|
2000
|
|
|
Eta, bere esker onaren azaltzeko, manatu zion aitak don Bartolomeri ezen presta zezala meza berezi bat, Te Deum eta guzti, hurrengo iganderako, eta aita Bartolome astelehenean
|
bertan
Iruñarat joan eta jesuiten kolejioko koruko dozena bat ikaslerekin eta bertze jesuita batekin itzuli zen astebururako.
|
|
2003
|
|
|
Kazetaritzan urte luzeetan jarduteak bitxikeria ugariren lekuko izateko aukera eman dio kazetari honi, eta ETAko zuzendaritzako kide izateaz akusatutako pertsona bat
|
bere
Iruñeko etxean elkarrizketatu ahal izatea da horietako bat.
|
|
|
86ko Euskararen Legea formalki aldatzen saiatu ziren, baina ez zuten parlamentuan gehiengoarenbaiezkorik lortu. Hortaz, Legebiltzarrak ezetz emandakoari, haiek baietz diote, praxian, dekretu, araudi eta ebazpenen bidez. Hizkuntz eremu mistoan(
|
beraz
Iruñean eta honen inguruan, besteak beste) euskara ofiziala ez dela argudiaturik, eskubide linguistikorik ukatu eta praktikan zona hau guztiz des euskalduntzea dute helburu. Hotzean esanda, garbiketa linguistikotik gertu dago jokabide hori.
|
|
|
Alde honetatik, uste dut 2001eko otsailetik hasita euskaltzaleek karrikan egindakoagerraldiak arrakastatsuak izan direla. Horiekin batera, aipatzekoak dira, bertzeak bertze, urte horretan
|
bertan
Iruñean egindako Euskaltzaindiaren agerraldi publikoa eta adierazpena, Nafarroako udaletako hautetsiena, Unibertsitate Publikoan izandako erantzunak, Euskara Kultur Elkargoak eta Behatokiak egindako zenbait helegite, Parlamentuan agertutako desadostasunak, izandako eztabaidak, etab. Garrantzitsuak eta aipagarriak denak, baina bertze aterabide batzuk ere planteatzeko ordua iritsi dela dirudi. Eus... Euskararen geroa nafar guztienerantzukizuna denez gero, euskaltzaleak direnena eta ezdi renena alegia, azken hauen euskararekiko erantzukizuna berpizten saiatu beharra dago.
|
|
2007
|
|
|
Hamaika egunetarako bidaia prestatu dute eta hainbat txoko bisitatuko dituzte. Lehendabiziko egunean, 19an, Noaingo aireportuan elkartuko dira, eta
|
bertatik
Iruña Madril Habana bidea eginen dute hegazkinez. Bigarren eta hirugarren egunetan Habana inguruan ibiliko dira, hiriko eraikin historiko eta leku preziatuak ezagutzen.
|
|
2008
|
|
|
La Gaceta del Norte eskuindar egunkari katolikoak zein El Liberal ezkertiarrak, zezenketen sail finkoak zituzten. Bilboko udaletxeak berak arabiar aretoa zeukan, eta hiri
|
bereko
Iruña kafe ospetsua ere gisa bereko dekorazio moriskoarekin apainduta zegoen. Musika arloan espainiar zarzuela konpainiak etengabe zeuden euskal hirietako antzokien karteleran.
|
|
|
Yllanesek Poliziari eta, ondoren, epaileari azaldutakoaren arabera, uztailaren 7ko goizaldean hil zuen Nagore Laffage. Ustezko hiltzaileak
|
bere
Iruñeko etxean bertan ito zuen 20 urteko emakume gaztea, eta, ondoren, Orondritzera (Nafarroa) eraman zuen gorpua, autoz. Egun berean, iluntzean aurkitu zuen hilotza herriko bizilagun batek.
|
|
2009
|
|
|
Baliteke espetxeko funtzionarioak okertu, edo data faltsu bat jarri izana, baina ez diot zentzu handirik ikusten. Bestalde, ez da batere normala Beltza eta Zabaltzak egun
|
berean
Iruñeko eta Tuterako presoak hartzea. Garaiko errepideak eta ibilgailuak ez ziren egungoak bezalakoak.
|
|
|
Gose zen, eta polizia alu haiek ez zuten otordurik aipatzen. Gaizki hartuko zuten
|
bera
Iruñera itzultzea. Bai, Ana basoan galdurik zegoen, baina ulertu zuten berak gaua izozturik eta ia lorik egin gabe eman zuela.
|
|
|
Anekdota bat kontatuko dut.
