|
2000
|
|
|
Beraz, protagonistak ez hautatzea hautatzen du oraingoz. Bere egoismoa,
|
bere
askatasuna hautatzen du, bizimolde estetikoa?. Bere animalia izateaz etasentitzeaz pozten da.
|
|
2001
|
|
|
Ekialdeko porrotetik zerbait ona ere geratu zaigu: jendeak ez duela
|
bere
askatasun pertsonala eta kritika egiteko gaitasuna alderdiaren edo klasearen menpe uzten.
|
|
|
Nazio hartan hasi zen
|
bere
askatasun lanean. Afrikara iritsi eta Durban portutik Pretoriako bidean arrazakeriaren latza jasan behar izan zuen.
|
|
2002
|
|
|
Lanaren bidez osatu behar du atzeratuak. Ortarako
|
bere
askatasuna eta nortasuna aitortu behar zaizkio. Bere dohaiak, joerak eta gogoa ezagutu behar dira.
|
|
|
Eta parroki guztietan ez dago behar adina boluntario. Parrokietan jasotzen den arropa gehiena Oldberrira eramaten den arren, parrokiak
|
berak
askatasun osoa dauka nahi duena egiteko jasotako arroparekin. Askotan aukeraketa egin ondoren, parrokiko premiadunen artean banatzen dute arropa.
|
|
2003
|
|
|
Beste alde batetik, baekian berak askozaz be erosoago zala beretzat talde itxi baten itsu itsuan sartu eta lan egitea (alderdi bateko zein bestekoa izan talde hori), edota jokabide zehatz baten barruan. Baina gauzak ez zituan beti horren argi ikusten, egiaren aberastasunak han eta hemen aurkitzen zituan, eta, horregaitik,
|
bere
askatasuna ez eutsan inongo talderi ez erakunderi salduko.
|
|
|
Herriak berak dirau, bere hildako guztien gainetik, bere zoritxar, bere patu gaiztoaren gainetik.
|
Bere
askatasunaren gainetik. Adurraren apetek erabakiko zuten herriaren norakoa:
|
|
|
" el PaÃs Vasco puede considerarse como una federación de familias rurales que pueblan el terreno de modo mà ¡ s conveniente a la agricultura" (Fomento de la población rural, 1863: 28). Euskaldunak lehengai urrietako lurralde txiki samarrean bizi arren, eta klima oso aproposa izan ez arren, oso aurreratuak dira, guztia
|
bere
askatasun edo foru aldagaitzei esker:
|
|
|
Airean bota zidan. Eta txapela airean zihoala falangeko afiliazio orriak
|
bere
askatasuna bilatu zuen. Harrezkero txori bi ziren hegan:
|
|
2004
|
|
|
Euskararen alde egiten den lan bakarra herri maitasunak egina da, benetako euskal herrigintzak, herrizale eta abertzale ekintzak. Euskal Herriak
|
bere
askatasunaren borroka bidean euskararena ere du nabarmenki. Zaharra dugu jadanik esaera:
|
|
|
Kantentzat natur egoerak ez du ezer idilikorik, denak denen aurkako borroka egoera jasanezina besterik ez da. Horregatik, bakoitzak
|
bere
askatasunaren murriztapena onartzen du legezko egoera batera igarotzeko. Eta beraz, gizakia hiritar bihurtzean bakarrik da azkenean egiazko gizakia.
|
|
|
Horren aldatzeko jende xumearen borroka beharrezkotzat jotzen zuen,
|
bere
askatasuna eta duintasuna berreskuratu behar bazuen: " Jende xumea aldiz borroka batean sortuda, nahi ala ez, eta zerbaitetarat heltzeko borrokari behar du lotu" (op.).
|
|
|
Descartesek, dena dela, askatasuna norberaren baitan sartzen du, kontzientziaren eremuan, Niarengan, eta horrela bizitza praktikoaren eremutik urruntzen du eta gehiago lotuko du pentsamenduarekin ekintzarekin baino.
|
Berak
askatasuna erabateko bezala bururatuko du, ez du kanpoko mugatasunik izango geure barruan egongo delako guztiz, beste inorentzat helezina den instantzia batean egongo delako. du inongo agintek muturra sartu bertan, ez dago inongo baldintzarik bera mugatuko duenik:
|
|
|
Descartesek biziki gura dio egiari, honen bilakuntzak ematen baitio zentzua bere bizitzari, eta ez du alde batera utzi gura egiarekiko konpromiso hori. Baina, bestalde, benetan maite ditu
|
bere
askatasuna eta bizitza eta ez ditu arriskuan jarri nahi edonola. Albait eta luzaroen bizitzeko asmoa eta guraria du buruan irarrita eta, gainera, gure bizitza labur hau beti gutxi izanda, eta ez oso segurua, horren ordean hil ondoren bizitzen jarraitzeko bermea ere ez du izango oso gogoz kontrako saria.
|
|
|
Munduaren eta bere buruaren aitzinean aurkitzen da gizakia, hartaz eta bere buruaz arduratu beharrez eta, aldi berean, ardura horri edota ardura mota edo maila jakin bati uko egin diezaiokeela jakitun.
|
Bere
askatasunaren kontzientziak arduraren kontzientzia nabarmentzen du; eta alderantziz. Bi polo hauen arteko tentsioa bihotz erraietan bizi du gizakiak, nola zentratu ez dakiela.
|
|
2005
|
|
|
3 Herri bat
|
bere
askatasunaz aspertzen da.
