|
2003
|
|
|
Kazetarien aurrean. Kazetariek berriz ez
|
zuten
haien erdara mordoilo eta biraoz josia lar ulertzen eta,! Gure aldean noizean behin goikoen baimenik gabe tiroren bat botatzen zela esatea ez zen komeni.
|
|
2005
|
|
|
Aste bat zuela mendi lehorren erdian kokatu herri batera iritsi ziren. Herriaren atarian geratu zen troparen gehiengoa, hizkuntza ezagutzen
|
zuten
haietariko bi, lekuko arduradunekin solastatzera igorri ondoan. Karriken artetik haur irriak eta ama aspertuen deiak biderkatzen ziren, oilo koloka karakaka zenbait eta txakur txanpak ere bai.
|
|
|
Nola gogoratzen
|
zuten
haien bizimodu makurra:
|
|
|
" Gorria gose, posizioa utzi", eta guk" Gorria gose, posizioa utzi ez". Hondarraren gainean ohitutakoak ziren, belar ziztrinez lurrindutako ur beroa besterik ez zuten hartzen egun osoan, eta ilunabarrean aski
|
zuten
haiek ardi zahar pusketa urri batzuekin, oso gerlari onak ziren, loa ere labur egiten zuten.
|
|
|
Soinujoleak bere entzule lirainei Bolton kapitainaren alaba ote ziren galdetzen zienean barre egin eta kapelua kriketago okertuta aitzina egiten
|
zuten
haietarikoa zen Cecilia Bolton, hori ez nion Werner Hartmanni kontatu baina. Maitemindua egon behar zuen, jakina, porturik portu zihoan ametsez Andoni Olaberen itaunari erantzun barik urruntzen zenean.
|
|
|
Luzeenetik hartu nuen haren ondotik ez pasatzearren. Ez nuen etxera joan nahi, zaborketariak azaldu arte geldituko nintzen kalean, haiek jakiten zituzten istiluetako zertzeladak, zabalik edukitzen
|
zuten
haiendako garbiketan aritzen ziren tabernariek. Odol arrastoak kale nagusian, hiruzpalau metrotara tantak.
|
|
|
Norbaitek galdu nau, oraindik ez dakit nork, bakarra atxilotu zuten eta hura neu. Aurreneko aldia nuen, ez ninduten gogorregi zanpatu, kuartelilloan berriro entzun nuen" influentziak" neuzkala, Lizarriturrik dei eginen zion gobernadoreari, langile ona nintzela, sekula oporra jotzen ez
|
zuten
haiek adinakoa bai noski. Astindu batzuk emanda Ondarretara ekarri ninduten, epaiketaren zain nago.
|
|
2007
|
|
|
Alferrik guztia, dedio, batzuetan, gizona baino, mandoa izaten daki gizonezkoak. Paperak betetzeko eta paperak betetzeko, besterik ez
|
zuten
haiek, eta nik ezetz eta ezetz, eta halako batean ez dit ba beste belarrondoko bat eman bekain irekidunak.
|
|
|
Izango duzu haien berri, seguru asko, mundu osoko zirkuak kurritutakoak dira eta. Bizkarrezurra
|
zuten
haiek erdibana. Gorputzak zituzten alde banatara jarriak.
|
|
|
Soilik behartzen gintuen ikuskizunen hurrenkera aldatzera, ezen Diccinoren zirkuan beti izaten zen azkena Anne eta Belleren agerpena. Lehenago ere esan dizut zer egiten
|
zuten
haiek: aulki soil batean eseri eta jendearen galderak erantzuten zituzten, lehenbizi batek eta gero besteak, mundu guztiak egiazta zezan bi buru benetako zirela gorputz bakarrean, edo, nahiago bada, egiazta zezaten bi emakume zirela haiek, gorputz bakarrean bizitzen jarrita.
|
|
2012
|
|
|
Zer edo zer ikasten baldin bazuten xahu ginen. Ala on
|
zuten
haiek ere munduaren neurri bakarrak ez zirela ikastea?
|
|
2013
|
|
|
Alkateak eta diputaziokoek paper batzuk atera eta denek zerbait eskribitu
|
zuten
haietako batean, automobilen kapoten gainean. Gero eskua eman zioten elkarri.
