|
2000
|
|
|
Zeren uste baitut ezen Hiponakoaren aipu bakarra egin zenuela: haren mila aipu egin zenitzakeen, balantzaren apur bat orekatzeko, baina ez, zeren etsenplu hura hautatu baitzenuen, soka
|
berekoa
hura ere: In dubiis libertas.18 Akinokoa, berriz, ezta aipatu ere.
|
|
|
Jar iezaiozu, bada, muturreko uhala eta emaiguzu txakurra, Israelgo eta Siongo Jainkoaren izenean, eta bakean utziko zaitugu... —eta, Israelgo eta Siongo Jainkoa aipatzen zuelarik,
|
bere esku
hura aitzinatu zion, gurutze eta guzti.
|
|
2005
|
|
|
Hala ere, ez da bere borondatez handik mugituko. Dirudienez, zaindariak ezin du ikusi
|
berak
hura ikusten duen bezala, ahotsean ez zuen oso seguru ematen.
|
|
2006
|
|
|
Gisa hartara, kondenatuaren gorputza ez zen beheiti erortzen, baizik eta, tupustean, zolarik gabe gelditzen. Sokak zintzurra tinkatu arau hanpatzen eta ubeltzen zen kondenatuaren bisaia, eta aldi
|
berean
haren mihia ezpain artetik luzatzen. Gu, anartean, haren zangoen dantza errabiatuan laketzen ginen, zenbat eta luzeago dantza, are laketzenago denak, zenbat eta heriotza etortzen alferrago, ikusgarriagoa ikusgarria.
|
|
2008
|
|
|
Une hartan bertan beste pirata batek heldu kanoitik Hunterren mosketeari, eskuetatik kendu, saieteratik barrena atera eta,
|
bere
harekin kolpe izugarri bat emanez, lurrean utzi zuen korderik gabe gizajoa. Bitartean beste hirugarren batek, okerrik gabe etxe guztia korrika inguratu, batbatean atean azaldu eta aihotzari airean eraginez ekin zion sendagileari.
|
|
|
Beiran birtuoso bat izateko era bakarra hauxe da: beira maite duen birraitona bat izatea, birraitona horrek seme bat izatea gustuko duena beira, era
|
berean
haren semea ere beirazale handia izatea. Azkenik, zuk zeuk haien ondorengo legez trebatu behar duzu eta, horrelako herentzia jaso eta gero ez baduzu arrakastarik, zeurea da errua.
|
|
2009
|
|
|
(Esan beharrik ez dago, Barojak bere ideiak nobelatzeko asko ustiatzen duela Nietzsche; agian esan beharra dagoena, alabaina, iragaitzan bada ere, da, kritika bat ere, franko, kristaua?, esango zukeen K. Mitxelenak? egin diola saio batean, hain zuzen Nietzscheri Nietzsche aplikatuz, hots,
|
berak
haren aiurriari eta pentsamenduari hark ezetsi duen, esklaboaren, ikuspegitik ezetsiz, eta Nietzsche bera berak erdeinatu dituen ahulen zakuan sartuz:
|
|
|
Hura, baina, ganbarako hura?, beste jolastoki bat zen? ...erik ez jolaskiderik; bere buruarekin jolas zitekeen, haatik, bakar jolas hutsean, baina barne tentsio gehiegizkoak, bihotzaren erritmo gero eta azkarragoa zekarkionak, ez zion jolaserako tarterik ere uzten; aldiz, gorputza gogortzen zion, halako eran, non, eskua altxatzen zuenean atean jotzeko, hantxe geratzen baitzitzaion airean, ez arre eta ez so, atetik zentimetro gutxira, kilometro askotara?,
|
bere esku
hura izotzak hartua balego bezala, edo heriotzak disekatua, mugitzeko ezgai.
