|
2001
|
|
|
Horien gainean finkatzen dira familiaren gorabehera eta joan etorri guztiak. Neskatxen aitek horrela jokatu zuten eta
|
badakite
beren alaben senarrek gauza bera egingo dutela.
|
|
2003
|
|
|
Beste sei milioik biziki gaizki zerabilten nazioaren mintzaira. Eta doi doia hiru milioik ongi ahoskatzen zuten eta izkiriatzen
|
zekiten
beren frantsesa. Horra zergatik apez abertzaleak txosten berezia aurkezten zuen Legebiltzarrari:
|
|
2006
|
|
|
|
badakitelarik
beraien ordua ere hurbil dela.
|
|
|
Bera ere itsasoarekin haserre balego bezala. Eta ez
|
dakit
beraien artean handik aurrera zer gertatu zen, baina gogoratzen dut zure amak ez zuela German ikusi nahi. Garai hartan gauero entzuten nuen bere negarra alboko ohetik, eta noizbehinka Germanen izena aitatzen zuen ametsetan.
|
|
2011
|
|
|
Halakoa baitzen zure ama, Satur, ez
|
dakit
berez halakoa zelako, edo horrela ohitu zutelako, edo bizitzak halakoxea egin zuelako?
|
|
|
Ez nintzen hitz egitera ausartu bigarren plateraren amaierara arte, barre algarak edozein aukera aprobetxatuko luke alaben aurpegietan lehertzeko, ahoa urez beterik doministiku egitea bezala, hain zen irrigarria antzerki hura. Hain gutxi
|
zekiten
beren gurasoen bizikidetza paktu oinarrizko eta isilak zein ziren! Bainuetxean errazago izango zen dudarik gabe.
|
|
2012
|
|
|
Ondo gogoan ditut rapsodia haietako baten hitzak. Harexek eragin zidan beharbada zirrararik sarkorrena, Usher kantuan ari zela, orduantxe sumatu bainuen aurreneko aldiz, hitzen esanahiak estali nahi zuen isuri mistikoan, ederki asko
|
zekiela
berak hain gora ipinitako arrazoimena zabuka hasia zela bere tronuan. «Jauregi sorgindua» zuten bertsoek izena, eta horrela zioten gutxi gorabehera:
|
|
|
Kontuan izanik, Blefuscuko Gortetik zenbait enbaxadore iritsi zirela bakea eskatzera Maiestatearen Gortera, eta Flestrin horrek, traidore maltzur legez, lagundu, adore eman, mesede egin eta dibertitu egin zituela aipaturiko enbaxadoreak, nahiz eta
|
bazekien
berak azken aldian Maiestate Inperialaren etsai amorratua zen eta Maiestatearen aurka gerra deklaratuan zegoen Printzearen zerbitzari zirela haiek.
|
|
2014
|
|
|
3) azkenik, ez nuke ahaztu behar ni baino zaharragoak direla, Y ren belaunaldikoak kasik (beti berdin, ez dut sekula ikasiko), eta, nahiz eta
|
badakigun
beren buruak engainatzeko saiakera patetiko bat besterik ez dela, zaharragoak direnez erremediorik gabe gehituko dute Bilbo jada ez dela lehen zena, oi ama lehen zena, beti matraka madarikatu horrekin marmarka, iragana beti hobea izan zelako faltsukeria horrekin bueltaka, egiatan batetik ikusmolde ezin arriskutsuago eta paralizatzailea makillatzeko aitzakia dena, alegia, aurrera egitea, zinez haz... Eta garai berria igarotzen lagunduko zietelakoan gurasoek/ eskolak/ masa komunikabideek xiringatutako formula magikoek ez dietela putzerako balio eta beraiek asmatu dutela propio zerbait beren buruentzat.
|
|
|
Arrebak esanda nekien, eta bestela ere gure artean behin baino gehiagotan komentatu izan zen, ordurako preskribatuak zituela egozten zizkiotenak, baita bigarren epaiketa egin aurretik ihes egitea bera ere, eta, hortaz, ez zeukala berez etorri ezinik. Lehenago etorri ez bazen, imajinatzen dut itzulera hori estatuaren legitimaziotzat hartzerik nahi ez zuelako izango zela, baita gainerako errefuxiatuekiko elkartasunez ere, denak itzuli ahal izan arte eustea eta hori dena; eta, horrez gainera, ezin baztertu atxiloketa berri baten aukera eta torturaren beldurra; egozteko deliturik ez izan arren, ondo asko
|
zekien
berak, baita guk denok ere, poliziak eskuak libre zeuzkala nahi zituen desmasiak egiteko, eta inor gutxi altxatuko zela bidegabekeria horren kontra. Betikoak, alegia:
|
|
2015
|
|
|
Neska gaztearen barne eztabaida sumatu zuen.
