|
2015
|
|
|
Astebururo saio bat edo bi izango da, eta hor noa kotxe zaharra hartuta, grabagailua motxila berdean sartuta, gehienetan biharamunak dakarren belarri artean iltzaturik. Eta ez dakit nik zein herritara
|
joan
behar, hango bertso eskola euskaltegi euskara taldek antolatu duen bertso afaria grabatzera. Eta handik goizeko ordu bietan irten –dena ondo badoa goizeko hiruretan neure herrira itzultzeko.
|
|
2017
|
|
|
“Ane ere oso bertsozalea da eta gai jartzaile ibiltzen da gaztetxeetako txapelketa, bertso parranda eta horrelakoetan. Gipuzkoako Txapelketatik ere deitu zioten behin, baina Erasmus programarekin Mexikora
|
joan
beharra egokitu zitzaion. Jon Ander Erniarraizko bertso eskolan dabil eta Herriartekoan hartu du parte.
|
|
|
Amaren neba zen. Gure amaren familian jota obsesio bihurtu zen eta ni mutikoa nintzela hainbat lehiaketa eta txapelketara
|
joan
behar izaten nuen familiako norbaiti txaloak jotzera. Noiz aldatu zen jota kantatzeko modua?
|
|
2018
|
|
|
Lehenbiziko, Bertizaranako Udal Epaitegiak deitu zituen deklaratzera kasuarekin zerikusi zuzena zutenak, bai eta, haiekin batera, zenbait herritar ere, lekuko modura mintza zitezen. Gero, Iruñera
|
joan
behar izan zuten parte ematera alkateak eta hiru akusatuek. Hiriburuan, akusatuek leherketaren soinua aditu zutela adierazi zioten instrukzioko epaileari, baina ez ziotela garrantzirik eman eta pentsatu zutela zernahi izaten ahal zela (norbait ariko zela dinamitarekin arrantzan Bidasoan, erran zuen batek).
|
|
|
Bertsolarien artean Jon Sarasua eta biok geunden. Madrilera
|
joan
behar zen Auzitegi Nazionalera. Gogoan dut bidaia bat baino gehiago egin genuela Joxe Iriarte Bikila eta Jonan Fernandezekin batera, iritsi eta egun hartakoa bertan behera geratu zela iragartzen baitziguten.
|
|
|
Fusio bakoitzean eman behar da hori, glosa poesiarekin bezala; melodia eta metrika berrien esplorazio bakoitzarekin; formatu edo performance aldaketa bakoitzean; txertatzen diren elementu berri guztiak asimilagarriak izan behar dira gehiengoarentzat, zeren eta Miquel Sbert adituak dioen bezala, ardo gazteak gara zahagi zaharretan. Ardo gaztea, lehenik, “ondo sartu” behar da; baina ondoren, gradualki, kontsolidazio maila bat lortzen
|
joan
behar da, sozialki barneratutako kalitatezko produktu bilakatzeko.
|
|
|
Ez da kasualitatea. 10 urte atzera
|
joan
behar da, lore horren haziaren bila.
|
|
|
Iraultza nork egin behar du, bertsolariak edo gai jartzaileak? Esango nuke bertsolari batzuek bide berriak urratu dituztela Txapelketa honetan, eta nik uste, gai jartzailea pauso bat aurretik ez bada, maila berean
|
joan
behar dela, baliabideak eskainiz eta salto egin nahi duenari tranpolinik kendu gabe.
|
|
2019
|
|
|
Ene!! Bururatzea ere Zaldibiatik haraino
|
joan
behar zuela, beste ezertara gabe…
|
|
|
Aste honetan jakin dut aurtengo Gipuzkoako Txapelketarako ia 100 direla izena emandakoak. Ez dago orain hain urrutira
|
joan
beharrik bertsolariak aurkitzeko.
|
|
|
Pixka bat moldatu egin duzu, itxura pixka bat emango diozu… Bai, alde horretatik, itxiegia egitea ere… Inoiz ez da egin, zaharrenek ere moldatu egiten dute, jo, baina ez esan ez duenik beste aberastasun bat ematen merkatu osoarentzat, azoka osoarentzat, zu zure barietatearekin ateratzea eta bestea beste muturreko barietatearekin ateratzea. Denok
|
joan
behar dugu Goldenarekin. Esango didazu!
|
|
2020
|
|
|
Iritsi zen azken astea eta, asteartean, bilera bat egin genuen Azpeitian, udaberriko zizak janez, 14 Orduetako protokoloa prestatzeko. Afaria egin genuen eta, nik goizeko seietan lanera
|
joan
behar nuenez, ahalegina egin nuen garaiz etxera etortzeko. Baina ez genituela puntu guztiak erabaki eta ostegunean berriro Azpeitira itzuli behar izan genuen afaltzera, gure ibilaldiren gorabeherak antolatzeko.
|
|
|
Hainbeste saio egin ditugu elkarrekin eta ez dut uste sekula bost minuturen tarterik elkarri itxarongo genionik. Behin, Iparraldera
|
joan
behar genuen Maialenek eta hirurok bertsotara, eta Zarauzko Surtidorean elkartu ohi gara hamarretatik bederatzitan; eta Bizkai aldera joatekoak garenean, Elgoibarren, Usatorreko horretan. Surtidorera iritsi nintzen eta falta.
|
|
|
Behin, Bizkaiko herri batean sekulako parranda egin genuen Andoni Egañak eta biok. Igandea zen, eta, biharamunean, lanera
|
joan
behar. Andoni Gasteizko Udaletxean zebilen orduan.