|
|
|
Ildo horretatik, oso garrantzitsua da mundu mailako III. Gizarte Foroan (MFG)" informazioaren ekologia" deitu zaien deskontaminazio prozesuen aldeko apustua egitea. Maiz ikusten baitugu hedabide askok eta askok
|
bere
askatasuna eta enpresa askatasuna nahasten dituztela. Botere ekonomikoa eta nagusitasun ideologikoa metatu dute, informazioak berekin gizarte erantzukizuna dakarrela ahaztuz; izan ere, herritar guztiok dugun jakiteko eskubidea dago tartean.
|
|
|
giza espeziea ezagutzeko eta duintzeko balioko duen hizkuntzen, historiaren eta herrien estudioen elkarketa. Bertan kontuan hartu da, beti ere, giza espezie hori arrazatan, leinutan eta naziotan banatutako osotasun bat dela eta, natur legeen eta aldaezinak diren baldintzen pean baldin badago ere, aldi berean
|
berak
askatasunez zehazten duela bere burua.
|
|
2006
|
|
|
Eta ondorioz frantsesa zer zen definitu eta ereduzko frantsesaren irudia asmatu zuten, lurralde jakin batekoak horretara mugatuz. Delako ereduari egokitzea lortzen zen heinean irabaziko zuen norberak
|
bere
askatasuna. Frantsesa zer den definitu ondoren, frantsesak egiteko araua indarrean jarri zen, indarrez, jakina.
|
|
|
izendatu zuen testua. Tesi horren arabera, Arabak erabaki zuen kofradiaren jurisdikzioa Gaztelari ematea; izan ere, igualitarismoa eta foruen defentsaren lemapean, Araba independentea izan zen
|
bere
askatasuna mantenduz? 1332 arte, inoiz ez zelako konkistatua izan, bere jatorrizko independentzia izaki.
|
|
|
Ama faroan, bera Urkiolan. Ez du
|
bere buruan
askatasuna irudikatzeko irudi hoberik. Ezin aurkitu irudi hoberik.
|
|
2007
|
|
|
Ikusi Txekia eta Eslovakiako kasuak, adibidez. Baina, gehienetan, erregimen autoritarioak diren lekuetan, nahikoa da herri txiki bat
|
bere
askatasuna lortzen saiatzea, errepresioa gogortzeko. Bistan da Jugoslaviako kasua, Txetxeniakoa, tamilena.
|
|
|
Kaltetuak lan arloko auzitegietara jo du, baina ez du lortu ondoz ondoko maila judizialetan oinarrizko eskubidearen urratzea konpontzea. Behin maila guztiak agortuta, kaltetuak Konstituzio Auzitegiaren babesa eskatzen du, epaile eta auzitegiek ez zutelako
|
bere
askatasun ideologikoa babestu hala jokatu behar izan zutenean. Konstituzio Auzitegiak errekurtsogileari arrazoia eman dio eta kaleratzea «erabat deuseza» dela adierazi du, eta beraz, langilea berriz onartu dute.
|
|
|
Amaitzeko, bizilekua askatasunez aukeratzeko eskubideari dagokionez, Espainiako legeriak funtzionarioei lan egiten duten lekuan bizitzeko betebeharra dutela ezarri die, eta ez dago argi betebehar hori eta goian aipatu eskubidea aurkakoak diren. Konstituzio Auzitegiak ezetz uste du, betebehar hori herritarrak administrazioarekin duen lotura baten ondorioa baita eta lotura hori herritarrak
|
berak
askatasunez hautatu baitu (inork ez du betebeharrik funtzionario izateko, eta funtzio publikora sartzen denak badaki zein baldintza bete behar dituen). Auzitegiaren ustez, neurri hori arrazoizkoa da, funtzionarioaren eginkizunetatik eratorri betebeharrak behar den moduan betetzea bermatzeko (azaroaren 13ko 781/ 1985 KAA).
|
|
|
Hori dela bide, informazioaren profesionalek zein komunikazio enpresatan lan egin eta horrekin duten lotura juridikoa alde bakarrez deuseztatzea eta kalte ordain bat jasotzea eska dezakete, kontratuan itundutakoa baino txikiagoa izango ez dena edo, halakorik izan ezean, legean bidegabeko kaleratzerako ezarritakoa baino txikiagoa izango ez dena, betiere, komunikabidean informazio edo ideologia ildoaren aldaketa gertatzen bada, edo enpresak langileak talde bereko beste komunikabide batera lekualdatzen baditu eta komunikabide horren generoa edo ildoa dela-eta informatzailearen orientabide profesionalarekin apurketa nabaria gertatzen bada. Ahalmen hori oso zabal aitortu da, eskubidea ez baita sortzen soil soilik ideologia aldaketa baztertzen delako, baita komunikabidearen informazio orientabidea edo generoa aldatzen delako, eta horrek informazioaren profesionalari kalte egin ahal diolako ere,
|
bere
askatasun ideologikoa nahitaez asaldatu ez arren. Amaitzeko, modu ziodunean, legeak komunikazioaren printzipio etikoen aurkakoak diren informazioak egiten parte hartzeari uko egiteko aukera ematen die, eta hori dela-eta ez zaie inolako zehapen edo kalterik ezarriko.
|
|
|
nola berak karaktereaz batez ere norberetasuna dagien barne indar propioa ulertzen duen, norbere baitatik sorketa, kreazioa53 Barne indar hori da, kanpotiko influentziak zeinahi izanik ere, garapidea bat izan dadila eragiten duena eta ez bestea, norbere aiurriaren propioa alegia. Indar hori da
|
bere
askatasuna, banakotasuna, kreatibitatea. –Ezein indar bizik ez du, ezein eragin arrotzekiko, pasiboki bakarrik jokatzen; kanpotik hura hainbat eta hainbat ahal bada ere indartu, bidatu eta lagundu, alabaina, haren baitan agitzen den guzti guztia, haren indar barneko eta propioaren obra da? 54 Indar hori jatorrizko edo berezkoa da, noski, hori da norbere askatasuna, norbere bizia bera da, eta hein horretan hori dela, esan genezake, norbere nitasun edo karaktere naturala55, horrexena edo horixe izango da denboran garatuko duen karakterea.
