|
2010
|
|
|
" Horixe baietz, ondo jarriko da", esan nion belarrira. Pentsamendu asko nahastu zitzaizkidan buruan, arima asko banitu bezala zein
|
bere
mintzoarekin, edo arima bakarra baina hizkuntza asko erabiltzen zituena, eta azkenean neure buruari egindako promesa batekin erabaki zen dena: Liz eta Sara gure alabei 60 zaldiko azienda baino zerbait gehiago utziko niela, berriro luma hartu eta bukatu egingo nuela Ameriketara etorri nintzenetik gogoan ibilitako memoriala.
|
|
2013
|
|
|
Horra mutiko euskaldun bat, hamabi urtekoa: irakasle eta gurasoak harri litzake
|
bere
mintzoaren zehaztasunak eta espresioen koloreak.
|
|
2014
|
|
|
Dantza antzerkia ez balitz bezala.
|
Bere
mintzoa ez balu bezala.
|
|
|
Mendekoste gereziak eta beste liburuan deia aipatu zuen giro hori Jatsuko Etxeparek. Gauaz bidean bezalako ipuinetan, erdi ahantzi sentimendu sare bat azaleratzen du, harreman lauso horiek non ez den ulertzen auzoa zer den, familiako edo amorante potentzial, hasteko seguritate leku bat ere, non segur garen aldatzen den munduan gauza
|
beraz
mintzo garela. Mintzo ez garelarik ere.
|
|
|
Besteak eskapaka joaten direlarik ez baitute deus ulertu. Antzerkia lengoaia da eta mintzo zaie lengoaia
|
bera
mintzo dutenei. Mintzo gara irudi fabrikatuz bizia deitzen den gezur orokortu horretaz.
|
|
2015
|
|
|
Berrogeita hamarretik bost. Paisaia
|
bera
mintzo da dekadentziaren handiaz. Kathleenekin itzuli bat egin dut Zrenjanineko ibaiari jarraiki.
|
|
2017
|
|
|
Bi hamarkada ondotxo igarota, 60ko hamarkadako ye ye euskaldunen norabide
|
berean
mintzo da Muguruza. Gogora dezagun
|
|
|
Sarasua bat dator Gereñorekin gaurkotu egin behar direla bertsolariei jartzen zaizkien gaiak eta horien tratamenduak, baina, era berean, Basarriren ildo
|
beretik
mintzo da, bertsolaritzaren aberastasunetako bat bertsolariek darabilten hizkuntza bera dela, hor badagoela" gauzak esateko bertsolaritzaren berezko era bat"," liburuetan jaso ezin daitezkeen kontuak, ironia era batzuk" eta hori gorde egin behar dela.
|
|
|
Lurralde batean elebitasunaren beharra hedatu eta errotu denean, denborarekin
|
bere
mintzoarekiko nolabaiteko mes fidantza sortzen da hiztunarengan: ez dio beti balio, gizarte eginkizun asko edo gehienetarako beste hizkuntzaren beharra baitu (irakurtzeko, idazteko, paper ofizialak egiteko, epailearen aurrean...).
|
|
|
Hizkuntza ofizialaren nagusitasunak azpiko mailetara darama bertakoa (12), ezinbestez; hiztun arruntak, egoerari egotzi beharrean errua,
|
bere
mintzoari berari botatzen dio. Eskolan irakurtzen eta idazten erdaraz irakasten bada, irakurketa eta idazketa erdaraz jakiteari lotuta ikusiko dituzte hiztunek, ezin asmatuz ere badagoela beste posibilitaterik.
|
|
|
Gazteak eskola uzten duenean, ama hizkuntza erabat finkaturik dauka bere baitan; transmisio naturalaren bitartez komunikaziorako oinarria hartu zuen eta, ondoren, eskolan ikasitakoak behar guztietarako prestatu du. Modu honetaz, haurrak
|
bere
mintzoarekiko konfiantza eta segurtasuna barneratu ditu. Hau da hiztun guztiek beren ama hizkuntzarekiko lortu beharreko egoera; prestatu egiten da gaur egungo
|
|
|
familia eta pertsona. Behin horretaraturik
|
bertako
mintzoa guztiz ordezkatuta dago eta gutxiengo arrotz baten hizkuntza zenak bost mailak betetzen ditu gehiengoarena bihurtuz.