|
|
|
Andoni puntuala da bertsotara doanean, baina beste gauza batzuetarako ez. Behin, abuztuan, Zubietan kantatu eta Andoniri ahaztu egin zitzaion biharamunean familiakoekin eta lagun batzuekin oporretara
|
joan
behar zuela. Ama Birjin bigarrena edo hirugarrena zen.
|
|
|
Ni beti lo faltan ibiltzen nintzen garai hartan, goizeko seietarako lanera
|
joan
behar izaten nuelako. Amaiurren izan ginen gaueko bertso afari batean Sebastian, Egaña, Murua eta ni.
|
|
|
Geroztik, norabait bazkaltzera
|
joan
behar genuenean, ea 500 pezeta ba al zituen galdetzen genion.
|
|
|
Eguerdiko saioa plazan egin ondoren, elkartean bazkaria eta bazkalondoko saioa zuten bertan. Halako batean, elkartetik mugitu eta plazara
|
joan
beharra egokitu zitzaien, arratsaldeko saioa egiteko, antolatzaileei hitzemanda zuten bezala. Plazara azaldu eta inor ez.
|
|
|
“Ez al genuen adostutakoa egin behar? ”, galdetu diet biei. Saharako errefuxiatu kanpamentuetatik Tifaritiko mendietara
|
joan
beharra dugu. 600 kilometro.
|
|
|
Estilo liburuek gehienez ere ordu t’erdiko elkarrizketa gomendatzen dute, baina ordu t’erdi horretan ez gara galdetegiaren erdiraino ere iritsi. Bazkaltzera etxera
|
joan
beharra duenez bigarren hitzordua jarri behar izan dugu Zarautzko Euromarren eta pendrive batean dakartzan dokumentu mordo batekin bueltatu da bazkalondoan. Bost orduko elkarrizketaren laburpena da jarraian datorrena.
|
|
2021
|
|
|
Urko da Martinen betiko laguna. Bertso mundutik oso urruti dago, baina Martinengatik joango da, finalera eta
|
joan
behar den tokira. Beti dago hor, onean eta txarrean.
|
|
2022
|
|
|
Ba omen da Zugarramurditik Etxalarrera doan errepidetik aparte gelditzen den galdutako baserri bat zirkuituan sartu dutena. Ordu erdi bat oinez
|
joan
behar denez, gaupasa egitea gomendatzen dute goizean parajea miretsi ahal izateko. Aizarna eta Errezil artean dagoen Etumetan inoiz taberna izandako etxean ere iragarri dute saio bat, Joxe Lizasok gaztetan han asko kantatu zuelako.
|
|
|
Garai hartan bertsolarientzat gai jartzailerik ez zen izaten, eta beti edo gehienetan Basarrik ematen zion hasiera, eta nondik nora
|
joan
behar zuten bidea jarri ere bai.
|
|
|
Bertsotarako zaletasuna amamarengandik zetorkion, hark Santa Barbararen bertsoak eta buruz zekizkien beste asko kantatzen zizkiolako sortu zitzaiola bertsotarako grina, zioen. Herentzia genetikoak ere izango zuen zeresana, amamaren senideak nahiz sendikoak ere bertsotan aritzen zirela zioen behintzat, baina gehienek Argentinara
|
joan
behar izan omen zuten, beste askoren moduan, hemen asko zaildu zelako bizimodua aurrera ateratzea.
|
|
|
Suertea da dena ere, Ferrolera marinara
|
joan
behar, Crucero Canarias zelakora, mila soldadu zeramatzan gerraontzira, eta bera itsasoan erabat zorabiatzen zen. Repostero de mayores izan omen zen.
|
|
|
Ikusi duzu aurretik nola ospatu duen jendeak, bi besoak altxata eta oihu eginda, eta nik momentu horretan ez nekien zer egin. Ez nekien aurrera
|
joan
behar ote nuen, bertan gelditu behar ote nintzen… Irudiak gerora ikusi ditut, elkarrizketetan eta jarri dizkidatelako, eta lotsatuta nengoen, erdi erdian. Bertsotan aitortu nion nire buruari egoteko modu bat, baina geroko performance horretan, “bai hemen nago, bertsolaria naiz”, momentu horretako identitate edo autoritate hori kosta egiten zait hartzea.
|
|
2023
|
|
|
Beste maisu batek, Errenterian bizi zuan, ez zian familiarik edo umerik behintzat eta esan zidan, asteburuan Errenteriara bere etxera
|
joan
behar genuela biok. Etxera joan eta amari esateko hori.
|
|
|
Ordiziako frontoian pilotan genbiltzala batek esan zian, “hi, hor behera
|
joan
behar diagu beso zuztarrak eta giharrak indartzera”, kantxaren azpiko aldean zegoan gimnasioa eta.
|
|
|
Joxe Mari Iparragirrek() hamalau urterekin etxetik ihes egin zuen Lehen Karlistaldian karlisten bandoan gerra egiteko, eta, gerra horretan erakutsitako ausardiagatik —hiru aldiz zauritu zuten— Karlos V.aren ohorezko guardiako kide izendatu zuten. Gerra galduta, 19 urterekin, Frantziara ihesi
|
joan
behar izan zuen.
|
|
|
Perlak entzuteko ez dago ganbarako ariketetara zuzen
|
joan
beharrik, batzuetan, ordea, ezustean bezala igarotzen dira. Adibide argia da Artetxek Irungo finalerdian eginiko zortziko handiko ariketa.
|
|
|
Hamabi gazte
|
joan
behar dira
|