|
2000
|
|
|
Hasieratik garbi eduki
|
zuten
euskara hutsean izango zela,
|
|
|
Galdeketa bidez ere hainbat ale bildu du hirukoteak. Horretarako hiru zatitan banatu
|
zuten
euskararen eremua eta bakoitzak gertuen zuena landu zuen. Jon Zelaia oñatiarrak Gipuzkoako mendebaldea hartu zuen, bizkaieraz egiten den zonaldea.
|
|
|
Hartara, errebeldia amini bat sortu zen eskualdunon baitan. Zenbaitek errebeldia hori baliatu
|
zuten
eskuararen kontra joaiteko. Belaunaldi zenbait Parisera joan zen Euskal Herria fini zelakoan.
|
|
2002
|
|
|
MILAGROS RUBIO. Pentsatuko
|
zuten
euskarazko" mintza praktika" egitera bildu garela edo holako zerbait. Hemen" los vascos" gaudela ere pentsa dezakete, haiek kanpoan sentitzen diren kategoria bateko jendeak.
|
|
|
Azken 25 urteetan eman den jauzia garrantzitsua da, jarraitua eta joera hobera doa. Tolosan edo Añorgan duela 25 urte gazteek ez
|
zuten
euskaraz hitz egiten. 77 Gasteizen Dato kalea zeharkatzean ez zen euskara izpirik entzuten, eta gaur egun, ezinezkoa da Dato kalea edo Gasteizko beste edozein auzo zeharkatzea euskararik entzun gabe, gutxi baina entzuten da.
|
|
2003
|
|
|
Jon Aranok, Gontzal Agotek eta Daniel Martiartuk honako artikulua idatzi
|
zuten
euskarazko argitarapenekiko egun dauden hainbat jarrera kritikatuz. Testua «Gara»n argitaratu zen lehengo astean:
|
|
|
Hau alderantziz eskubikoa dugu, erregetiarra, katolikoa, zuria. Halere biek elkarrekin lan egin
|
zuten
euskararen alde, bereziki 1836an agerturiko gramatika lan batean. Eta liburua eskainiko dute, beren jatorrizko zubereran «ZAZPI USKAL HERRIETAKO USKALDUNER».
|
|
2004
|
|
|
Beatrizek esan digu duela 25 bat urte euskararik ez zela aditzen Bastidan eta neurri batean ikastolak bultzatuta herrian gaur egun giro euskalduna sumatzen dela. Ikastolako zuzendariak esan digunez, hasieran ereduan bakarrik lantzen
|
zuten
euskara, baina orain 10 bat urte eredua ezarri zuten. Bastida herri txikia da eta Arabako Errioxan dago, Gasteiztik baino Logroñotik gertuago.
|
|
2006
|
|
|
Norbaitek pentsatu al du horretan, nola bizi izango
|
zuten
euskararena. Guk nola bizi izan genuen mila aldiz entzun behar izan dugu, baita etorkinen seme alabek ere.
|
|
2007
|
|
|
Euskara ulertzen dute bainan ez mintzo edo oso guti. Eskolara sartu arte ez
|
zuten
euskararik baizik mintzo bainan aitzinago aipatu tribuko burasoak izan dituzte edo gure mintzairaren geroaz iazko haizeaz bezainbat axola zutenak. Tribu honetan jarrera ezberdinak bereiz daitezke.
|
|
|
Bidegileak bilduman lau euskal juristen inguruko beste hainbeste ale kaleratu zituen Eusko Jaurlaritzak 2005ean, haien biografiarekin. Andres Urrutiaren hitzetan idatziz baino ahoz erabili
|
zuten
euskara jurista hauek eguneroko lanean: Nazario Oleaga abokatua(), Hipolito Larrakoetxea karmeldarra(), Jesus Maria Leizaola lehendakari ordea() eta Bonifazio Etxegarai idazkaria().
