|
2000
|
|
|
Trena, autoak, iratzargailuak, zurrungak eta munduan sor zitekeen zarata oro. Herriko beste oilarrek, adibidez, txanda hartu behar izaten
|
zuten
gure oilarraren ostean kantatzeko. Alferrikako lana egiten zuten, ordea, une horretarako bizilagun guztiak itzarrik egoten ginen eta.
|
|
|
Arestian erran bezala, Villagrandeko dukea Mantillanako kondearekin etorri zen, bakoitza bere emaztearekin eta bere segizioarekin —berrogeita hamarren bat pertsona orotara—, eta haiek guztiek hiru egunetan hartu
|
zuten
gure etxea gerizpetzat eta aterbetzat. Jauregirat bildu zen jende hartarik, jaun André, hiru gizon aipatu eta bereiziko nituzke:
|
|
|
Hurrengo urteetan eginen zituen urratsek are nabarmenago utziko
|
zuten
gure lagunaren arroztea: ezkontzea —nola eta elizaz! —, aitatzea... bene benetako desertzioa etsaiaren trintxeretara.
|
|
2001
|
|
|
Hurrengo egunetan lagunekin hizpiderik izango
|
zuten
gure krokodilotxook, seguru asko. " Krokodilo malko" batzuk ere isuriko zituzten, entzuleen bihotzak ukitzeko.
|
|
|
Eta tiro hotsekin batera berunezko balek fiu fiu fiu egiten
|
zuten
gure belarrien ertzean.
|
|
2002
|
|
|
" Gizon ederra, gizon alferra" esan ohi
|
zuten
gure gurasoek.
|
|
|
Ni 35 urtean nabilen baserrietan Ardi zakurra esaten dute beti, salbuespenik gabe. Horrela esaten
|
zuten
gure gurasoek ere.
|
|
2003
|
|
|
Beste bortizkeria bat ere ezagutu dugu bizkitartean,. Bortizkeria iraultzailea? deitzen zutena orduan munduko pentsalari handienek, eta Maurice Merleau Ponty ren hitz hauek justifika zezaketen, bereziki itsas haraindiko Frantziaren Inperio zenaren lur eremuetan beste bortizkeriarik ezagutu
|
zuten
gure gazteen begietan:
|
|
2004
|
|
|
alderdikeriatan sartzearena, euskararen instrumentalizazioarena, nork bere opilari ikatza eraman nahian. Baina horrela ere, nola ez gara instrumentalizazioan eroriko, Horkheimer eta Adornok salatu
|
zuten
gure zibilizazioko Arrazoi instrumental honen pean. Saihestezin dugu hau.
|
|
|
Hori dala ta, euskaltzale famatu batzuk gramatika" ona"(=" Logika" ren araberakoa, beraz...) egin nahiz, bide horietan barrena abiatu ziran ausarki; eta berebiziko erdalkeriak irentsarazi nahi izan zizkiguten. Erderari (erdera bakar bati, espaiñerari hain zuzen) datxekon barne egitura" Logika" ren alabatzat harturik, erderatu egin
|
zuten
gure hizkuntza. Ikus, esate baterako, espaiñera hitzez hitz eta puntuz puntu itzuli diran sasi gramatika" garbiak":
|
|
|
–Neuk ere ezin dut ulertu –erran nuen– Eta ulertu egin nahi nuke zer dela-eta bidali ninduten zugana. Zergatik jolastu
|
zuten
gurekin, aita.
|
|
2006
|
|
|
Hankapalo izan zen salbuespena. Dela taberna zerbaiten ezkutaleku ote zen susmoagatik, dela tabernaria zipaio haietako baten andregaiarekin ibili zen errezeloagatik, begitan hartu
|
zuten
gure laguna, eta ez zioten arnasa hartzen ere utzi atxiloaldiak iraun zuen bitartean. Askatu eta gero kontatu zigunez, flexioak eginarazi zizkioten etengabe, kokoriko ibilarazi, eta baita sexuarekin zerikusia zuten txantxa, irain eta mehatxuak ere:
|
|
|
Larrea eta Arburua patiora jaitsi ziren. Zuzen egin
|
zuten
gure aldera.
|
|
|
Jakin
|
zuten
gure kolera itzaltzen. Leiho ate bat erdi ireki eta esku mehar batek gazta bat eta ogi borobil handi bat utzi zituen erortzera, berriz ere danba hetsi aitzin.