|
|
|
Eugenio eta Fernando. Kasinoko nagusia gau osoa kontu
|
zuten
haiekin, baina biharamunean libre bueltatu zen herrira. Fernando berriz, kamioiarekin baserrietako esnea biltzen zuena, Iruñeko kartzelara eraman zuten preso.
|
|
|
Arbola zutik geratu zen. Ez zuten arbola suntsitu, inguru guztia suntsitu
|
zuten
haiek. Eta mundu zintzoak errazago irents zezan arbolatarrak berak izan zirela suntsitzaile, arbolaren ondoko Junta Etxea ere zutik utzi zuten, eskuliburu eta entziklopedia guztietan euskal herritarrontzat sakratua omen zen hura, libreak omen gineneko tenplo zibila.
|
|
2015
|
|
|
Irudipena du tiroketa luzea izan zela, ordutakoa, eta gazte batzuk hil zirela tragikoki, absurdoki. ...n baina oso urrunak iruditzen zaizkio orain, ahantzi nahi izan dituelako beharbada, baina utzi dioten aztarnek, hain zehaztugabea izan arren bizirik dirautenez, ETAko kideen patuari sentimentalki atxikiago sentitzen zen garaikoak behar dute izan, haietako baten hilketa bat gertatzen zenean penaz gain errudun izatearen zama ere jasan behar izaten zuenekoa, azken finean bizia bere ideiengatik ematen
|
zuten
haien zoria konpartitzen ez zuelako.
|
|
|
Honek hauteskundeei pentsatuko zuen. Agian laster berriz ikusi zituzketen lagunei edo senideei pentsatuko
|
zuten
haiek. Sekulan berriz ikusiko ez nuenari pentsatu nuen nik.
|
|
2016
|
|
|
Hi lasai Patxiren gomendioa, Lasai eta ez atzendu egun igandea dela eta itsasbehera dela orain eta bigarren goazela eta liderraren aurka daukagula eta ezin dugula huts egin titularrak garelako. Beste hitzik gabe egin
|
zuten
haienganainokoa, batzuek erdi barrez eta kaboak sobera zurrun, antzerkiz, ustedeska hartu zituzten, aspertuak edo. Nondik zer nora zertara, kamisetak galtzak toailak galtzerdiak orkatilakoak, jertsea belaunetakoak eskularruak eta Sloan linimentua eta Fixpray potoa eta orrazia gainera Patxirenean.
|
|
2017
|
|
|
Saunan egondako aldietan, edo Iruñeko Zimitorioan egondako anitzetan, larrua jotzea baino ez zen, halaxe adierazten zien zera bukatu ondoren telefonoa eskatzen ziotenei: “Nik badut etxean nahi dudana” erantzuten zien harrotasuna ahotsean, bere burua haiek baino goragotzat joz, Axik eta Josebak, Josebak eta Axik sorturiko bikote berezia haiek ez zuten zerbait zelako; haiek, galtzak oraindik erabat lotu gabe, zakil erori berria galtzontzilloetan sartzen
|
zuten
haiek bakarrik zeudelako, miseria sexualaren –Txatok barrezka egingo zion lehendabiziko, eta errieta gero– eremu hartan zebiltzalako. Bakarrik.
|
|
|
Itzuli eta lankideak ikusi zituen, Cruz Mari buru, nonbait kafeak bukaturik, kanporantz. Berriz ere zirkulu euskalduna egin
|
zuten
haiek parte harturik.
|
|
|
Herritik urruntzeak eta bilobaren kargu egiteak dolua pasatzen lagunduko ziotela pentsatu zuten nire gurasoek. Orduan aprobetxatu
|
zuten
haiek Ataka hartzeko eta hirugarren taberna eta etxe aldaketa egiteko.
|
|
2018
|
|
|
Aldea zegoen, urteekin ikasi du hori. Hizkuntzek ere, orein arrek legetxe borroka egiten
|
zuten
haien artean, eta batak bestea menperatzen zuen, deman adarrak elkarri apurtu, edo erraiak atera eta saientzat utzi. Inork ez zintuen horretaz ohartarazten, ez zen politikoki zuzena hori pentsatzea.
|
|
2019
|
|
|
Aitak maiz gogoratzen zion, ahalegin handia egin behar izan zutela haiek euskaraz izan zezaten, ekonomikoki batez ere. Seme alaben antzera, gurasoek ere sentitzen
|
zuten
haien habitatetik kanpo zeudela. Garai hartan Gasteizen apenas entzuten zen euskara, eta haiek “euskaldunak” ziren.
