|
2000
|
|
|
Kasualitatez hasi ziren Jacob eta Wilheim Grimm ipuinak biltzen, alemaniar herri literaturaren bilduma bat osatu nahi zuen lagun bati mesede egin nahian. Lagunak bere asmoa bertan behera utzi eta Grimm anaiek beraiek argitaratu
|
zuten
ipuinen bilduma 1812 eta 1815 bitartean, bi ataletan. Bigarren edizioa 1819an kaleratu zen.
|
|
2003
|
|
|
Joseba Apaolazak azaltzen duenez, hasieratik ikusi
|
zuten
ipuinak material egokia izan zitezkeela antzerki testu komiko bat sortzeko: " Nahiko ezagunak izan arren, zalantza asko izaten ditugu askotan ipuinak kontatzerako garaian.
|
|
2005
|
|
|
Hala ere, are ezezagunagoak izango ziren Ibon Sarasolak eta Koldo Mitxelenak aldizkariaren orrialdeetatik erreskatatu izan ez balituzte. Haiek egin
|
zuten
ipuin horien lehenengo edizioa, 1979an, Aresti hil eta laugarren urtean. Edizioa Gipuzkoako Aurrezki Kutxa Probintzialaren Jakin izeneko bilduman argitaratu zuten Gabriel Aresti Ipuinak izenburupean.
|
|
2006
|
|
|
Garretatik erauzitakoak osatuko
|
zuten
ipuinak idazten ari nintzen garaiberean, konparaziorako, komunismoaren azken urteak bizi zituzten Hungarian.Garai horretako idazle hungariarrek isuri nabarmena omen zuten iraganeankokatutako idazlanetarako. XVII. eta XVIII. mendean beren herria turkoenmenpean zegoen denborak maite omen zituzten bereziki.
|
|
|
Haur alemanek txiki txikitatik entzuten
|
zuten
ipuinaren arabera, gaur ez dakit kontatzen dieten?, munduz mundu eta mendez mende zebilen judu herratuak irudika daitekeen bekaturik larriena zeraman zakuto itxurako konkorrean: jainkoa hil izana, eta, jainkoa hilda, munduari zentzu guztia lapurtu izana.
|
|
|
Baina ipuina zen. Billek, sozioak, mexikanoek, denek sinetsi nahi
|
zuten
ipuina. " Hemen denok aberastuko gara" litzateke ipuinaren titulu egokia.
|
|
2009
|
|
|
izeneko pelikula bota zutenean. Hirurak bildu ziren ostatuko jantokian, huraxe baitzen liburutik gehien maite
|
zuten
ipuina. Txundituta geratu ziren zuri beltzezko fantasiarekin.
|
|
|
Xantik eta gainontzekoek ez
|
zuten
ipuin bat nahi, ordea, eta banekien. Txanpon arraio haien berri bagenuela adieraztea zen kontua, baina zeharkako modu batez.
|
|
|
Lakuntzako Musika Eskolako txikiek saria jaso
|
zuten
ipuin musikatua sortzeagatik; Zelandi eskolako taldeak, bere talde lan ederrarengatik jaso zuen saria. Berako Xantel taldeak, “Euri ttanttak” abestia airoso abesteagatik eskuratu zuen saria; Elizondoko Xixuko taldeak, “Pottoka” abestia kantatzerako gustuagatik lortu zuen saria eta Baztango Xixo taldeak, “Euskal Rock’n rollin” kantuan erakutsi zuen martxarengatik lortu zuen saria.
|
|
2011
|
|
|
Nire heziketa, hizkuntzaren erritmoen ulerpena eta beste hainbat ekarri, ezin litezke ulertu [Lekuonatarren etxean entzundako] gaztetako kontakizun, iruzkin argigarri, bertso eta kantu haiek gabe. Mundua oraindik ez zen batere handia, gerora hasi zen handia egiten, irakurtzen eta zerbait bidaiatzen hasi ginenean; gure unibertsoa ez zen zabala, baina, egunerokotasunaren esparru hertsietatik haratago, lurralde berriak eraikitzeko balio
|
zuten
ipuin eta kontakizunetan oinarritzen zen unibertso txiki haren hedapen mitikoa.
|
|
2013
|
|
|
Baina estatua, guztiona bada, ezin da mendekuaren aldekoa izan, eskubideen aldekoa baizik. Ilustratuek asmatu
|
zuten
ipuin sinestezin hori. Eta guk sinetsi.
|
|
2015
|
|
|
—Deus ez. Zuk ez zeneukan entzun nahi
|
zuten
ipuina.