|
|
|
bere buruaren kontzientziara bidea, hori da gizakiaren historia, historia unibertsala. Ez da gizakiak
|
bere
askatasuna deskubritzea, edo bere kontzientzia deskubritzea, betidanik ukan izango lukeena askatasun edo kontzientzia metafisiko baten antzera, baizik eta bere askatasuna egin egitea, ez zeukana, eta bere kontzientzia egitea, hori ere ez zeukana, berak bere izpiritua egitea. Izpiritua, kontzientzia?
|
|
|
bere buruaren kontzientziara bidea, hori da gizakiaren historia, historia unibertsala. Ez da gizakiak bere askatasuna deskubritzea, edo bere kontzientzia deskubritzea, betidanik ukan izango lukeena askatasun edo kontzientzia metafisiko baten antzera, baizik eta
|
bere
askatasuna egin egitea, ez zeukana, eta bere kontzientzia egitea, hori ere ez zeukana, berak bere izpiritua egitea. Izpiritua, kontzientzia?
|
|
|
historia erreala, izadian oro bezala, razionala eta logikoa da, ezin da ez izan (ez razionala ez da erreala? ...n duen arrazoi edo izpiritua askatasunaren kontzientzia da (berdin giza autokontzientzia) 511, hori da historia unibertsalaren zeregina eta jomuga, dio Hegel-ek; h. d., bere burutik arras bestelakotuz, alienatuz, estreina natura materiazkoan kanpotiartu eta gauzatu den Izpiritua (unibertsoaren lehen arrazoia), historian bere burura itzuliz doa, naturaren menpekotzatik deslotuz (izpiritua berez eta
|
bere baitan
askatasuna, autokausa, da), bere burua berak eraikia duen mundu etiko eta zuzenbidezko batean gauzatuz (oro har kulturan), berriro osoki bere burura, baina orain, burutua?, itzuli bidean.
|
|
|
H. d., ekintzaileak, kreatiboak? grina behar du, bere xedeak gartua bizi behar du, orainean osoki zentratua;, eta ezein artistak bere artelana, ezein jeneralek bere garaipena, ezein herrik
|
bere
askatasuna ez du erdietsiko, hura halako aldarte ahistoriko batean irrikatu eta bilatu izan gabe? 927 Iraganaren ahaztura eta, itsukeria eta injustizia halako bat ekintzailearen ariman, ekintza handiaren aurrebaldintza da.
|
|
|
Kulturak
|
bere
askatasuna galdu du, Bigarren Mundu Gerraren aurretik zuen hura etaintelektualek beren zaletasunaren eta erantzukizunaren artean zutena. Lehen bainogehiago, nazioarteko erakundeen eta Estatuen esku artean tresna bat, politikarakotresna bat bilakatuko da.
|
|
|
nola berak karaktereaz batez ere norberetasuna dagien barne indar propioa ulertzen duen, noren norbere baitatik sorketa, kreazioa782 Barne indar hori da, kanpotiko influentziak zeinahi izanik ere, garabidea bat izan dadila eragiten duena eta ez bestea, norberaren aiurriaren propioa, alegia. Indar hori da
|
bere
askatasuna, banakotasuna, kreatibitatea.
|
|
|
Koska irratiak zabaldu du gaur arratsaldean gertatutakoaren berri eta Zigor Goikoetxea Koskaren kidea eta" Presoak S.O.S." irratsaioaren esatariaren atxiloketa salatu du. Bere elkartasuna adierazi dio" Gorrion" i eta
|
bere
askatasuna aldarrikatu. Era berean, uhinetan salatu dute atxiloketa," presoak S.O.S." irratsaioa mantenduz eta formatoa berezia emanez.
|
|
|
Iñaki de Juanak 98 egun bete ditu gose greban
|
bere
askatasuna eskatu eta Madrilgo gobernuak Euskal Preso Politikoei ezartzen dien salbuespeneko espetxe política salatzeko.
|
|
|
Sartrek dioen bezala: " Kondenaturik gaude aske izatera" 20 Gizakiak gizaki izan nahi badu —bere buruaren jabe izan nahi badu— ezinbestean hartu behar du
|
bere
askatasunaren erantzukizuna. Horregatik dio Fermosok:
|
|
2008
|
|
|
artikulu gehiena. Kirikiñori? zuzendua zegoen, eta agerian uzten zuen Bustintzak ere,
|
bere
askatasun erretorikak gora behera, eredu ortografiko bat ezartzen ziela Euzkadin euskaraz idazten zuten guztiei; eta beraz bidezkoa zela berari men egiten zitzaion bezala, eta arrazoi gehiagorekin, Akademia oso bati men egitea.
|
|
|
Munduaren historiako mugarri izan zen 778ko abuztuaren 15a. Orduan pairatu zuen Karlomagnoren Inperioaren edo frankoen armadak, garai hartako armadarik onenak, inoizko porrot bakarra; baskoien herriaren ekintza erabakigarria ere izan zen, ordea,
|
bere
askatasunaren zaintzaile arretatsua izaki, gerora Estatu subirano bihurtu zena nafar edo baskoi independente zeritzenentzat.
