|
2001
|
|
|
Nolanahi ere, Internet munduan espazio zein denbora alorreko mugarik ez dagoela, aita amak nola kontrola dezake
|
bere
haurrak zein orri bisitatzen duen?
|
|
2002
|
|
|
Haur diabetikoaren elikadura: jarraibide orokorrak Adin
|
bereko
haurren elikadura bera izanen da. Hauek dira helburuak:
|
|
2003
|
|
|
Larunbat eta igandeetan programa horien iraupena handituko da. Max Clan du izena Telecincok
|
bere
haurrentzako saioak. Zon@disney ordeztuko du, eta irailaren 6an hasiko da emititzen, goizeko 9:30etik 12:30era.
|
|
2005
|
|
|
Halaber, haurrak ikasturte batez baino gehiago ikaskuntza arazoak pilatu izanaren ondorioz ere suerta daiteke eskola porrota, eta era
|
berean
haurra ikastetxean ez egokitu izanaren sintoma garbia da, hain zuzen ere, ongi ez hausnartu, antolatu eta bideratu gabeko plan pedagogikoen ondorioa.
|
|
|
Herrialde kaltetuenaren kasuan (Italia), 2006ko iraileko iraungitze data duten haurrentzako 30 milioi litro esne inguru kendu dira. Suitzako multinazionalak 2,5 milioi euro jarri zituen
|
bere
haurrentzako esne kutsatua kentzeko.
|
|
2006
|
|
|
Azterlanak 16 herrialdetako 38 zentro hartzen ditu bere baitan, eta haurdunaldian bizimodu aldaketak egitea zaila dela onartu arren, berretsi egiten du aldaketa horien eragina, bereziki dieta doitua eta ariketa fisikoa, oso garrantzitsua izan daitekeela osasun publikoaren arloan. Michael Symonds Nottinghameko Unibertsitateko (Erresuma Batua) Haurren Osasunaren Dibisio Akademikoko buruak azterlan honetan parte hartu zuen, eta azpimarratzen du amaren elikadurak haurdunaldian eta edoskitzaroan eta ama horrek
|
bere
haurrari ematen dizkion lehen elikagaiek «epe luzeko osasuna markatuko dutela». Symondsek dioenez, urte gehiago bizi garen neurrian eta osasun arrisku handiagoen eraginpean gauden heinean, gertaera kardiobaskularrei edo endekapenezko gaixotasunei dagokienez, garrantzi handiagoa du oin onarekin hasteak.
|
|
2007
|
|
|
Ezinezkoa izango duzu ospakizun
|
berean
haur eta helduak elkartzea: lana biderkatu egingo zaizu eta dituzu denak artatu.
|
|
|
“Herrialde guztiek dituzte ahuleziak adingabeak zaintzeko orduan, eta zuzendu egin behar dira”, azpimarratu du Santosek. Horregatik da ona konparazioa, ezin baita esan herrialde bat
|
bere
haurrengatik onena egiten ari denik “antzeko garapen maila duen beste herrialde batek emaitza hobeak lortzen baditu”, ondorioztatu du.
|
|
|
Dokumentu teknikoak kontuan hartzen du saltzaileak laguntza behar ote duen elikagaiak eta edariak prestatu eta kontsumitzeko, edo horrekin zerikusia duten keinuetan (botila bat ireki, edalontzi bat bete, mahai tresnak erabili, etab.). Haren ondoren, premia fisiologikoak, janztea, osasuna zaintzea (arriskuen aurrean erantzutea edo laguntza medikoa eskatzea), mugimendua, jarrerak aldatzea, etxe barruko eta kanpoko joan etorriak eta erabakiak hartzea. Adin txikikoei dagokienez, baremoak adin
|
bereko
haur osasuntsu baten ohiko autonomiaren eta adin txikikoaren autonomia maila alderatuko ditu, hala nola motrizitatea eta ingurunera egokitzea, mugitzeko laguntza edo bizi funtzioetarako euskarriak. Hiru urtetik beherakoen mendekotasuna ere hiru gradukoa izango da, eta 6, 12, 18, 24 eta 30 hilabeteren buruan aldizkako azterketak egingo dira.
|
|
|
Infekzioa harrapatzeko modurik ohikoena transmisio sexuala edo infektatutako haurrekin kontaktua izatea da. Europan eta AEBn egindako azterketa epidemiologikoek seropositibitatea adinez nagusienarekin, baldintza sozioekonomiko okerragoekin, parekotasun handiagoarekin, etxe berean eta talde etniko
|
berean
haur gehiago egotearekin lotzen dute, eta beti adierazten dute Afrikako eta Asiako emakumeen taldean lehentasun handiagoa duela. Halaber, infekzioa harrapatzeko modurik ohikoena transmisio sexuala edo infektatutako haurrekin kontaktua izatea da.
