|
2010
|
|
|
Angel isildu egin zen.
|
Berak
askatasun osoa zeukan denbora gehiena bere auzi propioetan emateko, soinuarekin edo, batez ere, politika auziengatik sortzen zitzaizkion eginkizunetan; baina, ordainetan edo, ez zeukan eskurik etxeko gaietan edo nire heziketan. Arazo bat zela-eta norbaitekin hitz egin beharra zeukanean, amak elizara jotzen zuen, don Hipolitorengana, edo bestela Kaliforniara deitzen zion osaba Juani.
|
|
|
Boterea ezartzeko, bestearen portaeraren askatasuna murrizteko modu asko daude. Baina Egok
|
bere
askatasuna murriztea da aproposena, Erreinua onartzea. Alter, agindurik eta mehatxurik formulatu ere beharrik ez duenean da boteretsuen.
|
|
|
" Orduan konturatu nintzen gizon zuria tirano bihurtzen denean
|
bere
askatasun propioa ezabatzen duela". 1188
|
|
|
Botere eta bortxa egituretatik apartatzen dira mugimendu sozialak. Bakoitzak
|
bere
askatasuna gorde beharrez, eta bakoitzak bere komunitatean aurkitzen duela izaera eta zentzua. " Hauxe gara", esaten dute," honexegatik gara", eta era bateko edo besteko esentzia1339 hartzen dute erreferente eta egiatzat.
|
|
|
Arimarik gabe eta, hala ere, zerura joan zela, euskal literaturaren zerura behintzat, azken unean modua asmatu zuelako. Elezaharraren berrinterpretazio politikoa proposa daiteke, Axularrek
|
bere
askatasuna galdu zuela teologian graduatu eta estatuaren itzalpean integratu behar izan 1112 zuenean.
|
|
2011
|
|
|
Tabernariak garagardoa ekarri zuenean, Konfuzioren liburua ireki eta zenbait pasarte irakurtzen hasi zen: " Errazagoa da armada bateko komandante gorena menperatzea miserian bizi den bati
|
bere
askatasuna kentzea baino". Ekialdeko filosofia, bururatu zitzaion.
|
|
2012
|
|
|
Berehalaxe atxilotu zuten eta eskandalua izugarria izan zen. Espainian eta Europan idazle asko azaldu ziren
|
bere
askatasunaren alde. Hurrengo urtean, 1968ko maiatz famatuan, parte hartu zuen Parisen, College d' Espagneren okupazioan.
|
|
2014
|
|
|
Sistemaren ezaugarri txarrekin kontatzen du, kultura ez baita boteredunen alorra, anarkismo horri abandonatu espazioa zaio. Autofinantzatua izateak
|
bere
askatasuna bermatzen du, adin klase bati utzia da, baina klase sozialak santibatetik bolantetara ezabatu nahi ditu sistemak, koherentzia estetiko batean irentsiz. Beste alde batetik oroitarazten du, politikan esku hartzea, kritika ez dela bakarrik oposiziotik egiten, gero gauza bera egiteko hautatua izan ondoan.
|
|
2015
|
|
|
Bere azterketan Nazio Batzordeak nabarmentzen du autodeterminazio eskubideak Europa zaharrean ere balio duela, eta ez dela zuzena eskubide hori hirugarren munduko egoera kolonialetara mugatzea. Bestalde, norberaren herriarekiko nahitasuna eta atxikimendua, haren ezaugarriak mantendu eta garatu nahia, eta etorkizuna nazio gisa lantzeko borondatea bizipen sakonak dira askorentzat, eta
|
bere
askatasun pertsonalaren adierazpen; hortaz —dio ELAk— kontraesana da norbanakoen askatasuna aldarrikatzen den bitartean, herriei bere etorkizuna erabakitzeko askatasuna ukatzea.
|
|
|
Gizaki hipermoderno honek ordezkatu du etika estetikagatik. Den dena zalantzan dagoen garaia bizi dugun neurrian, gizaki hipermodernoak ez du jada etikan sinisten, etikatan baizik; ez du balio absolutuetan sinisten, efimeroa den edozertan baizik; ez du betebehar edo inperatiboetan sinisten, askatasun indibidualean baizik; ez du jada
|
bere
askatasuna murriztu dezakeen komunitate modernoan gehiegi sinisten, gozatzeko askatasuna aldarrikatzen duen nartzisista egozentrista bilakatu baita. Gizaki hipermodernoak askatasunez hautatu nahi du une oro bizi nahi duen bizi estiloa.