|
|
|
Halaber sinetsi lagunengandik barreiatu eta haiekin bildu nahirik ari ginela. Euskal gerlarien gazteaz miretsirik, armada bateko partaide zaharrek beren armakide ondugabeekin ohi duten hantuste adiskidetsua erabili
|
zuten
gurekin. Bizigarriz hornitu gintuzten, zerri haragi ketua, gure sabel hutsen gozagarri.
|
|
|
Hasieran frantsesez izaten ziren, Terridek berak idatziak noski. Ikusirik eta zein eragin guti
|
zuten
gure artean, biarnesez ere egiten hasi ziren, Sainte Colomeren edo bertze traidoreren baten eskutik noski.
|
|
|
Baina, esan dizudan moduan, Gorteko galtzadak utzi eta bidezidorretan zehar ihes egin behar izan zuten. Denbora egin
|
zuten
gure etxean, eta, halako batean, erabakia hartu zuten maisuak eta ikasleak. Etxera itzultzeko ordua zela erabaki zuen Xoakimek.
|
|
|
Itxitzat ematen ote
|
zuten
gure auzia. Ozpina edan banu bezala sentitu nuen txistua eztarrian behera.
|
|
|
Errotatik jendea irteten hasi zen gure zaratak entzunda. Arraro begiratzen ziguten eta sudurra okertzen
|
zuten
gure inguruan. Elkarrengandik aldendu ginenetik aurrerakoa kontatu zien Bernatek:
|
|
2007
|
|
|
Hori dena geroxeago gertatuko zen ordea. Elvis hil zen urtean herrira joaten segitzen
|
zuten
gure auzoko langile familia gehienek, eta horrexegatik geratu ginen bakarrik Rober, Edu eta hirurok. Ni, esan bezala,, herririk?
|
|
|
Marguerite k eta Lucien ek zegoeneko ezagutzen
|
zuten
gure Euskal Herria: gauza ziren toki anitzen izena eta hainbat detaile gogoratzeko, nahiz eta pare bat egun besterik ez igaro bertan.
|
|
2008
|
|
|
Hasieran, terreno zail eta lohitsuak eta zingirako landaretza nahastuak asko makaldu
|
zuten
gure aurrerabidea; baina pixkanaka aldapa gero eta pikoagoa eta harritsuagoa bihurtu zen gure hankazpian, eta basoak ere beste itxura bat hartu zuen eta irekiagoa egin zen. Egia esan, uhartearen oso alderdi atsegin batera ari ginen hurbiltzen.
|
|
|
Juxtu eguzkia sartzen ari zen unean bota genuen aingura lurrak ia erabat ixten zuen golko zoragarri batean, eta berehala beltz, mestizo eta indio mexikarrez betetako txalupak etorri zitzaizkigun ingurura, frutak eta barazkiak zituztela salgai, eta buruz murgiltzeko prest gure txanponen atzetik. Aurpegi alai haiek guztiak ikusteak, bereziki beltzenak?, fruitu tropikalen zaporeak, eta, batez ere, hirian pizten ari ziren argiek, kontrasterik xarmangarriena egiten
|
zuten
gure uharteko egonaldi ilun eta odoltsuarekin; eta sendagilea eta Squirea, ni berekin hartuta, lehorrera jaitsi ziren gaueko lehen orduak pasatzera. Han gerraontzi ingeles bateko kapitainarekin egokitu, harekin hizpidean sartu, bere itsasontzira joan, eta, labur esanda, hain ederki pasa genuen non argia urratzen hasia baitzen Hispaniolara itzuli ginenerako.
|
|
|
Hispaniolaraino bide luze samarra zegoen, eta maskaroien azpitik pasa eta ontzi askoren txopak inguratu behar izan genituen, eta haien kableek batzuetan gure gila ukitzen zuten, eta beste batzuetan kulunka egiten
|
zuten
gure buru gainean. Edozein modutara, heldu ginen azkenean goletaren albora eta mister Arrow lehen ofiziala ongi etorria ematera etorri zitzaigun.
|
|
2009
|
|
|
Herritar ugari gerturatu zitzaion. Denek zoriondu nahi
|
zuten
gure laguna. Antolatzaileek irabazleen izenak esan zituzten.
|
|
|
Etxe eta biok kikilduta geunden. Ez genekien zer egin eta gainontzeko mutilek ere ez
|
zuten
gure alde ezer esan. Ola eta Leon une hartan sartu ziren.
|
|
|
Beltzak barre egin eta erran zuen egun hartan luze itxaron zigutela etxean. Lana
|
zuten
guretzat.
