|
2015
|
|
|
“Zenbat buelta eman nizkion… Esaten nuen: ‘Jendeari zer inporta zaio? ’ Baina aldi
|
berean
esaten nuen: ‘Baina ez daukazu besterik buruan…’ Batzuetan, bizipenei ezin diezu ihes egin.
|
|
2016
|
|
|
Milaka nafar hil zituen gizon bati buruz hori esan du orain eta ez da ezer pasa. Gaur egun Alemanian kazetari batek nazismoari buruz gauza
|
bera
esango balu, epaitua izango litzateke.
|
|
|
Eskaera onartu orduko, eta ikusita zeintzu ginen iritzi artikulu bana idaztekoak, beldur nintzen denok gauza
|
bera
esango ote genuen: ezinezkoa zirudien egitasmoan sartu izanaren erru guztia Joxeanek zeukala, alegia.
|
|
2017
|
|
|
Euskal Herriko igogailuetan ez da besterik entzuten. Hainbeste erabili da esamoldea, hamaika aldaera daudela gauza
|
bera
esateko. Nahiz eta, inor gutxik izango duen Joxe Landak bezalako oparotasunik eguraldi iragarpena poesia mailara eramaten.
|
|
|
Irakurri eta entzundakoarekin eta gure amak gidatutakoarekin hasi nintzen neurriak eta estrofak deskubritzen (zortzikoa, dezima), zerk zerekin errimatu behar zuen ikasten etab”. Artean ez zuen bere burua payadore ikusten,
|
berak
dioen bezala gehiago zen ameslari; “baina patuak ametsa bete dit gerora”.
|
|
|
Baina 2009ko Txapelketan Hernanin nengoen eta gogoan dut ezin izan nuela BECera joan tabernan lana nuelako (anaia joan zen lagunekin); guk telebistatik jarraitu genuen eta mundu osoa zegoen horren pendiente, telebistari adi, isil isilik. Anaiak gauza
|
bera
esan zidan: “milaka lagun isiltasun osoz” zeudela bertsolariei adi.
|
|
|
Wikipediak
|
berak
dio Kepa Enbeita “Bizkaiak eman duen bertsolari onenetakoa izan” zela, baita 1905ean Getxon Txirritari lehiaketa bat irabazi ziola ere. Bertso estiloari dagokionez, badu Pedro Mari Otaño eta Basarrirekin nolabaiteko lotura.
|
|
2018
|
|
|
Bigarren hori bereziki kezkagarria da. Azterketak
|
berak
esaten du parekidetasuneranzko urratsak egin behar ditugula, ez bakarrik bidezkoa delako, ematen ez baditugu bertsolaritzaren gizarte mugimenduaren bideragarritasuna bera kolokan egon daitekeelako baizik.
|
|
|
Jean Pierre Seguin ek [47]
|
bere aldetik
dioskunez, kanta horietan hainbeste aipatzen da Antzinatea eta erlijioa, eta hain da handia exenplu ematearen gogoa koplariaren baitan, ezen hilketaren istorioa kontatzeari aski leku gutxi uzten dion. Halaber, Daniel Giraudon [48], Bretainian hiltzaileen inguruan sorturiko baladak ―berrogeita hamarren bat― arakatuta, honako ondorioetara iristen da.
|
|
|
Gazte egin zuen lehen bertso saioa; “galtza motzetan”,
|
berak
zioenez. Datari buruzko bi bertsio daude:
|
|
|
Lizasok
|
berak
dio Mitxelena “arrazoietan ugaria eta zorrotza” zela: “Bertsotan beti ongiena egitea gustatzen zizaiona.
|
|
2019
|
|
|
Mila bider erran zioten ingurukoek txapelketan izena emateko.
|
Berak
dioenez, animatzaileak nekatu zirelarik eta inguruko presiorik ezean, orduantxe eman omen zuen izena. Anekdota moduan, Nafarroako Bertsolarien Lagunak elkartera deitu zuelarik, Estitxuren aita zela erran omen zuen.
