesne beroa zain nuen mahai gainean, eta irekiak marrubizko eta mertxikazko erreximenta poteak. Sutara behar baino makurtuagoa, tostada gurindunak prestatzen
|
ari zen
ama.
|
|
2001
|
|
|
Bufaloek esne askirik ez bazuten, bularra ematen
|
ari ziren
amei kentzen zieten. Orain ohitura hori galdu da.
|
|
|
Beste txabola batean eraileek haurrari bular ematen
|
ari zen
ama bat hil zuten. Neska gazte bat, riflea hanka tartean, baginan barna sartu eta tiroz josi zuten.
|
|
2004
|
|
|
Ordu batzuk lehenago bizi izandako gertaera bera zen gutxi gorabehera: esan nahi baita aita gaizki esaka
|
ari zitzaiola
amari, laidoka eta irainka, modu txarrean; amonaren ordez, baina, nik neuk hartu nuen aiztoa eszena hartan, hil ezazu aita, hil ezazu aita...; eta, lepo egitera nindoakion, baina bat-batean baloi bat hegan etorri eta hizketan hasi zitzaidan, bere aho txikia rekin:
|
|
|
Eta taberna ere jira eta bira hasi zitzaion... Eta, izuturik, besoak eta ezpainak eta gorputz osoa dar-dar, sukaldera joan zen, non eltze bat babarrun kozinatzen
|
ari baitzen
ama... Eta honek eltzeari tapa kendu, eta aitak banpiro bat eta mila banpiro ikusi zituen bertatik ateratzen.
|
|
2008
|
|
|
hanka astunak lurra zanpatzen han eta hemen, iraulitako altzariak, ostikoz botatako ateak, harkaitzek ere oihartzuna bihurtzeraino, eta gero gizonak kamiora atera ziren banan-banan, ez ginela inon ageri esanez. Orduantxe, kapitainaren diruekin
|
ari ginela
ama eta biok asaldatu gintuen txistu huraxe aditu genuen ostera, argi eta garbi iluntasunean, baina oraingoan bi aldiz errepikatua. Itsuaren turuta-edo izango zelakoan nengoen, eskifaiari erasora deitzen ziona; baina orain jabetu nintzen herrixka ondoko muinotik zetorren seinalea zela, eta, bukaneroengan izan zuen eraginagatik, arrisku hurbilaz ohartarazten zituela.
|
|
2009
|
|
|
Hamasei urte zituen ordurako eta sukaldera sartu zenean, hain zen handia, haren gorputzaren itzalak ama ikaratu egin zuen. Harrikoa egiten
|
ari zen
ama, neskamea desagertuta zegoelako haserre. Orduan buelta eman eta semearen eskuak ikusi zituen.
|
|
|
Domingok ez zekien zer oihuz
|
ari zitzaion
ama, bereaz edo Teofilo Mariarenaz; guztiaz ere, Domingok bere buruaren alde egitea erabaki zuen, jakina; une hartan, gainera, nork daki bizi-sena eta iraun-nahia negar-malko batzuk kanporatzearen komenientziaz mintzatu ez ote zitzaizkion, horregatik irristatu baitzitzaizkion mutilari bi malko masailetan behera, apika.
|
|
|
Domingok ez zekien zer oihuz
|
ari zitzaion
ama, bereaz edo Teofilo Mariarenaz; guztiaz ere, Domingok bere buruaren alde egitea erabaki zuen, jakina; une hartan, gainera, nork daki bizi-sena eta iraun-nahia negar-malko batzuk kanporatzearen komenientziaz mintzatu ez ote zitzaizkion... horregatik irristatu baitzitzaizkion mutilari bi malko masailetan behera, apika.
|
|
2010
|
|
|
–Eta Mario hori, mutil jatorra, ezta? , esaten
|
ari zitzaion
ama orain, hegazkina martxan jarri eta aireratze pistara abiatzen zen bitartean.
|
|
|
Zuhaitz bakarraren gerizpean zeuden abere guztiak. Sandokan txikia zupa-zupa
|
ari zen
amaren errapetik. Bihotza uzkurtzen zidan ikuskizunak eta ama izan nahi eta ezinaren minez begiak bete.
|
|
2011
|
|
|
Eta, amari begietara so eginik, Leonek sinetsi egin zion? masailetan beheiti malkorik ez zuen arren, negarrez
|
ari baitzen
ama, dudarik ez.
|
|
|
Eskuak estutu zituen. Triste eta misteriotsu begiratu zien sartzen
|
ari ziren
amari eta Laurari.
|
|
2012
|
|
|
Giltza sarrailan sartzen
|
ari nintzela
Amak ireki zuen atea. Gogoz besarkatu genuen elkar, bero.
