|
2008
|
|
|
Bigarren argudio nagusiak burujabetzari heldu dio: Kontsulta Legea egituratu den bezala, berdinetik berdinera dauden bi subjektu politiko aurreikusten ditu, Euskal Herria eta Espainiar Herria, eskumenetan berdinak balira bezala eta ez da,
|
Espainiako
Konstituzioak ez baitu horrelakorik zehazten. Eta, beraz, Eusko Legebiltzarraren lege hau ontzat ematean, Espainiar Nazioa eta Espainiar Herri osoari dagokion zerbaitetan aldaketak eragiten direnez, konstituzionalki ez da zuzena EAEko herritarrek bakarrik parte har dezaten halako kontsulta batean.
|
|
|
Espainiaren kasuan, printzipio horiek Konstituzioaren interpretazio berria ekarri dute. Esate baterako,
|
Espainiako
Konstituzioak ez du elkarlehiaren printzipioa bereganatu, baina, Europar Batasunaren esparruan elkarlehia askea oinarrizkoa denez, Konstituzioan ezarri diren ekonomi ahalbide edo progresibitatearen printzipioak horren arabera ñabartu behar ditugu.
|
|
|
ANVren kasuan, ordea, prozesu judiziala ez da guztiz bukatua defentsak Gorenaren erabakiari jarritako helegitea tramiterako onartu baitu Konstituzionalak. Azken honek
|
Espainiako
Konstituzioa ez dela errespetatu erabakitzen luke, eta ondorioz, ebazpena deuseztatu. Konstituzionalaren azken hitza entzun baino lehen alderdien ondasunen likidazioari ekiten badiote, Konstituzionalak Gorenaren aurka ebatziz gero, ANVk bere ondasun guztiak berreskuratzeko eskubidea izan luke.
|
|
2009
|
|
|
Duela astebete lehendakariak oso argi esan zuen Eusko Legebiltzarrean Estatutua eta
|
Espainiako
Konstituzioa ez direla testu sakratuak, eta erreformatzeko aukera badagoela. Baina egia da Gernikako Estatutuak gizartearen gehiengoaren babesa lortu zuela 1979an, eta erreforma batek arrakasta lortu nahi badu, orduko adostasun bera edo handiagoa duela.
|
|
|
Demokrazia iristean, 1978ko Espainiako Konstituzioak, Espainiako hizkuntza ofizialtzat gaztelania ezartzearekin batera," beste hizkuntzak" ere dagokien lurraldean ofizialak izango direla agintzen du, tokian tokiko autonomia estatutuaren arabera.
|
Espainiako
Konstituzioa ez zen, beraz, euskararentzat harresi izan, leiho eta arnasbide baizik. Konstituzioaren jarraian, 1979ko Euskal Autonomia Erkidegoko Estatutuak euskararen ofizialtasuna ezarri zuen, eta horren garapenerako beharrezkoa den Normalizazio Legea onartu zuen Eusko Legebiltzarrak, 1982an.
|
|
2010
|
|
|
Auzitegi Konstituzionalean salatu beharreko arauek lege izaera izan behar dutela baina EAEko kontzertu ekonomikoak ez duela izaera hori argudiatuko du helegitea aurkezteko. Hala, EAEko zerga sistema blindatzeko erabakiak
|
Espainiako
Konstituzioa ez ezik Gernikako Estatutua ere urratzen duela salatuko du Gaztela eta Leongo Gobernuak.
|
|
2011
|
|
|
Euskal Herria aipatzen du, hor badago tresna garrantzizkoa, hortik proiektatu daiteke subiranotasunaren bidea.
|
Espainiako
Konstituzioa ez da marmolean idatzia eta aldatu daiteke.
