|
2023
|
|
|
Langileen ordezkariak dira, lan arriskuak prebenitzeko arloan eginkizun bereziak dituztenak. Beraz, langileen ordezkaritzaeta partaidetza organoa da,
|
laneko
segurtasun eta osasuneko arloan espezializatutakoa.
|
|
|
Esangura horretan, EKren 40.2 artikuluaren arabera, botere publikoek
|
lanean
segurtasuna eta higienea zainduko dituzte. Hain zuzen ere, botere publikoek kontuan hartu behar dute horren inguruan nazioarteko arautegiak ezarritakoa.
|
|
|
lanbide arriskuen ondoriozko kotizazio primen zenbatekoa murriztu ahal da enpresak prebentzio baliabide eragingarriak baditu. Haatik, guztiz kontrakoa gertatuko da, enpresek
|
laneko
segurtasun eta higienearen inguruko betebeharrak gauzatzen ez dituztenean.
|
|
|
© Langileak kontsultatzea eta langileen partaidetza ahalbidetzea
|
laneko
segurtasun eta osasunarekin zerikusia duten gai guztietan.
|
|
|
Edonola ere, enpresa erabiltzaile edo bezeroak erantzukizuna du langileari begira, horren zerbitzuez baliatzen den heinean. Erantzukizun hori da
|
laneko
segurtasun eta higienearen gainekoa, bai eta, lan istripuen eta lanbide gaixotasunen kasuan, Gizarte Segurantzako prestazioen errekarguaren gainekoa ere (ikusi 14/ 1994 Legearen 16.2 artikulua).
|
|
|
(a) Eduki arauemailera biltzen dira lan baldintzak eta, orokorrean, langileen eta enpresaburuaren arteko banakako harremanak arautzen dituzten klausulak: alokairuak, lanaldia, lanbide sailkapena,
|
laneko
segurtasun eta osasuna eta abar [ikusi 2003ko apirilaren 29ko (126/ 2002 errek. zk.) AGE, 4 Salakoa]. Halaber, eduki arauemailera biltzen dira enpresaburuaren eta langileen ordezkari bateratuen edo sindikatu ordezkarien arteko harremanak arautzen dituzten klausulak:
|
|
|
Lege horrek, Espainian onetsitako lehenengo lan arautzat jotzen denak, hamar urtetik beherakoen lana debekatu zuen, eta hamazazpi urtetik beherakoentzako zenbait neurri babesle ezarri zituen. Orobat,
|
laneko
segurtasunari eta higieneari buruzko inguruabar batzuk arautu zituen.
|
|
|
Gainera, berau da gizarte aseguruen nahiz Gizarte Segurantzaren aurrekaria. Bada, gaur eguneraino heldu diren kontzeptu garrantzitsuak ezarri zituen, hala nola, lan istripua, aldi baterako ezgaitasuna, ezgaitasun iraunkorra,
|
laneko
segurtasun eta higieneko neurriak hausteagatiko kalte ordainen gaineko errekargua eta legeak aitortutako eskubideen ukaezintasuna.
|
|
|
Aitzitik, eta eskubide kolektiboak galtzearen ordez, goren mailara igo zen enplegu egonkortasunaren printzipioa. Esangura horretan, adierazi zen estatuak
|
laneko
segurtasuna eta lanaren jarraitutasuna bermatuko zituela. Ildo beretik, erregimen berriak banakako lan harremanak indartu zituen.
|
|
|
G Lehenengo tituluko II. kapituluko gizarteeta ekonomia politikaren printzipio artezkarien artean, nabarmendu behar dira hurrengo artikuluetan jasotakoak: 40 artikuluan (enplegu osoa lortzera bideratutako politika; lanbide heziketa eta berregokitzea bermatzeko politika;
|
laneko
segurtasun eta higienea; lanaldia mugatzea; opor ordainduetarako eskubidea), 41 artikuluan (Gizarte Segurantzarako eskubidea), 42 artikuluan (atzerrian ari diren langile espainiarren ekonomiaeta gizarte eskubideak), 43 artikuluan (osasuna babesteko eskubidea), 49 artikuluan (urritu fisiko, zentzumenezko urritu eta urritu psikikoentzat prebentzio, tratamendu, birgaikuntzaeta gizarteratze politika)...
|
|
|
G
|
Laneko
Segurtasun eta Higieneko Institutu Nazionala (LSHIN/ INSHT). Bere eginkizunak lan arriskuak prebenitzearen ingurukoak dira (ikusi LAPLren 8 artikulua), berau baita estatuko Administrazio Orokorreko organo zientifiko eta tekniko espezializatua, helburu duena laneko segurtasuneta osasun baldintzak aztertzea eta ikertzea, bai eta baldintza horien inguruan hobekuntzak sustatu eta babestea ere.
|
|
|
laneko eta Gizarte Segurantzako ikuskatzaileenak eta laneko ikuskatzaileordeenak. Laneko ikuskatzaileordeen kidegoak espezializatutako bi eskala ditu (enplegu eta Gizarte Segurantzako eskala eta
|
laneko
segurtasun eta osasuneko eskala). Laneko eta Gizarte Segurantzako ikuskatzaileek kidego nagusia osatzen dute; laneko ikuskatzaileordeek, ordea, lehenengoentzako babeseta laguntza eginkizunak gauzatzen dituzte, batez ere.
|
|
|
Ekonomia, gizarteeta kultura eskubideak arautu dituen testua da; halako eskubideen artean daude nolabaiteko lan edukia duten gehienak: lanerako eskubidea (1 artikulua), bidezko lan baldintzak izateko eskubidea (2 artikulua),
|
laneko
segurtasun eta higienerako eskubidea (3 artikulua), bidezko ordainsariak jasotzeko eskubidea (4 artikulua), sindikatu eskubidea (5 artikulua), negoziazio kolektiborako eskubidea (6 artikulua), haurren eta nerabeen babeserako eskubidea (7 artikulua), emakumeak diren langileen babeserako eskubidea (8 artikulua), lanbide orientabiderako eskubidea (9 artikulua), lanbide prestakuntzarako eskubidea (10...
|