|
|
|
Zera zen, ispiluen kontua. Ispiluak bizirik zeudela esaten
|
zuten
gure aitona amonek, eta beraiek ez zutela nahi errealitatea zen moduan islatu, baizik eta beste mundu batzuk erakutsi. Baina egunez kondenatuta zeuden isla hutsak izatera.
|
|
|
Adiós muchachos. Hiru edo lau ahotsetara. Abestian bezala, gure gorputz gaixoek ez
|
zuten
guri eusteko kemenik etxerako bideari ekin genionean. Ateri zegoen.
|
|
|
Nola aldatzen diren gauzak. Iñaki Malenekin ikusten dudanean konturatzen naiz ez bakarrik zenbat irabazi duten gure alabek, baizik eta zenbat galdu
|
zuten
gure senarrek. Ez zituzten euren seme alabak ezagutzen ia.
|
|
|
Latinezko eta grezierazko testu zaharrak, frantsesezko testu berriak eta Genevako Teologia ikasten ematen genuen tarte hori. Enekoten semea lekutu ondoan, bertzelako izkribuek irensten
|
zuten
gure denbora.
|
|
|
Omenak sinestera Colignyren itzala gero eta handiagoa zenez Frantziako erregeren gainean, hondarrean Karlos IX.aren arreba Erreformara erakartzeko esperantza agertzen
|
zuten
gutariko batzuek. Azkeneko gerlan parte hartutako gehienok, berriz, sineste txipia genuen.
|
|
|
Nondik gatoz? Zer jaten
|
zuten
gure arbasoek?
|
|
2010
|
|
|
Kale indarkeria ere arazo zen, EAJko buruaren ikuspegian. . Prozesua abiatzear zenean, bai alderdi sozialistak eta bai Batasunak gurekiko haserrea adierazi
|
zuten
guk kale borrokako erasoak salatu egiten genituelako. Zergatik egiten genuen?
|
|
|
–Baten batek paper bat azaldu zuen, baina nik ez dakit oraindik zeinena den paper hura. Guk pentsatzen genuen Batasunaren papera zela, beraiek uste
|
zuten
gurea zela, eta nik uste dut paper hori Suitzako zentroak aurkeztu zuela.
|
|
|
Komeni da gertaeraren bat berrikustea. Berrogeita hamasei urte zituelarik, 1989an, Bilboko Udalak, Euskal Herriko Unibertsitateak eta Freiburg Institutuak ekarri
|
zuten
guregana, Doktore Honoris Causa izendatzera eta honen ohorez hitzaldiak egitera. –Ernst Jünger, Hogeigarren Mendeko Gizonaren, Omenaldirako Sinposioa?
|
|
|
Beharbada horixe zen gure bizitza, unibertsoaren ur azalean gure oinekin sorturiko dardaratxoa, beste batek eragindakoekin une batez elkartuko zena, eta gero deus ez. Arrainek gordeko ote
|
zuten
gure gorputzen hotzikaren akordua?
|
|
|
–A, hori ez dakit –esan ohi zuen amak– Ijito batzuek eraman
|
zuten
gure umea, eta haren partez zu utzi.
|
|
2011
|
|
|
Hantxe jaioak ginen, lurrak bozkarioa mingosten duen tokian, lurrak giza jendea nekadurara behartzen duen lekuan. Han eraiki
|
zuten
gure aiten aitek etxea, ibiltzeaz jota, noragabeziaz gogaiturik. Egoitzaren lehenengo oinarriak landatzea familiaren sustraiak bertan botatzea izan zen, nekazaritzan zailtzea besterik ez zuten harrezkero izango.
|
|
|
Mutikoa piura hartan ikusi zuen norbaitek, itxuraz, eta hasi zen oihuka, eta sutegitik atera eta larruzko mantal handi haiek zabal zabal eginda behean zain egon ziren herrerotegikoak, eroriz gero mantal haietan jasotzeko. Bitartean, lortu
|
zuten
gure anaia hori balkoiraino igotzea, ez dakit kako batekin edo nola egin zuten, eta etxe barrura sartzea.
|
|
|
gerra barkuan sartu
|
zuten
gure aita,
|
|
|
Baina ez zuen dirurik ekarri. Horregatik bota nahi
|
zuten
gure aurrekoek, zarama bezala?. Txillardegi,. Ainutarrak suntsitu?, Argia, 994 alea.