|
|
2020
|
|
|
kimioa hartzen
|
zuten
haiek
|
|
|
Ozzetakoen jabetzako lurren mugan zegoenez, errotakoek ohitu egin behar izan
|
zuten
haien laidoak, irainak eta mehatxuak ahal zen bezala eramaten. Egun batean, ordea, hango errotaria hilda agertu zen, itxura batean inolako indarkeria zantzurik gabe, inork argitzerik izan ez zuen moduan hila.
|
|
|
“Zu ez al zinen ba zapatisten eta Kubako iraultzaren aldekoa? Oker ez banago Fidelek eta Marcosek, etsaia lo uzteko moduko diskurtsoez aparte, zer edo zer gehiago erabiltzen
|
zuten
haien eraso, ejem, militarretan ”.
|
|
|
Merlinek Chusori utzi zion Benedettiren hura ez genuen sekula berreskuratu. Eta une berean, egun berean Victorrek niri utzi zidana ez
|
zuten
haiek bueltan izan. Hemen daukat, Angelica Negroren El olvido necesario.
|
|
|
Gerora jakin zuen nor ziren egun hartan lagundu
|
zuten
haiek eta, batez ere, nor zen haien ama. Kartzelan Digne izenez ezagutzen zuten.
|
|
2021
|
|
|
Eta hala, neure buruari izkiriatutako mezuak iristen ziren, ez ordea unibertsitateetakoak. Ondo ikasia
|
zuten
haiek lan bila dabilenari nola ezetz esan.
|
|
|
Eta egia zen, baita ere, hogei metroko olatu artean egiten zuela lan, Ipar itsasoan bere bizitza arriskuan jarriz. Ez al zekiten gutuna bidali
|
zuten
haiek, galdetzen zion gure amak bere buruari, Gerra Zibileko galtzaileak ginela, ez al zekiten ikastola sortzen eta bultzatzen ibili ginela, ez al zekiten amaren ahizpak sindikatuan egiten zuela lan kontserbetako langileen eskubideen alde. Ez, horrek guztiak ez zuen garrantzirik.
|
|
|
Automobilen abarrotsa entzuten zen atzean, baina miragarriki, zelaitxo erabat hiritar hartan, ipurtargiak ikusi genituen, hainbat eta hainbat ipurtargi. Umeek eskuetan hartzen zituzten eta argi egiten
|
zuten
haien esku ahur txikietan. Euskal Herrian ia ezinezkoa zen hura bizitzea.
|
|
|
Hainbatetan saiatu ondoren, estatu idazkariarekin elkartzea lortu zuten halako batean. Harekin egindako hitzordua, betiere Edith Wynnerren paperen arabera, 14 minutukoa izan zen, 09:55etik 10:09ra hain zuzen ere eta gainera tarte horretan hiru telefono deik eten
|
zuten
haien solasa. Gerra geratzeko Wilson lehendakariaren balizko bitartekaritzaz hitz egin zuten baina idazkaria ez zen oso aldeko agertu.
|
|
|
Konturatu nintzen ez nituela gurasoak gazte gogoratzen. Sekula ez nuen pentsatu zer egingo
|
zuten
haiek gaztetan. Gurasoak hor ikusten ditugu, egin beharrekoa irakasten dizute, hesiaren beste aldean daude, seriotasunaren aldean, autoritatearen aldean.
|
|
2022
|
|
|
Gehienek egoiliar gisa egiten zuten lana, eta beste askok ordukako lana soilik zuten. Berehala eskertu
|
zuten
haiengana jo eta esperientziak jasotzea, gutxitan galdetu omen zaie hori eta (bereziki aipatzen zuten Hernaniko AHMER SOS Arrazakeria taldeak egindako akuilu lana). Horretaz gain, sustraitzen hasi zen Maitelan Kooperatibarekin [28] hainbat jardunalditan, hitzalditan eta hausnarketatan parte hartzeko aukera izan genuen.
|
|
|
Akatsa erlatiboa edo absolutua den ebatzi ezinik, mediumek mukuru betetzen dituzte kultura etxeak eta udal aretoak. Ohe gaineko gurutze eta amabirjinekin hazi eta marxismoaren bidetik agnostikotasunera egin
|
zuten
haien eta oraingo gazteagoen fedea bueltan da.