|
|
2018
|
|
|
Halaber, Ibardinen, Urruñatik Berara joateko edo Lizuniagan, Saratik Berara. Lekuko herritarrek harreman naturalak zituzten elkarrekin, familia loturak ere bai, hizkuntza
|
bera
mintzo zuten. " Karabineroak", hots, mugazainak, ziren beste hizkuntza bat mintzo zutenak, armak soinean zeramatzatenak, indarrean ezarri legalitatearen adierazle zirenak.
|
|
|
Konparaketa ez da guztiz zuzena. Suitzaren eta Frantziaren arteko mugak 572 kilometro ditu, Geneva eta Bale hiri handiak daude Frantziarekin muga mugan eta, oroz gainetik, hizkuntza
|
bera
mintzo dute Frantzian eta Suitzako zati horretan. Euskal Herrian lan egiteko, herria kontrolpean daukaten Frantziaren edo Espainiaren hizkuntza ofiziala (edo hizkuntza ofizial nagusia) jakin behar dira.
|
|
|
Migelek bazekien galtxuinak egiten eta lihoko langintza zuen aipagai une hartan. Artean
|
bertako
mintzora belarria sobera egin gabe nengoen (bertzela ere aski lan) baina bai solasaldia segitzeko moduan, Aezkeraren doinu garbiak eta erritmo mantsoak lagun.
|
|
2021
|
|
|
Adiarazi zerautanean odolak
|
bere
mintzoa, berriz gogoratu zitzerautan, o ama, zure altzoa, bai ta zure bularretik hartu esne on haren gozoa, orduz geroztik zurea naukan ene izaite osoa.
|
|
|
Benetako arazoa ez da zenbaitek horrelakoak sareetan jaurtitzea, sare sozialetan denetarik esaten baita, politikari asko ere zentzu
|
berean
mintzo ohi direla baizik; noiz eta hauteskunde garaian. Alabaina, arestiko ikuspegi horiek publikoki esaterik ez daukatenez, euskararen izaera diskriminatzailea aipatu ohi da nagusiki.
|
|
|
Eskolaren produkzioaren aurpegi batean kultura edo identitatea dagoen bezala, bestean ekonomia dago, Everhartekin, eskolak enfasia jartzen duelako interes kognitibo eta teknikoetan lan merkatuaren interesei jarraituz. Ildo
|
beretik
mintzo zaigu Ogbu, bere esanetan egungo gizarteek eskolaren eskuetan utzi baitute umeen prestakuntza bizitza ekonomiko helduan parte har dezaten. Lehendabizi, ekonomia industrialean bizirauteko beharrezkoak diren oinarrizko trebetasunak edo gaitasunak irakasten zaizkie (irakurri, idatzi, zenbatu...); ondoren, lan espezifikoetarako beharrezkoa den formakuntza espezializatuagoan jarraitzeko prestatzen dira; horretan guztian, lan munduan ezinbestekoak diren gaitasun sozio emozionaletan ohitzen dira (ikasle irakasle harremana, kalifikazio sistema...); azkenik, lan munduan sartzeko beharrezkoak diren ziurtagiri edo tituluak ematen ditu eskolak.
|
|
2022
|
|
|
Eta horri loturik ahozko adierazpena, irakurketa nolabaiteko elkarrizketa bidezko gogoeta baita, elkarrizketa irakurtzen ari garen liburuarekin eta elkarrizketa baita ere irakurketa ondoren solaskide ditugunekin. Entzun dezagun liburuak esan nahi diguna eta har dezagun geure barnean
|
bere
mintzoa. Utz diezaiogun bere ahotsari hitz egiten.
