|
2000
|
|
|
Trebetasun handiz —eskailera batean igoko balitz bezala geroxeago eskailera bera botatzeko—, logika eta arrazoizko hizkuntza erabili zituen logikatik haratago joateko. Logika eta zientziatik haratago
|
joan
behar zuen nahitaez, bizitzaren zentzua ez zetzalako arrazoizko hizkuntzan. Hemen aurkitzen dugu zentzu mistikoaren erroa:
|
|
2003
|
|
|
Helburu horretara zuzen jotzekotan gaztetandik hasi behar da gorputz ederretara jotzen, eta lehenengo, gidariak zuzen gidatuz gero, gorputz bat maitatu eta bertan hitzaldi ederrak sortu; gero edozein gorputzeko edertasuna beste gorputz bateko edertasunaren anaia dela konturatu eta, itxuraren b edertasunaren atzetik
|
joan
behar bada, zentzugabekeria handia dela bat eta beratzat ez jotzea gorputz guztietako edertasuna. Horretaz jabetuta gorputz eder guztien maitale bihurtu behar da eta batekiko maitasun sutsu hori baretu, arbuiatuz eta gutxitzat joz.
|
|
|
Bestalde ere, horra Jainkoaren eta lagun hurkoaren maitasuna, gizabanakoari ezinbesteko zaiona, gizartearen eratze bidean,... erlijioa bera ere bai, horixe baita haren lege guztien bilketa eta bizitza horretara daramaten argia eta bidea baino ez dena; eta, azkenez, lege nagusia, erlijioaren espirituak, on goren hori bilatzeko eta maitatzeko agindua ematen diona, hara
|
joan
behar baitu bere indar guztiekin, espirituz eta bihotzez, bi biok osatuak baitira on hartaz jabetzeko. (Legeen Tratatua, I, 4, 5, 6)
|
|
|
4, 5, 6 Gizakiak duen Jainkoaren itxuratze horrek ezagutarazten digu zer den haren izaera, zer haren erlijioa, eta zertan duen oinarri haren lege lehenak: haste hastekoa da Jainkoaren itxuran heztea, eta bizitza eta zoriontasuna izan behar duen on gorena edukitzeko gai izatea; erlijioa bera ere bai, horixe baita haren lege guztien bilketa eta bizitza horretara daramaten argia eta bidea baino ez dena; eta, azkenez, lege nagusia, erlijioaren espirituak, on goren hori bilatzeko eta maitatzeko agindua ematen diona, hara
|
joan
behar baitu bere indar guztiekin, espirituz eta bihotzez, bi biok osatuak baitira on hartaz jabetzeko.
|
|
|
Erlijioaren espiritu esparruan elizaren ahalmenak ezartzeaz gain, Jainkoak dakar erregeak errege izatea politikaren denbora esparruan, eta gobernatzaileei ere, berak eman dizkie erabiltzen duten boterea nahiz agintea. Horrenbestez, erlijio eta politikak aitortutako printzipio erkide bakarra jainko ordena hori izanik, bi biak
|
joan
behar dira batera, eta elkarri laguntza eman behar diote, hala gizabanakoek batari zein besteari men egin ahal izateko modu zehatz eta zintzoan, nola bien arteko ministroek euren eginkizunak bete ahal izateko, osagai bateratzaile moduan espiritua eta erregelak erabiliz; horren guztiaren ondorio bezala, esan daiteke erlijioa eta benazko politika beti doazela batera.
|
|
2006
|
|
|
Zertxobait barrurago begiratu behar dugu, orain: bihotz bihotzera
|
joan
behar dugu giza aberearekin; garuna arakatu behar dugu, giza abere heroikoak, barruan, odolik gabeko ezer ba ote duen jakin.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, indoeuropar hipotesiak baieztatzen duenaren aurka, badirudi ekialdeko tradizioetatik hartu zela, zuzenean, helendar olinpikoen ordezkapenaren eredua129 Hain zuzen ere, mitologia hitita, hurrita eta fenizioetara
|
joan
behar da Heladekoaren iturriak aurkitzeko eta, agian, mitologia sumeriora. Esanguratsua da, inguruabar horretan, Mesopotamia zaharrean, Babilonia hiria Nipur hiriaren aurka altxatu eta botere osoaz jabetu zelarik, Enlil jainkoaren gainetik Marduk jainkoa ezarri izana130.
|
|
|
Objektu bat (ekintza bat edo pertsona bat edo pertsona baten ezaugarria edo izaera) moralki ebaluatu nahi dugunean, objektu hori ikuspuntu tinko eta orokor (steady and general) batetik behatu behar da. Nonbait, gure partikulartasunetik harago
|
joan
beharra dago ebaluaketa morala egin ahal izateko. Ikuspegi partikularretatik ikuspegi orokorrerako jauzian irudimenak zeresan handia dauka (Baillie 2000, 190 eta Cohon 1997).