|
Bera
Iruñean zegoenean, 50eko hamarkadan, kantatzen zituen, esan dut. Atahualpa Yupanquiren kantak, eta haien artean Duerme, duerme, negrito.
|
|
|
Duela bi urte argitaratu zuen Fertxu Izquierdok lehen poesia liburua, Gerratearen aztarnak, eta urte
|
berean
Iruñea Hiria Beka jaso zuen. Mendeko borroka (Assalto a Roma) izeneko nobela bitxia da aipatu bekaren emaitza.
|
|
|
Urrutiak baietz dio buruarekin, baina Mateo ez dago oso konforme.
|
Bera
Iruñeko zinegotzia izan zen garai hartan, eta enpresaren erabakia izan zela dio. Han jarraitzeko ere, inbertsio handia egin zen.
|
|
2010
|
|
|
Baina deigarriagoa gertatzen da, gure ustez bederen, etorkinen seme alaben erdarazko diskurtsoan euskarazko hitzak aurkitzea. Ez zaie hori gertatuko tipologia
|
bereko
Iruñeko haurrei (eskolako hitza jakin batzuekin ez bada, behintzat), ezta
|
|
|
Hurrengo egunean, Pernando Barrenak iragarri zuen Batasuna manifestazioan izango zela, leloari egoki irizten ziolako. Ordurako, Imazek alderdi barruan esana zuen, Ibarretxek leloari eutsi eta Batasuna Bilboko manifestaziora joaten bazen, berak nahiago zuela Iruñekora joan; etorkinen zenbait elkartek deitu zuten manifestazioa egun
|
berean
Iruñean, Bakearen alde, bortizkeriarik ez leloarekin, eta alderdi gehienek bat egin zuten. Baina hilaren 11n bertan, Eusko Jaurlaritzak jakinarazi zuen leloa osatu egin zuela:
|
|
|
Eskualdea menpean zuen Kasio konde godoak, islamera aldaturik, agintean segitu zuen, baina Kordobako Omeia dinastiak eratutako estatu musulmanaren mesedetan oraingoan. Haren semeek Banu Qasi Kasioren semeak, literalkidinastia osatu zuten, eta harreman estua izan zuten familia harremanagarai
|
berean
Iruñean sortu zen baskoien lehen erresumarekin, Eneko Arista errege zuenarekin, alegia.
|
|
2011
|
|
|
Mikel Ayensa, Txuma Olabarri, Juantxo Molina eta Cesar Perez dira horietako batzuk. 1993 urtean Txuma Olabarriri pilota kolpe bat eman zioten bertatik
|
bertara
Iruñean izandako istilu batzuetan. Bizirik irtetea lortu zuen, baina koman egon zen egunengatik eta ebakuntzagatik betiko kalteak ditu garunean.ZigorgabetasunaAmaiera bera izan dute auzitegietan jarri diren salaketa gehienek.
|
|
|
edo Furtivos lehian sartzen zuten, edo ez zuten zinemaldirik antolatuko. «Balentria bat izan zen», azaldu du Adamsek.Garaipen haren hondakinak eraman ditu
|
berak
Iruñeko galeriara. Adamsen jarrera, ordea, ez da derrotista; kontrakoa.
|
|
|
UEUn gordetzen den dokumentazioaren arabera, 1977an 16 euskal kultur elkarte zeuden unibertsitateetan (ikus 3 taula). da UEUk zerrenda hori prestatu zuela urte horretan
|
bertan
Iruñean uztailean antolatuko ziren Udako Ikastaroen berri emateko, EKTko kideek UEUren sare naturala osatzen baitzuten (unibertsitarioak, euskaldunak eta euskaltzaleak). Horrela balitz, zerrenda uda baino lehen prestatu zen, hots, uztaila baino lehen, eta beraz hiru probintzietan unibertsitatebarruti bakarra ezarri baino lehen.
|
|
2012
|
|
|
1512ko uztailean, Frantziaren kontrako gerlaren estakuruarekin, Espainiako armada sartu zen Nafarroako Estatuan. Deialdia egin eta bi aste berantago, armada handi bat abiatu zen
|
bertatik
Iruñera. Pentsatzen da hamar edo hamabi milako bat elkartu zela Donapaleun.
|
|
2013
|
|
|
Mendatean gora eta behera eman du astea. «Hogei minutu gehiago behar izan dut egunotan
|
Beratik
Iruñera ailegatzeko, eta beste hogei etxera itzultzeko. Ez da denbora arazo nagusia, hala ere.