|
|
|
‘Gaztelaniaren ondoan’ esan dugu; ez, beraz, gaztelaniarik gabe" (254 or.). Espainiako marko juridiko linguistikoak euskararendako aukera handiagoak ematen ahal baditu, Baztarrikari bortz; uko egiten die hasieratik. Alde horretatik, ohartarazi behar dugu
|
Espainiako
Konstituzioak ez dakarrela erakunde publikoen hizkuntza erabileren gaineko preskripziorik. Eusko Legebiltzarraren 10/ 1982 aipatu legeak, ordea, EAEn" kokatutako herri aginteek emandako arau xedapen zein ebazpen ofizial oro" bi hizkuntza ofizialetan zabaltzera derrigortzen du (8.1 art.). 3 Arau horri salbuespen moduan, eta ez berezkotasunaren ondorioz, Legeak" botere publikoek toki Administrazioaren eremuan euskara bakarrik" erabiltzea baimentzen zuen, betiere bertako errealitate soziolinguistikoa aintzat harturik (8.3 art.). Alta, Espainiako Konstituzio Auzitegiaren ekainaren 26ko 82/ 1986 epaiak bertan beheiti utzi zuen artikulu hori.4 Iñaki Agirreazkuenaga administrazio zuzenbide katedradunak ohartarazi bezala, epai horrek eta EAEko legegileak 8.3 artikuluaren ildoko arau berririk garatu ez izanak" euskara lehentasunez erabili nahi duten toki korporazioak" lege heldulekurik gabe utzi dituzte euren hizkuntza erabilerak oinarritze aldera.
|
|
2012
|
|
|
ZAPATERO Espainiako presidente ohia «Masek eta Junquerasek oso ondo dakite ezin dutela burura eraman onartu duten gobernu programa. Kataluniaren burujabetzari buruzko erreferenduma ez da egingo,
|
Espainiako
Konstituzioak ez duelako erabakitzeko eskubidea onartzen». S. S. DE SANTAMARIA Espainiako Gobernuko bozeramailea« [Erreferendumaz] Espainiako Gobernuak ez du hipotesiei buruz hitz egiten; ekintzak egiten ditu, Espainiako Konstituzioa eta legeak betetzen ditu, eta, haien aurkako ekintzarik balego, betearazi egiten ditu».
|
|
|
behingoz ohiko konstituzioa ez dezala erregearen aginteak bertan behera utzi, baliagarria ote zen ala ez erabakitzea etorkizunaren esku utziz. Beraz, bere lehen proposamena, Araba
|
Espainiako
konstituzioan ez sartzea edo berdintzeari buruzkoa da. Eta hori egiterik ezean, Espainiako konstituzioaren aginduak Araban, harik eta tokian tokikoen iritzia hobeto ulertu eta bertakoek azken erabakia hartu arte, behingoz indarrean ez ezartzea eskatu zuen.
|
|
2015
|
|
|
Diktadorea hil eta trantsizioa hasi zenean, galdera ikur asko zeuden airean, eta ez zegoen garbi Espainia demokrazia onartu eta homologagarria bihurtuko ote zen.
|
Espainiako
Konstituzioak ez zuen gehiengo legitimatzailerik lortu Euskal Herrian, baina Gernikako Estatutuak, bai, mendebaldeko erkidegoan. Nafarroako Foru Hobekuntzari buruzko iritzirik ez zuten eman ahal izan nafarrek, lege organiko bidez onartua izan baitzen, baina Nafarroako Parlamentuan ordezkaritza lortu zuten indarren gehiengo handi batek babesten zuen esparru juridiko politiko berria.
|
|
|
|
Espainiako
Konstituzioak ez du definizio edo kontzeptu hau jasotzen, baina bai gizarte segurantzaren, gizarte asistentziaren eta osasunaren kontzeptuak. Dena den, Gizarte Babesaren Estatistiken Europar Sistemak (SEEPROS) gizarte babesa definitzeko orduan, osasun prestazioak, osasun asistentzia, ezgaitasuna, zahartzaroa, biziraupena, familia, langabezia, etxebizitza eta gizarte bazterketa barnebiltzen ditu.