|
|
2023
|
|
|
Basaurin izan da, Bilbo Handian, euskaltasunaren ertzean euskararen azentu eta ahoskera (omen) desegokiak nekez onartuko zaizkigun inguru berean ezpain margoa hortzetan txikia, argala eta ile eskasduna da ahotsa ozta ozta ernatu zaio hitz egiten hasi denean burua sorbaldetan sartua baimen eske bailitzan nazionalek aita hil izanak ondorio latzak ekarri zizkiela etxekoei guda ondokoak direla bere bizitzako lehen oroimenak hastapen tristeak, harrotasunez beteak bi esaldi besterik ez eta isiltasunak zapaldu du aretoa amak eta amonak, aspaldi joanak, familia aurrera atera zuten aberatsen arropak garbitzen, bata, patatak saltzen, bestea, bi emakume horien oroimena dela bera urte haietako onena, ahizpa nagusiarekin partekaturiko sekretuak eta jolasak izan zirela igande arratsaldeko dantza herriko enparantzan oraindik neskatila herabe bat besterik ez zela bertan ezagutu zuen laster Euskal Herrira lan bila etorri behar izan zuen mutil laguna jabetzerako haurdun eta ezkondu berri zegoen urte gutxitan ugalduz joan ziren etxe orratz horietako baten zortzigarren solairu batean ume zain senar zain etxekoengandik urrun handik herri honetara etorri zela baina herri honetara iritsi baino lehen bazela hemengoa ez diela bere sorburuari uko egin nahi baina hemengoa dela errepikatu du isildu eta txanda pasatu dio albokoari gogora datorkit osasun zentrora etorri zen lehen aldia hamabi bat urte badira alaba nagusiak lagunduta, behartuta gizonarekin arazoak zituela horixe da orain gogora ekar dezakedana hori eta bera bezalako emakume zorigaiztokoak kontsultatik irteten zirenean haien destino petrala bizi ez izateagatik hitza hartu du berriro baina oraintxe esaten ari dena ezaguna zait lau seme alaba izan zituela gizon horrekin bi mutil eta bi neska baina ia hasieratik jakin zuela ez zela izango bere bizitzako gizona holakorik balego, gehitu du gizon horrekin gelditu zen seme alabak nagusitu arte eta gauzek txarrera egin zutenean etxeak eta atariak garbitzen jarri senarrarengandik apartatzerakoan pisu berean bizitzen jarraitu zuen seme alabekin laster gizonak etxe erdia eskatu zion baina beste erdia eta aurreztuta zeukanarekin pisu txiki bat erosteko adina diru bildu zuen gaur egun berea duen etxebizitza seme alabek ikasketak eta lanbide onak dituztela eta pozaren pozez bizi dela orain berea den etxe horretan bizitza osoan izan duen altxorrik preziatuena horrelaxe amaitu du bere mintzoa azken mahaikidearen hitzaldia bukatu ondoren entzuleen txanda izan da emakume adinduaren ezagun batek eskua altxatu du zorionak eman dizkio erakutsi duen kemenagatik guztiok gaude zurekin esan dio eta gogotik sentitzen duela berak bizi izandakoa, senar onik ez izana eta horren gaizki pasatu izana berehala moztu dio ondo baino hobeto dakit neure bizitza ez dela erraza izan ondo baino hobeto dakit zuk senar ona izan duzula baina hori ez da berez zorion bermea zuri esaterako, jarraitu du, ez zaizu hori batere lagungarri izan gaizki zaude orain, senar ona izanik senarra faltan ez baituzu bakarrik bizitzen ikasi izan eta horixe da ikaskuntza nagusia emakumeon bizitzan goizago edo beranduago ikasi beharreko lezioa nik aldiz larrutik baina betirako dut ikasia ez zaitez nitaz errukitu, errukitu zaitez zeure buruaz eta hori esandakoan sorbaldak zuzendu zaizkio eta haren burua beste mahaikideenen artean gailentzen ikusi dut ezusteko gehiago ditu guretzat prestaturik bere entzule umil eta mireskor bihurtu gaituenontzat plazer sexuala ere izan du hizpide berak ez duela horretarako sekula arazorik izan ez senarrarekin ezta ondorengo maitaleekin ere eta alboan eserita dagoen belaunaldi gaztearen testigantza eman duenak jauzi txiki bat egin du aulkian oharkabean, ia lurrera eroriz saioa amaitu ostean mokadutxo bat eskaini digu udalak jardunaldietako izar, guztiek hitz egin nahi dute harekin halako batean ikusi nau eta niregana hurbildu da zorionak eman dizkiot hitzaldiagatik eta haren bizitzaren kontakizunarekin jarraitu du ez dago ubera geldiarazterik senarrarengandik dibortziatzera ailegatu ez zenez hura hildakoan pentsioa gelditu zitzaiola eta gaur egun zoriontsu bizi dela asteburuetan lagunekin ateratzen da erretiratuen egoitzako dantzaldira joateko neskatilatan bezala, dio irribarrez, hori bai, ezkontzeko premiarik gabe ama keinu batez atzamarra pasatu dit aho ingurutik ezpain margoa ezpainetatik kanpo atera omen zait berari ere antzera gertatu ohi zaiola haginak zikintzen dituela behin eta berriro senarrak ezin zuela hori jasan esan du irribarre lotsati eta maltzurraz etxetik alde egiteko agindu zion egunean bertan andregai berriak, bai, harek bazekiela ondo janzten eta haren burua apaintzen bota zion aurpegira ez bera bezala, ezpainak ere behar den moduan margotzeko gai ez zela eta barre egin du berriro, erruz oraingoan eder eta dotore nagoela esan dit gero beno ...apartatzerakoan pisu berean bizitzen jarraitu zuen seme alabekin laster gizonak etxe erdia eskatu zion baina beste erdia eta aurreztuta zeukanarekin pisu txiki bat erosteko adina diru bildu zuen gaur egun berea duen etxebizitza seme alabek ikasketak eta lanbide onak dituztela eta pozaren pozez bizi dela orain berea den etxe horretan bizitza osoan izan duen altxorrik preziatuena horrelaxe amaitu du
|
bere
mintzoa azken mahaikidearen hitzaldia bukatu ondoren entzuleen txanda izan da emakume adinduaren ezagun batek eskua altxatu du zorionak eman dizkio erakutsi duen kemenagatik guztiok gaude zurekin esan dio eta gogotik sentitzen duela berak bizi izandakoa, senar onik ez izana eta horren gaizki pasatu izana berehala moztu dio ondo baino hobeto dakit neure bizitza ez dela erraza izan ondo baino hobet...