|
|
|
Zer nahi
|
zuten
gugandik. Zein zuten eskaria, aldarria, nahia, guraria?
|
|
|
Zer nahi ote zuten, orduan? Metafisikatik harago, zer nahi
|
zuten
gugandik matxino bortitzek. Hori jakin beharra zegoen aurrena?
|
|
|
XIX. mendetik sionistak Israelgo estatua sortu nahian zebiltzan, baina Europako judu gehienak eroso eroso bizi ziren arioon odola xurgatzen, eta ez zuten gogo handirik basamortu hartara joateko. Horregatik, Irguneko kide askok begi onez ikusi
|
zuten
gure politika.
|
|
2012
|
|
|
Moja gehienek ez
|
zuten
gurekin hitz egiten. Bazegoen bat gehiago gerturatzen saiatzen zena, txikia eta arina zen, ez naiz haren izenaz gogoratzen.
|
|
|
Zuk bai ordea. Segundo pare batez burdinazko hari mehe eta zorrotz batez lotuta iraun
|
zuten
gure begiradek lerrokatuta.
|
|
|
Jendeak gustura hartzen zuen gure jarduna. Festetan muturra apur bat berotuta, horrelako herri txiki batean estimatzen
|
zuten
gure ahalegina. Bertako bihurtzen gintuzten, plazer hutsez egiten genuela baitzekiten.
|
|
|
80ko hamarkadaren erdialdean Iron Maiden taldea Donostiara etorria zen, lanera. Hilabete pasatu
|
zuten
gure artean, Intxaurrondo auzoko antzoki txiki batean, grabatu behar zuten disko berrirako eta ondorengo birarako kantuak ontzen. Euskal Herriko komunikabideak jakinaren gainean zeuden eta hainbat elkarrizketa eman behar izan zituzten.
|
|
|
Koiotearen burua duen Xolotl bere anaia bizkiarekin batera, Heriotzaren Jaunak ezkutuan gordeta zituen hezurrak lapurtu zituen Quetzalcoatlek. Hezur horiekin, gero, Quetzalcoatl suge lumadunak eta Emakume sugeak sortu
|
zuten
gu gizakion enda.
|
|
|
Gaua egin baino bi ordu lehenago, gidaria aurretik zihoala, eta gure ikusmenetik kanpo, hiru otso izugarri oldartu zitzaizkion, eta haien atzetik hartz bat, baso sarri baten ondoan zegoen erreten batetik aterata. Otsoetako bik gidariaren gainera jauzi egin zuten, eta guregandik milia erdi urrunago egon balitz, irentsi egingo
|
zuten
gu hari laguntza ematera iritsi baino lehenago. Animalietako bat zaldiari atxiki zitzaion, eta besteak gizonari egin zion eraso, horrenbesteko indarrez, ezen hark ez baitzuen izan ez denborarik, ez lasaitasunik, pistola ateratzeko, eta guri ozenki oihuka deitu besterik ezin izan zuen egin.
|
|
2013
|
|
|
Gainerako bazkaltiarrek gogo onez berretsi
|
zuten
gure gonbidatzailearen iritzia. Horrek solasa bertze kontu arinagoetara lerrarazteko bidea eman zion Margaritari.
|
|
|
Kanoiak zeuden goiko murruetan. Sartzean bezala, Aiantz salutatu
|
zuten
gurekin gurutzatu ziren ofizial gehienek. Gaztelaniaz usuenik.
|
|
|
Handik, lehorrean zebilen jendearen begitarteak ikus genitzakeen, betilun edo begi argi, kezketan edo axolagabe ote zihoazen ezagutzeraino. Haien begiek ere ez
|
zuten
gurekin bazka txarra izanen.
|
|
|
Maitasun istorio bat amaitzen edo hausten denean, pena da aurrena datorkizun sentimendua, eta historia hori norberarena bada, gauza gehiago ere sentitzen dituzu. Hala ere, jakin nahi nuke Maddiren gurasoek zenbateko eragina izan
|
zuten
gure harremanaren hausturan. Haiekin ez nintzen inoiz gustura sentitzera iritsi.
|
|
|
Haien laguntza emandako edo konplizitate maila ezberdinak ukandako Frantziako polizia batzuen izenak agertzen ziren Espainiako polizia batzuen adierazpenetan; errefuxiatuei buruzko informazioak pasarazten aritutakoak ziren, eta elementu horiek gero erabiliak ziren errefuxiatuen aurkako atentatuak egiteko. Izendatu genituen afixak, eta, ondorioz, horietako batzuek, Cathala, Helie eta Etxeto poliziek, salaketa jarri
|
zuten
gure kontra, difamazioa egiteagatik.
