|
2000
|
|
|
Barbier-en berriemaileak, Bithirinako Mari Beltxak, hirurogei urte zituen istorioaesan zionean, eta hari aitak esan zion,
|
bere
haur denboran gertatu balitz bezala. Kontuada ea aita hura ibilia zen beste herritarrekin batera Saindiaren gibeletik, hau da, eaalabari esana zion «segitu ginuen» ala «segitu zuten».
|
|
2006
|
|
|
Horri buruz, Sanz-ek, Huesca eta Jacako gotzainak dio: «Seme alabak dauzkaten bikote homosexualak
|
bere baitan
haurrekiko diskriminatzaileak dira, haurren identitatearenkontrako egoera bidegabe batean jaioak izatearen sufrimendua pairatuko baitute?.
|
|
|
Horrek berebiziko garrantzia du; askotan haur hauei muga bigunak jartzen zaizkie, maiz pentsatzen baita haur hauek, nahikoa sufritu dutela?, eta beraien desirak ez betetzeak ondorio ezkorrak izangodituela. Horrela, adopzioko gurasoek haurrarekin afektuz eta enpatiaz lotzekogaitasuna izan behar dute, baina era
|
berean
haurraren sozializazioan trinko etairaunkor agertu behar dira. Zentzu horretan, garrantzitsua da familian haurrarengandik espero diren jokabideak irmotasunez eta modu enpatiko eta lasaian zehazkidefinituak agertzea.
|
|
|
Ziur asko, gaitasun handien garapenean laguntzen duten familien ezaugarrigarrantzitsuenetako bat, familia
|
berean
haurraren gaitasun edo trebetasunarenzaletasun berdinak egotea da (Feldman eta Goldsmith, 1991). Badirudi errazagoadela haurrek beren gurasoek baloratzen eta onartzen duten aktibitate bat egitea; horretaz gain, gurasoek aktibitate horietarako irakasleak, tutoreak eta beharrezkomaterialak eskaintzen dizkiete beren seme alabei, eta horrela ikaskuntza edo garapen hori bultzatzen da (Piirto, 1994); gainera, haurraren gaitasun horren garapenaren garrantzian zentratzen diren familiak dira (Feldman eta Goldsmith, 1991). Esate baterako, gaitasun musikal baten garapenean, musika baloratzen eta gozatzen duen familia bateko kide bada haurra, eta musikak familia horren egunerokobizitzan paper garrantzitsua badu; haurraren trebetasuna azkarrago garatuko dahemen, balio ezberdinak dituen familia batean baino (Bloom, 1985).
|
|
2007
|
|
|
Ondoren, berdinkideen arteko eragin trukeek gizarte ezagutzaren garapeneanizan dezaketen eragina aztertuko da. Lehenik, adin
|
bereko
haurrekiko harremaneneragina azalduko da, eta, ondoren, haurra baino zaharrago zein gazteago direnhaurrekiko harremanena.
|
|
|
6.2.1 Adin
|
bereko
haurrekiko eragin trukeak eta gizarte ez.agutz.aren garapena
|
|
|
Adin bereko lehengusu lehengusinekiko harremanetan gertatzen den gisa, adin
|
bereko
haurrak adin estatus berekoak dira, eta horri esker haurrek beraiekbezalakoak diren pertsonen ikuspegiak balioesten ikasi eta hainbat gizarte gaitasungara ditzakete. Gainera, ez dira pertsona nagusiak zein lehengusu lehengusinak etaberdinkide zaharragoak bezain kritikoak eta ez dute horiek bezainbeste agintzen.Hala, haurrek rol, ideia zein jokabide berriak garatzeko askatasun handiagoa izatendute, eta, horri esker, norberaren, beste pertsonen zein rolen inguruko ezagutzaugari gara ditzakete (Shaffer, 2002).
|
|
|
Ikertzaile horien arabera, haurren erantzunak aldatu egitenziren adinaren arabera. Ildo beretik, Barrett ek, Wilson-ek eta Lyons ek (1999,2003) adin
|
bereko
haurrei eskatu zieten ingelesak, alemaniarrak eta amerikarrakdeskriba zitzatela, eta honako hau egiaztatu zuten: txikienek egozten zizkietelagarbia, lagunkoia eta antzeko balio bakarreko ezaugarriak hiru talde nazionalhorietako kideei; handienek, berriz, balio anitzeko ezaugarriak egozteko joerazuten (adibidez, aldi berean garbia eta zikina; lagunkoia eta etsaia).