|
|
|
Gazte taldeko zortzi neska mutilak, bitartean, gero eta zaratatsuago eta bihurriago zebiltzan, elkarrekin txantxaka, barrezka eta zirrika. Baina
|
beren arteko
Iruña izeneko neskatxa lodikotetxo eta irribarretsuak zirriak eta kilikak egiten zizkion Tzurdiori behin eta berriro, sardekada bakoitzeko garraio bidaian, begiz jota baleuka bezala; nerabea, urdurituta eta beste gazteak bere bizkar barrezka ikusirik, ihes egiten saiatzen zen, baina batzuetan sardea bota behar izaten zuen eskuetatik kiribilekin ezin eutsiz. Une batean mutikoak haserre amorraturik jarri zela eman zuen lotsaren lotsaz.
|
|
2014
|
|
|
Trenean, 20 urte bitartean izango zituen mutil koskortua ondoan jarri zitzaidan. Azafata prentsa eskaintzen etorri eta« La Razón, por favor» eskatu zion argi utzita« a ver si dicen algo de lo de Plaza Catalunya» gatik zela,
|
bera
Iruñekoa zela baina estatu osoan gertatzen denaren jakinean egon behar dela. Etorkizuna hori bada, ederra datorkigu.
|
|
2015
|
|
|
Bakoitzak bere buruarengan pentsatzen omen du lehen momentuan eta nire kasuan hala izan zen. Nafarroan aldaketa zegoela ikustean eta aldi
|
berean
Iruñean ere aldaketa egonen zela jakitean, ttak! Lehendabiziko aldaketa etorri zitzaidan burura:
|
|
|
Kanpotik heltzen ziren sendagaiak ikuskatzen zituen. Baten bat
|
bere
Iruñeko paziente partikularrentzat ongi etorriz gero, botika hura hartzen zuen eta kitto.
|
|
2016
|
|
|
Peña gisara eraturik egotea, Elkarteen Udal Erregistroan izena emanda egotea, beren egoitza nahiz zergetarako helbidea Iruñean izatea, irabazi asmorik gabekoak izatea eta estatutuetan deialdiaren xedeari loturiko jarduerak egiteko helburuak jasoak izatea. Eskatzaileak ez ditu ukitu diru-laguntzei buruzko Ordenantza Orokorrean aipatzen diren onuradun izateko ezein debeku ziok, eta ezin izango dute kontzeptu
|
beragatik
Iruñeko Udalak ematen dituen bestelako diru-laguntzarik jaso ahal.
|
|
|
Euzko Gogoa aldizkarian argitara emaniko" Eskola oroit omenai batez: txitxokundea" deitura daraman olerki honen gaiak ez gaitu sobera harritzen, behar, jakin baitakigulako, jakin ere, Nafarroako haurren zuzentzaile aritu zela Gurbindo euskarazko azterketetan, laketaren laket, hil hurren zegoela ere bai, Etxalarren 1962.eko urriaren 10eaniko saioak frogatzen duenez, bada, soilik bederatzi egun beranduxeago zendu baitzitzaigun
|
bere
Iruñeko etxean.
|
|
2017
|
|
|
Ezpeletak irailaren 23an, Espozi Dibisioa desegiteko agindua eman zion. Agindu horren arabera, Espozek lizentziatu ez zituen gizonak Aragoira bidali behar zituen, Palafox Aragoiko gobernadore militarraren esanetara jartzeko, eta Espozek
|
berak
Iruñera bildu behar zuen, troparik eta destino zehatzik gabe.40 Irailaren 25eko eguerdian, agindu hura Aragoira zeramaten Ezpeletaren mezulariak Oliten atxilotu eta, posta lapurtu ondoren, Iruñera bidali zituzten atzera Espozen zalditeriako gizon bik. Gehiago luzatu gabe, gau hartan bertan, elkar harturik, Mina barrutik eta Espoz kanpotik, Iruñea hartzen saiatu ziren. Horretarako Jose Gorrizen agindupean Gareseko kasernan utzi zituen soldaduak erabiltzea pentsatu zuen Espozek.
|
|
|
Bainan ez arras hein berekoak izanik ere segur harreman frango ukaiten ahal dutela, bestenaz ere Argetas herriak ondare aberatsa baitauka eta asko gisetarat ainitz mugitzen baita, dela ekonomiaren alorretan dela bestalde... Herria
|
bera
Iruñatik 80 kilometrotan da, Tuteratik ez urrun, Ebro ibaitik ere arras hurbil nahiz ez ibaiaren arrunt bazter bazterrean... Aspaldikoa da, hamekagarren mende ondarreko idazki batzutan ja aipatzen zutena.