|
|
|
Bada, Kartagon bakarrik ez, baizik eta Kartago zaharreko jauregi baten hondakinen gainean eraikitzeko agindu zuen bere palazioa! Garai hartan, UNESCOk oraindik ez zuen zonaldea babestu, eta agintariek nahi zutena egin
|
zuten
gure ondarearekin (tira, azken urteetan bezala, zertan ukatu). Bada, hori izan daiteke azalpen logikoena.
|
|
2014
|
|
|
Hiletak bihar zazpietan izango dituk, etorriko haiz?... Guk etortzea nahi diagu, ez zuen argitu nortzuk osatzen
|
zuten
guk hori. Isiltasuna berriro.
|
|
|
Baina ekintzara pasatzera gindoazenean, ETAko komando bat iritsi eta aparkalekuan zegoen Guardia Zibilaren Patrola tirokatu zuen. Noski, haiek ez
|
zuten
gure asmoen berri, baina putada itzela izan zen guretzat. Izan ere, horren ondorioz, kontrol neurriak izugarri handitu zituzten guardiek, eta mugitzen zen edozein euliri adi zeuden.
|
|
|
Etxe honetan ez genuen Gisasola estimatzen, baina bera ez zen egoeraren erantzule bakarra. Beste faktore batzuek ere berebiziko garrantzia izan
|
zuten
gure galbidean.
|
|
|
DNAren azterketa eskatu zioten, euren datu baseetan gordetzeko. Nire DNA agiria bidali nienean, biak kontrastatu zituztenean, laster baieztatu
|
zuten
gure profil genetikoek antzekotasuna zutela. Normala, Marta Gorrotxategi nire izeba zen, nire egiazko amaren ahizpa bikia.
|
|
2015
|
|
|
Arrosa, nireak, eta bereak, bordion izena. Hilarri, hilerri, hilirri, hilorri, hilurri; denek balio
|
zuten
gure hilgarritasuna adierazteko. Hobiak estalkia dauka, harrobi oso baten zindotasuna, eta hantxe eseri ginen negarrez, edo negar egitera, bi bostekoekin hamar eginez, barka bekit lizentzia poetikoa.
|
|
|
Zer egiteko asmoa
|
zuten
gurekin. Bertan hil?
|
|
|
Harrigarria zitzaigun arkaniarrek modu hertsiagoan ez zaintzea. Baina ezin
|
zuten
gu bezalako langile parea baztertu.
|
|
|
Lokatzez zikinduriko zira beltzak janzten zituzten, altzairuzko koten gainean. Ez dakit nola aurkitu
|
zuten
gure kanpamentua. Agian guri jarraika zebiltzan edo, beharbada dena zorte txar hutsa izan zen.
|
|
|
Nolanahi ere, itxaropen haiek kontraste gogorra egiten
|
zuten
gure egoera penagarriarekin.
|
|
|
Lainoak erdi estaliriko lepo estu bat genuen helburu, ibar hartatik ateratzeko modua emanen ziguna. Soldaduak beste aldeko mendietan zeuden, eta haranaren hondoraino jaitsi
|
zuten
gure atzetik etortzeko. Hala ere, ez zuten halakorik egin:
|
|
|
Estilo berri bat ekarri
|
zuten
gure herrira,
|
|
|
1978ko udako egun bero batean eraikuntza zahar hartan sartu eta pasabide arrakalatuetan zehar ikasgela hautsez beteriko batera eraman gintuztenean, ordea, dena zen diferentea: ez genekien nork epaituko gintuen, ez genekien zer galdetuko zigun, ez genekien zer eta zenbat espero
|
zuten
gugandik. Hortik beldurra, hortik ardura eta erantzukizuna.
|
|
|
Ikaragarria zen euskaldunok geure helburu eta asmo guztiak barru barrutik usteltzeko genuen erraztasuna. Beharbada arrazoia
|
zuten
gure kanpoko etsaiek eta desagertzea zen merezi genuena. Arestik ironikoki aurreratu zuen legez, poz bedi herria, ta gaitezen alaiki hil!
|
|
|
Medikuek joan den irailean bertan erabaki
|
zuten
gure ama eta neba arreba guztiak aztertzea, jakiteko ea euretariko inor izan zitekeen emailea, transplantea egin behar izanez gero. Orduan jakin genuen Fatima eta biok berdinak garela genetikoki.