|
|
2008
|
|
|
Gabezia hori arintzen ahalegintzeko, umeak egunero parkera joan behar du, adin
|
bereko
haurrekin jolastera.
|
|
|
Geldirik dauden autoen aurrean zoaz arreta handiz;
|
bertan
haurrak baldin badoaz, noiznahi ireki daiteke ate bat.
|
|
|
Lana aldi batez uzteagatik, 7.000 euroko laguntza jasoko dute guztiek, eta 8.700 eurokoa familia ugariek, guraso bakarrekoek, aldi
|
berean
haur bat baino gehiago eduki dutenek, eta haur bat adoptatu dutenek.
|
|
|
Bateragarria da beste administrazio batzuek eman ditzaketen prestazioekin eta erditze multipleagatiko diru-laguntzarekin. Aragoi Aragoiko Gobernuak laguntzak ditu erditze anizkoitzetan jaiotako seme alabak dituzten familiei laguntzeko, edo aldi
|
berean
haur bat baino gehiago adoptatu dituzten familiei laguntzeko, horrek eragindako gastu bereziei laguntzeko. Prestazio hori eskuratzeko, erditzea gutxienez hirukiak izatea eskatzen da, edo prozedura berean hiru haur adoptatzea.
|
|
|
Urtean 40.000 euro baino gehiago izanez gero, ez da laguntza hori jasotzeko eskubiderik izanen. Erditze
|
berean
haur bat baino gehiago jaiotzen direnean familietan sortzen diren gastuak konpentsatzeko prestazioak ematen ditu komunitateak. Bikiek 91 euro jasotzen dituzte hilean lehen urtean; hirukiek, 227 euro hilean lehen hiru urteetan; laukiak badira, 303 euro, hiru urte bete arte, eta boskiak jaiotzen badira, 76 euroko laguntza gehigarria ezartzen da hilean seme alaba bakoitzeko.
|
|
2009
|
|
|
Zein adinetatik aurrera egin daiteke haur baten TDAHaren diagnostikoa? 3 eta 4 urteko haur askok hiperaktibitate eta oldarkortasun sintomak izan ditzakete adin
|
bereko
haurrek baino intentsitate handiagoarekin (arreta ezaren sintomak nabariagoak dira 6 urtetik aurrera). Baina hori ez da nahikoa TDAH diagnostikatzeko, beste arrazoi asko baitaude haur batek sintoma horiek unean unean erakusteko.
|
|
|
Zein dira hezitzaileek eta gurasoek arreta jarri behar dieten ikur nagusiak? Sei urtetik beherakoetan, gurasoek eta hezitzaileek erne egon behar dute normalean eta argi eta garbi adimentsu baina heldugabe agertzen diren haurren aurrean, mugituak, oldarkorrak, ausartak, arriskuaz hain kontziente ez direnak eta beren sexu eta adin
|
bereko
haurrek baino autokontrol arazo gehiago dituztenak. Baina erne egon behar dute beste haurren aurrean ere, haiek ere adimentsuak eta heldugabeak, baina hipoaktiboak dirudite, jateko, janzteko, erantzuteko motelak, sakabanatuak eta arreta emateko zailtasunak dituztenak, besteak bezain adimentsuak, beren erritmoan ikasteko.
|
|
2010
|
|
|
Edoskitzean amak arrain urdina, fruitu lehorrak eta hazi olioak hartzen baditu,
|
bere
haurrak behar dituen azido polisaturatugabeak izango ditu
|
|
|
Orain arte uste zen garaia baino lehen jaiotako haurrek zutela arnas birus sintzitialaren (VRS) bidez kutsatzeko aukera gehien, defentsa gutxiago baitituzte. Hala ere, 24 hilabete bete ez dituzten Down sindromea duten haurtxoek ere arnas infekzio akutua izateko arrisku handiagoa dute, sindromeak eragiten ez dien adin
|
bereko
haurrekin alderatuta.
|
|
|
Ángeles Gervilla, Didaktika eta Eskola Antolakuntzako katedradunak, “Haur hezkuntzaren oinarrizko didaktika” eskuliburuan azaltzen du txokoka lan egitea “eskola talde txikitan antolatzean datzala, aldi berean jarduera desberdinak eginez”. Horretarako, irakasleak gela hainbat lan eremutan banatzen du, dagozkien materialekin, eta
|
bertan
haurrak banaka edo taldeka joan daitezke. Irakasleak aurrez ezarritako arauen arabera, haurrek txoko bakoitzari dagokion arloarekin zerikusia duten jarduerak egiten dituzte bertan.