|
|
|
aurrean zuèn gizon hura bere aita izan zitekeela, adibidez; egia zen, izan ere, hormara eraman zituztèn hamabi haiek gizon seinalatuak zirela, gizon publikoak, urte luzeetan errepublikaren eta langileen aurkako jarrera beligerantea izan zutenak, eta estatu kolpearekin bat egin zutenak, azken batean?, baina egia zen, halaber, aitak ez zuela haien artean gaizki emango: ez al zen, bada, Nazario Orbe enpresari jaun ospetsua ere gizon publiko bat, probintzia osoan ezaguna, eta ez al zen nabarmena izan haren urte luzeetako jarrera, langileen aurkakoa, Domingori
|
berari
harekin, aitarekin, haustera bultzatu zuena?; baina, konstatazio harekin batera, bere betiko galdera hura zuen, odoletik beretik mintzatzen zitzaiona:
|
|
|
Etxe horretan
|
berean
haren aitarengandik eskolak hartzen nituen garaietan, mahai berera jartzen ginen Marie eta biok, astean hiru aldiz. Nabarrenkoxen ere, ziudadela barnean egonen zen, bere familia guztiarekin batera.
|
|
|
aurrean zuèn gizon hura bere aita izan zitekeela, adibidez; egia zen, izan ere, hormara eraman zituztèn hamabi haiek gizon seinalatuak zirela –gizon publikoak, urte luzeetan errepublikaren eta langileen aurkako jarrera beligerantea izan zutenak, eta estatu kolpearekin bat egin zutenak, azken batean–, baina egia zen, halaber, aitak ez zuela haien artean gaizki emango: ez al zen, bada, Nazario Orbe enpresari jaun ospetsua ere gizon publiko bat, probintzia osoan ezaguna, eta ez al zen nabarmena izan haren urte luzeetako jarrera, langileen aurkakoa, Domingori
|
berari
harekin –aitarekin– haustera bultzatu zuena?; baina, konstatazio harekin batera, bere betiko galdera hura zuen, odoletik beretik mintzatzen zitzaiona: " Zure aita garbitzeko gai ote zara, bihozgabe anker galdu hori?"; eta, galderarekin batera, beste ahots hura, Chaplinen ahotik hitz egiten ziona:
|
|
|
...laskiderik; bere buruarekin jolas zitekeen, haatik, bakar jolas hutsean, baina barne tentsio gehiegizkoak, bihotzaren erritmo gero eta azkarragoa zekarkionak, ez zion jolaserako tarterik ere uzten; aldiz, gorputza gogortzen zion, halako eran, non, eskua altxatzen zuenean atean jotzeko, hantxe geratzen baitzitzaion airean, ez arre eta ez so, atetik zentimetro gutxira –kilometro askotara–,
|
bere esku
hura izotzak hartua balego bezala, edo heriotzak disekatua, mugitzeko ezgai.
|
|
2010
|
|
|
...zeekin kax kax, ilea nola mozten dion nabari du Julenek, eta adats moztuak xukaderan eta lurrean nola erortzen diren, hegaztien luma galduen antzera, eta xerlo erori horiekin batera bere iragana ere erauzi nahiko luke, edo etorkizuna bestela, eta dagoen dagoenean iraun, begiak itxita, ukalondoen kontra –orain eskuin, orain ezker– emakume baten sabelaldea nahi gabe bezala ukituz, eta aldi
|
berean
haren eskuak buruan, lepoan, garondoan sentituz, munduan besterik ez balitz bezala, ez errurik, ez aukeratu beharrik, ez konpromisorik, ez erantzukizunik, esku motx hori bakarrik, kax kax, kax kax...
|
|
2012
|
|
|
Jasatea ezinezkoa egin zitzaizkidanak esan nahi dut. Ezin genuela beste haur bat mantendu, garai txarrak zetozela eta haurdunaldiari amaiera emateko iradoki zidan senarrak,
|
berak
harekin zerikusirik izango ez balu bezala. Agindua eman ondoren, ze agindua izan zen, nire esku utzi zuen egitekoa.
|
|
|
Erregina gainerako animaliak baino handiagoa bihurtzen da (bizkarrezurreko orno artea handitzen zaio), emankor bilakatu,
|
bere
hareneko (ba al da arrez osatutako harenik?, zilegi ote da horrela deitzea?) ar emankorrak ezagutu, eta umeak egiten hasten da. Hirutik hamabiraino ume umaldi bakoitzean, bere tribu edo kolonia propioa osatzen du laster baino lehen.