|
|
2018
|
|
|
Auzia Madrilen iraganen da, epaileek gertakariak terrorismoarekin lotzen dituztelako. Akusatuen defendatzaileek, ordea, ozenki diote afera hark ez zuela deus ikustekorik terrorismoarekin, eta
|
beraz
Iruñean epaitu behar litzatekeela. Epaiketa horren injustizia salatzeko, martxa bat antolatu dute Nafarroa osoan barna otsailaren 24tik martxoaren 25era.
|
|
|
Koldo Amezketak ere segurtasun neurrien barruan kokatzen du Garaikoetxearen mugimendua.
|
Bera
Iruñeko Gazteluko plazan zegoen, orduan EAJren Batzokia zen tokian:
|
|
|
Ibilgailuen Azterketa Teknikoa (IAT) egitera Arbizura joan zirenek asteartean ezer egin gabe etxera bueltan joan behar izan zuten; izan ere, TUV Rheiland enpresako langileek greba eguna zuten eta lantegia itxita egon zen. Enpresa
|
bereko
Iruñeko lantegiak ere itxi zuen. Protesta horrekin langileek enpresari eta kontzesioa ematearen ardura duen Nafarroako Gobernuari jakinarazi nahi zieten behar baino langile gutxiago daudela lanean eta haien lan baldintzak ez direla egokiak.
|
|
|
mugarik gabe ulertzen zenuen. Gaur
|
bertan
Iruñera joateko hitzordua jarria zenuen, eta huts egin behar derrigorrez. Handia izango da utziko duzun hutsunea, Kandido Mitxelena, handia benetan, Mitxel; baina zure oroimenarekin betetzen saiatuko gara.
|
|
|
Baina egia ere bada, gure txikian, oihartzun eta sona handia dugula. Adibidez, Euskal Idazleen Elkarteko zuzendaritzan
|
bertan
Iruñeko idazleak egon dira ia beti. Aipatu hitzaldiak egin zen garaian Aingeru Epaltza zen Nafarroako eleduna, haren atzetik Jon Alonso eta ni neroni joan ginen hurrengo urteetan.
|
|
|
Iruñean lehen egiten zen euskara deskribatzeko dauden arazoak ikusi ditugu. Jakina da ez direla gauza
|
bera
Iruñeko euskarak mendeetan zehar izandako aldakortasuna eta galdu ondorengo azken hamarkadetako berreskuratze prozesuan aurki daitekeen aniztasuna, baina gauza batzuetan badu antzekotasunik. Ausartuko litzateke inor XXI. mendeko Iruñeko euskara nolakoa den zehatz deskribatzera?
|
|
|
Horren lekuko dugu Ebroko Erriberaren buruzagi musulmana zen Musaren eta Aritzen arteko koalizioa, VIII. mendearen azken urteetatik IX. mendearen hasiera arte iraun zuena. Ludovico Pio errege
|
bera
Iruñean zen 812 urtean, konderri franko berri bat sortzeko asmoz. Kontraeraso kordobarrak porrota ekarri zion.
|
|
|
Gerra denbora da
|
beraz
Iruñearentzat V. mendeko lehen erdialdea. Kalteak kanpoan, etsaiak hurbil daude eta.
|
|
|
Burgu honetako Cuchilleria karrikako Carlos Labayenen inprentan (egungo San Frantsizko kalea), adibidez, Juan Beriainen bi liburu ezagunak moldatu ziren, 1621ean eta 1626an, eta gauza jakina da zer erran zuen aitzin solasean egileak:
|
berak
Iruñeko euskara moldean izkiriatu zuela, horixe izaki Erresumako toki gehienetan mintzatzen zena eta toki guztietan hobekien ulertzen zena.
|
|
2020
|
|
|
Lehenbiziko urtean ingelesarekin zailtasunak nituen, ez da gauza
|
bera
Iruñean ikastea eta hara joatea. Azentu hori ulertzea hasieran kosta egin zitzaidan...
|
|
|
Eta garai gorriak heldu direla guztiondako, frantses agintari gorenek Mendiriren jokamolde gordin eta gupidagabeari bidea emanez gero. Berehala tenkatu zaizkio Txarrori aurpegiko muskulu guztiak, eta, zutik jarrita, tonu larderiatsu batez jakinarazi die denei gerrilla geroz eta indartsuago dagoela eta frantsesak ez direla inondik ere garaile suertatuko Napoleon
|
bera
Iruñeko buru jarrita ere, zeren eta milaka arima ari baitira borrokan, Jaungoikoa lagun dutela, armada okupatzailearen asmo ustelen aurka. Txarrok mahai gainean kolpe bortitz bat joz eman die akabera bere hitzei, eta erabat mutu gelditu dira denak.