|
|
|
Zuk ez duzu ondo ulertzen, Max..., baina agian nik neuk ere ez dut ulertzen guztiz, ez baitago... gauza horiek ulertzeko modurik, ez dagoelako perspektibarik... Edonola ere, gaurkoz tuberkulosiaren aurrean portatzen
|
ari naiz
amaren gonatik tiratzen duen umearen antzera... Batzuetan iruditzen zait nire burmuina eta nire birikak ados jarri direla nik jakin gabe...».
|
|
|
beren bular hustuak estutzen zituzten, erditzean negarrez ari ziren. Soka batetik tiraka
|
ari ziren
amak, sokaren beste aldean inor ez zegoela ikusteko gero. Jo eta jo ari ziren kanpaiak.
|
|
2015
|
|
|
Leku huts bat utzi zidaten haien artean, haurrak eta biok urrats batzuk atzera egin genituen bitartean, perspektiba bila. Kasik plazaren beste aldean, zer botoi sakatu behar zuen azaltzen nion bitartean, haren bila
|
ari zen
amaren oihuak aditzen hasi ginen, Carlo! Carlo!, nahikoa urrun eta herabe hasieran, ezin asaldatu eta ozenago ondoren, umea argazki-kamera eskutan ikusi zuenean.
|
|
|
Ez zuen ama ekarri behar hizpidera, baina, ekarri duenez, oraindik arnasa nabarmen hartzen ari den traje urdinaren barruko gizon horren gorputza, espaloi gainean odolusten
|
ari den
amaren gorpua iruditu zaio lipar batez. Bera da ia arnasarik gabe geratu dena.
|
|
|
Pitilina zen. Zuk urtebete inguru izango zenuen eta fardela aldatzen
|
ari zen
ama.. Putz egin nizun hanka tartean eta zure pitilina gogortu egin zen.
|
|
|
Sinistu ezinak diren irudiak etorri zaizkit begietara: ...raketsean asfaltatutako bidean gora, eskuak altxatuta, garaipenaren bila; lurrean korrikarik egiten ez duten arrainak heriotzaren iragarle imajinatu ditut; paretak alderik alde pasatzen dituen mutila deabruarekin tratuan, liburu bat dela medio; aita bat eta haren semea ikusi ditut, bilatu gabeko Gerraren ondorioak lurperatzen; eta moja sartu nahi izan zuen alaba bakarra, bakarrik, besoetan hiltzen
|
ari zaion
Ama jaso ezinik, hunkituta ikusi dut negarrez. Amaren begiratuaz hunkituta.
|
|
|
Tabernako barran unibertsitateko liburuak garraiatzen dituzten gazteak eta botak porlanez zikinduta dauzkaten langileak tartekatzen dira. Gure ondoan eserita, besoetako haurra edoskitzen
|
ari da
ama bat, emakume kuadrilla baten erdian. Paisaia aldetik, arkitektonikoki nahiz kulturalki, jaioterria gaur bizileku duen herriaren aldean guztiz ezberdina dela dio.
|
|
|
Lanez gainezka zeudenean, okindegi batean ematen zioten amari lana; okindegi horretan gozokiak ere egiten zituzten, enkarguz batez ere. Aitaren zortzigarren edo bederatzigarren urtebetetzea zen garaian okindegian
|
ari zen
ama. Bertakoa izango zen nire aitak jango zuen lehenengo tarta.
|
|
2016
|
|
|
Bat Ludvicec izenez bataiatu zuten eta Vincec jarri zioten besteari. Urtebete inguru zutela, bi umeak terreina batean bainatzen
|
ari zen
ama, egunero bezala, auzoko emakume batek atea jo zuenean. Atera zen harekin bi hitz egitera, baina berriketaldia luzatu egin zen eta, itzuli zenerako, umeetako bat itota aurkitu zuen.
|
|
|
–Bazkaria prestatzen
|
ari da
ama, baina seguru zerbait susmatu duela. Badakizu ezer ez zaiola oharkabean pasatzen.
|
|
|
Nik ate atzetik entzun nien pare bat aldiz. Eskubidea nuen jakiteko zer egiten
|
ari ziren
ama aurkitzeko, ezta?