|
|
|
Azkenean, ordea, bat egin
|
zuten
gurekin, eta abentura txundigarriak kontatu zizkiguten. Proba izugarri gogorrak gainditu behar izaten omen zituzten taldean sartzeko.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko garai hartako beste kazeta batzuk ere (edo kanpoan ziren Iparraldeko euskal herritarrek idatzitakoak) ezin aipatu barik utzi: Hendaian ele bitan atera ohi zuten Haize Garbia, hiru herrialdeetan banatu ohi
|
zuten
Gure Herria, diasporako Berriak, Biga, Elgar eta Igela, 80 erakunde armatu, alderdi politiko eta sindikatuen prentsa diglosikoa (Hautsi, Zutik, Ildo, Sugarra, Lan Deya, Euskaldunak, Gernika), Ikasle, Batasuna eta Ikastolak ikasle kazetak, errefuxiatuen aldeko Euskal Elkargoa, aldizkari erlijiosoak (Belokeko beneditarren Otoizlari, Herria bera bere ildo kristau irmoarekin, eta kazeta baino gehiago... Mezulari, Denak Argian)...
|
|
|
Sistema hori hinduek sortu
|
zuten
gure garaiko V. mendearen inguruan eta arabiarrek garatu eta
|
|
2016
|
|
|
Mutu geratu ginen hitz haiek entzunda. Ia berrehun urte lehenago idatziak izan arren, zehatz adierazten
|
zuten
gure asmoa! Orduan egin nuen proposamen hau:
|
|
|
Ni ibaira erortzea istripua izan zela onartuta ere, ondo asko zekiten hirurek eurak zirela nire heriotzaren zeharkako eragileak. Izan
|
zuten
gu salbatzeko aukera; izan zuten denbora, aski eta sobera. Egunero izaten zituzten solasaldi haiek, eta jakin minez eta, aldi berean, harriturik entzuten genituen guk.
|
|
|
bizien munduan, zigorrik gabe geratu ziren hiru mutilen ekintzak, beste askorenak bezala. Baina beste arau batzuek gobernatzen
|
zuten
gure mundu berria: moduren bat egon behar zuen egin ziguten kaltea konpentsatzeko.
|
|
|
Etengabe hitz egiten zuten, eta edozein txorakeriagatik hasten ziren barrez. Auskalo zenbat sagardo edan
|
zuten
gurekin topo egin aurretik. Ez zitzaizkidan batere gustatu Ignaciok esan zizkidan lotsagabekeria batzuk, baina ez adituarena egin nien.
|
|
|
Presara iristean, harrizko paretarekin talka egin
|
zuten
gure gorputzek. Ibaiertzera begiratu nuen, mutilen bila.
|
|
|
–Hala esan ohi
|
zuten
gure zaharrek, On Jenaro: gaizki bizi, gaizki hil.
|
|
|
Izan ere, hemeretzi urteko emakume beltz batek,, adoregabetuta eta bakarti, bestela bezala aipatu zuen biharamunean zela bere urtebetetzea?. Horren harira, kafetegiko pastel bat lortu
|
zuten
gure hiru emakumeek.
|
|
|
Maiorga Ramirezen arabera, EH Bilduk posizio irmoa izan arren, ez zuen mugimendu faltsurik egin. . Agian, batzuek itxaropena
|
zuten
guk publikoki adieraztea PSN egonez gero gu ez ginela egongo. Ez genuen halakorik egin.
|
|
|
Eta ematen du, uholde forma hartuko ez badu ere, ezerk ez du uholde forma hartzen gurea bezalako literatura txiki batean?, badagoela gaiaren inguruko interes berritu bat: orain arte albo batera uzten edo oso zeharka tratatzen
|
zuten
gure literaturako izen handiak, Unai Elorriaga bezala bere orain arteko Iazko hezurrak azken nobelan bezala, ematen du orain Gauzaren literaturari ekarpenak egiteko prest daudela, bide batez, nobela hori Elorriagaren orain arteko onena iruditzen zait, oso artegagarria suertatu zitzaidan?. Bestalde, argi dago literatura testimonialak, lehendik existitzen zen arren, gogoan har ditzagun, besterik ez bada, Bikilaren edo Agurtzane Juanenaren lanak?, gora egingo duela testuinguru berri eta lasaiago honetan, hortxe, froga gisa, Julen Madariagaren Egiari zor, adibidez, edo Juan Gorostidiren Zazpigarren heriotza?, eta hori, zalantzarik gabe, aberasgarria izango dela ikuspuntu askotatik; osagarri ustez autobiografiko dezente dauzkate, orobat, Xabier Amurizaren nobela ziklo mardulak, Mikel Antzaren Ospitalekoak, Atzerri eta Ametsak ere zain lanek, edo Carmen Gisasolaren Gaur zortzi nouvelleak, nahiz eta emaitza literarioaren aldetik ez diren, eutsi diezaiodan neure buruari?