|
|
|
Garai hartan San Roquera joan nintzen, Merline eta biok milia egiten ari ginenean.
|
Bera
Iruñean zegoen eta ni Loiolan, permiso batean kointziditu genuen eta San Roqueraino joan ginen. Ez genuen ez hegaldirik ez ezer hartuta...
|
|
2021
|
|
|
Euskaltzaindiak sarean jarri berria du bere 192 Araua; eta
|
bertan
Iruñea eta Nafarroako erresumako errege erreginen izenak arautzen dira. Aipatu 192 arau horietatik ehun baino gehiago zuzendu eta gaurkotu beharrean daude, baina azkeneko ustezko arau honen atal batzuk benetan samingarriak eta deitoragarriak gertatzen dira batzuontzat.
|
|
|
Anparo Tolosako kuarteletik bueltan Leitzara ekarri zuten, baina oso oso larri. Hain gaizki zegoela ikusita, Leitzako medikuak
|
berak
Iruñeko ospitalera eraman zuen, eta medikuaren bitartez jakin genuen ospitalean oso larri zegoela. Arreba zaharrena eta biok joan ginen Iruñera.
|
|
|
giza katea, kultur asteburua, gastronomia elkarteetako bazkariak, hasieran hilaren 14era egiten ziren mobilizazioak eta beste. Laugarren guneak Mobilizazioa izena du eta
|
bertan
Iruñeko eta Altsasuko mobilizazio handienei tokia eginen zaie. " Inoiz ikusi ez diren irudiak egonen dira ikusgai".
|
|
|
–Esti, goazen oraintxe
|
bertan
Iruñera. Azkenean, horratik, gure Nantxo Lopidanaren aztarna fidagarri bat.
|
|
|
Egun
|
berean
Iruñean beste eraso bat, guardia zibil bat hila
|
|
|
Berriz komunikatu zerrenda batean, ETAk hartu zuen
|
bere gain
Iruñeko ekintza. Harekin batera, eta besteak beste, gogoratzen zituen Espainiako Itzulia oztopatzeko Nafarroan ezarri zituen lehergailuak.
|
|
2022
|
|
|
Jaurgain xibe rotar historialariak dioenez(), 1023 altean Baskoniako printzea den Antso Gillenek izentatzen dü.
|
Bera
Iruñeko erregearen hegalpean jarririk da go. Errege hori ez zaigü arrotz, Antso Handia da, gure printzearen askazi hüllana, bien aitak kosi lehen izanez.
|
|
|
Ez zidan kasurik egin nahi, baina azkenean erantzun laburrak atera dizkiot.
|
Berak
Iruñean soldadu gehiagorako lanik ez dagoela esan dit. Agian udako kanpainarako muga herrietan lortu ahal izango dut, baina bitartean nekazari morroien lana egin dut uzta jasotzen.
|
|
|
824an sortzen da
|
beraz
Iruñeko erresuma, Ebro aldeko baskoi musulmanen laguntzarekin. Bi aitzindariak elkarren askazi dira.
|
|
|
Unerik hoberenean agertuko da
|
beraz
Iruñe eta Naiarako Antso Gartzes III Handia. Batetik ez du bere heineko etsairik.
|
|
2023
|
|
|
" German Rodriguez-en oroimenez poliziak tiroz hil zuen 1978ko uztailaren 8an", dio plakak. Oroitarria
|
bera
Iruñeko Udalarena da. Herri ekimenari esker, udalbatzabatean erabaki zuten Espainiako poliziak 1978ko Sanferminetan hil zuen LKIko gaztearen alde jartzea.
|
|
|
Espainiako Kongresuan euskara erabiltzea ahalbideratu izan den honetan, ikurrina da euskararen aplikazio ikurra. Gauza
|
bera
Iruñeko katedralean edo turismo bulegoetan. Eta Nafarroakoa?
|
|
|
Gasteizko lehengusu batek jokatzen zuela ikusi nuen, baina beti aldamenetik bezala ikusten nuen zaila zirudielako. Herrian Hodei Unamunorekin hasi nintzen
|
berak
Iruñean jokatzen zuen lehengusu bat zuelako eta azkenean gurasoei kartak erosteko eskatuz jokatzen hasi ginen; gaizki, baina hasi ginen. Gorka 16 urterekin edo hasi zen, nire etxean.
|