|
|
|
Jessica Merz Norberaren gorputzaren kontrola bereganatzea prozesu progresibo eta konplexua da, haurraren lehen ekintza erreflexu eta nahi gabekoetatik jarduerak modu autonomoan egiteko gaitasun osoraino eboluzionatzen duena. Eboluzio horretan, haurra helduen mendekotasunetik autonomiara igarotzen da, ez da modu berean garatzen, ez eta aldi
|
berean
haur guztietan ere; aitzitik, haur bakoitzaren heldutasun erritmoaren mende dago hein handi batean. Hala ere, guraso batzuek erritmo hori behartu eta estutzeko joera dute, etorkizuneko nortasunaren egitura osoan eragina izan dezakeen praktika.
|
|
2011
|
|
|
Eskolako jantokian, adin
|
bereko
haurrek elkarrekin jaten dute, eta ez dago ez telebistarik eta ez jostailurik.
|
|
|
Umea edoskitzen ari denean, oxitozina kantitate handiak askatzen dira eta baratzeen maiztasuna eta intentsitatea handitzen dira. Oxitozinarekin seruma ematen bada, arrazoi
|
beragatik
Haur handi bat edo erditze multiplea izatea, nahiz eta lehena izan. Kasu horietan, umetokia ohi baino gehiago luzatzen da eta, ondorioz, uzkurdura zakarragoak behar ditu bere lekura itzultzeko.
|
|
|
Gainera, Estrella Nacimiento mailegua eskaintzen du, haurraren lehen egunak finantzatzeko; hirugarren hilabetetik aurrera ordaintzen hasten da. Onura txikienen eta sinbolikoen artean, txartela pertsonalizatzeko aukera dago,
|
bertan
haurraren argazkia estanpatuz (eskaintza honekin, txartelaren kuota doan da lehen urtean, baina 5,17 euro gehi BEZa ordaindu behar da estanpazioagatik). Beste ezaugarri batzuekin, Caja Murtziak, inbertsio eta aurrezki sailaren barruan, “Libreta Infantil” merkaturatu du, txikienentzako aurrezki produktua.
|
|
2012
|
|
|
Ez da gauza
|
bera
haurra modu naturalean jaiotzea edo zesarea bidez munduratzea, eta ez da gauza bera etxean erditzea edo ospitalean egitea.
|
|
|
Federico Mena Quintero Haurrak adina erditze mota daude munduan. Izan ere, erditzeko prozesua nabarmen alda daiteke, ez bakarrik emakume baten eta bestearen artean, baita ama
|
bereko
haur baten eta bestearen artean ere. Horregatik, erditze bat gutxi gorabehera konplikatua izango den aurresatea erraza ez den bezala, ez da erditzearen batez besteko iraupena markatzea.
|
|
|
Gurasoek ere zeregin aktiboa dute haurdunaldian. Prozesua hasieratik partekatzeak eta etorkizuneko haurrarekin hitz egiteak lagundu egiten diote gizakiari
|
bere
haurra iristen denean zeregin garrantzitsua izaten. Haurdunaldian datozen gurasoen arteko komunikazioa da artikulu honetan haurdunaldia bikote kontu bat izan dadin lortzen den beste gako bat.
|
|
|
hurrengo urteetan bere goiburuko liburua segurua izango dela esatea. 3 Erosketaren zerrenda, ezustean. Erosketaren zerrenda prestatu behar da,
|
bertan
haurraren oinarrizko produktuak (pixoihalak, eskuzapiak, potitoak) sartu behar dira, eta bikoteari eskatu behar zaio ongi errepasatzeko etxetik irten aurretik, ezer falta ez dela egiaztatzeko. Beste aukera bat da produktu horiek norberak erostea (beti izango dira erabilgarriak) eta etxean jartzea, berak ikusi eta harritu ahal izateko.
|
|
|
Haur askok pantaila horietako batzuk dituzte gelan, eta logura orduak hipotekatzen dituzte telebista programa bat ikusteko, bideo-jokoetan jolasteko edo lagunekin Interneteko sare sozialetan komunikatzeko. Ez da harritzekoa, beraz, AEPren Amets Taldearen azterketak dioenez, gaur egungo 11 eta 12 urteko haurrek 1985ean adin
|
bereko
haurrek baino 30 minutu gutxiago lo egitea, batez beste. Jarrera arazoez gain, lo faltaren beste ondorio bat eskola errendimenduaren okerrera egitea da; izan ere, adingabeak logaleagoak eta suminkorragoak dira, batez ere lehen eskola orduetan, eta horrek kontzentrazioa zailtzen du.