|
|
|
Euskal Herriko Udal Ordezkarien Biltzarra, presoen aldeko mobilizazioak, Batera plataformaren sorrera, euskal departamentuaren aldeko jarrera eta Bai Euskarari ekimenaren alde bost estadioetan egindako jaia horren adibide izan zirela uste du. «Lizarra Garazik
|
bere
askatasunaren bidean dagoen herria irudikatu zuen».
|
|
2009
|
|
|
Bertako zeltera hizkuntzaren zoria, letra hauek idazten dihardugun garaian, artean erabakitzeko dago. Halere, alde guztiek ikustera ematen dutenez, baldin eta gizaldi gazteak nazio hizkuntzaren aldeko borroka gogor bati lotzen ez bazaizkio, Irlandak, ingelesa hartuko du egiazko hizkuntza eta komunikabide bakartzat;
|
bere
askatasunaren aldeko heroien borondatearen aurka, Irlandako Konstituzioko testuen aurka eta zenbait irlandar alderdi politikoren agirien aurkako postura garbi batean" 2.
|
|
|
Atzera begira jarrita, 50 urtean, besteak beste, Euskal Herria erregimen guztiei gailendu zaie, independentziaren alde borroka eginez herri hau
|
bere
askatasunera hurbiltzeko urrats sakonak eman ditugu eta herri hau eraikitzen, eta defendatzen jendarte sare zabala antolatua dago; baina Euskal Herria herri egiten duten zutabeak etengabe erasotuak dira Frantzia eta Espainiaren egiturengandik.
|
|
|
ETAren ustez, borrokaren bidez
|
bere
askatasunaren ateak oraindik zabalik aurkitzen dituelarik iritsi da XXI. mendera Euskal Herria. Polizia etxe eta kasernetan beheratu eta torturatutako herritarren konpromisoagatik ez balitz; eguneroko xinaurri lanean adorez beterik gure hizkuntza, kultura, eraldaketa soziala, herri ohitura eta sareen aldearitutako emakume eta gizonengatik ez balitz;(...) aspaldi egina zuen Euskal Herriarenak.
|
|
|
Orain bere haurtzaroa eta mutikotako lotsak eta penak, bere herriaren lakatza, euskararen landugabea, euskal literaturaren miseria, denak onartu eta, hautatu? egiten ditu,
|
bere
askatasuna hautu horretantxe gauzatzeko. Garena gara eta soro hori landu behar dugu, Nahikonukeko Markes jendeen palazioen ametsik amets firin farandu gabe:
|
|
|
Zein egon ote da, denak gizon emakumea hobetu behar horretan beti hain hisiaren hisiatua? Erraz imajina genezake, lehen eta gehien interesatuak mandarinak izan direla, menekoak txintxo txintxo eta oso moralak nahi zituztenak, ezen ez teatro, arte, filosofia, erlijio haietan
|
bere
askatasun bidea oso noizbait bakarrik deskubritu ahal izan duen manupeko jende gaixoa. Eta problemarik gabe onartuko genuke, bai batek eta bai besteak haiek denak baliatu izan dituztela euren interesen alde, eta ez derrigor zilegitasunik gabe.
|
|
|
Erlijioan askatasuna bezala askatasun falta espresa daiteke, eta hala batzuek, hori ikusten da historian, euren askatasunaren kemena erlijioan manifestatu izan dute, beste batzuek han euren askatasunaren eskasari bastida bat bilatu diote. Andre gizonak
|
bere
askatasuna, baina bere ez askatasuna ere, berak egiten du. Azkenekoaren adibidea izan daiteke infernua.
|
|
|
Hiru urtez, Koloseotik eta Foro Inperialetatik minutu batzuetara bizi izan da Arruti, hainbat aldiz kontenplatu izango du hondar landa zirraragarria: ruina sakabanatuen ikuskizunak, euskaldun menditar semea
|
bere
askatasunaren indarraz harro harro sentiarazten zuen, haien gainean zutik. Horrela ikusi ditu berak Foro Inperialetako ruinak.
|
|
|
Ezjakinak ez du ezagutzen munduaren antolamendu zuzena eta razionala, eta arrazoimenaren legea segitzea baizik ez dela askatasuna. Horregatik bertutea zama bat iruditzen zaio, engainaturik
|
bere
askatasuna uste duenaren aurkakoa, eta. Jainko legearen arabera bizitzera behartua, izan beharra du (Spinozaren Jainkoa sive Natura da) bere onerako zein errepublikaren gobernamendu zuzenerako.
|
|
|
Joan zen, bada, Ada langelara; itxi zuen atea kisketaz, zer gustura ixten zuen, espazio hura, hamabi metro koadro baino gehiago ez zituena,
|
bere
askatasunaren arnaslekutzat balu bezala!?, ireki zuen leihoa, eseri zen ehungailuan lan egiteko aulkian, atera zuen poltsatik tabako kaxa, egun batzuk lehenago egunkari batean irakurri zuen, bakanetan agertzen zirèn tabakoaren aurkako artikulu batean, erretzea osasunarentzat kaltegarria ote zen, baina osasunak eskatzen zion, hain zuzen ere, Adari tabakoa, lur agorrak ura bezala!?, bildu zuen zigarreta bat, piztu zuen, atera zion kea bospasei xurgada ezin luzeagotan, zazpi, zortzi, bederatzi, hamar?; gero, baina, arestian bizi izandako estutasunak eta barruan pilatutako larriminak bat batean bere bide naturala aurkitu balute bezala, beldurraren, lotsaren eta sentimendu zapaldu guztien hormak eta eustormak lehertarazi ondoren, jakina?, negar batean egon zen?. Ai, Ana, ez gaude elkarrengandik hain urruti?!?