|
|
2017
|
|
|
–Faraoien aurreko garaitik dator. Afrika hegoaldeko tribuek ekarri
|
zuten
gurera?, azaldu du Eldinek. Bulegoan eskegita daukan posterraren arabera, gainera, Afrikako herrialde askotan egiten da ebaketa genitala.
|
|
|
Nigana iritsi eta lepora egin zidan jauzi. Hiletako segiziokoek irribarrez begiratu
|
zuten
gure antzezpena, jendeari gustatu egiten zaizkio maitasun adierazpen bero samar horiek, ez dakit zergatik. Elkar ezagutu genuen egunetik egin nion grazia neskari, ez berez graziosoa naizelako, noski, tolesgabea eta xaloa ikusten ninduelako baizik, edo babesgabea beharbada edo pitin bat izua, uzkurra edo neure baitara bildua, edo zalantzatia edo berezia edo arraroa edo ezberdina, hitz batean esateko, aparte jaten emateko modukoa eta bere izaeraren kontrakoa nolanahi ere.
|
|
|
Gutako bi, euskaldunak, eta Espainia aldeko beste hiru. Espainiakoena ez genuen oso ondo ulertzen, nor ziren edo zer nahi zuten, baina Francoren kontra ari ziren eta hori nahikoa
|
zuten
gure estimua jasotzeko. Baina maite, benetan eta zinez maite, gureak maite genituen, beste biak.
|
|
|
Horra zergatik, neskatoek, irudiz segurik, ez
|
zuten
guk bezainbat maite amatxi. Haren larderia ez baitzuten aise irensten...
|
|
|
–Abesbatza bat ere sortu
|
zuten
gure aitonak eta.
|
|
|
bazela asteburuetan, eta astegunetako iluntzeetan, eta oporretan. Hala, bada, arratsaldeak berarentzat nahi zituelako eta ama lanean zegoelako kontratatu
|
zuten
gu zainduko gintuen neska bat.
|
|
|
Alderdi barruan gehienek, entzun izan ez balute bezala egin
|
zuten
gure iragarpenarekin, eta galdera zehatzak jaurti zizkietenean, prest zituzten politikoen erantzunak: –gure alderdian demokrazia dugu oinarri.
|
|
2018
|
|
|
Orain, gure eskubideak baliatzea dagokigu, den denoi. Herri honetako gazte askok bizia eman
|
zuten
guk pribilegio hori izan genezan, eta, nire irudituan, guztiok zor diegu gure papera jokatzea. Denok gara iritzi sendoen jabe, eta denon ardura da iritziok lau haizeetara zabaltzea.
|
|
|
Batik bat oroitzapen zoriontsuak ekarri genituen gogora, eta esan beharra dut te aretoan elkarrekin eman genituen bi orduak guztiz atsegingarri izan zitzaizkidala. Esango nuke beste bezero batzuk ere sartu zirela aretora gu solasean ari ginen bitartean; han eseri, eta alde egin zuten gero, baina behin ere ez
|
zuten
gure arreta desbideratu, inondik ere. Izatez, Kenton andereñoak tximinia gaineko erlojuari begiratu eta esan zuenean etxera joan beharra zuela, ia ezin nuen sinetsi bi ordu iragan zirenik.
|
|
|
Ez geneukan genero arteko mugarik, neskak eta mutilak inolako arazorik gabe elkartzen ginen, eta hori guztiz harrigarria zen Kurdistan irakiarrean. Kurdu irakiarrek asko ikasi
|
zuten
guregandik. Haien ustez, ni bost mutil lagun zituen neska nintzen, mutil batekin hizketan ikusten ninduten bakoitzean nire mutil laguna zela pentsatzen zutelako.