|
|
|
milaka estudiante espainol Zuzenbidekoren testuliburuak izan dira urte eta urteetan. Euskal Herrian
|
bertan
haren maisutza Eusko Ikaskuntzaren Humanitate eta Giza Zientzien (1996) eta Vianako Printzearen Kulturako (1999) Sari bereziez ohoratu da. Pentsamendu akademiko txalotua hori bada gure artean, zer ez ote da tabernako eta kalekoa?
|
|
|
ber
|
bertatik
hura erbestera igortze honek behar du
|
|
|
|
Beraz
hark bazekien (eta Emmak berak baino hobeto) ordainduko haien historia luzea, txikerrak hasieran, endosatzaile gisa askotariko izenak zeramatzatela, epe luzera tartekatuak eta etengabe berrituak, harik eta egun batez, protesto guztiak bildurik, merkatariak bere lagun Vinçarti enkargatu zion arte behar ziren jazarpenak bidera zitzan haren izen propialean, herrikideen artean inolaz ere trigre bate...
|
|
|
Izan ere, Bovaryk arrakasta izan zezakeen; ezerk ez zion baieztatzen Emmari hura trebea ez zenik, eta zer nolako atsegina
|
beretzat
haren aipua eta fortuna ugaldurik kausituko ziratekeen bideari ekinarazi izana! Maitasuna baino tinkoagoko zerbaitetan finkatzea besterik ez zuen eskatzen Emmak.
|
|
|
Baina Felicite ernegatu egiten zen
|
bere inguruan
hura horrela itzuli mitzulika ikusteaz. Berak sei urte gehiago zuen, eta Theodore, monsieur Guillauminen sehia, hasia zuen gorte egiten.
|
|
|
Suaren aurrera bultzatzen zuen mahai biribila, eta haren besaulkia hurreratzen zuen.
|
Bera
haren aurrez aurre esertzen zen. Urre koloreko argimutiletako batean kandela bat egoten zen piztuta.
|
|
|
argiak, altzariak, zurezko hormak, eta zorua, pibote puntan disko bat bezala. Ateen ondoan pasatzean, Emmaren soinekoa, barreneko aldean gizonaren galtzei atxikitzen zitzaien; bere hankak elkarren artera sartzen ziren; gizonak berarengana jaisten zituen begiradak,
|
berak
harengana jasotzen zituen bereak; lozorroa bezala zetorkion, gelditu egin zen. Berriro ekin zioten; eta, mugimendu arinago batez, Bizkondea, bera eramanez, berarekin desagertu zen lorioaren muturreraino, non, hatsanka, erortzeko zorian egon baitzen emakumea, eta, une batez, burua haren bular gainean pausatu zuen.
|
|
2013
|
|
|
Izan ere, nola erran zezakeen
|
berak
hura, baldin eta gerra hartan mujahidin eta gerlari bazebilen, Yazîdek amets zuen bezala. Gainera, nola eginen zuen Hamzak gerra hartarik ihes, bere kideak utzita, salduta??
|
|
|
Ekintza garbia nahi zutenez gero, bezperan, nork bere lagunei mezuren bat edo beste idazteaz gain. Hamzak mezu kodetu bat igorri zion lagun bati internet bidez, Lorenek karta bat lagun min zuèn lehengusu bati, eta Koldok beste bat Begotxu Lasari 64?, agiri bat prestatu zuten, non xehetasunak ematen baitzituzten, atentatuaren zergatia eta nolakotasuna, parte hartzaileak, etab.?, munduko hainbat herrialdetako kolektibo alternatiboei (antimilitaristak, ekologistak?) bidaltzeko asmotan? eta zelan Lorenek hartu baitzuen
|
bere gain
hura egiteko ardura, ordenagailua piztu eta bere egitekoa egin zuen, tenporizagailuak eta timerrak erabilita, jakina?, mezuak bere bidea egin zezan, behar bezala eta bere momentuan, mundu osora, hura zelakoan modurik onena zalantzan gera ez zitezen operazioaren asmoak eta nondik norakoak, ea modu hartan erruduntzat hartzen zituzten errudun zirèn bakarrak:
|
|
|
Eta, hala ere, desioak desio eta itsumenak itsumen?, Abdel Haqq ez zegoen oker: ongitxo jakin zuen
|
berak
hura bere kabuz, handik hamar bat egunera, noiz eta abdallahtarren buru Abdul Alimek etxekotzat hartu baitzuen, emakumeek, niqabaren ordez, hijab a janzten zutela, orduan are ederrago iruditu baitzitzaion Raissa, lorategiko arrosarik ederrena, izenak izana.