|
|
2017
|
|
|
Bakarrik egoteko gogoa zuen, liburu eta lagun artetik ateratzeko eta etxetik une batez ihes egiteko. Claudiarekin oso eskertua zegoen, bere alaba balitz bezala zaintzen
|
ari baitzen
ama kanpoan zegoen bitartean. Izan ere, Luna alabatzat zuen Claudiak, harekin bizi izan zen txikitatik eta bostek familia bat osatzen zuten:
|
|
2018
|
|
|
Beraz, zertan oinarritzen da Kristeva gorputz femeninoari amatasun teleologia bat egozteko gorputz hori kulturara azaldu aurretik? Galdera hau honela jartzean dagoeneko auzitan jartzen
|
ari gara
amaren gorputzaren kontzeptua eratzeko Kristevak darabilen premisa, hots, Sinbolikoaren eta semiotikoaren arteko bereizketa. Amaren gorputzaren jatorrizko esanahia Kristevarentzat esanahia bera baino lehenagokoa da; hortaz, haren ikuspegitik ezin daiteke esan amatarra esanahi bat dela, et, hortaz, aldagarria dela kulturaren arabera.
|
|
|
Joseba ohetik aulkira eta aulkitik ohera nola pasa ikasten
|
ari zen
ama-semea gelan sartu zirenean.
|
|
|
Hainbeste, ezen tunel bisioa izan nuen Jakesi agur, agur, agur, joan beharra daukat esan eta kotxera iritsi bitartean. Hainbeste, ezen negar egiteari ekin nion Gasteizetik ateratzen
|
ari nintzela
amaren deia jaso nuenean. Aitak kontatutakoa konfirmatu nahi zuen nirekin, egoeraren larriaz jabetu, hegazkin-txartel bat erosi behar ote zuen tentuz galdetu, baina nik ezin nion gauza handirik kontatu, ez nekien asko, umea txarto zegoela, sukar handia, garondoa zurrun, probak egin behar zizkioten, eta ni urrun nengoen, ez nengoen han, berarekin, epaitegi batean nengoen, ez, okerrago, gizon lirain batekin bazkaltzekotan, eta moztu beharra nuen, deituko nion beranduago, gauzak argitzen zirenean.
|
|
|
Nola egingo nuen, bada, horrelakorik txinatar itsusi eta ahul horrekin? Badakit hortxe dagoela neba zaharrena, atearen kontra jarria, adi, badaki zertan
|
ari den
ama, badaki neskatxa biluzik dagoela, joka ari zaiola, halaxe jarraitzea nahi luke, gehiago, askoz ere gehiago, arriskura iritsi arte. Amak badaki hortxe dagoela nire neba zaharrenaren nahikari hori, nahikari ilun eta izugarri hori.
|
|
2019
|
|
|
Kale birtualean aurkitutako gizajo bati tripak ateratzen
|
ari zitzaion
ama sartu zenean. Telefonoa eskuan zeraman emakumeak, eta begiak zabal-zabalik zeuzkan.
|
|
|
–Ez zaitez itsutu, esaten
|
ari zen
ama, baina ez zebilen eskean?, unibertsitatea dirua da. Nondik aterako dugu?
|
|
2020
|
|
|
Beheko plaza giro barean zen hirurak heldu zirenean. Ume batzuk olgetan
|
ari ziren
amen zaintzapean, eta Mikeli garai ez oso zahar bateko oroitzapenak ekarri zizkion irudiak. Orduan, aita ikusi zuen banku batean eserita, bakarrik, eta harenganantz inguratu zen.
|
|
|
Goiz hartan bertan etxe inguruan hartutako belar batzuk erakusten
|
ari zitzaidan
ama. Berdeak, beste guztiak bezalatsukoak.
|
|
2021
|
|
|
Ertzainek eraman zuten atzera amarengana. Negarrez
|
ari zen
ama. Umea lapurtu ziotela eta umea lapurtu ziotela egiten zuen oihu.
|
|
|
Ahopeka oihukatzen ari natzaio Ikerri, herriko lehengusinak agurtzen
|
ari den
amak entzun ez dezan. Ez dut ulertzen.
|
|
2022
|
|
|
Ni gero eta larrituago nengoen, gomazko zerrenda batek bularra estutuko balit bezala. Zer arraio
|
ari zen
ama etxe hartan. Seguruenik tontakeria bat besterik ez zen, parrokiako emakumeek laguntzen zituzten pobreetako bat bisitatzen ariko zen edo halako zerbait.
|
|
|
Feminismoaren eta umeen beharren arteko oreka. Haurrei begira
|
ari den
ama horrenganako begirada. Bietako inork ez dezan sufritu, ezta gainontzeko zirkulu zentrokideek ere.
|
|
|
Oilasko gisatua usaintzen dut borborka. Ontzi-garbigailua martxan dagoen arren, eltzerik handienak harraskan garbitzen
|
ari da
ama.
|
|
2023
|
|
|
Tira, kalean, eta norberak aukeratutako liburuetan. Asko ikasten
|
ari naiz
amak gordetzen zuen liburu horretan.
|
|
|
ongurazko keinu bat, bake-nahia, zer edo zer... Zer ondareri buruz
|
ari zen
ama. Zer asmo aipatzen zituen?
|