|
|
|
...apartatzerakoan pisu berean bizitzen jarraitu zuen seme alabekin laster gizonak etxe erdia eskatu zion baina beste erdia eta aurreztuta zeukanarekin pisu txiki bat erosteko adina diru bildu zuen gaur egun berea duen etxebizitza seme alabek ikasketak eta lanbide onak dituztela eta pozaren pozez bizi dela orain berea den etxe horretan bizitza osoan izan duen altxorrik preziatuena horrelaxe amaitu du
|
bere
mintzoa azken mahaikidearen hitzaldia bukatu ondoren entzuleen txanda izan da emakume adinduaren ezagun batek eskua altxatu du zorionak eman dizkio erakutsi duen kemenagatik guztiok gaude zurekin esan dio eta gogotik sentitzen duela berak bizi izandakoa, senar onik ez izana eta horren gaizki pasatu izana berehala moztu dio ondo baino hobeto dakit neure bizitza ez dela erraza izan ondo baino hobet... Basaurin izan da, Bilbo Handian, euskaltasunaren ertzean euskararen azentu eta ahoskera (omen) desegokiak nekez onartuko zaizkigun inguru berean ezpain margoa hortzetan txikia, argala eta ile eskasduna da ahotsa ozta ozta ernatu zaio hitz egiten hasi denean burua sorbaldetan sartua baimen eske bailitzan nazionalek aita hil izanak ondorio latzak ekarri zizkiela etxekoei guda ondokoak direla bere bizitzako lehen oroimenak hastapen tristeak, harrotasunez beteak bi esaldi besterik ez eta isiltasunak zapaldu du aretoa amak eta amonak, aspaldi joanak, familia aurrera atera zuten aberatsen arropak garbitzen, bata, patatak saltzen, bestea, bi emakume horien oroimena dela bera urte haietako onena, ahizpa nagusiarekin partekaturiko sekretuak eta jolasak izan zirela igande arratsaldeko dantza herriko enparantzan oraindik neskatila herabe bat besterik ez zela bertan ezagutu zuen laster Euskal Herrira lan bila etorri behar izan zuen mutil laguna jabetzerako haurdun eta ezkondu berri zegoen urte gutxitan ugalduz joan ziren etxe orratz horietako baten zortzigarren solairu batean ume zain senar zain etxekoengandik urrun handik herri honetara etorri zela baina herri honetara iritsi baino lehen bazela hemengoa ez diela bere sorburuari uko egin nahi baina hemengoa dela errepikatu du isildu eta txanda pasatu dio albokoari gogora datorkit osasun zentrora etorri zen lehen aldia hamabi bat urte badira alaba nagusiak lagunduta, behartuta gizonarekin arazoak zituela horixe da orain gogora ekar dezakedana hori eta bera bezalako emakume zorigaiztokoak kontsultatik irteten zirenean haien destino petrala bizi ez izateagatik hitza hartu du berriro baina oraintxe esaten ari dena ezaguna zait lau seme alaba izan zituela gizon horrekin bi mutil eta bi neska baina ia hasieratik jakin zuela ez zela izango bere bizitzako gizona holakorik balego, gehitu du gizon horrekin gelditu zen seme alabak nagusitu arte eta gauzek txarrera egin zutenean etxeak eta atariak garbitzen jarri senarrarengandik apartatzerakoan pisu berean bizitzen jarraitu zuen seme alabekin laster gizonak etxe erdia eskatu zion baina beste erdia eta aurreztuta zeukanarekin pisu txiki bat erosteko adina diru bildu zuen gaur egun berea duen etxebizitza seme alabek ikasketak eta lanbide onak dituztela eta pozaren pozez bizi dela orain berea den etxe horretan bizitza osoan izan duen altxorrik preziatuena horrelaxe amaitu du bere mintzoa azken mahaikidearen hitzaldia bukatu ondoren entzuleen txanda izan da