|
|
|
Izan ere, nola erran zezakeen
|
berak
hura, baldin eta gerra hartan mujahidin eta gerlari bazebilen, Yazîdek amets zuen bezala. Gainera, nola eginen zuen Hamzak gerra hartarik ihes, bere kideak utzita, salduta...?
|
|
|
Ondoren, Hamzak bere errezoak egin, eta elkarrekin gosaldu zuten. ...bati internet bidez, Lorenek karta bat lagun min zuèn lehengusu bati, eta Koldok beste bat Begotxu Lasari64–, agiri bat prestatu zuten, non xehetasunak ematen baitzituzten –atentatuaren zergatia eta nolakotasuna, parte hartzaileak, etab.–, munduko hainbat herrialdetako kolektibo alternatiboei (antimilitaristak, ekologistak...) bidaltzeko asmotan... eta zelan Lorenek hartu baitzuen
|
bere gain
hura egiteko ardura, ordenagailua piztu eta bere egitekoa egin zuen –tenporizagailuak eta timerrak erabilita, jakina–, mezuak bere bidea egin zezan, behar bezala eta bere momentuan, mundu osora, hura zelakoan modurik onena zalantzan gera ez zitezen operazioaren asmoak eta nondik norakoak... ea modu hartan erruduntzat hartzen zituzten errudun zirèn bakarrak: komandoko hiru kideak, alegia, ez beste inor; Koldo beti bere obsesio harekin bueltaka...
|
|
|
Eta, hala ere –desioak desio eta itsumenak itsumen–, Abdel Haqq ez zegoen oker: ongitxo jakin zuen
|
berak
hura bere kabuz, handik hamar bat egunera, noiz eta abdallahtarren buru Abdul Alimek etxekotzat hartu baitzuen, emakumeek, niqabaren ordez, hijab a janzten zutela... orduan are ederrago iruditu baitzitzaion Raissa, lorategiko arrosarik ederrena, izenak izana.
|
|
2014
|
|
|
Berehala Renanek pentsatu du, bere izkribu erlijioso kritikoekin hiritar frantsesak lozorro dogmatikotik iratzartzeko abiaturiko eginbeharra, ekintza politikoaz jarraitu eta zabaldu behar lukeela. (Renanek beti sentimendua ukan du Frantzia gaixo zegoela eta
|
berak
hura salbatzeko misioa zuela). Hala, bada, asmo handiz beterik, bozak eta demokraziak erdeinatzen zituena, 1869ko bozetara aurkeztu zen, dinastia inperialari atxikiriko Hirugarren Alderdian.
|
|
|
Ehizan ibiltzen nintzen-eta haientzat. Bada,
|
berak
hura nahi zuela eta, ez zuen arrazoirik entzun nahi. Esan zuen disparatu egingo zidala, baldin eta marfila berari eman eta, ondoren, herrialdetik ospa egiten ez banuen; hori egin zezakeelako eta apetak eman ziolako, eta munduan ezertxo ere ez zegoelako gogoak ematen ziona hiltzea galaraziko zionik.
|
|
2015
|
|
|
Hogeita bat urte bete berriak nituen aitona Joxemari hil zenean. Aski denbora izan nuen
|
beraz
hura ezagutzeko, bai umetan, bai ondoren. Eta hala ere, ez nuen ia ezagutu; amona Teresa baino are gutxiago, nahiz eta, lehen ere esan dudan bezala, gure etxetik bostehun metrora egon baserria, aitona amonen bizilekua, eta txikitan sarri askotan ibili han jolasean, koxkortu eta gero gutxiago agertzen banintzen ere.
