|
2009
|
|
|
Duela bi urte argitaratu zuen Euskaltzaindiak, Jon Casenaveren eskutik, Pierre Lhanderen euskarazko nobela bakarra, Yolanda, aurrez frantsesez argitaratutakoaren euskarazko egokipena, egileak
|
berak
egina (Euskaltzainak bilduma, 3 zenbakia). Jakina denez, ez da Lhanderen nobela bakarra, ezta ezagunena ere, baina ildo batean kokatzen da ziur aski haren lan arrakastatsuena izan zenarekin, Mirentxu.
|
|
2010
|
|
|
1964ean sortu zen Joannes Etcheberry Andereño Eskola ikastegiaren zuzendari izan zen. Bertoko ikasleentzako euskarazko lehenengo gaitasun proben antolaketa
|
berak
egin zuen, Euskaltzaindiak babestuta. Ikastoletan lanean ari ziren eta Irakasleen Eskolan sartzeko titulua behar zuten Andereñoentzako Batxilergoko Ikastaroen antolaketa bere gain haru zuen.
|
|
|
Pertsona horiek guztiok interes handia erakutsi zuten Euskaltzaindiak euskararen batasunaren alde egiten duen lana jakiteko, bertoko esperientzia, ahal den neurrian, eta zeinek bere herriko egoera sozio-kultural bereziei egokituz, beren herrietara eramateko asmoz. Idazkariak euskaldunok ere duela 35 bat urte, Israelera eta egindako bidaietan, gauza
|
bera
egin genuela azaldu zien, eta, nolabait, guk aspaldian juduengandik izandako zorra, oraingoan haiekin kitatu nahi genuela. Bisitariek Euskal Herrian izandako harrera ona eskertu eta aurrerantzean ere gure herrien arteko harremanak lantzen segitzeko borondatea agertu zuten.
|
|
2013
|
|
|
Langraizko toponimo historikoak eta gaur egun bizirik dirautenak biltzen dituen lan horren egilea Elena Martinez de Madina Onomastika batzordeko kide eta euskaltzain urgazlea da. Aurkezpena
|
berak
egingo du, eta ondoan hauek izango ditu: Patxi Salaberri Zaratiegi egitasmoaren zuzendaria, Javier Maroto Gasteizko alkatea eta Andres Urrutia euskaltzainburua.
|
|
2014
|
|
|
Euskaltzaindiak euskaltzain urgazleak aintzat hartu, lanean jarri eta baliatu behar ditu. Lehen ere hala egin du, eta hurrengoetan ere hala egin du,
|
bere
egitekoa ondo bete nahi baldin badu. Beharrezkoak dira baliabide eta tresna berriak?.
|
|
|
Txirulari harrigarria, bertsolaria, idazlea, abeslaria, kantu eta pastoral egilea zen.
|
Berak
egindako 107 kantu bildu zituen liburu batean. Horietatik ezagunenak, seguruenik, Agur Xiberua eta Oi ama Eskual Herria.
|
|
|
Bainan baditu eginak kantu xoragarriak. Musika ere
|
berak
egiten badaki, eta horretan bekaizti natzaio Xuberoako izarra den horri.
|
|
2017
|
|
|
Sarritan, Euskal Herrian sumatu izan da halako sokatira bezalako bat, erakundeen eta eragileen artekoa, euskara nork
|
bere
egin nahia erakusten duena, lehiaketa bat balitz bezala, gauza berdinak egiteko proiektu desberdinak aurkeztuz, han eta hemen. Sentsazio bera duzu. Lehiaketa kontu hori nabarmena izaten da zenbait kasutan.
|
|
|
Bost urte igaro zituen hazpandarrak Uztaritzen, eta handik Baionako Seminariora aldatu zen, Euskal Herriaren inguruko kezkari eta jakin minari jarraiki ziola, bertan bertatik.Gaztetan hasi zen Charritton irakaskuntzan: 1942an Biarritzen aritu zen, hogeita bat urte besterik ez zituela, eta handik urtebetera sorterrira itzuli zen, lan
|
bera
egitera. Azkenik, 1944ko udan, Baionako seminariora itzuli zen teologia ikasteko asmoz. (1968ko Arantzazuko biltzarrean) Hegazkin pilotu ingelesari laguntzenAurretik, Espainiako Gerra Zibiletik ihes zenbiltzan euskaldunak ezagutu zituen Ipar Euskal Herrian, eta, beranduago, naziengandik ihesi zenbiltzan frantziarrak.
|
|
|
Halaber, Baionako Udalean zinegotzi izan zen 1993tik 1995era bitartean.Bizitza oparoak baditu bere sariak, eta gorazarre asko jaso ditu azken urteetan ekintza gizonak. Besteak beste, 1996an, EIZIEko ohorezko kide izendatu zuten; 1999an Manuel Lekuona Saria eman zion Eusko Ikaskuntzak; eta, 2006an, euskaltzain emeritu izendatu zuen Akademiak.EkintzaileaLangile porrokatua izan zen Piarres Charritton, eta horren adibide dira
|
berak
egindako literatur ikerketa, edizio, itzulpen eta bestelakoak. Gaztetan hasi zen hedabideetan idazten, eta Jakin, Zabal, Enbata, Otoizlari, Elgar, Il Bimestre, Gure Almanaka, Zeruko Argia, Ekaina, Anaitasuna, Jaunaren Deia, Etchea, Comun, Maiatz, Euskaldunon Egunkaria, Gara, Berria, Mundaiz, Bulletin du Musée Basque, Oihenart, RIEV, Ele, Egan, Antzerti, Hegats, edo Euskalingua bezalako aldizkari eta egunkarietan kolaboratu du.Euskaltzaindian, Ipar Euskal Herriko ordezkari izan zen, 1978tik 2006ra bitartean, hainbat arlotan lan eginez:
|
|
2018
|
|
|
Euskaltzaindia euskal hizkuntzaz arduratzen den erakunde aholku emaile ofiziala da, Frantziako Errepublikan Onura publikoko erakunde aitortua (1995), eta
|
bere
egitekoen artean dago herritarren hizkuntza eskubideak zaintzea.
