|
2007
|
|
|
Hala ere, euskaldun berrien belaunaldi garrantzitsua agertu zitzaigun, autodidaktak asko eta hizkuntzari aurrekoak baino are atxikiago. Gutxi ziren, baina Krutwig, Txilardegi, Kintana eta enparauek gaur egungo euskalgintzaren oinarria ezartzen egin
|
zuten
lanaren pisua ez da azaldu beharrik ere. Nora bideratu zuten haiek ikasitakoa?
|
|
2008
|
|
|
Etapa horiek baino lehen euskal elkarte batzuek, euskaltzale ausart eta gogotsuek hizkuntza politika eremu batzuk ideki zituzten: ikastolak (murgiltze ereduarekin), helduen euskalduntze eta alfabetatzea, euskarako ikastresna sortzea edo euskaratzea, euskal irratiak, euskarazko aisialdiak, etab. Baina administrazioak, kolektibitate publikoek ez
|
zuten
lan horretan parte hartzen. Alderantziz ere.
|
|
2010
|
|
|
Mende hartakoak dira, europako hizkuntzetan, latinaren aurrez aurre herri hizkuntzak laudorioztatu, lehen gramatikak egin eta kultura eskolatu jasorako burututako ahalegin sonatuak. XVi.eko lehen erdialdiak gaztelaniaren duintasunaren baieztapena ongi finkatu nahi izan zuen (horretan, adibidez, nebrija gandik hasita, a. Morales, J. Valdés eta C. Villalón ek egin
|
zuten
lan) 36 erlijiozko literaturan frai luis eta Malon etxaidek eman zuten hurrengo urratsa, hizkuntza duinari kultur bikaintasun berriak erantsiz. horretarako zer hobeagorik herri hizkuntzari garai bateko" hizkuntza sakratuetako" (hebraiera, grekoa, latina) hitza bera ematea baizik. hain zuzen, bi idazleok (eskriturista ere baziren eta) itzulpen biblikoak ekarriko zituzten gaztelaniara, be...
|
|
|
klasiko eta eliz gurasoetara datorrela, argudio bera jasoko du haiengandik ere: guztiek egin
|
zuten
lan beren ama hizkuntzaz baliatuta: oroitzapen historiko horiek gogorarazi ostean, Malon etxaide gaztelaniaren XVi. mendeko errealitatera itzuliko da. hizkuntzaren corpuseko baliabideez eta berauen erabilpen zuzenaz hitz egiten digu gure autoreak. hizkuntza gaztelauan mintzatzaileengandik jasotakoagatik mintzaira horren ekarpen eta sormena ezagutzen ditu, eta liburuan bertan burutu duen idazketa lanaren emaitza baliotsua dela sinesten du. horregatik dio kritikari horiek hobe luketela, funtsik gabeko marmario hutsaletan ibili partez, berek ere idazketa zereginari ekitea, noraino hel daitezkeen ikus dezaten:
|
|
2011
|
|
|
J A C Q U E L I N E U R LA. gogoratu nahi nuke garai batean egiten zen beste dibulgazio modu bat. duela hogei bat urte oso interesgarria zen euskara elkarteek esparru honetan egiten
|
zuten
lana. kultura talde horiek herri bakoitzean antolatzen zituzten hitzaldiak eta jendea erakartzen zuten. Nolabait komunitatetik bertatik sortutako deialdiak ziren eta hori eraginkorragoa da goitik behera antolatzea baino. horregatik, dibulgazioa zabaltzeko bide horretatik joango nintzateke, komunitateko elkarteak bultzatzeari garrantzia emanez.
|
|
2012
|
|
|
Ikerketa mikro kualitatiboak urriagoak dira. Ikusmolde kualitatiboa estreinako aldiz erabili
|
zuten
lanak Sánchez Carrionenak (1972, 1981) ditugu. Aztergaia euskararen transmisioa zehazki ez bazuten ere, gaia ordura artio landua ez zen modu kualitatibo eta sakonean jorratu zuten. ondotik, interesa euskararen transmisioan —bete betean ala hein batean bederen— paratu duten azterketa kualitatibo hauek egin dira, nik dakidala:
|
|
2016
|
|
|
Nekazaritzan, abeltzaintzan eta basogintzan, eta, oro har, baserriko edo etxeko lanetan egiten
|
zuten
lan Aiako biztanle gehienek orain dela hamarkada gutxi arte; eskola gutxi izaten zuten baserriko haurrek, eta nekez jarraitzen zioten eskolako bideari derrigorrezko hezkuntzatik aurrera. Herrian inoiz ez da izan bigarren mailatik aurrerako eskola eskaintzarik, kanpora jo behar zen, eta gaur egun ez bezala, eskola garraiorik ez zen izaten 1990 urte ingurura arte.
|
|
2017
|
|
|
erabilera sustatzeko neurriaren bila edo brocaren mapak, esaterako). eta zientziaren eskutik, euskalgintzak berak ekin zion euskaldunak eta euskararen erabilera zenbatzeari. hasierako lanek berdintzen zuten euskaraz hitz egiteko gaitasuna, hitz egitea eta euskalduna izatea. hirurak nahasten zituzten, hau da, herrikategoriak bere egin zituzten, gehienetan" euskaldun" etiketaz laburturik7 geroago, 70 hamarkadan, ezagutza gaitasunari gehitu zioten bai erabilera, bai jarrera ere (Juaristi, 2013: 51). horrenbestez, estatu administrazioek egin ez
|
zuten
lana, herri ekimenez eginda zegoelarik hasi ziren ikerketa soziolinguistikoak. kategoriak definituta zituzten hiztunek beraiek: euskaldun, erdaldun, euskaldun zaharra, euskaldun berri eta halakoak (hemen argitzerik ez dugun beste kontu bat da kontzeptu horiek, tipo horiek, nola sortu ziren).
|
|
|
Urko Ikardo Enparan – Ikastoletako guraso erdaldunak eta euskararen jarraipena Lapurdiko kostaldean tokiko egitura publikoetan oinarri hartuta. hezkuntza sistema eta murgiltze eredua daude bereziki biziberritze prozesu horren erdigunean. eskolak bere gain hartu du familian eta bere ingurune hurbilean euskara erabiltzen ez duen populazio bati berau transmititzeko ardura. hiztunen galera geldiarazteko gizarte borondateak ekintza publikorako tresnak abian jartzea eta Euskararen Erakunde Publikoaren sorrera ekarri zituen (lacroix, 2014: 69). ordura arte, administrazioak eta kolektibitate publikoek ez
|
zuten
lan horretan parte hartzen (Coyos, 2008: 6). berriki egitura instituzional berria eratu da, euskal elkargoa, hizkuntza politikaren eskumena eta euskararen aldeko sustapena bere gain hartu dituena.
|
|
2020
|
|
|
Bertan argitaratutako artikulu bilduman ere parte hartu
|
zuten
lan honen sinatzaileek (Mimenza, 2020 eta Narbaiza, 2020).
|
|
2023
|
|
|
Langabe gehienek Zerbitzuen sektorean egiten
|
zuten
lan azkenekoz izandako lanpostuan,% 44k hain zuzen. %20k Administrazio Publikoan,% 16k Industrian,% 12k Ostalaritzan eta% 8k merkataritzan.
|
|
|
Migratzaileek diotenez, bertara heldu bezain laster aukera izan
|
zuten
lan merkatuan sartzeko eta denborarekin lanpostua aldatzeko edota baldintzak hobetzeko. Alegia, euren iritzietan, integrazio laboral eta sozioekonomiko arrakastatsuaren sentimendua garatu zuten migratzaile gehienek.
|