|
|
|
Dickensek ziharduen eran ziharduela berak ere, baina hitzen ordez irudiak erabiliz. Luchino Viscontiri urte dezente beranduago gaztigatzen ziotelarik La caduta degli dei (1969) filma kargatuegia zela, bere defentsan adierazten zuen Balzacen irakurketan oinarritu zela, eta Balzacen idazketaren oinarrizko printzipioetako baten gauzatzea zela
|
bere
hura: hau da, pertsonaia bakoitza bizi zen inguruneko deskribapen xehe xehea, horrek, bere ustez, pertsonaien ispilu gisara jokatzen zuelako, haien izaeren proiekzio bezala.
|
|
|
Eta ordu
|
berean
harekin kanota
|
|
|
Bere emazte zenaren idazkera zen, dudarik gabe.
|
Bera
haren gaixoaldian bezalaxe, hamar bat mende lehenago, maitea gaixorik zuelako, etsiak jota egondako norbaiten hitzak ziren, interpretazio zailekoak bezain esanahiz argiak.
|
|
2016
|
|
|
Esan dit inoiz ez dagoela jakiterik zer egingo duen aitak. Sekulako sorpresa izan zela
|
beretzat
haren erabakia. Ni Budapestera joatea bezalatsu.
|
|
|
Kilometroak, Herri Urrats, Nafarroa oinez eta Ibilaldia aukera hobeezinak ziren herritik urrun mozkortzeko, ongi pasatzeko, neskatan egiten saiatzeko eta talde gogokoenen erritmora jauzi egiteko. Aldika baita ke eta gomazko pilota artean bueltako autobusaren bila nora ezean korrika egiteko ataka ere (94ko
|
Berako
hura bezala). Institutuan Atxagaren Obabakoak irakurtzera behartu gintuzten, baina ez zuten lortu gugan liburuetarako irrika pizterik.
|
|
|
Zertan ari zen? Zer zekien
|
berak
haren bizitzaz. Zein eskubide zuen horrela jazartzeko?
|
|
2017
|
|
|
Atzo? Noiz jaitsi ote nintzen ni portu honetara
|
bertara
hari adio esatera. Euria ari zuen goiz hartan ere, gogoan dut, eta euria, hotza eta argisenti hitsa izan ziren orduan ere gure lekukoak.
|
|
|
Nork edango du bere ardoa? Norentzat izango dira
|
bere
hari txirrikak, orraziak eta gozokiak. Karatxo, Malamatenia nirea, nik zer esango dinat bada?
|
|
|
Eta
|
beraz
hura hartu behar nuela esan nion neure buruari. Zeren Aitak esan zuen erlojuek denbora akabatzen dutela.
|
|
|
Haietariko bat ez zitzaion arrotz.
|
Bera
hari ere ez.
|
|
|
Kasua argitaratu eta berehala idatzi zuen horregatik artikulu bat Noaua aldizkarirako. Argi kritikatzen zituen
|
bertan
haren sexu abusuak, baina laguntasuna ere eskaintzen zion. –Whatsapp bat ere bidali diot.
|
|
|
Béretaco bat, atsedeteco ustean chit beranduan bere echera biurtu zan; baña bestea bere gurari lizuna asetzeagatic, Babilonia co calizaren condarretarañocoa edateco ustean, bertan gueratu zan. Lenengoa, bere echera irichi zanean, egun oro errezatu oi zuen Ave Maria bat errezatu etzuelacoaz, conturatu zan; artaraco gogo andiric ezpaceucan ere, erdilotan bederic
|
bere
hura errezatu zuen. Oyeratu zan, eta nola añ necatua bacegoen, bereala loac artu zuen, baña luzarora beguira egongabe, bere guelaco atean colpe izugarriac aditu cituen.
|
|
|
Hain xuxen, apez predikalaria ere mintzatu zen delako mokanes gorriaz. Erran zuen, Abelek,
|
bere
hura, berekin zeramala, hilkutxa zerratzeko momentuan, azken arrosa bat botatzen den bezala, Emmak papo gainean ezarri ziolakoz. Solas horiek jende guztia jo zuten, eta gehienek gure sakelako mokanesak atera genituen.