|
|
|
Donostian.Noiz: 2019ko irailean.DEI ZABALA EUSKAL GIZARTEARI (Andres Urrutia euskaltzainburuaren adierazpena, Mendeurrenaren atarian) Ehun urte, mendeurrena, eta urte bitarte horretan sorturiko akademia euskararentzako erakunde aholku emaile ofiziala dugu, historian zehar zin zinezko komunitate zientifiko eta akademikoa ondu duena, eta
|
bere
egitekoa gizartearen zerbitzuan jarri duena. Bostehun eta zenbait inguru euskaltzainek (88 oso, 102 ohorezko eta 457 urgazle) osatu dute historian zehar, eta osatzen dugu egun ere, erakundearen langileekin eta herriarekin batera, halako errealitate sendo eta esanguratsua, euskara edonon aldezteko eta aldarrikatzeko, euskarari buruzko ikerkuntza eta jagote lana bilduz eta bateratuz, pentsamolde desberdineko kideen bitartez.
|
|
|
Andres Urrutia (euskaltzainburua): . Berriro ere Euskaltzaindiak euskalgintzaren eta gizartearen eskuetan jartzen du bere lana, uste baitu hori dela
|
bere
egitekoa?.
|
|
|
Mari Jose Azurmendi soziolinguista eta ohorezko euskaltzainak jasoko du Eusko Ikaskuntzaren 2018ko Manuel Lekuona Saria. Ibilbide profesional eta akademiko aparta izan duela eta hizkuntzaren normalizazioa
|
bere
egin duela nabarmendu du epaimahaiak, euskarari ekarpen joria eginez.
|
|
|
–Bizkaiko Foru Aldundiak eta Euskaltzaindiak bat egin dute, eta egitasmo honekin Azkue lehen euskaltzainburuaren izena eta izana (bir) gogorarazi nahi dituzte, haren lanak atondu eta teknologia berrien bitartez gizarte osoaren eskura jarriz. Aurrerantzean, haren lan argitaratuak sarean izango dira eta horretarako ezinbestekoa izan da JAKIN Fundazioaren laguntza,
|
berak
egin baitu digitalizazio lana eta atonketa?. Gaur aurkeztu den Ardi galdua eleberriaren berrargitalpena ere aipatu du Urrutiak:
|
|
2019
|
|
|
Gainontzeko mendeurreneko jardunaldi akademiko guztietan bezala, ingurune digitalari eskainitakoak ere leihoa zabaldu die auzoko hizkuntzei, eta jardunaldiaren lehen egunean, atzo frantses, okzitaniar, frisiar, galego eta gaztelaniaren akademietako kideei hitza eman ostean, katalanari heldu zaio txanda gaur. Joaquim Rafel Bartzelonako unibertsitateko katedradunak hainbat adituren hitzak
|
bere
egin eta lexikografia krisian dagoela aipatu du bere mintzaldiaren atarikoan; hain zuzen, hiztegi gehienak, esanahia dekodetzera edo ulermenera zuzenduta daudelako, eta ez produkziora?; bere ustez,, ez dutelako sortzeko edo kodetzeko funtziorik?. Identitate krisi horrek ez ezik, Internetek ere hiztegi erabiltzaileen galera eragin duela azaldu du.
|
|
|
Andres Urrutia (euskaltzainburua): urte bitartean sorturiko Akademiak, egun euskararentzako erakunde aholku emaile ofiziala denak, historian zehar zin zinezko komunitate zientifiko eta akademikoa ondu du, eta
|
bere
egitekoa gizartearen zerbitzuan jarri du.
|
|
|
Urrezko Domina jaso ondoren, Andres Urrutia euskaltzainburuak eskerrak eman ditu sariagatik, eta honako hau azpimarratu du zuzentzen duen erakundearen inguruan: urte bitartean sorturiko Akademiak, egun euskararentzako erakunde aholku emaile ofiziala denak, historian zehar zin zinezko komunitate zientifiko eta akademikoa ondu du, eta
|
bere
egitekoa gizartearen zerbitzuan jarri du.Euskaltzaindia gu guztiok, euskal hiztun elkartea osatzen dugun guztiok osatzen dugu, norbaitek osatzekotan.
|
|
2021
|
|
|
Bai, 1960etik goiti laborantza ofizioa aldatu baitzen, bertze lan sektoreetan aldakuntza handiak bideratu zituzten bezala, baina daukat laborantzak zuela egiazko iraultza egin. Ez zen haatik goxo goxoa
|
bera
egin: usaia errotuak ere hor ziren, eta sekulako borrokak izan dira gazte berritzaileen eta kontserbadoreen artean.
|
|
|
Gazte gaztetik euskararen eta Euskal Herriaren aldeko langile porrokatua, abertzalea, Zuberoako hautetsia, zubereraz eta batuan idazle zorrotz bezain oparoa, kazetalaria, itzultzailea, hitz galduen bila zebilen eta irratiz berpizten zituen. Liburuak ere idatzi ditu, bereziki Züberoa Herria lodia, gu bien izenean agertua, baina
|
berak
egina zuen hamarretarik zortzia.
|
|
|
Honela, zuzenbideak garrantzia ezinbestekoa du herrien bilakaera kulturalean. “Hori ondo ulertu zuen legelariak,
|
bere
egitekoak hiru ardatzetan oinarrituz: euskal historia, foruak eta euskara”, esan du akaberan Lázarok.
|