|
|
|
Guardia zibilak erne jarri ziren berriro, nor bere arduretan. Haietariko bik iltze kate bat atera
|
zuten
gugandik urrutien zegoen autotik eta errepidean zabaldu zuten aldenik alde, pasoa galaraztearren. Beste bi lagunek mendi magalean gora egin zuten bizpahiru metro, eta erdi belaunikaturik, tiro egiteko posturan jarri zirela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Piarres Xarriton, Manex Pagola, Txomin Peillen, Mixel Labegerieren semea, Eneko, eta gehiago ere bai; ajuriagerratarrak, adibidez. Julian Ajuriagerrak niri eman zidan babesa EAJren hausturan?. Garai hartan, biziki erakarri zuen Iparraldeko jendea EAren planteamendu berriak, EAJ zaharminduta ikusten baitzuten; atsegin
|
zuten
gure jarrera, erradikala eta aldi berean zibilizatua, indarkeriaren kontrakoa eta dezente aurrerakoia. Hori oso itxaropentsua izan zen guretzat.
|
|
|
–Horren aurretik badago beste pasadizo bat ere. EAJkoek esan
|
zuten
gure oharrekin osatutako dokumentu hori beraiek eramango zietela ETAkoei. Eta hara non, handik denbora batera, ETAk, Gara egunkarian argitaratutako komunikatu batean, esaten dien jeltzaleei:
|
|
2019
|
|
|
Etxe handia eta antzinakoa zen hura, eta bitan banatu
|
zuten
gu hara joan aurretixe. Garai batean zerbitzarienak izandako logelak geneuzkan, eta haritz egurrezko egongela bat(. Okasio handietarako baino ez?), barren barrenean ate bat zeukana.
|
|
|
Gero hainbat silueta ikusi nituen istribor aldean, baina, zorionez, ez ziren itsas lapurrak, gure marinelak baizik. Giza kate bat osatzen
|
zuten
gure brankako gaztelutik Rosa Txanen junkoaren kareleraino eta Singapurren ontziraturiko xaboi kaxak pasatzen zizkioten elkarri, atsedenik hartu gabe.
|
|
|
Gizon gupidagabeak, mugarik ezagutzen ez zutenak, noizean behin gure lurretara etorri eta, gure izerdiarekin ureztatutako soroen fruituak lapurtzearekin nahikoa ez zutela, gizonak eta emakumeak gatibu hartzen zituztenak. Basidien atzetik bizi ziren, ehizatik, ez zekiten lurra lantzen, edo ez zuten lan hori hartu nahi, eta horretarako eramaten
|
zuten
gure jendea, jopu, zenbait urtez lurra eurentzat lantzeko. Amaitutakoan, bizirik iraun zutenetatik, libre uzten zituzten batzuk eta, kontatzen denez, jan egiten zituzten besteak, jai erraldoi batean.
|
|
|
Raimundo Silvak honako hau esaten dio zerbitzariari, Gorde iezadazu fardel hau apur batean, itxi baino lehen etorriko naiz bila, erraz ulertzen da gozotegiari buruz ari dela, eta zerbitzariak bere atzean dauden bi gozoki ontzien artean sartzen du paperezko poltsa, Hemen egonik inork ez du ukituko, esan du, ez zaio burutik pasatu galdetzea zergatik ez doan Raimundo Silva bere etxera poltsa uztera, handik gertu bizi delarik, Rua do Milagre de Santo Antónion, karrikaren kantoiari buelta eman eta hantxe, orain, zerbitzariak, iritzi orokorrak besterik esaten badu ere, pertsona diskretuak dira, pazientzia santuaz entzuten dituzte zabaltzen diren zurrumurruak, egun batean bai eta beste batean ere bai, bizitza osoan, eta monotoniak aspertzen hasiak dira, egia da, baina, gizabide profesionaleko behar bati men eginez, beren bizitzeko arrazoia den bezeroa ez dadin haserre, arreta eta interes handia erakusten dutela, baina, dena esatera, beti dute beste zerbait buruan, honi, adibidez, zer axola litzaioke zuzentzailearen erantzuna, erantzungo balio, Telefonoak joko duen beldurrez nago. Gazteak bere opila bukatu du, orain esnea masail barnetik pasarazten du, disimuluz, hortzetan eta hortzoietan erantsirik gelditu zaizkion hondakinak askatzeko, aprobetxatzen den oro irabazia da, horixe erakusten
|
zuten
gure gurasoek, baina hainbesteko jakinduria horrek ez zituen aberastu, eta, dakigunez, ez zen hori izan, ezta ere, Benvinda amabitxiaren lantua jotako ondasunen jatorria, Jainkoak barka diezaiola, ahal badu.
|