|
|
2013
|
|
|
Bai haurdunaldiak bai erditzeko uneak badituzte berezitasunak. Artikulu honetan, bi haur edo gehiagoren haurdunaldiak nolakoak diren, lagundutako ugalketa teknikek nola eragiten duten, zein arrisku dituzten eta erditze
|
berean
haur bat baino gehiago jaiotzea espero duen emakume bat nola zaindu behar den azaltzen da.
|
|
|
Bai, posible da Espainiako bikien eta bikien erditzeak bikoiztu egin dira azken hamarkadetan, neurri handi batean, lagundutako ugalketarako tekniken ondorioz. Urtean bi haur edo gehiago erditzen dituzten 9.800 emakume inguruk aldi
|
berean
haur bat baino gehiago hazteko erronka sinesgarriari eta konplexuari egin behar diete aurre, eta zeregin horrek denbora eta dedikazio asko eskatuko die seme alaben bizitzako lehen hilabeteetan. Erditze anitzetako haurtxoek, besteak bezala, amagandiko edoskitzea jaso dezakete Haurdunaldian esperientzia honetarako prestatzen ari diren bitartean, biki amek maiz egiten dituzten galderetako bat da haur bat baino gehiago batera edoskitzea posible ote den.
|
|
2014
|
|
|
Animalien makillajeen aldaera asko daude, batzuk artistikoagoak (eta egiteko zailagoak), bideo honetan ikusten direnak adibidez: marrazo bat eta
|
bere
haurrarena. 4 Haurrentzako beldurrezko makillajeak Beldurrezko irudietako makillajeak, hala nola banpiroak, sorginak eta zonbiak, ospe handia izan dute azkenaldian, batez ere, pertsonaia horiek zineman eta telebistan arrakasta izan dutelako eta Halloween jaia Espainian hedatu delako.
|
|
|
Haur bati irakatsi nahi zaizkion aholku eta irakaskuntza guztietatik haratago, bere ikasketa iturri nagusia da bere nagusien eredua. Aitak ehun aldiz errepikatzen badio semaforo gorri bat zeharkatu eta gero
|
berak
haurraren ikusmenari egin behar diola, bere buruari baimena kenduko zaio eta nahasketa sortuko du txikian. Eta mezu bikoitz horiek dira desegiteko zailenak.
|
|
|
Haurrak hipoa du eta gurasoek ez dakite zer egin. Egoera hori ez da bitxia lehen gurasoen artean, eta beldur dira hipoak
|
bere
haur hauskorrengan izan ditzakeen ondorioak. Baina adituek diotenez, hipoak ez du inolako arazorik edo arriskurik adierazten.
|
|
2015
|
|
|
Arazo larri bihurtu dira, eta haurren osasunari kalte egiteaz gain, arazoa
|
bera
haurrekin batera haziko da.
|
|
|
Irudia: Donnie Ray Jones «Gaitasun horri eragiten dion faktore erabakigarri bakarra da pertsona bakoitzak
|
bere
haurrekin igarotzen duen denbora», lanaren ondorioengatik nabarmentzen da, eta horrek ere nabarmentzen du ikaskuntzaren garrantzia eta gaitasun hori garatzean haurrarekin denbora partekatzea. Aitaren sena, hormonen kontua Alde horretatik, aurkikuntza nagusi asko testosteronari dagozkio, hormona maskulino nagusia den hormona maskulinoa dela eta; izan ere, sexu desirarekin, lehiakortasunarekin eta oldarkortasunarekin lotuta dago.
|
|
2016
|
|
|
Hala erakusten dute ikerketek. Azterketa horien arabera, aldi
|
berean
haur bat baino gehiago izateko probabilitateak %4 igotzen dira 30 eta 34 urte artean, %5 hurrengo bosturtekoan eta 40ko hamarkadatik aurrera izugarri handitzen dira, 45 urte bete ondoren, haurdunaldien %70 bikiak baitira. Arrazoi naturalengatik gertatzen da:
|
|
|
Horregatik da garrantzitsua, ahal den guztietan, beren izen bereziagatik haiengana jotzea, eta ez «nire umeak», «bikiak» edo «zuek» bezalako talde adierazpen batengatik. Gema Cárcamok bainuaren unea deskribatzen du, ama edo aitak
|
bere
haurrekin elkarrizketa intimo eta esklusiboa izan dezan, ez bakarrik hitzekin, baizik eta kontaktu fisiko eta bisualarekin. 4 Gustu desberdinak errespetatzea eta sustatzea Agian ez da klasikoagoa bikien gurasoen artean bi seme alabak berdin janztea.