|
|
|
ezezko bat jartzekoa, alegia, bien artean: horma bat, biak bereiziko zituena,
|
bere
askatasuna irabazteko bidean; anaia zaharrenak agintezko gonbita luzatu ez beste, halere, urduri jarri zen Domingo, oso urduri, baina ez urduritasunak buruzuri uzteko adina:
|
|
|
Hemen ez baita euskaldunik, lan eginda gosez hil denik. Eta Jainkoak bakoitza egin baitzuen diferente,
|
bere
askatasunarekin erabaki dezan zerua irabazteko dagoen edo suzko leizean amiltzeko, eta, begirada zorrozten zuela, gehitu zuen?: Ba al dakik zer esan zidan lehengoan osabak?
|
|
|
Gero Pedrok ez duela sekula zoriontsu egin, hala esan dit Beatrizek. Haurdun geratu izanaren errua botatzen diola,
|
bere
askatasuna murriztu ziola, nahita egindako zerbait izan balitz bezala.
|
|
|
Sarritan, norberaren ibilbide akademikoan aurrera egitea helburu bakarra den toki honetan, Arantzaren eskuzabaltasuna eredugarria izan da. Eskuzabal jokatu baitu bere denborarekin, bere indarrekin, eta, azkenean,
|
bere
askatasunarekin ere. Eta beti irribarrez.
|
|
|
Zergatik? Bat nire aita delako,
|
bere
askatasunagatik, Jon Agirreren askatasunagatik, Aittor, Jabi, Gaztelu... eta beste hainbeste gure artean nahi ditudalako. Silveirak Nafarroako Bertso Finalean bota zuen moduan, maite zaituztedalako pilapilapila, eta maite zaituztegulako ilargiraino eta buelta.
|
|
|
Baina atzo telebista gastatuaren aurrean nintzela, uste izan nuen indartsuagoa litzatekeela gaixo azulen batek ezkutuan,
|
bere
askatasuna azpimarratzeko edo, etxera eramango balu milaka eskuk erabilitako telebista hura. Sumisio egoera aluaren amaitzea iragartzeko besterik gabe.
|
|
|
Martxoko hauteskundeetatik orain arte nabari den olatutzarra ez da oraingoa. Euskadi
|
bere
askatasunaren alde burua altxatzen hasten denean, Espainiako Estatuko indar monarkikoek bat egiten dute eta hauen euskal adarrak, ezker eta eskuineko indarrak, ados jartzen dira. Orduan itun ukatzaileak eta suntsitzaileak zilegi eta justifikagarri gertatzen dira.
|
|
|
Horretarako, ezinbestekotzat jo du abertzaleen eta independentisten indarrak biltzea. . Estatuak Euskal Herriaren hitza errespetatzera eramateko?, dio ETAk agirian,, abertzaleok, independentistok, gure indarrak nazio mailan biltzea ezinbestekoa da, herri hau
|
bere
askatasunera iritsiko bada. Hori da ETAren eskaintza, eta hori da ETAk babestu eta bultzatuko duen bidea?.
|
|
|
–Presoak, etxera!?; esamolde horrek, gainera, esanahi bikoitza dauka, batetik, norbere herrialdea norbere etxetzat jotzen duelako, sinbolikoki, eta, bestetik, oraingo edo orduko norbere bizilekutzat jotzen duelako, zehazki. Preso dagoena,
|
bere
askatasunaz gabetua ez ezik, urrun baitago, bere herrialdetik eta bere bizilekutik urrunduta.
|
|
|
Ordünko eüskaldün güziak,/ erresuman bildü zütüan/ Arrapizten zaigü xedea,/ Monzon baten üngürüan. Edozein herrirentzat hori bere existentziaren eta bere batasun historikoaren erreferentzia litzateke,
|
bere
askatasunentzako baldintzen erreferentzia. Mila urteko saltoan kendu diguten historia loriosa (edo ez hain loriosa) eta munduan gure tokia berreskuratzeko egungo borondatea bildu ditu elkarrekin.
|
|
|
Joan zen, bada, Ada langelara; itxi zuen atea kisketaz –zer gustura ixten zuen, espazio hura, hamabi metro koadro baino gehiago ez zituena,
|
bere
askatasunaren arnaslekutzat balu bezala! –, ireki zuen leihoa, eseri zen ehungailuan lan egiteko aulkian, atera zuen poltsatik tabako kaxa –egun batzuk lehenago egunkari batean irakurri zuen, bakanetan agertzen zirèn tabakoaren aurkako artikulu batean, erretzea osasunarentzat kaltegarria ote zen... baina osasunak eskatzen zion, hain zuzen ere, Adari tabakoa, lur agorrak ura bezala! hain ezustekoa izan zen, non kea kontrako eztarrira joan eta Ada eztulka hasi baitzen; konortea ez zuen galdu, haatik, eztulka aritu arren leihora joan eta zigarreta bota baitzuen leihotik, aurretik erretako zigarrokinekin batera, zeinak zeramikazko errautsontzi txiki batean baitzituen, han leiho koskan.