|
|
2018
|
|
|
Lantaldeko bi kideok, izan ere, neskameak ziren. Ez zatekeen, hortaz, bidezkoa izango deus egitea aurretik Kenton andereñoari jakinarazi gabe, eta horixe egitera deliberatu nintzen arratsalde hartan
|
bertan
haren solasgelara joan nintzelarik txokolatea hartzera. Baina azaldu dezadan hitz gutxitan zertan zeutzan egunaren amaieran Kenton andereñoaren solasgelan izan ohi genituen bilera haiek.
|
|
|
itxura baino ez du egiten. Ustez autojustifikatua den autonomia hori saiatzen da zapalkuntza ezkutatzen; zapalkuntza hori da subjektuaren oinarria, baina aldi
|
berean
hura oinarri barik uzteko aukera amaigabea da. Esanahia eratzeko prozesu horrek eskatzen du emakumeek botere maskulinoa islatzea eta hari nonahi berrestea bere irudimenezko autonomia hori erreala dela.
|
|
|
Beraz, prebentzioak muturreko neurriak justifikatzen dituelakoan gaude. Abokatuak esandakoari kasu egin eta hemendik astebetera etxe horretan beste hildakorik bageneuka, nork hartuko luke
|
bere gain
haren erantzukizuna. Abokatuak berak?
|
|
2019
|
|
|
Emakumeak onartzen duen mendekotasuna ahultasunetik datorkio: emakumeak nola aurkituko du elkarrekiko mendekotasunik, bada,
|
berak
haren indarrean maitatzen duen gizonarengan?
|
|
|
ama haragizko izaki bat dela gogoratzea, azken batean, bera nola jaio zen gogoratzea da, eta indar guztiarekin errefusatzen du bere jaiotza; edo, gutxienez, kosmoseko fenomeno handi baten dotoreziaz jantzi nahi du; amak laburbildu beharra dauka norbanako guztiak inguratzen dituen baina inorena ez den Natura hori; gorroto du ama harrapakin izatea, baina ez, askotan esan ohi den bezala?
|
berak
haren jabe izan nahi duelako, baizik nahi duelako ama jabetza ororen gainetik bizi dadin: amak ezin ditu izan emaztearen edo maitalearen alde miserableak.
|
|
2020
|
|
|
–Istripua –erantzun zuen
|
berak
haren ondoan gelditu ondoren, eta pertsiana seinalatu zuen kokotsaz– Zer, negozio berria?
|
|
|
Hilerrian ehortzi zuten ahizpa, aitak beren
|
beregi
haren tamainarako landutako egurrezko kutxa batean, lihozko eta egurrezko unibertso txiki baten mandatari hil berri, eta bai, there are worse ways of getting there and I ain´t complainin´none2, onartu genuelako betiereko ez ginela izango.
|
|
|
–Nirekin egon denean nahiko ondo ikusi dut. Ostiralean
|
bertan
harekin egon nintzen eta ez nuen ezer berezirik nabaritu. Askotan pentsatu izan dut Ainhoaren eragina ez dela onegia.
|
|
2021
|
|
|
Senarrak egindakoak atxiki egin zituen.
|
Berak
hari egindakoak ez dira ikusi ere egin. Nork desagerrarazi zituen?
|
|
|
Itziar akordatu zen non bizi zen, eta plazatxoan itxaroten egoten zitzaion aldiak etorri zitzaizkion gogora; pentsatzen jarrita, bururatu zitzaion beharbada ez zuela maite, nahiz ez akordatu maitasuna nolakoa zen. Elkarrekin ibili ziren bi urteetan, esanen luke gehiago begiratzen ziola
|
berak
hari, hark berari baino. Ander alde egina bezala zegoela eta, hala ere, berak harekin ezkontzeko asmoa zuela, beroa ematen ziolako.
|
|
|
Elkarrekin ibili ziren bi urteetan, esanen luke gehiago begiratzen ziola berak hari, hark berari baino. Ander alde egina bezala zegoela eta, hala ere,
|
berak
harekin ezkontzeko asmoa zuela, beroa ematen ziolako.
|