|
2009
|
|
|
Hainbeste urtez bizi izan da bere sorterritik kanpo non hasi baita ahazten bere ama hizkuntza. Aldi berean, ohartzen da jendeak utzi diola
|
berak
dioena aditzeari. Lehenik dendariak, gero taxi gidariak, ondoren adiskideek eta, azkenean, emazteak ere, inork ez dio kasurik egiten, ezta entzuten ere.
|
|
|
New Yorkera iristean soinean zer janzki izango zituen argitzeko idatzi zion Estebani, baina Esteban, esandakoaz bestera, ez zen agertu. Mezu bat neskari bidali eta Mendebaldean elkartzeko
|
berarekin
esan zion, Ogden herrian. Familian diotenez, Estebani telegrama batez erantzun zion, bertan ez bazegoen iristen zenean, etxera itzuliko zela berehala.
|
|
2010
|
|
|
Banan banan ikesi neuen erdera nik, holantxik e? Gero
|
berak
esan osten: –Señorita non da??».
|
|
|
Nik dakidala, inork ez du bere gain erantzukizunik hartzen ez irakurtzearen porrot kolektiboaren aurrean; eta porrot horrek, gutxi asko, geroagoko beste porrot batzuk iragartzen ditu. Badaude, bai, ugari, porrot horren gaineko ikerlan eta hitz aspertuak, baina, nonbait, ez dira azterketa fidagarriak, behin eta berriz gauza
|
bera
esaten dutelako, eta errua beti alde berera botatzen dutelako. Noizbait ere galdetu liokete beren buruari nor diren irakurtzen ez duten horiek, eta zergatik ez duten irakurtzen.
|
|
|
Esan nahi da bakoitzetik 700etik 1.000 ale bitarte saldu direla, gutxi gorabehera. Gauza
|
bera
esan daiteke neronek itzulitako Odol hotzean edo Gatsby handiaz. Edo Fernando Reyk itzulitako Pereirak dioenez edo Matias Múgicak itzulitako Gauaren muturrerainoko bidaiaz (hogei urteren buruan, hori bai).
|
|
|
Ez zen erraz kikiltzen, ez horixe.
|
Berak
zioen bezala, Aries izanik, burugogorra zen oso: «Badakizu otsoak jan egingo zaituela, baina zeuk ere adarrekin jotzen duzu».
|
|
|
Bestalde, Simenonekin lotutako zenbakiak erotzeko modukoak dira: nobela horiek guztiak, saldutako 500 milioi aleak, berrogeita hamabost etxebizitza ezberdinak, eta,
|
berak
zioenaren arabera, ohera eraman zituen 10.000 emakumeak, bere bigarren emazteak kopurua 1.200era jaitsi bazuen ere.
|
|
2011
|
|
|
Txuriren eta Handiren arteko harremanak Gissingen laneko bi pertsonaia nagusiek, Miss Rhoda Nunn ek eta Miss Eleanor Barfoot ek, duten konplizitatea ekarri dit gogora. Aipatu lanean Rhoda Nunn ek
|
berak
esaten du gizarte konbentzioen aurka doan bizimodua daramatelako odd women, hots, emakume bitxiak izatera kondenatuta daudela, baina beren itxaropena, eta zeregina, denborarekin beren ikuspuntua normaltzat jotzea da.
|
|
|
Beharbada, beste irakurle batzuentzat «orduko giroa» ez da horren interesgarri izango. Eta «orduko» horrek badu bere zera, zeren ematen du gaztetasun urteak igarota ez dagoela horrenbeste gogoragarririk, egileak
|
berak
dioenez 134 orrian: «Bizitzako lehen hogeita hamar urteak berrikuntza etengabe baten modura oroitzen ditut.
|
|
|
Kritikari apasionatuari dagokion tonuan, gainera. Egia da,
|
berak
dioen bezala, kolonia izandakoen gaineko hausnarketaz haratago doala kritika mota hori, azken batean, botere guneetatik at dagoen neurrian, ikuspuntu poskolonialez azter baitaiteke edozein kultura. Hala ere, Sarrionandia bera dugu Spivak behin eta berriz aipatzen diguna (ik.
|
|
|
Halere, Kepak Jantzi beltz bi ri buruz adierazten duenari helduko diot, apur batean oraindik. Uste dut ulertu nezakeela
|
berak
esaten duenean sinesgarritasun arazoak aurki genitzakeela edozein idazlanetan, eta arrazoi ematen diot edozein fikzio sorkuntzatan idazleak proposatu dion istorioa bere horretan onartzeko hurbilketa egiten duela irakurleak. Jakina, nolabait sasi hizkuntza hori onartzeko prest gaude, Hollywoodeko filmetan alemaniarrek hitz egiten duten ingeles zakarraren aurrean alemanez ari direla onartzen dugun neurri berean.