|
|
|
Horrela behar du izan, den dena irauli egiten ez den bitartean. ...na eta larrimina eragiten baldin badio ere, jarraian gogoratzen du Sisifok ez dagoela menderakuntza harremanetatik edota sistemaren atzaparretatik ihes egiterik, munduko bazter guztiekin loturik dagoela ezinbestean; jaitsieran, haitzaren atzetik korrika doan bitartean, bizitzaren izaera antzuaz ohartzerakoan, berriro gogoratzen du ez gai eta mendeko izateaz gain matxinoa ere badela; hautaketa hori
|
berak
askatasunean egin duela. Gauzak horrela, jaitsiera bakoitzean Sisifok sistemari aurre egiteko, erresistitzeko edo iraultzeko bestelako bideren bat pentsatzen du.
|
|
|
Modu berean, oligarkek ez dute zertan biolentzia erabili jendetzak mendean nahi bezala hartzeko. Errealitatearen pertzepzioa determinatzen duten narrazioak egokitu baino ez dute, gizabanakoek zer izan behar duten gustuko eta zer ez argitu, zer dagoen ondo eta zer ez, beti ere gizabanakoak
|
berak
askatasunean aukeratzen duela sinestarazten zaion bitartean.
|
|
2016
|
|
|
Laurak eta Ugartek ohe bereizietan egiten zutela lo maiatzaz geroz, eta halako probaketa bat egiten ari zirela dibortziatzeko bidean jarriko ziren ala ez erabakitzeko; bi hilabeteko proba bat, hain zuzen ere, zeinetan ez batak eta ez besteak ez zuen beste inorenganako pausorik emango. Eta proba hori bukatzeko egun batzuk falta zirela ohartu zela Laura Ugarteren eta Nu riaren artean zegoenaz, eta halere, nahiz egun banaka batzuk bakarrik falta izan nork
|
bere
askatasuna hartzeko eta bikote bezala bereizteko, eskandalua sortu zuela eta inolako esplikaziorik ametitu gabe bota zuela Nuria hoteletik.
|
|
2018
|
|
|
Jakina denez, Nikolas Makiavelok erabili zuen, Arte dello Stato izendatuta, Estatuaren berezko teknika edo erabilera definitu nahi izan zuenean. Estatu arrazoia, Estatuaren
|
beraren
askatasuna eskubide indibidual eta kolektiboak baino garrantzitsuagoa delako ideian oinarritzen da. Makiavelok argi esplikatu zuen Estatua defendatu behar dela justiziaz eta injustiziaz, gupidaz eta krudeltasunez, loriaz eta lotsagarrikeriaz.
|
|
2019
|
|
|
Baina gizakiaren lana ez bada berarena, lan enajenatua baldin bada, orduan, norena da lan hori? Lanaren enajenazioan
|
bere
askatasuna oinarrizko aktibitatean murriztuta eta mugatua ikusten da eta horretan beste gizaki batek ere parte hartzen du, horregatik" si el se relaciona con su actividad como con una actividad no libre, se estd relacionando con ella como con la actividad al servicio de otro, bajo las ordenes, la compulsion y elyugo de otro" (115). Marxek hemen propietate pribatua edo besteen propietatea indartzeko edo handitzeko aukera errealak ikusten ditu.
|
|
|
Prozesu honetan ematen den langilearen zapalkuntza asko ezkutatzen da. Marxen ustez esklaboren askatasunaren mugapena argiagoa, bortitzagoa eta zuzenagoa dela argi dago, baina horren kontzientzia argiagoa da; langileak"
|
bere
askatasunaren ilusioan" bere askatasuna zentzu handiago batean ukatzen du era inkontziente eta engainatu batean esklaboaren papera bolondreski egiten duelako; horren kontzientzia eduki gabe. Marxen ustez esklaboari kateak bortxaz jartzen zizkioten, langileak, ordea, jakin gabe bere buruari jartzen dizkio.
|
|
|
Prozesu honetan ematen den langilearen zapalkuntza asko ezkutatzen da. Marxen ustez esklaboren askatasunaren mugapena argiagoa, bortitzagoa eta zuzenagoa dela argi dago, baina horren kontzientzia argiagoa da; langileak" bere askatasunaren ilusioan"
|
bere
askatasuna zentzu handiago batean ukatzen du era inkontziente eta engainatu batean esklaboaren papera bolondreski egiten duelako; horren kontzientzia eduki gabe. Marxen ustez esklaboari kateak bortxaz jartzen zizkioten, langileak, ordea, jakin gabe bere buruari jartzen dizkio.