|
|
2007
|
|
|
Sinetsita gaude, beti ere, egun arazo nagusia —bai orokorrean bai gurean— ez dela hainbeste informazio falta baizik eta informazio pila iragazteko irizpide falta; horregatik, garrantzitsua iruditu zaigu hitzez eta egitez gure pentsatzeko gaitasunari tarte bat egitea. Kontua da, azken batean, aurrera egiteko —baita euskararen auzian ere— jakin egin behar dugula nondik gatozen eta, batez ere, nora joan nahi dugun, nora
|
joan
behar dugun eta nora joan ahal dugun. Galdera horien ingurukoa izan da, gehiago edo gutxiago asmatuz, idazlan honetan aztertu nahi izan duguna.
|
|
|
Hasteko esan dezakegu, Herbart gogoratuz," hezigarritasuna" (Bildsamkeit) dela" pedagogiaren oinarrizko kontzeptua", horrek gizakiaren humanizazio prozesuaren aurrebaldintza antropologiko sakonena islatzen duen heinean12 Kontzeptu horrek, lehenik, gizakiak hezia izateko eta hezteko berez duen" beharra" ekartzen digu gogora: behar hori, alabaina, ez da beste giza beharren parekoa, baizik eta, Sussmuth en hitzak erabiliz," espezifikoki gizatiarra den beharra" 13 Gizakia —animalia arrunta ez bezala— berez da ens educandum bat, alegia, bere senezko egitura pultsionala erabat zehaztua ez duenez, hezkuntzaren bidez
|
joan
behar du osatuz bere burua. Zentzu honetan," giza formazioa" —honela Jaspers—" gizakiaren bigarren natura moduko batean bihurtzen da" 14 Horren haritik ulertu behar dira, ere, giza animaliaren hainbat definizio deigarri eta ezagun:
|
|
2008
|
|
|
Horregatik, beharrezkoa da lehendabizi zailtasun guztiak aztertzea: aipaturiko arrazoiengatik, eta aldez aurretik aporiak zeharkatu gabe bilatzen dutenak nora
|
joan
behar duten ez dakitenak bezalakoak direlako; eta horietaz gain, bilatzen ari direna aurkitu duten ala ez jakin ere ez dakitelako, haientzat xedea agerikoa ez delako, baina bai aurretik aporian egon denarentzat. Gainera, auzietan bezala, kontrakarien argudio guztiak entzun dituena, nahitaez, erabakiak hartzeko egoera hobean dago (III 1, 995a2 b4).
|
|
2009
|
|
|
Nietzscheren idatziak ez baitira gainbegiratuz irakurtzekoak; aitzitik, patxadaz irakurriz, irakurle atentuak mila tolesdura aurkituko ditu, eta ez zaio hain erraza izango interpretazio osotu bat ematea. Ulergarria egiten zaigu guztiaren kontra (establezitua dagoenaren kontra, erlijioaren kontra, tradizioaren kontra esan nahi da)
|
joan
beharra daukan gazteak Nietzscheren irakurketa jakin bat egitea. Konprenitzen dugu.
|
|
2011
|
|
|
Baña zio bat aipatu beharra dago: Madrid’era
|
joan
bear izan zuen karrera ikastera, ta egonaldi onek eragin zion ez gutxi, arek berak aitortzen zuen bezala. Kanpora aldegin bear izan zuelako, ta au, egia esan, emen
|
|
2014
|
|
|
" Atzera, harroputz! Hara
|
joan
behar dut, sugarren bihotz erretzaileraino, Brunnhilderenganaino!". Hortik ondorio soil bat atera behar genuke:
|
|
|
Bayreuthen heriotza iragarri zen eta modaz kanpo zegoela esan izan zen sortu eta berehala; gaur egun, ordea, bere hileta antolatu zutenak baino dezente biziago dago. Behin eta berriz, Europako kulturaren fundamentalisten Meka gisa agertzen da haien hadj a da, erromesaldi sakraturako lekua, bizian behin behintzat hara
|
joan
behar da nork bere arima salbatu nahi badu. Eta fundamentalista horien nukleoa ez dute kontserbadore sutsuek osatzen:
|
|
|
berriki Ameriketako kritikari batek nabarmendu duenez, Wagnerren Eraztuna ezkerreko zuzendari juduek bahitu dute azken urteotan... Justizia poetiko arraro baten gisa, Ameriketako Mendebaldera
|
joan
beharra dago (Seattle era) Eraztun teutoniko ‘autentikoaz’ gozatzeko...
|