|
|
|
esan nahi baita Teofilo Mariak aurrerantzean ez zuela Domingo trapu zahar bat bezala tratatu ez lurra musukatzeraino apalarazi; anai arrebetan zaharrenak mehatxatu egiten zuen, bai, lehen bezala, baina, lehen ez bezala, ez zituen mehatxuak betetzen; eskua gainean jartzen zion, baina ez zen handik pasatzen, ez belarrondoko beldurgarririk ez muturrekorik; berandu gabe izan zuen hura frogatzeko aukera, noiz eta Teofilo Mariak berriro gonbidatu baitzituen anaiak –agindutik asko zuèn gonbidapenean, ohi bezala– desfiletan jolas zitezen, handik lauzpabost egunera; proposamenak ez zuen Domingo ustekabean harrapatu, besterik ez baitzuen espero egun haietan, eta erabakia baitzuen bere posizioa sendotzeko garaia zela... ezezko bat jartzekoa, alegia, bien artean: horma bat, biak bereiziko zituena,
|
bere
askatasuna irabazteko bidean; anaia zaharrenak agintezko gonbita luzatu ez beste, halere, urduri jarri zen Domingo, oso urduri, baina ez urduritasunak buruzuri uzteko adina:
|
|
|
Hemen ez baita euskaldunik, lan eginda gosez hil denik. Eta Jainkoak bakoitza egin baitzuen diferente,
|
bere
askatasunarekin erabaki dezan zerua irabazteko dagoen edo suzko leizean amiltzeko –eta, begirada zorrozten zuela, gehitu zuen–: Ba al dakik zer esan zidan lehengoan osabak?
|
|
|
Beraz, Euskal Autonomia Erkidegoaren barrutian, Konstituzioari eta Autonomia Estatutuari esker, libre gara hizkuntza bat edo bestea erabiltzeko. Elebidun denak egin dezake bi hizkuntzen artean aukera librea,
|
bere
askatasuna baliatuz; ez, ordea, elebakarrak, hark dakien hizkuntza bakarra erabili baitezake, ezinbestean. Baina, gainera, elebakarrak elebidunari hizkuntza aukeratzeko askatasuna mugatu egiten dio, eragozteraino mugatu ere, bizikidetzaren kaltean, ezbairik gabe.
|
|
|
Gaur identitateak hautazkoa (goa) k dira: norbanakoak
|
bere
askatasunetik erabaki beharrekoak. Iragankorra (goa) k dira:
|
|
2010
|
|
|
Hala argudiatu du bere ezetza. Dioenez, bera ez da estatuaren tresna, eta
|
bere
askatasun artistikoa aldarrikatu du.
|
|
|
SiadeCo sozioekonomia eta hirigintzaren ikerketarako taldea sortu zuen 1967an, beste lagun batzuekin (soziologoak, ingeniariak, arkitektoak, ekonomistak...). kooperatiba horretan egin du lan 1996 urtera arte; iñaki izan da talde horretan euskararen gaia bideratu duen eragile nagusia. 1960ko hamarkadaren azken aldera ezagutu nuen iñaki, euskal komunitatearen kontzientzia sentitzen, bizi nahia agertzen eta zabaltzen. beti zaindu du
|
bere
askatasuna: inoiz ez du apaiz lanagatik soldatarik jaso eta alderdi jakinik gabeko abertzalea da. euskararen normalizazioan makina bat udalerritako egoera soziolinguistikoaren azterketa, programa eta plangintza burutu ditu. wikipedian (iñaki larrañaga – wikipedia, entziklopedia askea) ikus daiteke haren bibliografia oparoa. bide berri asko urratu dituen aitzindaria da. gutxik bezala ezagutzen du euskal herriaren egoera soziolinguistikoa eta, bere esanaren eta eginaren arteko koherentzia erakutsiz, ekarpen handia egin dio euskal herri euskaldunaren iraupenari. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain
|
|
|
Agiri baten bidez jakitera eman duenez, 71 urteko preso donostiarra osasun egoera oso larrian aurkitzen da. Mobilizazioetan
|
bere
askatasuna eskatzeaz gain, gaixotasun Larica dituzten gainerako presoak ere kaleratzeko galdegingo dute.
|
|
|
|
Bere
askatasunaren defentsa altxorrik preziatuenentzat eduki duen herri bat, eta menderik mende, milurteko arbola batez demokrazia sekularra sinbolizatu duen Gernika bezalako herria suntsitu daitekeenentz galdetzen diot mundu zibilizatuari.
|
|
|
Orain, ostera, nahiz eta urtebete baino ez igaro, andereñoa ematen du. Hor dabil batera eta bestera dotore, sotil, pinpirin,
|
bere
askatasun eremuan eroso sentituz. Bizi osoa dauka aurretik eta irribarre txikia nabarmentzen zaio ezpainetan.
|
|
|
Autokarabana bizirik dago, emozioa du, korapiloak sortzen ditu urdailean, alde egiten du literaturan, oro har, gero eta gehiago zabaltzen ari den idazkera onbera horretatik. Hasteko pertsonaia bera da aipagarri, antiheroi moduko bat, «dudako guraso, dudako kooperatibista, dudako euskaldun»,
|
bere
askatasun pertsonala jartzen duena edozeren gainetik. Ezagun egiten zaigu, gertuko, identifikatuta ere sentitzen gara, edo senti gaitezke.
|
|
|
gizartean nagusi diren balioak eta usteak, sinesmenak eta iritziak, ametsak eta gorrotoak bereganatzen dituzte hein handi batean. Horren gainean, ez hortik kanpora, garatzen dute nork
|
bere
askatasun indibidualaren esparrua. Ondorioa ezaguna da nonahi:
|
|
|
Polizi regimena asmatzen da hasikeratik, eta jendeagan inerzia, susmoa. Baina kubanoa historiagaitik eta formazinogatik, kritikoa da eta azkarra;
|
beraz
askatasuna lortzean, garapen bizkorra izango dabela dirudi, aurrerakuntza eta bizitasuna.
|
|
|
Botere militarra protagonismoa irabazten ari da mundu osoan, eta orobat, aldi berean, kontrol politikoa eta disidenteen errepresioa egiturazko izaera hartzen ari dira gizartean. Kapitalismo oligopolikoarentzat askatasuna kontsumo produktu desberdinen artean aukeratzeko ahalmena da; aldi
|
berean
askatasun politikoaren kontra jotzen du, sistemaren oinarriak astintzeko arriskua ikusten duen heinean. Merkatu librea, garapenaren eredua eta ekonomiaren etengabeko hazkundea gaitzesten dituenak terrorista epitetoa merezi lezake.