|
|
|
kapitalistak lana ematen du (errealitatean lanaren zati bat ez du ordaintzen), kapitalistak etekinak lortzen ditu (errealitatean langilearen irabaziak lapurtzen ditu), langileak lana bilatu behar du (lan indarra den heinean, errealitatean bere lan indarra saltzen du), kapitalistak propietateak ditu (errealitatean langileei desjabetutako lanarekin lortutako jabetzak dira), langilea lehen baino askeagoa da (errealitatean inoiz baino esklaboagoa da) Dominatzaileen ideologiak gizakiaren kontzientzian eragiten du, errealitatean gertatzen denari buelta ematen diolako. Modu honetan, gizakiak bere burua zapaltzen duen egoera bat besarkatuko du eta
|
bere
askatasuna murrizten duten kateak ez ditu ikusiko.
|
|
|
1044). Baina Marxen ustez gizakiak inoiz ez du lortuko beharraren erresuma guztiz uztea, eta orduan,
|
bere
askatasuna oso handia eta sakona izatea lortu arren, hau beti egongo da mugatua. Eta nondik dator ezinbesteko mugapen hau?
|
|
|
Marxen askatasuna emantzipazioarekin lotuta dago, gizakiak gaurko egoeran ezin duelako askatasunean garatu:
|
bere
askatasuna urratzen eta ukatzen duten kanpo botere ezberdinek bere garapen askea ezinezkoa egiten dute eta orduan, askatasunean garatu ahal izateko zapalkuntza mugapen horretatik emantzipatu behar da. Askatasuna" askapena" rekin lotzen du.
|
|
|
La ideologia alemana ren lehen kapitulua (Marx eta Engels, 1980a). Ibilbide horretan gizakiaren kontzientziaren garapena gizakiak bizi dituen baldintza ekonomiko eta materialekin estuki lotuta egon da, eta horiek
|
bere
askatasunean eragina eduki eta edukiko dute.
|
|
|
" Errepublikak bere errepublika proklamatzeko duen eskubide berberarekin Kubak bere independentzia proklamatzen badu, zelan ukatuko dio Errepublikak Kubari
|
bere
askatasun eskubidea. Errepublikak errepublika izateko eskubide berbera erabili badu, zelan ukatuko du ba Errepublikak bere burua?". 174
|
|
2020
|
|
|
" Irakurri ditugun zenbait pasartetan, bahitzaileei eskertzen die gutunak idazteko baimena eman izana, baita espetxealdian dauzkan baldintza egokiak. Gobernuari eta alderdiei, aitzitik,
|
bere
askatasunari begirako pasibotasuna aurpegiratzen die."
|
|
|
Pierre Joseph Proudhonek teorizatu zuen hori Printzipio federatiboa liburuan, Estatuaren abolizioa proposatuz. Francesc Pi i Margallen ikuspegian, Proudhonenean bezala, gunean gizabanakoa dago, eta
|
bere
askatasuna, eta autodeterminazio indibidualaren ondorio logikoa da autodeterminazio soziala:
|
|
|
errealitatearen aurka, galdu besterik ezin zuen. Urzidilek literaturan bilatu zuen errelato nagusiarekiko
|
bere
askatasuna, bere protesta eta bere gerrilla. Ez zen politikoa bakarrik, ez literarioa ere zentzu estuan, Urzidilen ikuspegia eta gaia filosofikoa da funtsean:
|
|
2021
|
|
|
Popperek bere buruari intolerantearekin tolerante izan behar ote dugun galdetzen dion modu analogoan, galdetzen dut nik ea aske izan gaitezkeen askatasuna ukatzen diguten horiekin; edo, bestela esanda, aske izatea posible ote den askatasuna erabatekoa den inguru batean. noski, intolerantea toleranteari gailenduko litzaiokeen modu berean gailenduko litzaiokeelako askatasuna ukatzen duena zein
|
beretzat
askatasun mugagabea aldarrikatzen duena, batzuen askatasun mugagabeak besteen askatasuna mugatzen bukatu behar duelako.
|
|
2022
|
|
|
—Urzidilek literaturan bilatu zuen errelato nagusiarekiko
|
bere
askatasuna.
|
|
2023
|
|
|
Apatxe gauaz gogoratu da, Negu Gorriak taldeak 91+ 1 biran abesten zuenaz: azal gorriak
|
bere
askatasunerantz! Mao Tse Tung eta Lautadetako indioak.
|