|
2004
|
|
|
Dieta imitatzea gomendatzen ez den arren, yamanen historiak gogorarazten du garrantzitsua dela baliabide naturalen orekari eustea eta «gizakiak orojaleak gara eta eskura ditugun baliabideetara egokitzen gara». Jakin daiteke zientifikoki zer jaten
|
zuten
gure arbasoek. Aztarnategiei esker daki arkeologia, janari hondarren eta musika tresnen ekoizpenaren bidez. Baina 1970eko hamarkadaz geroztik, antropologia fisikoa eta biologikoa giza eskeletoak eta hortzak aztertuz hasi da aurkitzen.
|
|
2009
|
|
|
San Jose ezkeronen edozein egunetan antzuk dio gure lekukoen ardien gaineko esalegeak. San Jose egunetik aurrera lotuta dagoen ganadua askatu behar zela esaten ei
|
zuten
gure lekukoen arbasoek.
|
|
|
Nondik gatoz? Zer jaten
|
zuten
gure arbasoek?
|
|
2012
|
|
|
Aintzinatik datorren zerbait inondik ere. Izango
|
zuten
gure arbasoek eguraldiarekiko halako menpekotasunen bat edo. Haren araberako erabakiak hartzeko premia seguru asko eta horregatik, gaur egun ere gainerako berrien gainetik dago eguraldiaren inguruko informazioa.
|
|
2013
|
|
|
gosetea, sutea eta zorpea esan du Uztargilebaitako nagusiak, giroa baretu eta baketzeko asmo nabarmenarekin. Hala esaten
|
zuten
gure arbasoek.
|
|
2014
|
|
|
Nork esango zuen egoera hau bizitzera iritsiko ginenik; herriari izena eta izana eman ziotenen ondorengook. Pentsa, 802an Al Tutili edo Tutera harresitu, berriro fundatu eta hiriaren hazkundea eragin
|
zuten
gure arbasoek. VIII. XI. mendeak, haiek garaiak, haiek!
|
|
2016
|
|
|
Sorginetan, beraz botere bereziak zituzten emaztetan, sinesten
|
zuten
gure arbasoek. Haur denboran aholkatzen ziguten sekulan holako baten bidea gurutzatzen baldin bagenuen" Satan pues" erran behar zela, baita eskuko behatz potoloa bigarren eta hirugarren erien artean sartu babestua izateko.
|
|
2018
|
|
|
irudikatu zuen duela zenbait hamarkadako Euskal Herri penintsularreko euskaldunak nola sentitzen ziren espainola nagusitu zenean, berek oraino espainolik ia batere ez zekiten garaian. Gaur egun gipuzkoar batek Lapurdin bizi duen arrozte sentsazio hori bera bizi izan bide
|
zuten
gure arbasoek ere, berentzat arrotza zen hizkuntza zabaldu zenean. Orduan ulertzen dute Lapurdi mirail bat baizik ez dela:
|
|
2019
|
|
|
Ederki asmatu
|
zuten
gure arbaso euskaldunek hiriari eman zioten izena, ibai+ gunea, garai ilun haietatik gaurko egunera arte Baiona hiriaren bizimodu komertziala Atturri eta Errobi ibaiekin arrunt loturik egon baita.
|
|
|
Egungo gizarte teknologiko honetan ez dugu hainbeste baloratzen urtaroen aldaketa, baina bi belaunaldi atzera egitea besterik ez dugu, negu gorriaren botereaz jabetzeko. Nahiko lan
|
zuten
gure arbasoek negu latzetan aurrera egiteko, bizirauteko, udaren atarira onik iristeko, iluntasunetik eta hotzetik argitasunera eta berora iragaiteko.
|
|
2020
|
|
|
Udalaren beka bati esker, berrehun urteko tartean euskarak Zumaian izan dituen gorabeherak aztertzen aritu da zumaiarra. Euskaraz hitz egiten al
|
zuten
gure arbasoek. Ba ote zekiten gaztelaniaz?
|
|
2021
|
|
|
Haitzuloan aurkitutako aztarnak eredu hartuta, arpoiak egingo dituzte parte hartzen duten umeek eta gazteek, duela 14.000 urteko gizakien antzera. " Asmoa da haiek jakin dezatela lan egiteko tresna bat zela, elikagaiak lortzekoa, baina alde artistikoa ere bazuela; artea lantzen
|
zuten
gure arbasoak gizaki gisa ikus ditzatela nahi dugu. Erakutsi nahi diegu ez daudela gugandik hain urrun":
|
|
|
Gehiago esango genuke, bada garaia Donostia eraikin militarrik gabeko lurralde desmilitarizatu gisa aldarrikatzeko, eta eraikuntza zein eremu militar guztiak esku zibil eta publikoetara pasatzeko, Hipika bera eta Lore Toki tartean. Gure aurretik hemen bizi izan diren donostiarren oroimenez, hainbeste gerra eta ezbehar pairatu dituztenak omenduz, herri langile, alaia, xede
|
zuten
gure arbasoak gogoratuz, intsumisoek zabaldu zuten bideari helduz, eta batik bat gure ondorengoei etorkizun duina eta bideragarria utzi nahi diegulako, Donostia desmilitarizatu behar da, ofizialki eta erabat.
|
|
|
Zalantza bat sortzen zait, ostera, halakoetan: nola lortu
|
zuten
gure arbasoek ezabaketa handiaren aurreko garaietan bizirik zirauten hizkuntzei amore emateko prest egotea haien hiztunak. Ez zitzaien irensten erraza gertatuko pilula hura.
|
|
|
Ulertzen dut zergatik ezabatu nahi izan
|
zuten
gure arbasoek zahartasunaren presentzia etsigarria, baina okertu egin ziren, gure historia hurbilak argi frogatzen duenez. Desberdinak izango ziren gauzak zenbait Katherine izan bagenitu.
|
|
|
Zerbait ikasi
|
zuten
gure arbasoek euren aurrekoen akatsetatik, garai bateko monolaborantza baztertuta. Esan daiteke zamau apetatsu bat zabaldu dutela oihanaren eta basamortuaren artean.
|
|
|
Taulatxo sumertar primitiboetan, elkarrekin gurutzatutako bi marrak etsaigoa adierazten zuten; bi marra paralelok, adiskidetasuna; ahate batek arrautza batekin, ugalkortasuna. Atsegin dut imajinatzea nolako asaldua eta poza sentituko
|
zuten
gure arbasoak beren pentsamenduak lehen aldiz islatuak ikusita; maitasuna, gorrotoa, izua, etsipena eta itxaropena idazten ahal zirela ohartu zireneko durduza.
|
|
2022
|
|
|
Gero, Urdiolako harri bitxi horren agerpenak balio izan zuen kondaira borobiltzeko. Izan ere, toki hori guztiz magikoa da, ur jauzia baitauka hurbil eta lamien eta jentilen topalekutzat irudikatu
|
zuten
gure arbasoek.
|
|
2023
|
|
|
elurra zuria delarik, beltza da. Bazter etxeetara bideak elurretik libratzeko eta etxeak berotzeko gaurko errextasunik ez
|
zuten
gure arbasoentzat ez ziren josteta egunak. Beharrik egoera gogorretara ohituak eta auzolanari esker araberan ihardukitzeko prestatuak izaiten zirela!
|
|
|
Nola ikusiko zituzten Latinez ziren elizkizun haiek guztiak deus ulertzen ez
|
zuten
gure arbasoek. Axularren legenda hau izan daiteke horren erakusle.
|