emakume adinduaren ezagun batek eskua altxatu du zorionak eman dizkio erakutsi duen kemenagatik guztiok gaude zurekin esan dio eta gogotik sentitzen duela berak bizi izandakoa, senar onik ez izana eta horren gaizki pasatu izana berehala moztu dio ondo baino hobeto dakit neure bizitza ez dela erraza izan ondo baino hobeto dakit zuk senar ona izan duzula baina hori ez da berez zorion bermea zuri esaterako, jarraitu du, ez zaizu hori batere lagungarri izan gaizki zaude orain, senar ona izanik senarra faltan ez baituzu bakarrik bizitzen ikasi izan eta horixe da ikaskuntza nagusia emakumeon bizitzan goizago edo beranduago ikasi beharreko lezioa nik aldiz larrutik baina betirako dut ikasia ez zaitez nitaz errukitu, errukitu zaitez zeure buruaz eta hori esandakoan sorbaldak zuzendu zaizkio eta haren burua beste mahaikideenen artean gailentzen ikusi dut ezusteko gehiago ditu guretzat prestaturik bere entzule umil eta mireskor bihurtu gaituenontzat plazer sexuala ere izan du hizpide berak ez duela horretarako sekula arazorik izan ez senarrarekin ezta ondorengo maitaleekin ere eta alboan eserita dagoen belaunaldi gaztearen testigantza eman duenak jauzi txiki bat egin du aulkian oharkabean, ia lurrera eroriz saioa amaitu ostean mokadutxo bat eskaini digu udalak jardunaldietako izar, guztiek hitz egin nahi dute harekin halako batean ikusi nau eta niregana hurbildu da zorionak eman dizkiot hitzaldiagatik eta haren bizitzaren kontakizunarekin jarraitu du ez dago ubera geldiarazterik senarrarengandik dibortziatzera ailegatu ez zenez hura hildakoan pentsioa gelditu zitzaiola eta gaur egun zoriontsu bizi dela asteburuetan lagunekin ateratzen da erretiratuen egoitzako dantzaldira joateko neskatilatan bezala, dio irribarrez, hori bai, ezkontzeko premiarik gabe ama keinu batez atzamarra pasatu dit aho ingurutik ezpain margoa ezpainetatik kanpo atera omen zait berari ere antzera gertatu ohi zaiola haginak zikintzen dituela behin eta berriro senarrak ezin zuela hori jasan esan du irribarre lotsati eta maltzurraz etxetik alde egiteko agindu zion egunean bertan andregai berriak, bai, harek bazekiela ondo janzten eta haren burua apaintzen bota zion aurpegira ez bera bezala, ezpainak ere behar den moduan margotzeko gai ez zela eta barre egin du berriro, erruz oraingoan eder eta dotore nagoela esan dit gero beno, beti bezala, gaineratu du baina aurrean ispilurik ez izan arren ezabatu ezinean nabilen neure irribarrea harenaren aldean metalezkoa dela sumatu dut bisitak semearekin joan naiz jaio nintzen herrira gure lehen etxea bisitatu dugu herriaren goiko partean trenbiderik ez duen geltokiaren alboan hantxe izan da semea pozarren kamera eskuan paretak zeharkatzen dituen huntzari denboraren usaina erretratatu guran bigarren etxe atzeko errekastoa eta aurreko zelaia txikitu egin dira urte hauetan guztietan amaren eskolak herri osoa besarkatzen du bere tronutik inoiz bukatu ez zen Engañako tuneleraino ere iritsi gara gure aitak eskolak eman zizkien beharginen umeei erdi eraitsitako etxeak alaitu dira gu ikustean argazki honetan bi gorputzen itzalak azaltzen dira sarrerako lokatzaren gainean, iluntasunari begira barruan gordetako sekretuak asmatzeko ahaleginean uda gorri honetan Zamorara eraman ditugu seme alabak eta ilobak haurtzaroko paisaiak eta jabetzak ikustatzera
|