|
|
2008
|
|
|
Larraulen hasi eta herriko eskola itxi zenean Asteasun ibili nintzen. Eskola nazionalak ziren orduan eta bi urte gazteagoek izan
|
zuten
euskaraz hasteko aukera. Gogoan dut iritsi zela unea erdaraz pentsatzen nuena eta orduan kito esan nuen.
|
|
2009
|
|
|
Deigarria izan da Baionako erantzuna: 200 langilek eskatu
|
zuten
euskara ikasteko aukera. Ez dira denak batera euskara ikasten hasi, jakina.
|
|
2010
|
|
|
Adibidez, ingelesek" far from" idazten dutena frantsesek" loin de" idatziko dute, espainolek" lejos de", eta beste hainbat hizkuntzatan ere antzeko pieza bat sortuko zen ideia bera adierazteko, pieza bat beharbada hasieran hizkuntzan ez zegoena baina Mendebaldeko unibertso erretoriko komuneko korrontean murgildu beharrez garatu behar izan dena. Gure hizkuntza ez dakit zenbateraino dagoen atxikia batasun horri, baina gure aurreko idazleek ederki sumatu
|
zuten
euskara ere koine horretara eramateko beharra. Horregatik hain zuzen gure adibidearekin jarraituz sortu zuten" tik urrun" edo" urrun da bait" bezalako esamoldeak, Duhalde, Larreguy, Hiribarren eta beste zenbaiten izkribuetan agertzen direnak.
|
|
2011
|
|
|
Enpresa bateko adibidea kontatu digu: Langileei galdetegia pasa zieten jakiteko ea abian jarriko
|
zuten
euskara planarekin bat egiten zuten ala ez. %95ak baietz erantzun zuen.
|
|
|
Horren adibidea da kontatu digun bitxikeria: Bartzelonan bi taldek jo
|
zuten
euskaraz, bata Sexty Sexers. Biak entzun eta gero entzule bat hurbildu zitzaion Larratxeri eta galdetu zion ea zergatik abestu zuen ingelesez.
|
|
|
Azaroan etorri zen institutuaren hurrengo fitxaketa: Mari Jose Olaziregi EHUko irakaslea izendatu
|
zuten
euskara sustatzeko zuzendari. Besteak beste, Bernardo Atxagaren obra ikertu izanagatik da ezaguna Olaziregi euskal literaturaren munduan.
|
|
|
Zenbatek ez zuten Joanez Zirtzil edo Manexen Nahigabeak jolastu? Zenbatentzat ez zen hori izan geroago garatuko
|
zuten
euskararekiko lehen harremana. Ereiten duenak anitzetan ez daki nolako uzta edukiko duen.
|
|
|
Hor dugu herritarren ahaleginez lortutako Euskalerria Irratia, lizentziarik gabe segitzen du. Europatik etorritako adituek komentatzen
|
zuten
euskaraz arituko ziren telebista eta irratia behar zirela Nafarroan. ETB hartzeko zailtasun handiekin segitzen dugu, eta euskara hutsean Nafarroa osorako ari den telebistarik ez dugu.
|
|
2013
|
|
|
Enpresako jabeak eta zuzendaritzak ere ontzat hartu zuten, jakinda inbertsioak eta gastuak izango zirela. Ausartak izan ziren Jose Luis Elkoro eta Santi Zabaleta, eurak ahalbidetu
|
zuten
euskara plana. Ez zen planteamendu filosofiko bat izan, langileek eta nagusiek adostutako egitasmoa baizik
|
|
|
Kazetaritza fakultatean geundenean hitzaldi bat eman
|
zuten
euskarazko prentsari buruz Martxelo Otamendik, Pello Zubiriak, Iñaki Irazabalbeitia... Joan ginen entzutera eta Pellok esan zidan," Zu hernaniarra zara ezta?
|
|
2015
|
|
|
Eremu erdaldunean balego, ez litzateke A eredurik eskainiko, ezta eredurik ere. Ikasleek ez
|
zuten
euskara (are gutxiago, euskaraz) ikasteko aukerarik izango. Aukerarik ez.