|
|
2020
|
|
|
Gizon prestu bat zen.
|
Berak
esan izan dit aitak askotan aipatzen ziola nola bidean topo egin genuen, hitz egin beharrekoak hitz egin eta itzuli zen etxera, baina ez Xabier eta ez ni ez gara gogoratzen nora joan ginen. 80tik 90era bitarteko hamarkada horretan gazte kuadrilla asko ibili ginen.
|
|
|
Aparkaleku pribatua omen zen, baina guk han utz omen genezakeen. Gauza
|
bera
esan zion geroxeago Muruari —Iñakirekin kantatzeak abantaila hori ere bazuen, inoiz ez nintzen azkena heltzen— Egun batzuen buruan telefono dei bat jaso zuen Muruak: “Irisarriko Herriko Etxetik deitzen zaitut.
|
|
|
Baina ez antza soilik. Sustraiak bertsolaritzan dituzte, eta arima ere bertsoena dute, Xabierrek
|
berak
dioenez: «Ni ez nintzen hitz neurtuetara poeta sotilak irakurriz iritsi, bertsolariak entzunez baizik, gaztetxoa nintzenetik; poesiak eta beste literaturak gerora etorri ziren.
|
|
2021
|
|
|
Hau da Hierron argitaratu zuen azken artikulua,
|
beraz
esan daiteke, honen ondoren (ez dakigu honen ondorioz ere izan ote zen) eman zioten ‘despedidea’, Tauerri esan zion bezala.
|
|
|
“Bertsolariak
|
berak
esan behar ditu bere gauzak; berak aztertu behar du bere ingurua, bai eta bere burua ere. Azterketa hortatik ondoren, iritzi eta sentipenak osatuz, berea duen espresio bide hori ahalik eta nortasun haundienaz jantzi egin behar du.
|
|
|
P.E.– Behin edo behin aipatu genion gai hori, eta
|
berak
esaten zuen horretarako azkarra izan behar dela, jakin behar dela zentsura toreatzen. Argia izan beharra zegoen, ez sartu inorekin zuzenean eta gauzak disimuluan esan.
|
|
|
Zavalak hori ikusi zuen bertsolaritzan. Eta
|
berak
esaten du hori. Beraz, egiten dudan interpretazioak badu oinarri bat ere.
|
|
|
Beragatik izan balitz, bere lana ez zen inoiz bukatuko.
|
Berak
esaten zuen 150 urte bizi izanda ere ez zitzaiola zer eginik eta zer argitaraturik faltako.
|
|
2022
|
|
|
Berriro ez. “Behin engainatu duenak berriro ere engainatuko du”, gogoratu du Mikel
|
bera
esaten, ahizpari bikotekide ohiak adarrak jarri zizkionean.
|
|
|
Eskolan hasterako, eta zazpi urterekin hasi zela zioen, ingeniaririk handiena baino gehiagotzat zeukala bere burua, eta, eskola ikasi beharrik zeukanik, burutik pasa ere ez. “Ni dana ikasitte jun nitzuan eskolara”, zioen, eta bizi eskolak erakutsiari buruz ziharduen; izan ere, umetatik baserriko gizonezko nagusiekin zertan hartan laguntzen ariko zen,
|
berak
zioenez egur ikatza egiten edo karobia betetzen, sutzen… baserriko lurrak lantzeko garaian karea izan zezaten. Ikatza, lehentxeago aipatu amamak azokan saltzen zuela zioen.
|
|
|
poeta batek bertso erregularrak sortu behar ditu, erritmoa eten gabe; horretaz gain, errima asko eta onak topatu behar ditu. Emankizunetan entzuleek gaiak proposatzen dituzte, bertatik
|
bertara
esanez, edo bestela ordainketen azpil berean jartzen dituzten papertxoetan idatzita. Poesiazale batek bertsotan jarritako gai bat proposa dezake, mote edo estrofaren amaiera izango dena.
|