|
|
|
|
Espainiako
Konstituzioak ez du definizio edo kontzeptu hau jasotzen, baina doktrinak dio sistema solidario bat ordenatzen duten neurri publikoak direla, arrisku pertsonalak saihestu eta konpontzera zuzendutakoak. Horrela, prestazio indibidual eta ekonomikoak emanez, beharrizan egoeran dauden biztanleei errenta minimo bat bermatzeko helburua du (Alonso Olea eta Tortuero, 2002:
|
|
2018
|
|
|
Munichen zeuden gazte haiek irmoki adierazi zuten edozein urratsen aurrebaldintza zela berehala jartzea indarrean euskal autonomia (1936koa), Euskal Herri penintsular osoan. Eta ondotik onartuko zen
|
Espainiako
Konstituzioak ez zuela beste erremediorik izanen, hura onartzea baino. Alderdi politiko abertzaleek beste bide bat hartu zuten.
|
|
2023
|
|
|
Espainiako Auzitegi Konstituzionaleko osoko bilkurak onartu egin du Espainiako Hezkuntza Legea osorik onartzen duen epaia. Hizkuntzei dagokienean, jaso dute
|
Espainiako
Konstituzioak ez duela esaten «estatuak» ezinbestean ezarri behar duela gaztelera zein ehunekotan erabili behar den hezkuntza sisteman, baizik eta «hizkuntzen arteko oreka edo berdintasun patroi bat» eta erabiltzeko benetako eskubidea jasotzen dituela eta hori ez duela ukatzen Espainiako azken Hezkuntza Lege horrek.
|
|
|
ikasleak sexuaren arabera banatzen dituzten ikastetxeen finantzaketari. Azaldu dutenez,
|
Espainiako
Konstituzioak ez du aipatzen hezkuntza eredu guztiek laguntza jasoko dutenik, ezta laguntza publikoetarako eskubide subjektiboa ere: «Ikasleak generoaren arabera bereizten dituzten ikastetxeak ezberdin tratatzen badira hartara haiek erabat edo partez funts publikoz finantzatu ahal izateko, horrek oinarrian du hezkuntza sistemaren kontzepzio ideologiko bat».
|
|
|
«Ez litzateke konbentzio konstituzional orokor bat, zehatza baizik, konstituzioaren zati baten interpretazio adostua eguneratzeko». Urkulluk uste du 1978ko
|
Espainiako
Konstituzioak ez diola «soluziobiderik» eman «lurraldetasunaren auziarekin» lotutakoari. Baina ohartarazten du ez litzatekeela «formula magiko bat»; haren arabera, ordea, «aukera berriak ireki ahal izango lituzke».
|
|
|
Bi hizkuntzak ofizialki berdinak dira, eta ezin da bietako bat lehenetsi», ebazpenaren arabera. Gainera, gogoratu dute
|
Espainiako
Konstituzioak ez duela «agintzen» gaztelaniaz gain beste hizkuntza ofizial bat jakin beharra.p>
|
|
|
Bi hizkuntzak ofizialki berdinak dira, eta ezin da bietako bat lehenetsi». Gainera, jartzen du
|
Espainiako
Konstituzioak ez duela «agintzen» gaztelaniaz gain beste hizkuntza ofizial bat jakitea.
|
|
|
1978ko
|
Espainiako
Konstituzioan ez dago artikulu jakinik gizarte zerbitzuei erreferentzia egiten dienik, egun ezagutzen ditugun bezala. Garaiko gizartean gaiak zuen pisu eskasaz hitz egiten digu, besteak beste, datu honek.
|
|
|
Espainiaren kasuan, printzipio horiek Konstituzioaren interpretazio berria ekarri dute. Esate baterako,
|
Espainiako
Konstituzioak ez du lehiaren printzipioa bereganatu, baina, Europar Batasunaren esparruan lehia askea oinarrizkoa denez, Konstituzioan ezarri diren ekonomia ahalbide edo progresibitatearen printzipioak horren arabera ñabartu behar ditugu.
|