|
|
|
Ordurako 4.600 lagun zituen. Gaur egun, Otegiri buruzko informazioa zabaldu eta
|
bere
askatasunaren aldeko kanpaina egiten duen facebookeko 8719600510 orrialdeak 3.138 jarraitzaile ditu.
|
|
|
Abestiak egiten ari nintzela Yoyes hil zuten, 1986an, eta asko hunkitu ninduen, hainbeste jende bezala Euskal Herrian eta kanpoan. Gauza jakina denez, organizaziotik atera zenean ETAk debekatu egin zion Yoyesi Euskal Herrira itzultzea, eta
|
bere
askatasun pertsonalaren izenean desobeditu zuenean, erakunde armatuak ez zuen gupidarik azaldu, eta hil egin zuen. Garai batean ETAn militatuz edo militatu gabe organizazioa defendatzen zuten Yoyesen anaia eta ahizpa guztiez gogoratu nintzen, eta zein atsekabetuta egongo ziren.
|
|
|
4 K.o. 65); izan ere, suizidioa askatasunerako bidea da, hau da, nork bere buruaz beste egiten duenean
|
bere
askatasuna gauzatzen eta egiaztatzen du: suizidioa askatasunaren adierazpiderik garbiena da.
|
|
|
Angel isildu egin zen.
|
Berak
askatasun osoa zeukan denbora gehiena bere auzi propioetan emateko, soinuarekin edo, batez ere, politika auziengatik sortzen zitzaizkion eginkizunetan; baina, ordainetan edo, ez zeukan eskurik etxeko gaietan edo nire heziketan. Arazo bat zela-eta norbaitekin hitz egin beharra zeukanean, amak elizara jotzen zuen, don Hipolitorengana, edo bestela Kaliforniara deitzen zion osaba Juani.
|
|
|
Boterea ezartzeko, bestearen portaeraren askatasuna murrizteko modu asko daude. Baina Egok
|
bere
askatasuna murriztea da aproposena, Erreinua onartzea. Alter, agindurik eta mehatxurik formulatu ere beharrik ez duenean da boteretsuen.
|
|
|
" Orduan konturatu nintzen gizon zuria tirano bihurtzen denean
|
bere
askatasun propioa ezabatzen duela". 1188
|
|
|
Botere eta bortxa egituretatik apartatzen dira mugimendu sozialak. Bakoitzak
|
bere
askatasuna gorde beharrez, eta bakoitzak bere komunitatean aurkitzen duela izaera eta zentzua. " Hauxe gara", esaten dute," honexegatik gara", eta era bateko edo besteko esentzia1339 hartzen dute erreferente eta egiatzat.
|
|
|
Arimarik gabe eta, hala ere, zerura joan zela, euskal literaturaren zerura behintzat, azken unean modua asmatu zuelako. Elezaharraren berrinterpretazio politikoa proposa daiteke, Axularrek
|
bere
askatasuna galdu zuela teologian graduatu eta estatuaren itzalpean integratu behar izan 1112 zuenean.
|
|
|
Forsytherekin ia 17 urte daramatzat, eta berak ematen dit horretarako aukera. Material asko asko sortzen dugu, eta
|
berak
askatasun handia eta ardura handia ematen digu. Pixkanaka hasi nintzen irudikatzen nik neuk nola egingo nituen mugimendu batzuk...
|
|
|
Frankfurten etxean bezala sentitzen naiz. Forsythek eta biok gauzak egin nahi ditugu elkarrekin, eta aldi berean,
|
berak
askatasun handia ematen dit mugitzeko.
|
|
2011
|
|
|
«Garai zailak bizi arren, gai izan ziren bat egiteko askatasunaren, demokraziaren eta autogobernuaren alde».Orduko eta gaur egungo euskal gizartearen antzekotasunak ere nabarmendu zituen lehendakariak: «75 urte igaro eta gero, barne diferentziak onartzen dituen gizarte ireki bat izan nahi dugu eta nork
|
bere
askatasunari eusteko elkarbizitza esparrua eraiki».«Hiritar askeek» osatutako gizarte eredu bat aldarrikatu zuen lehendakariak, «Euskadi talde proiektu bat» delako: «Herri gisa elkarrekin bizitzea hitzartzen duten hiritar askeek osatutako Euskadi bat nahi dut».
|
|
|
ahalbidetzen duena da dependentziaren aldeko erabakia ere hartu ahal izatea, hau da, askatasunik ez izatea. Herri bati datxekion edo berezkoa duen ezaugarri eta eskubide bakarra
|
bere
askatasuna da. Dependentzian dagoen herri bat ez da herria, nahiz eta beste ezaugarri batzuen jabe izan (ikus Pueblo y Poder liburua, 35 orrialdea, 16 oin oharra). Subiranotasuna lortu nahi duen herri bati ez dagokio «erabakitzeko eskubidea»; aldiz, autodeterminazio eskubidea, independentzia, dagokio.«Estatus politiko berriari» buruz, ez du auzitan jartzen Espainiaren subiranotasun bakarra.
|
|
|
Hemen, emakume musulmanei buruz aitakeriaz jarduten gara ia beti, baina haiek oso argi daukate beren askapen bidea zein den, eta horretan ari dira.Nik ez diot beste emakume bati askatzeko zer egin behar duen esango, askatu egin nahi duela esaten badit babesa emango diot. Guk ezin diogu inori (ez gizonei ez emakumeei)
|
bere
askatasunerako bideak zein izan behar duen esan. Gure esperientzia partekatu dezakegu, hori bai, inori balio badio erabil dezan.