|
|
|
Orduz geroz harekin solastatzeko ohorea ukan dut hiru urtez, zortzitik ez bazen, hamabortzetik». Eta Lafittek
|
berak
dioskunez, «behin edo bertze mintzatu gira harekin gauza hoitaz, nahiz ardurenean auzi horiek ixilik zauzkan». Lafitteren berba horiek ondo ulertzeko, ohar biografiko txiki bat tartekatuko dugu hemen.
|
|
|
–Osaba Germanek zioen ofizial hura sturmbannführer SS zela, eta ez, nik uste nuen bezala, standartenführer SS, jarraitu zuen izeba Julietak azalpenak ematen?. Hau da,
|
berak
zioen SSetako komandante bat zela eta nik orduan uste nuen koronela zela. Jada ez dakit seguru, jakin ezazu, agian kapitaina izan zitekeen.
|
|
|
Iparraldean, euskararen egoera makurraz mintzo eta beti bat eta
|
bera
diostate: «bereziki Iparraldean».
|
|
|
Zein hizkuntzatan egingo dugun galdetu diogu lehenbizi, euskara ez baita berarentzat jaiotetxekoa, nahiz eta batzuetan, Bidanian pasatako boladetan hartutako azentuari esker, halaxe ematen duen.
|
Berak
dio liburuak ere idatzi izan diren hizkuntzan irakurtzea gustatzen zaiola, eta euskaldunekin, eta ERLEA bezalako aldizkari batentzat, nahiago duela euskaraz egin, gehiago kosta arren. Ondoren, elkarrizketa bere estudioan egitea erabaki dugu, marrazki eta pintura artean.
|
|
|
Nik erantzun nion aurreko batean nire hirian hildako nire ardo mutilaren bila nenbilela. Orduan
|
berak
esan zidan bazekiela non zegoen ardo mutila. H
|
|
2012
|
|
|
Ez nekiela zer egingo nuen erantzun nion, baina zenbait ondoriotarako, amets gaiztoko ondorioetarako, berdin zela izatea eta izana izatea, beraz? Hori entzunda, ordura arte
|
bereaz
esaten asmatu ez zuen diputatu jelkideak hala esan zion emazteari: Egia, neuri ere horixe pasatzen zait.
|
|
2013
|
|
|
Soilik aurkituko dugu izaera batzuen esposizio gordina, ezerengan sinesteari utzi zion belaunaldi batena, zer eta aberaskeriaren eta handikeriaren zaldira igotzeko. Mezurik ez da pasatzen, finean, ezpada Chirbesek
|
berak
esandako hau: «Saint Simon irakurri, Virgilio irakurri, giza arima ez da hainbeste aldatu ordudanik; bere inpultsuak bestela adierazten ditu, besterik ez.
|
|
|
Vicenç Navarro aipatu dugu lehenago.
|
Berak
esan berri du gerra guztietan daudela zintzoak eta gaiztoak, eta hemen zintzoek galdu zutela.
|
|
2016
|
|
|
Hilabete horiei, bai, irailaren aurrekoak erantsi behar zaizkie. Elkarrizketa
|
berean
esaten baitu Sebastianek zenbat kosta zitzaion idazten hastea, bere burua horretarako gai ikusten ez eta; zenbat tematu behar izan zuen Zavalak, noizbait idazten has zedin.
|
|
|
|
berak
esana preso egonda
|
|
|
negar egiñaz
|
berak
esana
|
|
2017
|
|
|
Bada, posible zen, eta gainera Vicentek halako bat eraiki nahi zuen Angelaren ohoretan.
|
Berak
esanda jakin genuen bazela Societat Catalana de Gnomònica izeneko elkarte bat. Antzinatik izan zuela gizakiak eguzkiaren higidura neurtzeko nahia.
|
|
2018
|
|
|
I. S.: Mitxelenak
|
berak
dioenez, nire Euskal literaturaren historia (Lur, 1971) hartu eta konturatu zen lehen partean saiakera moduan jarduten nuela, eta bigarrenean, berriz, autoreak eta obrak aztertzen nituela. Lana banatzeko era gustatu zitzaion.
|
|
|
Poetika errealista tradizionaletik aparte samar eta egiantzekotasunaren betekizunari lotsagabe, aski bitxi eta bakana den kontakizuna ondu du, irakurlearengan txundidura (are egonezina) eragiten duena. Coetzeek
|
berak
esana da berari interesatzen zaizkion liburuak hain justu zerbait berria bilatzen dutenak direla, forma estandarretatik urruntzen direnak. Hala, istorio gutxi asko errealista baten gorabeherak baino gehiago, presokratikoetatik datozen zenbait galdera filosofiko daude kontakizunon muinean:
|