|
2001
|
|
|
Ondorengo lerro hauetan Ramon Saizarbitoria idazlearen traiektoriaz jardun nahiko genuke, euskal nobela modernotasunaren atarian jarri
|
zuten
nobelez, hain zuzen. Bere hiru nobelek garaian ekarri zituzten berrikuntzak onartuz, eta euren azterketa gaindituz, nobela bakoitzak oinarrian duen poetika izango dugu mintzagai.
|
|
|
Halako zerbait eman nahi izan dit aditzera berriki Donostiako udal bibliotekari batek Joyce-ren Ulysses ekin bere liburutegian gertatutakoa aipatu didanean. Dirudienez, zortzi urtetan hogeita hiru irakurlek edo eraman omen
|
zuten
nobela etxera, baina azken irakurlea bakarrik ohartu omen zen liburutegiko aleak zituen orri txuri ugariez. Horrelakoak entzun ondoren, Harold Bloom ek" irakurketa zailaren plazerra" deritzona etorri zait gogora, liburuaz gozatu gabe, euren denbora jokabide absurdo horretan xahutzeko prest daudenek burutzen duten irakurketa antzua.
|
|
2004
|
|
|
Maria Jose Olaziregik, UNEDerako idatzi zuen" Un siglo de novela en euskera" artikuluan finkatu zuenez (Madril, 2000), 70eko hamarkadan, batzuek egiten
|
zuten
nobela sozialaren eta Saizarbitoria eta beste batzuek egiten zuten nobela esperimentalagoaren artean, alegorikoa dei genezakeen beste nobela molde bat ere sortu zen. Garai hartako euskal egoera larria islatu nahi zuen, baina, era berean, sasoiko zentsura gainditzeko ihesbide bat zen alegoriarena.
|
|
|
Maria Jose Olaziregik, UNEDerako idatzi zuen" Un siglo de novela en euskera" artikuluan finkatu zuenez (Madril, 2000), 70eko hamarkadan, batzuek egiten zuten nobela sozialaren eta Saizarbitoria eta beste batzuek egiten
|
zuten
nobela esperimentalagoaren artean, alegorikoa dei genezakeen beste nobela molde bat ere sortu zen. Garai hartako euskal egoera larria islatu nahi zuen, baina, era berean, sasoiko zentsura gainditzeko ihesbide bat zen alegoriarena.
|
|
2008
|
|
|
Lehen nobelan, Abuztuaren 15eko bazkalondoa n (1979), identitate gatazkan komunitatearen diskurtsoek (aitarenak, historiarenak...) duten garrantzia adierazi zen, betiere memoriaren zirrikituetatik tira eginez. Bigarren nobelan, Manu militari n (1987), metaliteraturak eta metanarrazioak hartu
|
zuten
nobelaren espaziorik handiena, idazketaren inguruan eginiko hausnarketak. Terra Sigillata nobelaren diskurtsoan gurutzatu eta elkarlotu egin dira lehen bi nobeletan jorraturiko hainbat gai, kezka eta motibo literario.
|
|
2009
|
|
|
" Ez dut uste inoiz gure hizkuntzan entzun denik horrelako hitz larririk, horren zinezko aitorrik, horrenbesteko karraxi sarkorrik. Ez dugu sekula egin, hitz batean esateko, Leturia-rena bezalako ibilaldirik gogo bideetan barrena" (1983ko ed., 11 or.). Arantzazuko Teologiako ikasleek ere" irentsi" egin omen
|
zuten
nobela, Iñaki Bastarrikak Txillardegiri berari gutun moduan Jakin aldizkarian idatzitako artikulu kritikoan aitortu zuenez; 1 eta goraipamen handiak izan zituen nonbait; Bastarrikak berak, pozik agurturik idazle gazte berri" egikorra", bere iritzi aski negatiboa azaldu zion nobelari buruz, batez ere" ekarrizkoak" omen zirelako bertan erabiltzen zituen gaiak, eta ez" etor... Luis Villasantek —Bastarrikaren eta lagunen irakasle orduan Arantzazun— Egan en argitaratu zuen bere iritzia2; gaiaren aldetik kritikatu zuen bereziki nobela, eta existentzialismoren kritika orokorra egiteko baliatu zuen bere idatzia; hala ere, autoreari zorionak emanez —" euskal literaturan egin digun sarrera ospetsuagatik" — eta obragatik bere poza agertuz amaitu zuen bere idatzia:
|
|
|
Trama, bestalde, gero eta gehiago korapilatzen zen eta Oskar beldur zen irakurleak galduko ote ziren haren bihurguneetan. Errazteko ahaleginek, berriz, zentzu osoaz gabetzen
|
zuten
nobela. Dilema izugarria zen.
|
|
2012
|
|
|
nobelaren bertsio osoa aurkitu zuten Andre Sabatier editorearenak izandako dokumentuen artean, Chaleur du sang izenburuarekin baina idazlearen izenik gabe. Aurkikuntza hari esker, 2007an argitaratu
|
zuten
nobela, osorik, Denoel argitaletxean. «Euskal Herrian gerta zitekeen nobela bat» da Odolaren sua, Inazio Mujika Iraola Alberdania argitaletxeko editorearen ustez.
|
|
2014
|
|
|
Gertrude Stein idazle eta adiskidearen ustez, onerako izan zen, estiloa fintzen eta zaharra atzean uzten lagundu ziolako galerak. Malcolm Lowryk kaleratutako Ultramarine eleberria, berriz, kotxetik lapurtu zioten argitaletxeko editoreari, eta zakarrontzitik hartutako zatiekin berreraiki ahal izan
|
zuten
nobela. Mijail Batjin errusiar filosofo eta kritiko literarioa zen, eta hainbat obraren egilea?
|
|
|
La muette de Portici k XVII. mendeko Napoliko iraultza bat eszenaratzen du; Roberto deabrua k Erdi Aroko legenden mundua lantzen du, arrakasta
|
zuten
nobelek arrunta bilakatu zuten gai hura (Burger en edo Goetheren balada germaniarren oihartzun lausotua besterik ez ziren), Hoffmannek boladan jarri zuen mundu fantastikoarekin nahastuta, lehenago Weberrek zabaldu zuen Der Freischtitz ekin, 1834ko frantsesezko Basoetako Robin moldaketarekin. Judutarra operan Konstantzako kontzilioaz jarduten zen; Hugonoteak operan Frantziako erlijioen gerrak lantzen ziren.
|
|
2016
|
|
|
Nada idatzi eta gero, edukiari gero eta garrantzia gutxiago eman izan diot, eta gero eta gehiago saiatu naiz beren burua, esan dezagun, suntsitzen
|
zuten
nobelak idazten, nobela exajeratuak; nobela horiek izan nahi zuten, polar amerikarrarekin konparaturik, On Kixotea zena (begirune guztiarekin esanda), zaldunen nobelekin konparatuz gero.{ 18}
|
|
2017
|
|
|
Menturaz, Dolores Redondo idazleak bere nobela arrakastaz bezainbat gaztelaniaz beteak Baztanen kokatzeak ere zirikatu zituen beren txokoan aski isilka ari ziren aipatu bailarako irakurleak. Ez zuten gustura hartu asots handi hori eta, hein batean, hari erantzuteko ere sortu
|
zuten
nobela beltzaren astea. Minbera ere baziren.
|
|
2022
|
|
|
Duela bi hamarkada publikatu
|
zuten
nobela Italian, eta orduan gizartearentzat «traumatikoa» izan zela esan du: «Pertsonaia gogorra da, ez da batere erromantikoa».
|