|
|
|
Axia, Bremner, Deluca eta Andreasen (1998) ikertzaileek egindako ikerketaren arabera, irakaskuntzak eragina du ezagutza geografikoan. Hala, Europariburuzko irakaskuntza formala jaso zuten 10 urteko haurrek ezagutza geografikohobea zuten halako irakaskuntzarik jaso ez zuten adin
|
bereko
haurren aldean.
|
|
|
– Aberri
|
bereko
haurrek dituzten nazio jarrerak aldatzen dira, gizarteklasearen, talde soziolinguistikoaren eta talde etnikoaren arabera.
|
|
|
Xabier Insausti kolegak hiru urteko
|
bere
haurraren adibide hau kontatu dit: lehenbizi euskara hutsa ikasi du, gero amarekin alemana, eta hiruzpalau urterekin aitona amonen etxean espainola murduskatzen hasi da.
|
|
|
hunkigarriro mintzo zaio F. G. Welcker lagunari,
|
bere
haurren prezeptorea izana Erroman, hizkuntzen ikasketaren probetxuaz. Gizadiagaz ahalik gehiena bat egitea da giza bizitzaren xedea (Jainko tradizionalaren lekua gizadiak hartzen du Humboldt baitan); gizadia, nazioetan banatua munduan, ezagutzeko, nazio bakoitza bere hizkuntza propioan entzun behar da.
|
|
2008
|
|
|
Esaldi
|
berean
haurrek hitzak lotzen hastea oso garrantzitsutzat jotzen dute adituek gramatikaren eta hizkuntzaren garapenerako. Atal honetan, bada, hitz biko edo gehiagoko esaldien hastapena eta garapena neurtzeko datuak jasotzen dira.
|
|
|
Bilketa honetako esaldien luzeraren garapenaren estatistiko deskribatzaileak 4.29 eta 4.30 tauletan eskaintzen dira, hizka eta morfemaka zenbatuta. Zenbatzeko garaian esaldi
|
berean
haurrak ekoitzi dituen hitzak eta morfemak kontatzen dira; hizka kontatzean, ostera, hitzak soilik. Horrela, haurrak lagunaren etxea esan badu, morfemaka zenbatzean 5 puntu ditu (lagun a-ren etxe a), baina hizka kontatzean, 2 baino ez (lagunaren+ etxea).
|
|
2011
|
|
|
Masterson eta Rinsley ren arabera (1975), mugako nortasunaren nahastea duena ez dago objektuetatik behar bezala bereizia eta larritasun handia sortzen dio objektu horietatik urruntzeak. Amarentzat zaila gertatzen da
|
bere
haurrarengandik bereiztea, hau hazten eta bereizten ari dela ikustean, abandonatua sentitzen baita. Batzuetan, amak berak ere nahaste hori jasan du, eta haurrari mehatxu egiten dio, ez duela maitatuko beregandik bereizten bada.
|
|
2014
|
|
|
Horretarako, irakasleek gurasoekin izaten duten elkarrizketa tresna edobide egokia izan daitekeela uste dugu.
|
Bertan
haurraren heziketa prozesuari buruzkoinformazioa eta ideiak trukatuko dituzte, aipatutako helburua lortzeko eman beharrekopausoak eta hartuko dituzten erabakiak adostuko dituzte eta hobeto ezagutuko dute elkar konfiantzazko eta segurtasun giroa sortuz umearentzat, errespetuzkoa eta hurbila.
|
|
|
c. Luzeak eta intentsitate aldagarrikoak (normalean amak
|
bere
haurrarekin hitz egiten duenean).
|
|
|
Haurren portzentaje handi bat hil egiten da, gurasoen nahastea diagnostikatu baino lehen. Osasun arloko langileei kostatu egiten zaie pentsatzea guraso bat
|
bere
haurrari gaixotasuna eragiten ari zaiola. Nahaste hau diagnostikatzeko eta haurraren gaixotasunen sorreran zaintzaileak betetzen duen papera egiaztatzeko haurra eta zaintzailea bereizi egin behar izaten dira, edo zaintzailearen eta haurraren arteko harremanak bideoz grabatu behar izaten dira sarritan.
|