|
|
|
–Eta zergatik eman zioten
|
berari
askatasun papera, aitaita? –galdetu du mutikoak gizon zaharraren kontakizuna etenda.
|
|
|
Eta gero harrizko pasilloak berriro, burdinazko ateak, eta han barrena Andres, goibel, barruan geratzen diren lagunetarik baten batek bere irteera saldukeriaren ideiarekin lotuko duelakoan. Hoberenean ere, lagunaren azpikeriatzat hartu gabe ere, injustiziaren arbitrarietatearen adibidetzat geratuko zen
|
bere
askatasuna.
|
|
|
arma berarekin jokatzea erabakitzen du? baina ez jada Beste handi baten idoloaren esklabo,
|
bere
askatasun hutsaren izenean baizik.
|
|
|
adierazten badu ere, lehena,, askatasuna?, ez da horregatik galtzen, askatasuna irabazten baitu batek dilema onartzetik. Baina Yoyesentzat ETAk dilema erabat usteldu zuen,
|
bere
askatasun subjektiboa ukatzen zion aukera fortzatua inposatzen ziolako, azken batean, heriotza (erakunderean baitan) ala heriotza (kalean bere semearekin).
|
|
|
Fromm en iritziz, hona zertan den identitatearen zerizana: identitatea beharrizan afektiboa da (sentimendua), kognitiboa da (norberari buruzko kontzientzia eta auzokoari buruzkoa pertsona ezberdin gisa) eta ekintzailea (gizakiak erabakiak hartu behar ditu
|
bere
askatasun eta borondatearen arabera). Esan dezagun, beraz, gure bizitzaren historiari dagokion oinarrizko auzia dela identitatearena, munduari buruz dugun kontzeptuak moldatuko duela, eta bizi gaituen tokiak eta denborak zehaztuko dutela kontzeptu hori.
|
|
|
Familia etapa horrek erabateko aldaketak eragiten ditu. Batetik, amak
|
bere
askatasuna eta independentzia galtzen ditu, lotura eta mendekotasun etapa bizi bat hasten baitu, haurtxoa zaintzeko eta elikatzeko. Horretarako, uko egin behar die bere bizitzako alderdi batzuei, eta erantzukizun berri bat hartu behar du.
|
|
|
Hozkailua hutsik zegoen eta, gose handiegirik ez zuenez, taberna batera joan zen Angel
|
bere
askatasuna ospatzera, hegan egiteko ahalmena goraipatzera.
|
|
|
Marieren parera iritsi zenean, ez zuen behar besteko indarrik aurkitu bridetatik atzera tiratuz aberea geldiarazteko eta neskatxa agurtzeko. Zaldiak ikusi zuen huraxe zuela
|
bere
askatasuna berreskuratzeko aukera eta, zituen indar guztiekin jauzi eginez, lauhazka bizian eman zion ihesari.
|
|
|
Hara nola, Ainhoako baserritar bat hegoaldetik aziendak pasatzen ari zela harrapatua izan zen. Urte bete espetxean zeramala,
|
bere
askatasuna aldarrikatzen du eta baita erantzuna jaso ere:
|
|
|
Pertsona bat esklabo bilakatu zitekeen guda bat zela medio, bahitu zutelako edo piraten eraginez
|
bere
askatasuna galduta.
|
|
|
Era honetan Dasein ikaratuak bere mugatutasunari, bere hauskorrari, ihes egin gura izan dio, pentsatze eta jardute orori fundamentu absolutuaren segurtasuna eman ustez. Transzendentzia bat behin eta betiko tinkatuaren segurantziak duen egitekoa besterik ez baita gizon emakumea behin eta betiko aska eta asaskatzea baino
|
bere
askatasunaren beldurretik, existentziaren ikaratik, insegurantziatik, arriskutik. Horrela gixonak bere bizitza —moralki, politikoki— berak dominatzen duela, uste izan lezake, dominatua bera dela ezkutatuz bere buruari.
|
|
|
Gizakiak artean, mitoan, dantzan ezagutzen du bere burua,
|
bere
askatasuna.
|
|
|
Tabernariak garagardoa ekarri zuenean, Konfuzioren liburua ireki eta zenbait pasarte irakurtzen hasi zen: " Errazagoa da armada bateko komandante gorena menperatzea miserian bizi den bati
|
bere
askatasuna kentzea baino". Ekialdeko filosofia, bururatu zitzaion.
|
|
2012
|
|
|
Hala zioen Agirreren manifestuak: «Hain larria ote da herri batek
|
bere
askatasuna defendatzea. Defendatzeagatik, aberriaren dinako izateagatik, ehunka mila euskal herritar estu eta larri dira.
|
|
|
Nago hobe dela egia esatea, eta hori da fisikoki oso ahul dagoela, behintzat egunotan ikusi dutenen testigantzen arabera. Eta nago, askatuko ez balute, hobe dela bera askatzeko bere egiazko egoera gordina kaleratzea, salatzea eta presioa egitea,
|
bere
askatasuna Espainiako demokraziaren funtzionamendu arbitrarioen zain utzi gabe.
|
|
|
Patxik bi urte daramatza Ortuellan bizitza normala egiten, ziurtatu du Novalek, eta herri horretan ere jendea
|
bere
askatasunaren alde dago, erantsi du. Hala, 2010ean Ortuellako Udalean zigorra ez luzatzearen alde PSE, EAJ eta EAren aldeko botoekin onartutako mozio bat ekarri du gogora.
|