|
|
|
" Sei urtetik hamasei urtera egunero egunero entzuten genuen euskaraz egin behar genuela eta aditzak ezelako akatsik barik jokatu behar zirela", gogoratzen du Miren Amurizak. ...sasoian bertan utzi zioten euskaraz egiteari; aginduari kontra egitearren, gogaikarria egiten zitzaielako… Gerora hautu kontzientea egiteko adinean, gehienek korronteari jarraitzen diote eta korronteak erdarazko musika entzuten du, erdaraz kantatzen ditu golak, erdaraz poteatzen du, erdaraz ikusten pelikula eta telesailak… Nire gelakideen artean, ama hizkuntza gaztelera zuten denek ikasi
|
zuten
euskaraz. Egun, 25etik zenbat izango gara euskaraz bizi garenak?
|
|
|
Bada, 30eko hamarkadan Iruñeko Euskal Eskolaren sorrera ezagutu eta" Batzuk bagoaz, baina beste batzuk datoz" esan zuen. Gerra aurreko urteetan ere, beraz, euskaltzale batzuek argi ikusi
|
zuten
euskararen etorkizuna eskolan jokatzen zela. Horregatik sortu ziren Iruñea, Lizarra eta Elizondoko euskal eskolak.
|
|
2018
|
|
|
Askotan euskaldunak gara bisitariak". Lekeition bisitariei galdetu zieten ea nolako esperientzia izan
|
zuten
euskararekin herrian, ea bazekiten euskara egiten zela, ea trabarik eragin zien... Ateratako ondorioa:
|
|
|
Hala ere, apaizgai gazteen artean bazegoen ezinegona. Lukax Dorronsoro, Jexux Gaztañaga, Juan Mari Aranalde, Hiazinto... haiek borroka asko egin
|
zuten
euskararen alde. Eta Boga, boga kantu liburua ere hantxe atera zen.
|
|
2019
|
|
|
Herriko Etxeen, Euskal Elkargoaren eta Euskal Konfederazioaren arteko zubia badago euskalgintzari dagokionean, eta euskara elkarteak eta taldeak ere zeregin horretan ari dira, baina, naski, batzuek diru laguntza dutelako eskuak loturik dituzte. Nire irudiko, denborarekin, Euskal Konfederazioan dauden hainbat taldeen presioa desagertzen joan da, iraganean presioa egiten zuten talde edota mugimendu horiek dirua ez zuten aintzat hartzen, kontra botere bat egiten
|
zuten
euskararen ofizialtasunaren alde. Gaur egun, besteek, erakunde instituzionalen menpe lan egiten duten horiek, ez dute presio lana egiten ahal.
|
|
2020
|
|
|
euskaraz eginez gero pazientea ez zen hain apatikoa; euskarazko hitz batzuekin nahikoa zen parte hartzea handitzeko; beren buruaz gehiago hitz egiten hasi ziren; haien psikologiaz jakitea errazagoa zen horrela. Langileek ulertu
|
zuten
euskaraz hitz eginda egoiliarren antsietateak behera egiten zuela, seguruago sentitzen zirela, eta profesionalen esku hartzea errazago onartuko zutela.
|
|
2023
|
|
|
Ordukoak ditu Justin Hiriart, Jon eta Mirka eta Sorgin seinalea, adibidez. Arrakasta handia izan
|
zuten
euskaraz eta, atzerriko zenbait hizkuntzatara itzuliak izan ziren, baita Europan ere. Hurrena, ikus entzunezkoetan egin zuen lan, harik eta erretretan sartzeko garaian, 2015ean Harriet argitaletxea sortu eta komiki zoragarriak bata bestearen ondotik argitaratzeari ekin zion arte:
|
|
|
plazara. Irailaren 26an aurkeztu
|
zuten
euskararen erabilpena sustatzeko hamaika zerbitzu proposatuko dituen Plazara izeneko eragile berria. Argazkia:
|