|
Bazekien
berez ez zuela ertzain haren galderei erantzuteko beharrizan legalik. Baina, ziurrenik, jakitun izango zen halaber, hilketari buruzko datuak argitzen ez laguntzeak susmagarritzat azalduko lukeela.
|
|
|
Kantu polita da Moustakik abesten duen hori, dudarik gabe. Testua ez
|
dakit
berak asmatua den, baina itxura hori du behintzat, bere jatorriaz eta bere inguruabarraz ari baita; ederra izateaz gain, kantuak badu beste dohain bat, arestian literaturaren helburutzat jo duguna: irakurlea edo entzulea hunkitzeko gaitasuna, honek bere sentitzen duen esperientzia bat hitzetan adierazia aurkitzen duelako, artistaren bizitzako zertzelada partikularra gizon emakume guztion ondare unibertsal bilakatzen delako.
|
|
|
Drogak ematen duen geldotasunaz, zerbait esaten ari da, itxuraz lasai. Ez
|
dakite
beraiei ari zaien ala bere kolkorako ari den.
|
|
|
Elkarren bila ibili gabe ibilian zebiltzala topo egin zuten egun batean, ia hamasei urte lehenago.
|
Bazekien
beren bideak une eta leku hartan elkartu izana probabilitateen legearen kontrako zela, elkarren ondotik elkar ukitu gabe igarotzen diren beste milaka eta milaka bizitza bezalaxe zein bere bidetik joateko eginak ziruditela beren bizitzek ere, hamaika urte gazteago zen gizona, hamar urteko semearekin bizi zen emakumea?, baina, istant hartan, elkarri begietara begira, argi ikusi zuten, tximistak arg...
|
|
2016
|
|
|
Berak badaki nik ez diodala erdia besterik esan, eta nik
|
badakit
berak ez didala nik esandakoaren erdia sinetsi, baina elkar ulertu dugu. Ia.
|
|
|
Berriz abiatu denean, ezker aldera zuzendu du pixka bat norabidea; pauso batzuk eman, eta, bigarren mailako izar batean geldialdi xumea egin ondoren, diagonalean jarraitu du Porrima izarreraino, eta neskatxaren bularrean baratu da, denik eta tokirik amultsuenean. Berak prismatikoekin begiratzen duenean puntu hartan izar bakarra ikusten badu ere,
|
badaki
berez bi izar direla, arkuaren segundo bateko tartearekin.
|
|
|
hildako gudariak: Zabalza, Asensio... betirako galduak; eta, halaber,
|
bazekien
beren jaioterritik urrun bizi ziren preso eta deserrituek ere bultzatu zituztela hara: –Nola ez jakingo, eta kontutan hartuko, gartzela eta atzerria geure haragian ezagutu ditugunok?? 279
|
|
|
Estu besarkatu zituen Karmenek. Hasiera hasieratik
|
zekien
berak batera itzuliko zirela, hasiera hasieratik. Nestorrek ez zuen gogoratzen ama hain pozik inoiz ikusi zuenik.
|
|
|
Arrisku Nuklearraren Aurkako Batzordeko kideek
|
bazekiten
beren oposizio lana ez zela aski izango Zumaia eta Deba artean zentrala jartzeko proiektua gerarazteko.
|
|
2017
|
|
|
Autonomedia interes publikoko irabazi asmorik gabeko argitaletxe bat da, borondatezko lanez egina. Autonomedia eta Elkar argitaletxeak eta
|
Jakinek
beren esker ona adierazten die ondorengo pertsonei eta erakundeei liburuan agertzen diren irudiak uzteagatik: 9 or.:
|
|
|
Aluxtarrek, esaterako, beren etxea saldu zuten hamaika eskupeko ordaindu ahal izateko. Horien bidez baino ez zuten
|
jakin
beren 23 urteko semea Damaskon zegoela preso.
|
|
|
Eta inolako dudarik gabe Euskal Herria direla. Historia batekin bategiten du, eta, baskoien izendapena eta Euskal Herria izena historian lehenbizi Nafarroan agertu zirela
|
zergatik
jakin berak ez badauka ere. Orreaga, Noain, Mendigorriarekin topatuko da.
|
|
|
biktimak. Frantzian, gehienek ez dute jendaurrean hitz egin nahi,
|
badakitelako
beren lana ez dela onargarria. Isiltasuna gorde behar.