|
|
2016
|
|
|
Horietako bat Nora Arbelbide kazetariak Itxaro Bordari egindako elkarrizketa izan zen(. Euskal munduak euskaraz guti irakurtzen du?, Berria XII). Bordak Amaia Ezpeldoi detektibe lesbianaren saileko nobela berria kaleratu zuen, Ultimes déchets izenburupean (Maiatz, 2015), ordukoan zabortegien eta hondakinen inguruko problematika ardatz hartuta, gai bat, euskal gizartean ez ezik, euskal literaturan ere presentzia handiagoa izatera deitua, gogoan har ditzagun, besterik ez bada, Uxue Apaolazak eta Gorka Bereziartuak lau eskutara sinatu
|
zuten
ipuin jostari hura,. Zaborra? (2010), edo Fermin Etxegoienen Zinegotzia nobelan (2013) atez atekoari egiten zitzaizkion erreferentziak?.
|
|
2020
|
|
|
Eta best seller esapidea marra bikoitzaz azpimarratu du Elenak, horrekin ez diolako soilik erreferentzia egin nahi salmenta handiak lortu ditzakeen lan bati, baizik eta ipuin liburuaren maila literario berari ere, Jon Arretxeren Ostegunak edo Jasone Osororen Tentazioaken kasuek ondo irudikatzen duten bezala: ikaragarri saldu
|
zuten
ipuin liburuak, argitaratu zirelarik, baina kalitatearen aldetik Elena eskuzabal sentitzen da erdipurdikoak zirenak. Inguruko merkatu literarioen arau orokor bat hautsiz, beraz:
|
|
|
Lekuonatarrekin jarraituz, esan behar dut nire heziketa, hiz  kuntzaren erritmoen ulerpena eta beste hainbat ekarri, ezin litezkeela ulertu gaztetako kontakizun, iruzkin argigarri, bertso eta kantu haiek gabe. Mundua oraindik ez zen batere handia, gerora hasi zen handia egiten, irakurtzen eta zerbait bidaiatzen hasi ginenean; gure unibertsoa ez zen zabala, baina, egunerokotasunaren esparru hertsietatik haratago, lurralde berriak eraikitzeko balio
|
zuten
ipuin eta kontakizunetan oinarritzen zen unibertso txiki haren hedapen mitikoa. (...) Astrofisikoek esaten dutenez, unibertsoaren sakonak baditu erradiazioa eta hotsa, edo murmurioa hobeki esan, Lekuonatarren etxean ere euskera eta herri kulturaren sakoneko hotsak nabari zitezkeen.
|
|
2021
|
|
|
Tamalez, sasoi hartan Euskadi sariak oso politizatuta zeuden –arazo hori konpondu da, dakizuenez– eta ez zidaten Maite eta txoriak merezi zuen saria eman, baina egon zen nire talentuaren neurria ikusi zuenik eta ipuin distirant, ikaragarri eta miragarri honi saria eman zionik. Eleizalde Ikastolan, nire ikasturteko bi gela zeuden eta nire gelakoen artean Maite eta txoria izan zen Ikastola Egunean ikastolako kortxoan jarri
|
zuten
ipuina.
|
|
|
Neskatoaren begiek urrutira begiratzen
|
zuten
ipuina asmatzen ari zela.
|
|
2022
|
|
|
Eta best seller esapidea marra bikoitzaz azpimarratu du Elenak, horrekin ez diolako soilik erreferentzia egin nahi salmenta handiak lortu ditzakeen lan bati, baizik eta ipuin liburuaren maila literario berari ere, Jon Arretxeren Ostegunak edo Jasone Osororen Tentazioaken kasuek ondo irudikatzen duten bezala: ikaragarri saldu
|
zuten
ipuin liburuak, argitaratu zirelarik, baina kalitatearen aldetik –Elena eskuzabal sentitzen da– erdipurdikoak zirenak. Inguruko merkatu literarioen arau orokor bat hautsiz, beraz:
|
|
|
Maddi Elizagak Pariseko atmosfera hordigarri horretan sentitu ei zuen inoiz baino baitezpadakoago kreazio literarioaren harra eta gozoa, kreazio literarioaren sukarra eta premia legout, la fievre, le besoin de la creation litteraire. Herrira itzulitakoan, izan Donibane Lohizunen edo izan Amezpetuko Artean, tai gabe jardungo du idazten egunez egun, eta, Pierre Espilen arabera, 1919ko urtarriletik 1921eko apirilera bitartean zuen ondu errenkadan bere obraren funtsezkoena, hala nola 1925eko Silhouettes basques bilduma ezaguna osotuko
|
zuten
ipuin gehienak.
|