|
|
2023
|
|
|
Hutsune horren ondorioz sortu zen 1979an Emakumearen Sexual Askatasun Mugimendua (ESAM). Nahiz eta lesbiana horietako asko feministak izan, batzuek ez zuten Mugimendu Feministan parte hartzen, eta EHGAMetik ESAMera bideratu
|
zuten
haien militantzia. Hala ere, Mugimendu Feministari aitortzen zioten, zapalkuntza bat pairatzen zuten emakumeen talde gisa, mugimendua beti egon dela lesbianen defentsaren alde eta laguntzeko prest.
|
|
|
Izan ere, nahiz eta aukera sexualari dagokionez lesbianek eta homosexualek zapalkuntza amankomuna pairatu, lesbianen bazterketa eta ikusgarritasunik eza beren emakume kondiziotik zetorrela uste zuten. Urte batzuk beranduago, komisio horretako lesbianek, lesbiana gisa definitzen
|
zuten
haien burua osotasunean. Identitate horri zentralitate handiagoa eman zioten, eta Mugimendu Feministatik desmarkatu gabe, 80ko hamarkadaren amaieran, Nafarroako Lesbianen Kolektiboa sortu zuten, geroago, 90eko hamarkadaren hasieran, Lumatza sortuz.
|
|
|
2019an Durangon izandako V. Jardunaldi Feministetan mahai gainean jarri zen zelan emakume gisa identifikatzen ez diren bollerek biolentziaz bizi duten kanpotik ezarritako kategoria hori, eta zelan hura berresentzializatu beharrean, beharrezkoa duten hartatik ihes egitea. Lesbianen lehendabiziko hiru jardunaldietako memorietatik jaso daiteke nola lesbianek emakume gisa definitzen
|
zuten
haien burua, eta nola horregatik ikusten zuten ezinbestekoa Mugimendu Feministarekin hartu emana, edota Mugimendu Feministatik lesbianismoaren aldeko borroka burutzea. Denborarekin, kontzeptuek adiera aldaketak jasaten dituzte, eta gorputz batzuen ikusgarritasunak norberaren identitatea zehazten laguntzen du.
|
|
|
Streaming plataformentzako oparia izan zen, zerbait izatekotan, gertakari tamalgarri hura. Iruzurra jasan
|
zuten
haietaz trufatu edo gertatutakoaz gehiago jakin nahi duenak sarean ditu eskura Bahametan jazotakoen irudiekin ekoitzi zituzten bi dokumentalak: Fyre Fraud (2019) Hulu plataforman eta Fyre:
|
|
|
Carvalho en Euskadi nobela morroia bidali zutenen eskuetan zegoelako froga. USBak nobelaren pasarte esanguratsu batzuk zeuzkan, eta horrekin, liburu lapurrek demostratu nahi
|
zuten
haiekin negoziatu behar zela. Hori ez ezik, liburua berreskuratzeko baldintzak finkatu zituzten bertan, baita aurrerakoan bi aldeen arteko kontaktuak eta negoziazioak garatzeko jarraibideak ere.
|
|
|
Kasurik ospetsuenetan, iraultza nahi garaiko erretratuak erakusten zizkietenean, ez zuten beren burua ezagutu ere egiten argazki bilduma zaharretatik erreskatatutako irudi horietan. Mutur muturreneko kasuetan, ukatu ere egiten
|
zuten
haiek halako jaialdietan ibili izana. Oro har, iraultza haiek baino askoz ere gauza zaharkituagoa zela uste zuten, eta gazte garaiko gurarien ostean, gizartean lorturiko posizioaren arabera, erantzukizunak oro ohiltzen zituzten hatzen lepo gaineko ukitu arin batez, adatsetatik eroritako zahia uxatuko balute bezala, inork garai zaharrak gogorarazteko gustu txarra edukiz gero.
|
|
|
K.O. Akción pare bat zenbaki eta dozena bat zuzeneko emankizun eskaini zituzten, eta urtebetez Egin eko Gaztegin gehigarrian Desinformación izeneko saila argitaratu zuten. Bertan esaldi hau erabiltzen
|
zuten
haien jarduna deskribatzeko: “Todo lo que es oscuro y se opone al extraordinario bienestar con que esta sociedad beneficia a aquellos que le otorgan su confianza”.
|