|
|
|
legez kanpo etorritako gurasoek hona ekarritako umeen estatusa, gero beste edozein herritar estatubatuar bezala haziak izan diren haur horiena. Haietako batzuek ez dute
|
jakiten
beren lege egoera lausoaren berri harik eta nerabeak diren arte. Halako jendea deportatzeak hain zirudien argiro bidegabea, ezen Obama presidenteak agindu exekutibo bat eman baitzuen ametsaren ume esaten zaien horientzat salbuespen bereziak sortzeko.
|
|
2018
|
|
|
–Madril, 1993?.
|
Banekien
berak erregalatua zela. Bai, Jokini bizitza topera zukutzea gustatzen zitzaion garai hartan.
|
|
|
Aznar ateratzen denean, edo Felipe, zer? Ez
|
dakite
beren tokian egoten, aldamenean geratzen. Nik, agian, kontu gehitxo izan dut horretan?.
|
|
|
haien moderazioa. Gogoan daukat auzi zailetan, jarrera erradikala ala moderatuagoa egon zitekeenean, ez
|
dakit
beren esperientziagatik edo zergatik, baina moderaziora jotzen zuten. Baita Espainiako Konstituzioaren eztabaidan ere.
|
|
2019
|
|
|
berari dagozkio halakoak; badaki zertxobait zuzenbideaz, eta jakinaren gainean dago politika kontuetan; alderdi edo sindikatu bateko, elkarte batzuetako kidea da; langilea eta herritarra izanik, ekintzan txertatua du pentsamendua; badaki zer den errealitatearen proba, eta horretan ezin dela tranparik egin: ...; horixe falta zaie neska gazte askori; nahiz eta asko irakurri, hitzaldiak aditu, arte apaingarrietan menturatuak izan, haien ezagutza gutxi asko zoriz pilatuak ez du osatzen kultura bat; txarrak dira arrazoitzen, baina ez, ordea, garuneko makur bategatik, baizik praktikak ez dituelako hartaratu; neskentzat, pentsamendua gehiago da jolasa, tresna baino; argiak, sentiberak, egiatiak direnek ere ez
|
dakite
beren iritziak frogatzen eta ondorioak ateratzen, ez baitute horretarako teknika intelektualik. Horregatik, edozein senar, baita denik eta eskasena ere?
|
|
|
Emakume gazte batzuk hasiak dira askatasun positibo hori konkistatu nahian, baina gutxi saiatzen dira luzaro ikasketetan edo lanbidean: gehienetan,
|
badakite
beren lanaren interesak bazter batean geratuko direla senarraren karreraren mesedetan; soldata osagarri bat baino ez dute ekarriko etxera; herabeki heltzen diote, ez bestela, ezkontzako mendekotasunetik erauzten ez dituen zereginen bati. Lanbide serio bat dutenek ere ez dituzte bereganatzen gizonek bezalako gizarte onurak:
|
|
|
hori geroko zuribide bat da. Emakumeek, ikusi dugunez, ez dute
|
jakin
beren burua defendatzen zapaltzaileengandik; aurre egin behar zioten presondegien konkurrentziari, espetxeek eskulan gasturik gabeko produktuak bidaltzen baitzituzten merkatura; emakumeek konkurrentzia egiten zioten elkarri. Gainera, nabarmendu behar da emakumea lanaren bitartez saiatzen ari zela emantzipatzen, baina ezkon komunitateak hortxe zirauela gizarte hartan:
|
|
|
denek ere sentitzen dute ez dituztela konprenitzen; inguruak ez die onartzen singulartasuna, edo ez behar bezala?; emakumeek positiboki esplikatzen dute ezjakintasun hori, besteren ezaxola hori, pentsaturik sekretu bat gordetzen dutela barrenean. Kontua da emakume askok isilka ehortzi dituztela umetako eta gaztetako pasadizo batzuk, haientzat garrantzi handia izandakoak;
|
badakite
beren biografia ofiziala ez datorrela bat egiaz gertatu zaien horrekin. Baina oroz gain, bizitzan bere burua mamitzen ez duenez, irudimenezkoa da nartzisistaren protagonista kutuna; haren batasuna ez da mundu konkretuak emana, baizik printzipio ezkutu bat da, nolabaiteko, indar?
|
|
|
–Oraindik barkamena zor dizut, esan zuen ahopean. Neurri batean, errudun sentitzen zen Iñigo inolako azalpenik gabe utzi izanaz, ondotxo
|
zekien arren
berez hark erein zuela desamodioa, fakultateko beste neska batzuekin izan ohi zituen afera etengabe haiekin.
