|
2005
|
|
|
Bertso honetan laudatzen du euskaldun jendea, fermu egon delakotz bere sineste! ln arbasoen ildotik joanez; euskalduna eta fedea osoki lotuak dira eta,
|
berak
dioen bezala azken neurtitzean:
|
|
|
' Izan ere, gauza
|
bera
esan daiteke hizkuntzaren edozein mailari buruz; gramatikek, hizte
|
|
|
1843tik 1848ra arte,
|
berak
dioskunez, eta epe labur horren barman dialektologia lanetarako materialak biltzen ibili arren, ez zuela ezer argitaratu 1847 urtera arte, Florentzian kaleratutako Specimen lexici comparativi omnium linguarum europaearum, hain zuzen. Italiako dialektoei buruz argitaratu zuen lehen lana 1860koa da:
|
|
2019
|
|
|
Ez litzake artzai bearrik, otsorik ez balego". 463 Diktadura frankistak eragozten zituen idatzizko ekoizpen jasoez gabetuta, euskarak ez zuen etorkizunik: " Eta ala
|
berean
esan dezakegu, baita, Literaturarik gabe gelditzera dijoan Izkuntza, zuzen zuzen ez izatera, iltzera dijoala ere". 464
|
|
2021
|
|
|
" ¡ Ai zer mutill arroputza orixe! —esango du norbaitek— Bera bertsolaria danean, bertsolariak nola zuzenduko, ta
|
bere
esanetara nor makurtueraziko zebillek". Erabat posizio defentsiboa hartuko du, bada, gerora hainbatetan egingo duen bezala:
|
|
|
Apaiz batek beste argitalpen batean gaiaren harira
|
bere kontra
esandakoei erantzuten die, eta bertso batekin bukatzen du erantzuna: " Haüche da pobriaren antifona, aphecetaz mintço denian:
|
|
|
Izan ere, Zavalak, Torrealdaik aipatzen duen susmo zabalduaren kontrara, zentsore gisa aurkeztu beharrean zentsura gainditzeko laguntzaile gisa aurkezten du Arrue: " Arrue etzan bein ere zensura egille izan; baiña
|
beraren
esana agintariek ontzat artzen zuten" (2008: 20).
|
|
|
Jakoba Errekondok, basoari buruz ari dela, gure paisaiaren gainean egiten duen irakurketak uste dut balio duela bertsolaritzarako ere[...].
|
Berak
dio Euskal Herrian ikusten dugun paisaia guzti guztia gizakiaren eraginaren ondorio dela. Alegia, hemen ez dagoela berezko basorik, birjinarik, Amazonasen edo Indonesian egon daitezkeenak bezalakorik.
|
|
|
Apalategik
|
berak
dioenez, modu bakarra da zenbait testu ezagutarazteko eta zabaltzeko (eta ideia hori gakoa da fikzioan agertzen duen egoeretako batekin). Beste euskal autore garaikide batzuek bezalaxe, Apalategik ere ez du gogoko bere burua autoitzultzea, eta autoitzulpenaren funtzio ideologikoari erreparatzen dio:
|
|
|
Bada, euskal literaturan (eta Apalategik ekarritako fikziozko literatur sistema horretan ere), sarri eskutik doaz idazletza eta itzulpengintza. Apalategik
|
berak
dioen moduan, beraz, saihetsezina zen gaia gogoeta metaliterarioa egiten duen fikziozko lan honetan: " Literaturari eta bereziki euskal literaturaren egoera geo politiko edo sistemikoari buruzko gogoeta bat egiten duten ipuinak izaki, itzultzailearen pertsonaia saihetsezina da.
|
|
|
batetik, itzultzea ahots bat bilatzearekin parekatzen da; bestetik, itzultzailearen eta autorearen arteko identifikazioen auzia agertzen zaigu. Canok
|
berak
esana da itzulpena bestelako idazleen ahotsak bereganatzeko modua dela: "" nola lortu ote du hori?" galdetzen diozu zeure buruari zenbait poetaren lanak irakurrita...
|
|
|
Hain zuzen ere, galeraren auzia oso lotuta dago itzulpenari buruzko teoria eta gogoetekin. Mihalachek (2005)
|
berak
esana da analogia egin daitekeela itzulpenaren eta itzultzailearen errepresentazioen eta itzulpen ikasketetan zirkulatzen duten auzien artean; bada, kasu honetan, aztergai den pertsonaiaren bizimoduan legetxe, itzulpen teorialari zenbaitek diotenez, itzulpen jarduna 94 bera onartuko badugu, itzulpen jardunean gertatzen diren" galerak" onartu behar ditugu (Venuti, 2004; 2013).... Izan ere, galerak edozein izanik ere, itzulpena egitearen irabaziak ere ez dira nolanahikoak.
|
|
|
Balantze bat egiteko orduan, fruitu guzti hauek ekipo lan emankorrari zor zaizkiola aitortu behar da, zenbait unetan lanerako indarrak eta ilusioak moteldurik geratu badira ere bultzatzaile izan zuketen arduradun eta politikarien ulermen gabeziaz eta zurrunkeriaz, nahiz eta gerora hazirik erein gabeko sorotik uzta biltzeko prest agertu izan diren. Baina nekeak neke eta oztopoak oztopo, Martuteneko Itzultzaile Eskolak aro historiko bat bete eta burutu du, Gasteizen administrazio eta lege arloko itzultzaile eskola bat nola sortu den ikusi du eta hasieratik
|
bertatik
esaten zenaren arabera, itzultzaileen prestakuntza bere gain hartu lukeen Unibertsitate ekimenaren erantzunaren zain geratzen den bitartean, urteroko birtziklai edo prestakuntzaldiak antolatzeari hobetsi dio.
|
|
|
Izan ere, Delislek (2002: 3)
|
berak
dioenez, itzultzaileak, idazleak legetxe, gizartearen errepresentazio sinbolikoak daramatza berarekin. Gisa horretan, itzulpenaren eta itzulpengintzaren iruditeriaren bilakaera herrialde zehatz bateko literatur eta itzulpen sistema zehatz baten bilakabidearekin eta historiarekin lot daiteke, eta hala egiten dute hainbat ikertzailek.
|