|
|
|
Baina, gainera, espezialistek gomendatzen dute haurra maitatzen duen bitartean dieta osasungarria eta orekatua egitea. Hala ere, ez du zertan beldur izan
|
bere
haurrarentzat esnea ekoizteko, zeren eta, emakume askok uste ez duten moduan («umea gosez geratzen da behar adina esnerik ez dudalako»), bere gorputza haurrak eskatzen dion esne guztia sortzeko gai da. Nola azaltzen du’ Amagandiko edoskitzea:
|
|
|
Gehiegizko pisua murriztearen garrantzia, haurdun geratu aurretik Orduan, emakumea haurdun geratzeko gehiegizko pisua murriztu behar ote den galderari erantzunez, erantzuna baiezkoa da. Bestela, bere burua azalduko du, eta lehen aipatutako arriskuak azalduko dizkio
|
bere
haurrari. Baina zer kasu zehatzetan eta zer neurritan jaitsi behar da pisua?
|
|
|
Oparien erosketa Gabonetako jarduera nagusitzat har badaiteke ere, bigarrena janariaren prestakuntzak har lezake, urte sasoi honetan hainbat arrazoi tarteko: mahai
|
berean
haur txikiak, zaharrak edo haurdun dauden emakumeak biltzen dira, eta horiek guztiak ahulagoak dira janari toxikazioetan. Gainera, kontuan izan behar da etxeko sukaldeak ez daudela diseinatuta egun hauetan prestatzen den janari bolumenerako; horregatik, askotan janaria aurrez prestatzen da, arrisku faktore erantsi bat, modu egokian egiten ez bada.
|
|
2017
|
|
|
Ama batek edo aita batek
|
bere
haurraren garapenean lor dezakeena ezin du berdindu ezein profesionalen lanak.
|
|
|
Haurtzarotik bertatik estimulu ugariko inguru bat eta ikasteko aukera asko eskaintzea da guraso batek
|
bere
haurrarentzat egin dezakeen inbertsiorik onena.
|
|
|
Eboluzioaren ikuspegitik, ordea, ez dute ama izateko handiagoa behar. Eta arrazoi
|
beragatik
haur handiagoak daude: jaio eta bizi daitezke, nahiz eta haien tamaina amen pelbisarena baino handiagoa izan.
|
|
|
Berria duela gutxi ezagutu zen eta azkar zabaldu zen Internet bidez. Belgikako bikote batek
|
bere
haurra laktosarekiko intolerantzia diagnostikatu zion eta, geroago, glutenaren intolerantzia, inoiz agertu gabe pediatra, dietista nutrizionista edo osasun zentro batera. Zazpi hilabetean hil zen umea eta orain fiskalak bi gurasoak akusatzen ditu, bularreko haur guztiek gure inguruan jaso behar dituzten aldizkako zainketa medikoak eman ez dituztelako.
|
|
2020
|
|
|
Hala ere, espezialista ez da errezeta unibertsalen oso aldekoa. “Beldur hori ez da gauza
|
bera
haurrengan eta helduengan. Eta adin bereko pertsonen artean ere ez da berdina.
|
|
|
Dietetika eta nutrizioari buruzko ikerketek frogatu dute etorkizuneko amaren elikatze ohiturak haurraren eta
|
bere
haurraren osasunari zuzenean eragiten dioten faktoreak direla. Oro har, haurdunaldian elikadura gomendioek helburu hauek dituzte:
|
|
|
EFSAk kalkulatu zuenez, 4 eta 10 urte bitarteko haurren eguneko batez besteko kaltzio eskakizunak 680 mg-koak dira. Hala ere, organismo berak ondorioztatu zuen adin
|
bereko
haurren artean kaltzio eskakizunen aldakortasunari buruzko ezagutzarik ez zegoenez, errekerimenduak 800 mg/ egun era handituko zirela biztanle gehienen kaltzio beharrak beteko zirela ziurtatzeko. Guraso eta zaintzaile askok beldurra sentitzen dute txikienen nutrizio eskakizunak betetzeko behar adina elikagai ez jateari dagokionez.
|
|
2023
|
|
|
Eta beste faktore batzuk ere bai, hala nola daukagun aurrekontua, daukagun denbora eta adingabeen interesak. “Ez da gauza
|
bera
haur batekin bidaiatzea edo zortzi urte edo gehiagoko haurrekin bidaiatzea. Adinak eragina du destinoaren hautaketan, bai erosotasunari dagokionez, bai haiek gozatzeko moduari dagokionez”, azaldu du Educo GKEak.
|