|
|
2020
|
|
|
–Gizonezko batzuek ez
|
dakite
beren gainbehera onartzen, ez dakite amore ematen eta barregarri gelditzen hasten dira?, esan nion nire lagun gautxoriari bere jarduna moztuz.
|
|
|
Hura ez zuten espero eta ustekabean harrapatu zituen. Ez
|
zekien
beraien abegi txarra gainditzeko balioko ote zuen, behintzat arreta erakartzea lortu zuen.
|
|
|
Mikelek, berriz, hiru neska gajo haien istorioa baino ez zeukan buruan. Pena ematen zioten,
|
bazekien
beren gurasoen biktimak baino ez zirela eta lagundu egin nahi zien. Ez zegoen nekatuta eta ez zeukan etxera joateko inongo asmorik, lehenengo istorio haren irtenbidea aurkitu nahi zuen.
|
|
2021
|
|
|
Bere ondoan eseri eta soineko oso polita zuela esan nion, halaxe baitzen, garai hartan igandeetarako familia oneko neskatoek janzten zituztenen modukoa, urdinkara gerrian begizta gorriarekin, eta ama aurki etorriko zela ere esan nion, ama guztiek dutela radar moduko bat edo antena bat garunaren atzeko aldean, ez dakit nola agertu nion, eta beti
|
dakitela
beren umeak nondik nora dabiltzan, nahiz eta batzuetan tresna edo dena delako hori nekeagatik edo matxuratu egiten zaien, eta orduan, gu geunden bezala, itxarotea izaten dela onena, inora mugitu gabe bertan geldirik egotea, arriskua baitago gu haren bila gabiltzala eta hura gure bila, gauzak nahastu eta elkarrengandik urruntzeko.
|
|
|
Beren umearenganako adorazioa gorabehera, haren segurtasunarekiko beldurra eta haren edertasunaren aurrean sentitzen zuten gozamen gosetia gorabehera, Wickstarrek
|
bazekiten
beren alaba zoragarria neskato izugarri ergela, makala eta atzeratua zela. Marrazoren kasuan, hori jakiteak bere beldurrak areagotzea baino ez zuen egiten, konbentzituta baitzegoen neskak zuela bere burua zaindu eta harrapakin erraza bihurtuko zela berarekin eraman nahi zuen edonorentzat.
|
|
2022
|
|
|
Haren solasengatik anitz kexatzen nintzenean ulertarazten zidan berarekin banengoen nik hautatu nuelako zela, eta atea zabalik uzten zidan, nahiz
|
banekien
berak ere ez zuela nahi nik alde egiterik; bazegoelako zerbait, sakonean, lotzen gintuena: hari fin baina gogor bat.
|
|
|
Idazten ari zelarik, ozenki irakurtzen zuen idatzitakoa, baina Vasilisak
|
bazekien
berez aurreko urtean pasatutako premia latza kontatu liokeela, garirik ez zutela izan eguberriak arte eta behia ere saldu behar izan zutela. Dirua eskatu lioke, eta baita aita sarritan gaixotzen zela eta seguruenik laster jaungoikoak bere altzora eramango zuela ere.
|
|
|
–Foruzaingoarendako mesede. Erkidego honetako bizilagunak seguruago sentituko dira
|
jakinda
beren poliziak ere, munduko polizia guztiek bezala, salatariak eta zelatariak dituela gaiztoen artean satortuta. Esanen diegu:
|
|
|
" Eusnob baboak...". Ez
|
zekien
beraiei zer arraio atera zitzaien gaztetan egindako gaitasun proban, baina ziur zen portzentajearen azpian ez zela guraso hitza agertu.
|
|
2023
|
|
|
Aitziberrek segidan idatzi zion Mario Baglioniri; Esmeralda ezagutu orduko. Bazekien Euskal Herrian arbasoak zituzten argentinarrak errabiatuak zirela genealogiara, eta Euskal Herriko familia anitzek baino anitzez gehiago
|
zekitela
beren arbasoez. Galdegin zien ea zer ikertu zuten Agorreta etxeko familiaz eta istorio zaharrez.
|
|
|
gizonen hizkuntzan, zatar ipurdi bat. Makinatxo bat neskak
|
dakite
beren burua" senez" ederragotzen. Nik ez.
|
|
|
Pausoz pauso... Umeek izan dezatela negozioa martxan, ez dago
|
jakiterik
beren aitak zelan erantzungo duen. Gehien behar zintudanean utzi ninduzun, Jokin.
|